Twoja sprawa z zakresu prawa rodzinnego jest już wystarczająco stresująca. Nie powinieneś rozbijać banku tylko po to, aby upewnić się, że jesteś chroniony

Majątek osobisty, odrębny i własny małżonka, męża czy żony

Zgodnie z art. 684 KPC w związku z art. 567 § 3 KPC skład i wartość majątku wspólnego, podlegającego podziałowi ustala sąd. Skład majątku ustala się według stanu istniejącego w chwili ustania wspólności majątkowej, a według cen z chwili orzekania. Przyjmuje się, że obowiązek ustalenia składu i wartości majątku oznacza, że sąd nie jest związany oświadczeniami i wnioskami małżonków w sprawie przynależności poszczególnych przedmiotów do majątku wspólnego, a w razie potrzeby powinien zwrócić uwagę małżonków na potrzebę wskazania całego majątku podlegającego podziałowi. Sąd nie jest natomiast zobowiązany ani upoważniony do prowadzenia z urzędu dochodzeń, czy poza wskazanymi przez uczestników składnikami majątku wspólnego istnieją jeszcze inne składniki majątkowe (zob. nadal aktualne postanowienie SN z 18 stycznia 1968 r., III CRN 97/67).

Z tego wynika, że nie ma przeszkód do poczynienia ustaleń w zakresie składników majątku wspólnego i ich wartości na podstawie zgodnych oświadczeń stron, jeżeli nie budzą one wątpliwości co do zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy. Specyfika postępowania o podział majątku wspólnego nie wyłącza możliwości stosowania w nim art. 229 KPC, który stanowi, że fakty przyznane nie wymagają dowodu (pogląd utrwalony, zob. np. uzasadnienie postanowienia SN z 29 listopada 2001 r., V CKN 482/00).

Majątek wspólny a osobisty

Majątek wspólny a osobisty

W myśl art. 31 § 1 KRO, z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków. Do majątku wspólnego należą w szczególności:

1) pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków

2) dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków;

3) środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków;

4) kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2016 r. poz. 963 z późn zm.).

Majątek osobisty a wspólny

Majątek osobisty a wspólny

W związku z powyższym należy wskazać, iż oszczędności pochodzące z wynagrodzenia za pracę jednego lub obojga małżonków stanowią majątek wspólny, a tym samym również składnik majątkowy nabyty w zamian za te oszczędności również wchodzi w skład majątku wspólnego.

Z art. 31 § 1 KRO wywieść można domniemanie, że majątek uzyskany w toku trwania wspólności majątkowej małżeńskiej stanowi majątek wspólny małżonków (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 września 1998 r., sygn. akt I CKN 830/97, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 06 lutego 2003 r., sygn. akt IV CKN 1721/00). W konsekwencji to ten, kto twierdzi, że składnik majątkowy nabyty w czasie trwania związku małżeńskiego nie wchodzi do majątku wspólnego, ma udowodnić, że dany składnik majątkowy wchodzi do majątku osobistego jednego z małżonków, a nie do majątku wspólnego.

Majątek własny małżonka

Majątek własny małżonka

Artykuł 31 KRO określa ramy uznania określonych praw za wchodzące do majątku wspólnego. Z kolei składniki wchodzące do majątku własnego małżonka wymienia art. 33 KRO, przy czym wyraża on regułę numerus clausus składników majątków osobistych małżonków, a zatem do majątków osobistych małżonków mogą przynależeć jedynie te przedmioty, które zostały wyraźnie wymienione.  W ramach ustroju wspólności ustawowej możemy wyróżnić istnienie trzech mas majątkowych: majątku wspólnego małżonków, majątku własnego żonymajątku własnego męża. Po dokonanych zmianach terminologicznych ustawodawca nie posługuje się już terminem „majątek odrębny” dla określenia majątków poszczególnych małżonków. Termin „majątek osobisty” lepiej oddaje jego istotę, jako masy ściślej związanej z danym małżonkiem.

Majątek osobisty co to jest

Majątek osobisty co to jest

Co to jest majątek osobisty? Każdy z małżonków jest wyłącznym podmiotem praw i składników majątku osobistego poniżej i związanych z nimi obowiązków stosownie do unormowań Kodeksu cywilnego, jemu więc przysługuje uprawnienie do korzystania z tych przedmiotów, sprawowania w pełni samodzielnego zarządu oraz rozporządzania nimi. W okresie wspólnego pożycia małżonków zachodzą między tymi majątkami różnego rodzaju związki, zwłaszcza w postaci nakładów z majątku wspólnego na majątek osobisty i odwrotnie. Praktycznie zaś w normalnie funkcjonującej rodzinie składniki poszczególnych majątków traktuje się jako jednolitą całość.

Majątek osobisty małżonka

Do majątku osobistego każdego z małżonków należą:

1) przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej;

2) przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił;

3) prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom;

4) przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków;

5) prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie;

6) przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość;

7) wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków;

8) przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków;

9) prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy;

10) przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej (surogacja) .

W skład majątku osobistego wchodzą tylko wymienione w nim składniki. Jest to więc katalog zamknięty i wyczerpujący. Pozostałe przedmioty, niewymienione wyżej, nie wchodzą do majątku osobistego, ale do majątku wspólnego i tak też należy zawsze rozstrzygać pojawiające się w tej mierze wątpliwości.

Majątek odrębny małżonka

Majątek odrębny małżonka

W 2004 r. ustawodawca zastąpił pojęcie majątku odrębnego pojęciem majątku osobistego. Czyli nie używamy już w praktyce słowa majątek odrębny,a osobisty., Jest to tylko kosmetyczna zmiana nie mająca znaczenia dla rozliczenia majątkowe małżonków. Zachowano natomiast nie tylko regułę, że wyliczenie przedmiotów stanowiących majątek osobisty jest wyczerpujące. Oznacza to, że do tych majątków mogą przynależeć jedynie te przedmioty, które zostały wyraźnie wymienione wyżej. Pozostałe składniki majątkowe wchodzą w skład majątku wspólnego

Majątek osobisty małżonka

Majątek osobisty małżonka – co jest nim jeszcze

Przedmioty zwykłego urządzenia domowego (meble, dywany, obrazy, sprzęt elektryczny i audiowizualny itp.) służące do użytku obojga małżonków są objęte wspólnością ustawową także w wypadku, gdy zostały nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił. Nie są więc majątkiem osobistym małżonka.Przedmioty zwykłego urządzenia domowego służące do użytku obojga małżonków nie są objęte wspólnością ustawową, jeżeli zostały nabyte przed powstaniem wspólności.

