Twoja sprawa z zakresu prawa rodzinnego jest już wystarczająco stresująca. Nie powinieneś rozbijać banku tylko po to, aby upewnić się, że jesteś chroniony

Badanie oraz test DNA dziecka i ojca w sprawie o ustalenie lub zaprzeczenie ojcostwa

W ostatnich latach rozwój genetyki doprowadził do zmian w zakresie badania pokrewieństwa o zasadniczym znaczeniu. Opracowano metody umożliwiające praktycznie jednoznaczną identyfikację pochodzenia każdego człowieka. Metody te opierają się na analizie szczególnego rodzaju elementów genetycznych, tzw. elementów VNTR, zwanych łącznie minisatelitarnym DNA. Cechą minisatelitarnego DNA jest olbrzymie zróżnicowanie wielkości poszczególnych jego elementów u różnych osób, tak, że analiza wielkości odpowiedniej liczby elementów VNTR u danej osoby pozwala na utworzenie jej profilu genetycznego, który jest praktycznie niepowtarzalny. Badanie minisatelitarnego DNA pozwala nie tylko wykluczyć ojcostwo, ale także potwierdzić je z prawdopodobieństwem graniczącym z pewnością. Ojcostwo potwierdza się, gdy wszystkie elementy VNTR obecne u dziecka, a nieobecne u matki, występują również u pozwanego. Ze względu na olbrzymi polimorfizm minisatelitarnego DNA, szansa otrzymania takiego wyniku w wypadku, gdy pozwany nie jest biologicznym ojcem dziecka, graniczy z zerem. Oznacza to, że badanie minisatelitarnego DNA ma zupełnie inny walor dowodowy niż badanie grup krwi. Dowód z badania DNA pozwala nie tylko wykluczyć ojcostwo, ale może być także pozytywnym dowodem okoliczności stwarzających domniemanie ojcostwa z art. 85 § 1 KRO. Dlatego też, jeżeli cech dziecka nie można uzasadnić cechami krwi ani matki, ani domniemanego ojca, to oznacza, że dany mężczyzna nie jest ojcem dziecka. Dowód z badania grup krwi nie pozwala na stwierdzenie ojcostwa, ale w wielu wypadkach umożliwia jego wykluczenie.

Badanie oraz test DNA dziecka i ojca w sprawie o ustalenie lub zaprzeczenie ojcostwa Poznań

Moc dowodowa z badań kwasu dezoksyrybonukleinowego (DNA), pośredniczącego przy przekazywaniu z komórki do komórki materiału genetycznego, jest w takim stopniu duża, że jej zakwestionowanie prowadziłoby do przekroczenia granic swobodnej sędziowskiej oceny dowodów z powodu odrzucenia zdobyczy naukowych. Spośród dowodów przyrodniczych badanie DNA daje największą możliwość wykluczenia ojcostwa. Niezależnie od tego, że dowody przyrodnicze mają tę przewagę nad dowodami osobowymi, że cechuje je naukowy obiektywizm, badania DNA w katalogu badań przyrodniczych mają znaczącą wartość dowodową, gdyż prawidłowo przeprowadzone pozwalają ze 100% pewnością na wykluczenie ojcostwa i z przeważającym stopniem prawdopodobieństwa na jego ustalenie. Dowód z badania kodu genetycznego DNA winien być oparty na badaniach przeprowadzonych przez Zakład Medycyny Sądowej lub inną placówkę naukową posiadającą atest Polskiego Towarzystwa Medycyny Sądowej na prowadzenie takich badań. W przeciwnym wypadku wydana opinia nie będzie miała wartości dowodowej, jako nie pochodząca od instytutu naukowego w rozumieniu art. 290 KPC.