O tym, iż niezbywalne prawa niemajątkowe (w tym prawa autorskie osobiste) nie należą do majątku wspólnego małżonków i że nie można rozszerzyć na nie wspólności majątkowej, przesądza okoliczność, iż wspólność majątkowa obejmuje tylko prawa majątkowe.

Przedmioty uzyskane przez małżonka w wyniku działu spadku, dokonanego w czasie trwania wspólności ustawowej, należą do jego majątku odrębnego, bez względu na obciążenie małżonka dopłatą lub spłatą, chyba że spadkodawca inaczej postanowił.

Rozwód a majątek osobisty i odrębny

Rozwód a majątek osobisty i odrębny małżonka

Wspólność majątkowa małżeńska ustaje z mocy prawa m.in. z chwilą uprawomocnienia się wyroku orzekającego rozwiązanie małżeństwa przez rozwód, a także z chwilą zawarcia przez strony w trakcie trwania małżeństwa małżeńskiej umowy majątkowej wspólność ustawową znoszącej (art. 47 KRO). Zgodnie z art. 567 § 3 KPC, w związku z art. 688 KPC, do postępowania o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami, stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące działu spadku i zniesienia współwłasności, a w szczególności przepisy art. 618 § 2 i § 3 KPC Sąd dokonując podziału majątku wspólnego w pierwszej kolejności ustala skład i wartość majątku podlegającego podziałowi (art. 684 KPC). Pamiętajmy, że rozwód nie powoduje utraty majątku osobistego. Po rozwodzie nie dzielimy majątku osobistego małżonka. Podziałowi po rozwodzie podlega zasadniczo majątek wspólny. Przy podziale majątku prowadzone są jednak rozliczenia dotyczące majątku osobistego.

Podział majątku wspólnego polega na tym, aby konkretne elementy majątkowe zostały własnością wyłącznie jednego małżonka. Podział majątku wspólnego nie jest uzależniony od rozwodu. Może on nastąpić zarówno przed rozwodem, w jego trakcie rozwodu, jak i kilka lat po rozwodzie.

Majątek osobisty, a rozdzielność majątkowa i intercyza

Jeżeli jednak małżonkowie w drodze intercyzy zawartej przed ślubem, czy rozdzielności majątkowej, postanowili o wprowadzeniu pomiędzy nimi już od początku małżeństwa ustroju rozdzielności majątkowej, to wówczas przedmioty nabywane osobno przez każdego z nich – także w czasie trwania małżeństwa – wchodzą odpowiednio do ich majątków osobistych. Jeżeli następnie małżonkowie ci wprowadzą jednak, drogą kolejnej intercyzy, ustrój wspólności, to od tego czasu, ale nie wcześniej przedmioty przez nich nabywane będą wchodzić do majątku wspólnego. Natomiast wszystkie przedmioty nabyte wcześniej wejdą do ich majątków osobistych.

Majątek osobisty po ślubie

Majątek osobisty po ślubie

Jeżeli małżonkowie nabyli wspólnie jakiś przedmiot majątkowy jeszcze przed zawarciem małżeństwa (lub w okresie, w którym w czasie małżeństwa nie obowiązywał ustrój wspólności), to będzie on przedmiotem współwłasności w częściach ułamkowych zarówno przed zaistnieniem wspólności, jak i po jej nastaniu. Dalsze wspólne nabycie innych przedmiotów już w czasie trwania wspólności, ale ze środków pochodzących z obu majątków osobistych małżonków, sprawi, że staną się one składnikami majątku wspólnego, nawet gdyby małżonkowie postanowili wyłączyć ten skutek i postanowić, że nabyli dany przedmiot w częściach ułamkowych do majątków osobistych.

Majątek osobisty w małżeństwie

Majątek osobisty w małżeństwie

O zaliczeniu nabywanego przedmiotu do majątku wspólnego lub osobistego (odrębnego) powinno decydować porównanie wielkości środków użytych z każdego z tych majątków. W konsekwencji, nabyty przedmiot należy zaliczyć do tego z majątków, z którego pochodzi podstawowa część środków. Jeżeli środki z drugiego majątku są nieznaczne, stanowią nakład rozliczany, jeżeli natomiast wskazane kryterium nie może znaleźć zastosowania ze względu na brak daleko idącej różnicy między zaangażowanymi środkami, to – w braku odmiennej woli małżonków – nabyty przedmiot wchodzi do każdego z majątków w częściach ułamkowych proporcjonalnych do wysokości zaangażowanych środków. W obowiązującym systemie prawa rodzinnego można przyjąć domniemanie faktyczne, że przedmioty nabyte w trakcie wspólności małżeńskiej przez jednego z małżonków, zostały nabyte z majątku dorobkowego – na rzecz małżeńskiej wspólności majątkowej; natomiast nabycie rzeczy z majątku osobistego (odrębnego) musi wynikać nie tylko z oświadczenia dokonującego transakcji małżonka, ale także z całokształtu okoliczności tego nabycia.

Sprzedaż majątku osobistego w małżeństwie

Po ustaniu wspólności ustawowej rozporządzenie przez jednego z małżonków (byłych małżonków) udziałem w przedmiocie należącym do majątku wspólnego wymaga zgody byłego współmałżonka, a przy jej braku jest wobec niego bezskuteczne, jeżeli naruszałoby uprawnienia przysługujące temu małżonkowi na podstawie przepisów o podziale majątku wspólnego (por. uchwała składu siedmiu sędziów – zasada prawna Sądu Najwyższego: z dnia 15 października 1962 r. I CO 22/62, OSNC z 1964 r. Nr 1, poz. 2, uchwała Sądu Najwyższego z dnia 28 lipca 1993 r. III CZP 95/93, OSNC z 1994 r. Nr 2, poz. 30, postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 8 października 1997 r. II CKN 357/97, i z dnia 26 września 2007 r., IV CSK 139/07).

W takiej sytuacji, zgodnie z art. 1036 KC w zw. z art. 46 KRO, sąd uznając to rozporządzenie za bezskuteczne w stosunku do drugiego byłego małżonka, powinien dokonać podziału majątku wspólnego tak, jakby rozporządzenia tego nie było, czyli biorąc pod uwagę stan tego przedmiotu z chwili ustania wspólności ustawowej, określić jego wartość według jego wartości rynkowej z chwili orzekania i dokonać stosownych rozliczeń między małżonkami (por. uchwała pełnego składu Izby Cywilnej Sądu Najwyższego z dnia 15 grudnia 1969 r. III CZP 12/69, OSNCP z 1970 r. Nr 3, poz. 39).

Spadek a majątek osobisty

Spadek a majątek osobisty małżonka

Zasadą jest, że przedmioty nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę należą do majątku osobistego, jeżeli spadkodawca albo darczyńca nie postanowił inaczej. Tak więc nabyte w ten sposób przedmioty staną się składnikami majątku osobistego, jeżeli spadkodawca w testamencie lub darczyńca w umowie darowizny nie zamieścił odmiennych postanowień. O tym, czy korzyść majątkowa wejdzie do majątku osobistego albo do majątku wspólnego, decyduje treść testamentu lub umowy darowizny. Jeżeli wola spadkodawcy lub darczyńcy nie została wyrażona w sposób dostatecznie precyzyjny, sąd – w razie sporu – dokona wykładni testamentu lub umowy darowizny. Potrzeba dokonania przez sąd takiej wykładni może powstać zarówno w procesie o ustalenie przynależności konkretnego przedmiotu do majątku wspólnego, jak i w postępowaniu o podział majątku wspólnego w związku z ustaleniem składu tego majątku.

Wprawdzie w jest mowa o przedmiotach nabytych przez dziedziczenie, a więc o nabytych przez małżonka powołanego do spadku jako spadkobierca testamentowy lub ustawowy , z celu tej  zasady jednak należy wnioskować, że przewidziana w nim reguła odnosi się również do przysługującego małżonkowi zachowku jako korzyści stanowiącej swego rodzaju częściowy ekwiwalent udziału w spadku, jaki przypadłby mu przy dziedziczeniu ustawowym.

Spadkodawca może powołać do spadku oboje małżonków, przeznaczając dla każdego z nich określony udział w spadku. W takim wypadku oboje małżonkowie są spadkobiercami testamentowymi, udział zaś przypadający każdemu z nich stanowi jego majątek osobisty. Spadkodawca może też powołać oboje małżonków do dziedziczenia, z tym zastrzeżeniem, że przeznaczone każdemu z nich udziały w spadku wejdą do ich majątku wspólnego. Może on wreszcie powołać do spadku tylko jednego z małżonków z jednoczesnym wyrażeniem woli, aby nabyty przez niego spadek został objęty wspólnością, bądź też odnieść taką dyspozycję względem spadkobiercy dziedziczącego spadek z ustawy.

Przedmioty uzyskane przez małżonka w wyniku działu spadku w czasie trwania wspólności ustawowej należą do majątku osobistego, bez względu na obciążenie małżonka dopłatą lub spłatą, chyba że spadkodawca inaczej postanowił.

Darowizna do majątku osobistego

Darowizna do majątku osobistego

Zasadą jest, że przedmioty nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę należą do majątku osobistego, jeżeli spadkodawca albo darczyńca nie postanowił inaczej. Przedmiot darowizny wchodzi do majątku wspólnego wtedy, gdy oboje małżonkowie są stroną umowy darowizny dokonanej przez darczyńcę na ich rzecz na zasadach wspólności ustawowej, a także wtedy, gdy stroną umowy (obdarowanym) jest tylko jeden z małżonków, ale w umowie darczyńca zastrzegł, że przedmiot darowizny zostaje objęty wspólnością. W drugim z tych wypadków nie jest wymagane przyjęcie darowizny przez drugiego z małżonków niebędącego stroną umowy.

Surogacja majątku osobistego małżonka

Surogacja to zastąpienie jednego składnika majątku osobistego innym składnikiem. Konieczne jest spełnienie dwóch przesłanek: po pierwsze, aby to samo zdarzenie spowodowało z jednej strony wyjście określonego przedmiotu z majątku osobistego, a zarazem powodowało nabycie innego przedmiotu majątkowego, a ponadto po drugie, ten nowy przedmiot musi być nabyty w sensie ekonomicznym kosztem majątku osobistego. Surogacja może następować wielokrotnie w odniesieniu do następujących po sobie, kolejnych surogatów.

Majątek osobisty, odrębny i własny małżonka, męża czy żony Poznań Warszawa adwokat radca prawny prawnik kancelaria

Nie można przypisać decydującego znaczenia oświadczeniu małżonków, iż nabywany udział w nieruchomości nie należy do majątku dorobkowego, ponieważ samo takie oświadczenie nie może stanowczo wyłączać skutków wynikających z przepisów, w sytuacji pozostawania małżonków w ustroju małżeńskiej wspólności ustawowej. Jej ograniczenie lub wyłączenie możliwe jest na mocy małżeńskiej umowy przewidującej taki skutek i zawartej w formie aktu notarialnego.

Jeżeli na skutek rozszerzenia przez małżonków wspólności ustawowej przedmiot darowizny dokonanej na rzecz jednego z nich wszedł w skład majątku wspólnego, do zwrotu tego przedmiotu, wobec odwołania darowizny z powodu rażącej niewdzięczności obdarowanego, obowiązani są oboje małżonkowie.

Nakłady z majątku osobistego na wspólny

Zgodnie z art. 45 § 1 KRO, każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty, z wyjątkiem wydatków i nakładów koniecznych na przedmioty majątkowe przynoszące dochód. Może żądać zwrotu wydatków i nakładów, które poczynił ze swojego majątku osobistego na majątek wspólny. Nie można żądać zwrotu wydatków i nakładów zużytych w celu zaspokojenia potrzeb rodziny, chyba że zwiększyły wartość majątku w chwili ustania wspólności. Jak wynika z § 2 powołanego przepisu, zwrotu dokonuje się przy podziale majątku wspólnego, jednakże sąd może nakazać wcześniejszy zwrot, jeżeli wymaga tego dobro rodziny. Przepis art. 45 KRO reguluje rozliczenia z tytułu wydatków i nakładów poczynionych w czasie trwania wspólności ustawowej. Nie reguluje natomiast rozliczeń pomiędzy małżonkami wydatków i nakładów poczynionych z majątków osobistych na majątek wspólny w czasie od ustania wspólności ustawowej do momentu podziału majątku, których podstawę materialnoprawną stanowią odpowiednio zastosowane przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych, w tym art. 207 KC. Stosownie do treści przywołanego art. 207 KC., pożytki i inne przychody z rzeczy wspólnej przypadają współwłaścicielom w stosunku do wielkości udziałów. W takim samym stosunku współwłaściciele ponoszą wydatki i ciężary związane z rzeczą wspólną.

Czym są nakłady z majątku osobistego na majątek wspólny

Pojęcie nakładów i wydatków, o których mowa w art. 45 KRO, zdefiniował Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały z dnia 15 września 2004 r., III CZP 46/04, OSNC 2005, nr 9, poz. 152, stwierdzając, że obejmują one „wszystkie przysporzenia na rzecz jednej masy majątkowej, dokonane z uszczerbkiem dla drugiej masy majątkowej”. W uzasadnieniu postanowienia z dnia 2 października 2008 r., II CSK 203/08, Sąd Najwyższy wskazał, że: „Kodeks rodzinny i opiekuńczy posługując się w art. 45 pojęciami „nakładów” i „wydatków” nie określa ich desygnatów. W piśmiennictwie przyjmuje się, że nakłady i wydatki w rozumieniu tego przepisu, obejmują wszystkie przysporzenia na rzecz jednej masy majątkowej, dokonane z uszczerbkiem dla drugiej masy majątkowej. Podstawą przysporzenia może być czynność faktyczna, jak i jakiekolwiek inne zdarzenie”. Nakładami są koszty poniesione na zachowanie, eksploatację lub ulepszenie rzeczy już istniejącej w majątku, natomiast wydatkami są koszty związane z nabyciem danego przedmiotu (K. Pietrzykowski w: K. Pietrzykowski, Komentarz…, nb 4 do art. 45). Rozróżnienie tych dwóch kategorii nie ma jednak kluczowego znaczenia, gdyż zwrot wydatków i nakładów następuje według takich samych zasad.

Nakłady z majątku osobistego na wspólny – sposób rozliczenia

Treść art. 45 § 1 krio pozwala przyjąć, że przepis ten – jako materialnoprawna podstawa rozliczenia małżonków – dotyczy zwrotu nakładów z majątku wspólnego na majątek odrębny jednego z małżonków oraz z majątku odrębnego na majątek wspólny. Przepis ten nie rozstrzyga natomiast sposobu rozliczenia nakładów dokonanych z majątku odrębnego jednego z małżonków na majątek odrębny drugiego z małżonków, podstawę materialnoprawną tych rozliczeń stanowią zatem przepisy kodeksu cywilnego. Zatem dyspozycja cytowanego powyżej przepisu art. 45 § 1 krio nie są objęte i nie podlegają wyrównaniom przy podziale majątku wspólnego wydatki i nakłady poczynione kosztem majątku osobistego jednego małżonków na majątek osobisty drugiego.

Tym samym rozliczenia te podlegają ogólnym normom prawa i postępowania cywilnego, nakazującym dochodzenie przez byłych małżonków roszczeń, które nie są objęte przepisem art. 45 § 1 krio, w postępowaniu procesowym (orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 3 kwietnia 1970 roku, III CRN 90/70, z dnia 18 marca 1999 roku, (…) 483/98). Obowiązujące orzecznictwo dopuszcza tylko jedną możliwość rozliczenia nakładów poczynionych z majątku osobistego jednego z małżonka ma majątek osobisty drugiego z małżonków, a mianowicie nakłady z majątku odrębnego jednego małżonków na majątek odrębny drugiego podlegają rozliczeniu z majątku wspólnego tylko wówczas, gdy na przedmiot majątkowy stanowiący majątek odrębny jednego z małżonków dokonano nakładów zarówno z majątku wspólnego, jak i z majątku odrębnego małżonków (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 czerwca 2002 roku, IV CKN 1108/00, OSNC 2003/9/123).

Porady prawne prawo rodzinne Poznań
Majątek osobisty, odrębny i własny małżonka, męża czy żony Poznań Warszawa adwokat radca prawny prawnik kancelaria

Jak udowodnić nakład z majątku osobistego na majątek wspólny

Z przytoczonego przepisu wynika, że rozliczenia z tytułu przesunięć między majątkiem wspólnym a majątkiem osobistym są dokonywane w postępowaniu o podział majątku wspólnego dwukierunkowo. O ile przyjmuje się, że o nakładach i wydatkach z majątku wspólnego na majątek osobisty Sąd orzeka z urzędu (zob. uchwałę SN z 21 lipca 2008 r., III CZP 147/08, OSNC 2009 nr 2, poz. 23), o tyle nie ulega wątpliwości, iż rozstrzygnięcie o zwrocie wydatków i nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny następuje wyłącznie na wniosek małżonka. Ma to istotne znaczenie zarówno dla sposobu sformułowania żądania, jak i dla rozkładu ciężaru dowodu. Można bowiem przyjąć, że zgłaszany w sprawie o podział majątku wspólnego wniosek jednego z małżonków o zwrot wydatków i nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny pełni taką samą funkcję jak pozew (por. w tej kwestii uzasadnienie uchwały SN z 6 marca 2015 r., III CZP 115/14, OSNC 2016 nr 2, poz. 17), co oznacza, że ma do niego odpowiednie zastosowanie art. 187 § 1 pkt 1 i 2 KPC Uczestnik, który domaga się rozliczenia nakładów lub wydatków z majątku osobistego na majątek wspólny powinien więc wskazać nie tylko dokładną kwotę, ale także przytoczyć okoliczności faktyczne uzasadniające to żądanie. Co więcej, do żądania zwrotu wydatków i nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny ma zastosowanie wynikająca z art. 6 KC zasada ciężaru dowodu. Na uczestniku, który domaga się zasądzenia zwrotu wydatków bądź nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny spoczywa więc powinność udowodnienia nie tylko roszczenia co do zasady (czyli tego, że nakład bądź wydatek został w ogóle poniesiony), ale także co do wysokości (czyli konkretnej kwoty poniesionej z tego tytułu).

Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię nr 1

Uczestnik postępowania zgłosił w postępowaniu o podział majątku wspólnego żądanie rozliczenia nakładów dokonanych z jego majątku osobistego na majątek osobisty wnioskodawczyni. Twierdził, że w trakcie trwania wspólności majątkowej sprzedał w X r. należące do jego majątku osobistego własnościowe prawo do lokalu nr 29 przy ul. W. 1 w W., a środki uzyskane ze sprzedaży, tj. kwotę 82 000 zł przeznaczył na majątek osobisty wnioskodawczyni w postaci nakładów na wykończenie jej domu w W. przy ul. P. 24. Na ten dom wnioskodawczyni i uczestnik postępowania dokonali także innych nakładów z ich majątku wspólnego, które zostały rozliczone w postępowaniu o podział ich majątku wspólnego. Mimo to, skarga kasacyjna nie zawiera innych ważkich argumentów na rzecz stanowiska, że w rozpoznanej sprawie o podział majątku wspólnego wystąpiły szczególne okoliczności uzasadniające dokonanie rozliczenia także nakładów dokonanych, według stanowiska uczestnika wyrażonego w skardze kasacyjnej, z jego majątku osobistego na majątek osobisty wnioskodawczyni. W sprawie bezspornym było, że dom przy ul. P. 24 w W. jako kompletny obiekt powstał nie tylko z nakładów dokonanych z majątku wspólnego, ale także ze środków pochodzących z majątku osobistego wnioskodawczyni. Przy założeniu, że dom powstał aż z trzech mas majątkowych brak rozliczenia nakładów z majątku osobistego uczestnika na majątek osobisty wnioskodawczyni nie stanowił w sprawie przeszkody do wyodrębnienia, ustalenia rodzaju, zakresu i wartości nakładów na ten obiekt dokonanych z majątku wspólnego wnioskodawczyni i uczestnika.

Podział majątku po rozwodzie, majątek osobisty i odrębny małżonków, męża czy zony Poznań Warszawa

Zatem dokonanie rozliczenia nakładów dokonanych z majątku wspólnego na majątek odrębny wnioskodawczyni było możliwe w sprawie bez kompleksowego rozliczenia nakładów na majątek odrębny wnioskodawczyni dokonanych z majątku wspólnego oraz z majątku osobistego uczestnika. Dodać należy, iż w trakcie postępowania o podział majątku wspólnego przed Sądem pierwszej instancji uczestnik wprawdzie określił za pomocą ułamka (1/3), jaką część wartości wszystkich nakładów na nieruchomość wnioskodawczyni stanowiły nakłady dokonane z jego majątku osobistego, ale nie zażądał zasądzenia z tego tytułu kwoty uwzględniającej wartość tych nakładów – tak jak w odniesieniu do nakładów dokonanych z majątku wspólnego na ten sam obiekt – na chwilę wydania orzeczenia o podziale. Żądanie uczestnika obejmowało bowiem jedynie kwotę 82 000 zł uzyskaną ze sprzedaży jego lokalu nr 29 przy ul. W. 1 w W.. Także z tego powodu w sprawie nie zachodziła konieczność dokonania kompleksowego rozliczenia nakładów dokonanych z majątku wspólnego na majątek osobisty wnioskodawczyni oraz nakładów z majątku osobistego uczestnika na majątek osobisty wnioskodawczyni. Poza tym dokonanie rozliczenia tych nakładów, nawet przy hipotetycznym założeniu, że roszczenie uczestnika o zwrot nakładów dokonanych z jego majątku osobistego na majątek osobisty wnioskodawczyni było zasadne, nie miałoby znaczenia dla sposobu podziału składników majątku wspólnego, skoro skutkiem tego byłoby tylko obniżenie kwoty jaką uczestnik byłby zobowiązany zapłacić wnioskodawczyni.

W skardze kasacyjnej nie podniesiono, aby pominięcie rozliczenia w sprawie nakładów dokonanych z majątku osobistego uczestnika na majątek osobisty wnioskodawczyni miało jakikolwiek wpływ na sposób podziału składników majątku wspólnego. Uczestnik przez cały czas trwania postępowania przed Sądem pierwszej instancji podnosił, że dokonał nakładów z majątku osobistego na majątek osobisty wnioskodawczyni w ten sposób, że środki w kwocie 82 000 zł uzyskane ze sprzedaży prawa do lokalu nr 29 przy ul. W. 1 w W. zostały przeznaczone na dokończenie budowy domu przy ul. P. 24 wchodzącego do majątku osobistego wnioskodawczyni. Żądanie rozliczenia tych nakładów zawarte było w odpowiedzi uczestnika na wniosek, w piśmie procesowym uczestnika.

Majątek osobisty, odrębny i własny małżonka, męża czy żony Poznań Warszawa adwokat radca prawny prawnik kancelaria

W trakcie przesłuchania w charakterze strony uczestnik przedstawił szczegółowo okoliczności dokonania tych nakładów, twierdząc, że pieniądze potrzebne na sfinansowanie m.in. wykończenia domu w W. przy ul. P. 24 pobierał z dochodów uzyskiwanych w prowadzonej przez niego firmie, a następnie uzupełniał tak powstałe braki środkami uzyskanymi ze sprzedaży jego lokalu przy ul. W.. Na podstawie dowodów przeprowadzonych w sprawie, w tym dowodu z przesłuchania stron, Sąd pierwszej instancji ustalił, że uczestnik dokonał nakładów w kwocie 82 000 zł – uzyskanych ze sprzedaży lokalu nr 29 w W. przy ul. W. 1 – jednak nie na majątek osobisty wnioskodawczyni, lecz na majątek wspólny. Przyjął, że bliżej nieokreślone środki uzyskane ze sprzedaży lokalu zostały przeznaczone także na lokal, wchodzący w skład majątku wspólnego, przy ul. C. W konsekwencji w swoim postanowieniu zawarł rozstrzygnięcie ustalające, że uczestnik dokonał nakładu z majątku odrębnego na majątek wspólny w kwocie 82 000 zł, co uwzględnił przy wzajemnym rozliczeniu stron.

Zatem, Sąd pierwszej instancji na podstawie dokonanych w sprawie ustaleń faktycznych przyjął, że w sprawie uzasadnione jest dokonanie rozliczeń między stronami w związku z poniesionymi nakładami z majątku osobistego uczestnika na majątek wspólny, nie zaś w związku z nakładami poniesionymi przez niego z majątku osobistego na majątek osobisty wnioskodawczyni. Uczestnik w apelacji nie zarzucił, aby w przedstawionym wyżej zakresie Sąd pierwszej instancji dokonał wadliwej oceny dowodów, poczynił błędne ustalenia faktyczne oraz dokonał błędnej oceny prawnej żądania rozliczenia nakładów, których źródłem finansowania była kwota uzyskana ze sprzedaży lokalu nr 29 przy ul. W. 1 w W. Rozstrzygnięcie w tym zakresie zakwestionowała natomiast w apelacji wnioskodawczyni, która podniosła zarzut sprzeczności istotnych ustaleń Sądu z zebranym w sprawie materiałem dowodowym polegającą na przyjęciu, że kwota 82 000 zł uzyskana ze sprzedaży lokalu przy ul. W. została przeznaczona przez uczestnika w formie nakładu na majątek wspólny. Postanowienie Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 24 lipca 2020 r. I CSK 106/20

Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię nr 2

O. złożył w Sądzie Rejonowym wniosek o podział majątku wspólnego, wskazując jako uczestnika byłą małżonkę B. O. domagając się ustalenia, że w skład majątku wspólnego rozwiedzionych małżonków wchodzi prawo własności nieruchomości położonej w G. przy ul. (…) o powierzchni 0,542ha, zabudowanej domem jednorodzinnym, dla której to nieruchomości Sąd Rejonowy prowadzi księgę wieczystą kw (…) oraz przyznanie tej nieruchomości na wyłączną własność uczestniczki z obowiązkiem spłaty wnioskodawcy w wysokości 250.000 zł.

W uzasadnieniu swojego wniosku, wnioskodawca wskazał, że w sensie prawnym nieruchomość stanowi własność uczestniczki, jednakże dom posadowiony na tej nieruchomości został zbudowany w przeważającej części ze środków pochodzących z pracy zawodowej wnioskodawcy. Uczestniczka otrzymywała symboliczne wynagrodzenie, bez większego znaczenia dla budżetu domowego. Nadto, wnioskodawca w powstanie domu włożył ogromny nakład pracy własnej.

W odpowiedzi na wniosek uczestniczka postępowania wniosła o oddalenie powództwa oraz orzeczenie o kosztach postępowania. W uzasadnieniu wskazała, że strony nie mają majątku wspólnego w postaci prawa własności opisanej we wniosku nieruchomości, albowiem nieruchomość ta stanowi wyłączną własność uczestniczki. Na nieruchomości tej, w czasie trwania związku małżeńskiego wybudowany od stanu surowego został budynek mieszkalny jednorodzinny, jednakże środki na budowę tego domu pochodziły od uczestniczki i jej rodziców, natomiast wnioskodawca przeznaczał swoje zarobki na własne potrzeby.

Na rozprawie Sądu Rejonowego powód występujący w tej sprawie jako wnioskodawca sprecyzował wniosek o podział majątku, wskazując, że należy traktować jako wniosek o rozliczenie nakładów z majątku wspólnego na majątek osobisty uczestniczki. Strony zgodnie wskazały, że nie mają innych składników majątku wspólnego i przedmiotem postępowania są wyłącznie nakłady z majątku wspólnego na majątek uczestniczki..

Strony pozostawały w związku małżeńskim kiedy to Sąd Okręgowy rozwiązał związek małżeński M. O. i B. O. przez rozwód. W małżeństwie M. i B. O. obowiązywał ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej.

Jeszcze przed zawarciem związku małżeńskiego pozwana była właścicielką nieruchomości położonej w G. przy ul (…) dla której to nieruchomości Sąd Rejonowy prowadzi księgę wieczystą kw (…). Na działce tej rozpoczęta była budowa domu. Przed zawarciem związku małżeńskiego om był wybudowany do stanu surowego – bez dachu.

W czasie trwania małżeństwa strony kontynuowały budowę, która zakończyła. W czasie trwania małżeństwa oboje małżonkowie pracowali, powód jako kierowca, uczestniczka jako urzędniczka w Urzędzie Pocztowym. Wszystkie oszczędności przeznaczali na budowę domu. Nadto małżonkowie brali pożyczki i kredytu, aby finansować bieżące prace przy budowie. Małżonkowie zaciągnęli kredyt hipoteczny w wysokości 170.000 zł, przy czym częściowo kredyt ten został przeznaczony na spłatę wcześniejszych kredytów. Kredyt został zabezpieczony hipoteką kaucyjną w wysokości 340.000 zł.. Po rozwodzie kredyt ten spłaca wyłącznie pozwana. Wartość nakładów poniesionych na budowę obliczonych według zasad rynkowych od dnia zawarcia małżeństwa do dnia zakończenia inwestycji wynosiła 350.400 zł, z czego z majątku wspólnego strony dokonały nakładów o wartości 268.800 zł.

Do czasu zakończenia budowy, strony zamieszkiwały u rodziców pozwanej, na sąsiedniej nieruchomości, prowadząc wspólne gospodarstwo domowe. Strony uzgodniły, że po wybudowaniu domu zamieszka z nimi matka pozwanej D. A.. Rodzice pozwanej pomagali małżonkom O. w budowie, finansując część materiałów i prac. Ze środków pochodzących od rodziców powódki zostały sfinansowane następujące prace: położenie dachu z blachodachówki, zakup grzejników oraz położenie instalacji grzewczej i wodnokanalizacyjnej oraz tynków wewnętrznych bez garażu. Wartość nakładów sfinansowanych ze środków pochodzących od rodziców (ewentualnie wyłącznie matki) pozwanej wynosiła 81.600 zł.

Majątek osobisty, odrębny i własny małżonka, męża czy żony

Powyższy stan faktyczny w pewnym zakresie – istotnym dla rozstrzygnięcia był w zasadzie niesporny między stronami. Bezspornym był bowiem fakt prowadzenia budowy w czasie trwania małżeństwa na nieruchomości stanowiącej majątek osobisty pozwanej, bezspornym jest również, że wyrokiem Sądu Okręgowegoo rzeczono rozwód stron, a także że w małżeństwie tym obowiązywał ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej. Spornym w zasadzie był jedynie fakt wysokości środków przeznaczonych z majątku wspólnego małżonków O. na majątek wspólny, a także wartość nakładów pochodzących z majątku osobistego powódki (przekazanych jej przez rodziców).

Powód wywodzi swoje roszczenia z faktu finansowania budowy ze środków pochodzących z majątku wspólnego, i jak wynika z treści pozwu jego zdaniem on w większym stopniu niż żona przyczyniał się do powstania tego majątku. Osiągał bowiem -wyższe dochody niż żona.

Zgodnie z treścią art. 43 § 1 KRO oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym. Natomiast zgodnie z art. 31 § 2 pkt 1 KRO do majątku wspólnego należą w szczególności pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków. W pierwszej kolejności należy więc wskazać, że bez znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy pozostawała wysokość wynagrodzenia osiąganego przez każdego z małżonków. Zarobki stron stanowiły ich majątek wspólny (art. 31 § 2 pkt 1 KRO), w którym małżonkowie mieli równe udziały (art. 43 § 1 KRO). Tym samym rozliczenie nakładów pochodzących z majątku wspólnego na majątek osobisty pozwanej musiało nastąpić z uwzględnieniem zasady równych udziałów małżonków w majątku wspólnym.

W niniejszej sprawie małżonkowie przeznaczali wspólne dochody na budowę domu na nieruchomości stanowiącej majątek osobisty pozwanej, czyniąc tym samym nakłady z majątku wspólnego na majątek osobisty. Co do zasady powód może więc żądać zwrotu połowy wartości środków, które zostały wniesione z majątku wspólnego.

Ustalając wartość tych nakładów, Sąd oparł się na opinii biegłego oraz zeznaniach pozwanej i świadka D. A.. Jak już była mowa, Sąd dał wiarę twierdzeniom pozwanej, że ze środków pochodzących od rodziców (ewentualnie po śmierci ojca pozwanej – wyłącznie od matki) sfinansowane zostały niektóre prace budowlane – a mianowicie dach z blachodachówką, zakup grzejników, instalacja grzewcza, wodno-kanalizacyjna i tynki wewnętrzne – bez garażu.

Podkreślić należy, że nie ma przepisów regulujących w sposób uniwersalny zasady rozliczenia wartości nakładów i rolą Sądu w tego typu postępowaniach, jest zastosowanie odpowiedniego sposobu. Należy zauważyć, że biegła ustaliła procentowy udział wszystkich dokonywanych nakładów w okresie od dnia zawarcia związku małżeńskiego  do zakończenia inwestycji na 67,28% , a następnie ustaliła wartość rynkową wszystkich dokonanych prac. Podobnie ustaliła wartość nakładów nie pochodzących z majątku wspólnego na 15,66%  i wartość rynkową tych nakładów. Metodologia przyjęta przez biegłą w pełni pozwala na uwzględnienie wartości rynkowej nakładu z chwili dokonania rozliczenia (wyrokowania przez Sąd) i uwzględnia procentowy udział małżonków w budowie. Także same strony nie kwestionowały metody przyjętej przez biegłą, a także wyceny samych nakładów. Sąd uznał więc, że wartości wskazywane przez biegłą odpowiadają stanowi rzeczy i nie prowadzą do pokrzywdzenia żadnej ze stron.

Mając powyższe na uwadze, Sąd doszedł do przekonania, że byli małżonkowie M. i B. O. dokonali ze swojego majątku odrębnego na majątek wspólny nakładów o łącznej wartości 268.800 zł.. Wartość tę Sąd ustalił odejmując od wartości wszystkich nakładów poniesionych od dnia zawarcia małżeństwa do dnia zakończenia inwestycji (350.400 zł) wartość nakładów poniesionych na majątek osobisty pozwanej z innych źródeł – to jest od rodziców pozwanej (81.600 zł), a następnie dzieląc otrzymany wynik – na dwa, co dało kwotę 134.400 zł (350.400-81.600 zł = 268.800 : 2 = 134.400 zł). Reasumując, kwota 134.400 zł odpowiada wysokości udziału powoda w nakładach poniesionych przez oboje małżonków na majątek osobisty pozwanej.

Na zakończenie należy zauważyć, że powód twierdził także, że uczestniczył w kosztach budowy jeszcze przed zawarciem małżeństwa, jednakże twierdzenia tego w żaden sposób nie udowodnił, zaś pozwana zaprzeczyła temu twierdzeniu. Należy podkreślić, że w tym wypadku byłyby to nakłady z majątku osobistego na majątek osobisty, a powód swoje twierdzenia w tym zakresie – zgodnie z regułą ciężaru dowodu z art. 6 KC – zobowiązany jest udowodnić zarówno co do zasady, jak i wysokości. Powód nie podjął żadnej inicjatywy dowodowej w tym zakresie. Mając powyższe na uwadze, na mocy art. 45 KRO w zw. z art. 31 § 2 KRO. i art. 43 § 1 KRO orzeczono jak w punkcie I i II wyroku, zasądzając na rzecz powoda kwotę 134.400 zł. Wyrok Sądu Okręgowego – I Wydział Cywilny I C 767/12

Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię nr 3

Powódka B. K. wniosła o zasądzenie od pozwanego A. K. (1) na swoją rzecz kwoty 20.000 złotych wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty i kosztami procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu swojego stanowiska powódka podała, iż dochodzi zgłoszonego roszczenia tytułem rozliczenia wydatków poczynionych z małżeńskiego majątku wspólnego stron na majątek osobisty pozwanego w postaci spłaty w czasie trwania wspólności kredytu stanowiącego osobiste zobowiązanie pozwanego oraz zasądzenie od pozwanego zwrotu kosztów procesu.

Pozwany A. K. (1) wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powódki zwrotu kosztów procesu. W uzasadnieniu swojego stanowiska pozwany podniósł, że wartość spłaconego kredytu wraz z odsetkami w czasie trwania wspólności majątkowej stron wynosiła 54.374,91 zł i całość tej kwoty pozwany spłacił z majątku wspólnego, a mianowicie kwotą 33.039 zł z pieniędzy pozostałych ze sprzedaży mieszkania pozwanego przy ul. (…) w O., kwotą łącznie 8.000 zł pochodzącą z darowizn od rodziny, kwotą łącznie 12.287,67 zł pochodzącą ze stypendium naukowego oraz kwotą 4.609,90 zł pochodzącą ze zwrotu nadpłaty wkładu budowlanego na mieszkanie pozwanego przy ul. (…) w O.

Majątek osobisty, odrębny i własny małżonka, męża czy żony Poznań Warszawa adwokat radca prawny prawnik kancelaria

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie, co do należności głównej w całości. Wartości kredytu hipotecznego zaciągniętego przez pozwanego w (…) Banku Spółce Akcyjnej z siedziba w W. wraz z odsetkami spłaconych przez strony z ich majątku wspólnego powódce przysługuje roszczenie w stosunku do pozwanego o zwrot połowy uiszczonych z majątku wspólnego należności. Zobowiązanie z tego kredytu bowiem stanowiło dług pozwanego, stanowiący element jego majątku osobistego.

W ocenie Sądu należy przyjąć domniemanie, że spłata takiego osobistego długu jednego z małżonków w trakcie trwania wspólności majątkowej dokonywana jest ze środków pochodzących z majątku wspólnego. To oznacza, że z wartości spłaconego kredytu w czasie trwania wspólności majątkowej stron, a więc z kwoty 54.374,91 zł, połowa powinna być zwrócona powódce, chyba że pozwany wykazałby, że środki na tę spłatę pochodziły z jego majątku osobistego a nie wspólnego stron.

Zdaniem Sądu pozwany wykazał, że na spłatę przedmiotowego kredytu w czasie trwania wspólności majątkowej stron pozwany otrzymał darowizny od matki i siostry w łącznej kwocie 8.000 zł oraz zwrot nadpłaty wkładu budowlanego na jego mieszkanie przy ul. (…) w O. w kwocie 4.609,90 zł i te sumy stanowiły jego majątek osobisty.

Sąd natomiast nie uznał za wykazane to, że pozostałe kwoty spłat kredytu z odsetkami dokonywane w trakcie wspólności majątkowej stron pochodziły z majątku osobistego pozwanego. Należy bowiem stwierdzić to, że pozwany, jak sam przyznał, zainwestował pozostałą kwotę z uzyskanej ceny ze sprzedaży mieszkanie przy ul. (…) w O. w prowadzoną osobiście działalność gospodarczą, stąd też dochód z tej działalności czy z majątku objętego przedsiębiorstwem pozwanego – zgodnie z cytowanym przepisem art. 31 § 2 pkt 1 i 2 KRO – należały już do majątku wspólnego.

Niezależnie od tego, zdaniem Sądu, wysoce prawdopodobne jest to, że przynajmniej część kwoty z uzyskanej ceny ze sprzedaży mieszkanie przy ul. (…) w O. pozwany przeznaczył na wykończenie mieszkania przy ul. (…) w O., co dodatkowo podważa wiarygodność twierdzeń pozwanego o tym, że kwotę tą przeznaczał na sukcesywne spłacanie omawianego kredytu.

Sąd nie uznał też za majątek osobisty pozwanego kwoty pochodzącej ze stypendium naukowego. Wprawdzie zgodnie z przepisem art. 33 pkt 8 KRO, do majątku osobistego każdego z małżonków należą przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia, niemniej stypendium rektora dla najlepszych studentów, a wcześniej stypendium za wyniki w nauce, zdaniem Sądu stanowi w większym stopniu świadczenie będące formą pomocy państwa studentom, niż nagrodą, o jakiej mowa w powołanym przepisie art. 33 pkt 8 KRO. Świadczenie to bowiem było i jest uregulowane w przepisie art. 173 ust. 1 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. o szkolnictwie wyższym, w myśl którego student może ubiegać się o pomoc materialną ze środków przeznaczonych na ten cel w budżecie państwa w formie m.in. stypendium rektora dla najlepszych studentów. W ocenie Sądu to świadczenie ma mieszany charakter, z jednej strony stanowi gratyfikację za osiągnięcia w nauce, jednocześnie jednak stanowi formę pomocy materialnej studentom. Zdaniem Sądu ten drugi element, tj. pomoc materialna przeważa w charakterystyce omawianego świadczenia, gdyż jest ona wypłacana powszechnie studentom po spełnieniu określonych kryteriów, najczęściej osiągnięciu odpowiedniej średniej ocen z przedmiotów wykładanych na studiach, a nie jest przyznawana za indywidulane, wyjątkowe na tle innych studentów osiągnięcia badawcze czy naukowe.

Nadto Sąd uznał za niezasadny zarzut potrącenia podniesiony przez pozwanego, a dotyczący rozliczenia wydatków stron na utrzymanie mieszkania powódki przy ul. (…) w O.. Otóż zgodnie z doświadczeniem życiowym należy przyjąć, że wydatki te pokrywane były z dochodów uzyskiwanych z wynajmu tego mieszkania. Mieszkanie to zresztą należy uznać za przedmiot majątkowy przynoszący dochód, a zatem – w myśl cytowanego przepisu art. 45 § 1 zd. 1 KRO – wydatki i nakłady na nie generalnie nie podlegają zwrotowi.

W ocenie Sądu także roszczenia powódki nie naruszają zasad współżycia społecznego. Nie zostało wykazane, by powódka w okresie małżeństwa była niegospodarna i rozrzutna. Na tle niniejszej sprawy brak jest też ważnych powodów, które mogłyby stanowić podstawę do ustalenia nierównych udziałów stron w ich majątku wspólnym na podstawie art. 43 § 2 KRO. Małżonkowie – zgodnie z przepisem art. 23 KRO – są zaś obowiązani m.in. do wzajemnej pomocy. Wzajemna pomoc małżonków w czasie, w którym jedno z nich dotknięte jest bezrobociem, chorobami, czy problemami innej natury jest wręcz ich obowiązkiem, którego spełnianie trudno zakwalifikować za naruszające zasady współżycia społecznego.

Mając na uwadze wszystkie opisane okoliczności Sąd uznał, że z wartości spłaconego kredytu w czasie trwania wspólności majątkowej stron, a więc z kwoty 54.374,91 zł, łącznie kwota 12.609,90 zł została spłacona z majątku osobistego pozwanego (8.000 zł z darowizn od rodziny i 4.609,90 zł ze zwrotu nadpłaty wkładu budowlanego na mieszkanie pozwanego), pozostała zaś część, a mianowicie kwota 41.765,01 zł została spłacona z majątku wspólnego stron. Dlatego też połowa tej kwoty powinna być zwrócona przez pozwanego na rzecz powódki. Powódka żądała zasądzenia od pozwanego kwoty 20.000 zł i będąc związany granicami tego żądania Sąd zasądził od pozwanego tę kwotę z odsetkami ustawowymi. Wyrok Sądu Rejonowego – I Wydział Cywilny z dnia 12 października 2017 r. I C 2506/16

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku.

Adwokat Mateusz Ziębaczewski

Mateusz Ziębaczewski to doświadczony adwokat i specjalista od prawa rodzinnego. Swoją wiedzą i umiejętnościami służy klientom, pomagając im w najbardziej skomplikowanych sprawach rodzinnych. Gdy nie pisze artykułów na blogu, reprezentuje swoich klientów w sądzie, dążąc do osiągnięcia najlepszych dla nich rozwiązań.

email telefon LinkedIn

Zobacz pozostałe wpisy autora

Jarocin Gostyń Szamotuły Pleszew Czarnków Trzcianka Oborniki Chodzież Piła Gorzów Wielkopolski Konin Turek Nowy Tomyśl Leszno Wolsztyn Grodzisk Wielkopolski Gniezno Słupca Skoki Kalisz Śrem Buk Kostrzyn Duszniki Kościan Września Środa Wielkopolska Murowana Goślina Ostrów Wielkopolski Kórnik Luboń Swarzędz Opalenica Wągrowiec Krotoszyn Pobiedziska Pniewy Rogoźno Wronki Powidz S uchy Las Biedrusko Tarnowo Podgórne Komorniki Dopiewo Przykona Kleczew Czerwonak Stęszew Kleszczewo Rokietnica Międzychód, Łódź Wrocław Warszawa Katowice Kraków Rzeszów Lublin Gdańsk Szczecin Zielona Góra Opole Śląsk Kielce Olsztyn Bydgoszcz, Mińsk Mazowiecki Wołomin Pruszków Radom Otwock Legionowo Garwolin Grójec Ciechanów Grodzisk Mazowiecki Płońsk Ostrołęka, Dwór Mazowiecki Żyrardów Wyszków Mińsk Mazowiecki Łomianki Marki Ząbki Józefów Konstancin Sochaczew Nadarzyn Wólka, Kosowska Tarczyn Góra Kalwaria Wiskitki Teresin Zaborów Węgrów Warka Sokołów Przasnysz Pułtusk Raszyn Siedlce Białystok

Kancelaria Prawa Rodzinnego w Poznaniu