Jak powszechnie wiadomo, krąg dowodów mogących podważać domniemanie ojcostwa, związane z faktem obcowania w ustawowym okresie koncepcyjnym, poszerzał się w miarę rozwoju nauk przyrodniczych. Do takich dowodów, stosowanych w praktyce polskich sądów, jak dowód na niezdolność zapłodnienia w okresie, na który przypada poczęcie, dowód wyłączający ojcostwo oparty na zestawieniu czasu obcowania pozwanego i matki dziecka ze stanem rozwoju dziecka w chwili urodzenia oraz dowód z grupowego badania krwi – w różnych wariantach (zob. uchwała całej Izby Cywilnej Sądu Najwyższego z dnia 6 grudnia 1952 r., zawierająca wytyczne wymiaru sprawiedliwości i praktyki sądowej, C, Prez. 166/52, OSN 1953, Nr 2, poz. 31, pkt IV; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 stycznia 1987 r., III CRN 401/86, OSNCP 1988, Nr 4, poz. 51), dowód z badań antropologicznych (zob. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 19 stycznia 1961 r., 4 CR 878/60, OSN 1962, Nr 4, poz. 142; uchwała całej Izby Sądu Najwyższego z dnia 9 czerwca 1976 r., zawierająca zalecenia kierunkowe w sprawie wzmożenia ochrony rodziny, III CZP 46/75, OSNCP 1976, Nr 9, poz. 184, pkt X), w początkach lat dziewięćdziesiątych doszedł dowód z badań DNA (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 lutego 1994 r., II CRN 176/93, OSNCP 1994, Nr 10, poz. 197). W odróżnieniu od innych dowodów, zdolnych w sposób pewny co najwyżej wykluczyć ojcostwo pozwanego, pozwala on z prawdopodobieństwem równym praktycznej pewności, stwierdzić, że pozwany jest ojcem dziecka, którego dotyczy postępowanie (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 kwietnia 1997 r., I CKN 68/97, nie publ.). Mimo to – wobec treści unormowania zawartego w art. 85 § 1 KRO również ten dowód może być traktowany jedynie jako środek weryfikacji domniemania ojcostwa; wynik badań polimorfizmu DNA, wskazujący na ojcostwo pozwanego, oznacza pozostanie w mocy domniemania ojcostwa pozwanego, natomiast wynik negatywny – obalenie domniemania ojcostwa pozwanego. Wynika stąd, że dopuszczenie dowodu z badań DNA zakłada uprzednie stwierdzenie istnienia podstawy domniemania z art. 85 § 1 KRO.

Badanie oraz test DNA dziecka i ojca w sprawie o ustalenie lub zaprzeczenie ojcostwa Poznań

Niepodobieństwo, żeby mąż matki mógł być ojcem jej dziecka

Do zakresu pojęcia niepodobieństwa, żeby mąż matki mógł być ojcem jej dziecka, włączone są wszystkie sytuacje, które stwarzają zupełną pewność, że dziecko nie pochodzi od męża matki. Uzyskanie zupełnej pewności w zakresie wyłączenia ojcostwa dostarcza także dowód z grupowego badania krwi, wyłączający ojcostwo. Niepodobieństwo, by mąż matki mógł być ojcem dziecka występuje nie tyko wtedy, gdy zachodzą okoliczności wyłączające ojcostwo, ale także wówczas, gdy wyłączona była możliwość cielesnego obcowania małżonków w okresie poczęcia dziecka. W każdym przypadku zaprzeczenia pochodzenia dziecka z małżeństwa wymagane jest, aby zostało ustalone, że mąż matki nie tylko nie był, lecz i nie mógł być ojcem dziecka. Postępowanie dowodowe powinno więc bezwzględnie prowadzić do wyjaśnienia obu powyższych przesłanek.

Odmowa poddania się badaniu DNA

Przeszkody w przeprowadzeniu dowodu z badania krwi, stwarzane przez stronę zobowiązaną do poddania się pobraniu krwi, mogą być podstawą, opartego na domniemaniu faktycznym, ustalenia sądu zgodnego z twierdzeniami strony przeciwnej (por. wyrok SN z dnia 9.01.2001 roku, II CKN 1140/00, OSNC 2001/10/152).

W procesie o zaprzeczenie ojcostwa, w którym dowód z badania DNA nie może być przeprowadzony, ponieważ matka nie zgadza się na pobranie krwi swojej i dziecka, domniemanie wywiedzione na podstawie art. 233 § 2 KPC mogłoby stać się przesłanką obalenia domniemania ojcostwa męża matki wynikającego z art. 62 § 1 KRO, gdyby uzasadniało jednocześnie wniosek, że ojcostwo innego mężczyzny jest bardziej prawdopodobne (por. wyrok SN z dnia 9.11.2004 roku, V CK 276/04).

[spacer]

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku.

Adwokat Mateusz Ziębaczewski

Mateusz Ziębaczewski to doświadczony adwokat i specjalista od prawa rodzinnego. Swoją wiedzą i umiejętnościami służy klientom, pomagając im w najbardziej skomplikowanych sprawach rodzinnych. Gdy nie pisze artykułów na blogu, reprezentuje swoich klientów w sądzie, dążąc do osiągnięcia najlepszych dla nich rozwiązań.

email telefon LinkedIn

Zobacz pozostałe wpisy autora

Jarocin Gostyń Szamotuły Pleszew Czarnków Trzcianka Oborniki Chodzież Piła Gorzów Wielkopolski Konin Turek Nowy Tomyśl Leszno Wolsztyn Grodzisk Wielkopolski Gniezno Słupca Skoki Kalisz Śrem Buk Kostrzyn Duszniki Kościan Września Środa Wielkopolska Murowana Goślina Ostrów Wielkopolski Kórnik Luboń Swarzędz Opalenica Wągrowiec Krotoszyn Pobiedziska Pniewy Rogoźno Wronki Powidz S uchy Las Biedrusko Tarnowo Podgórne Komorniki Dopiewo Przykona Kleczew Czerwonak Stęszew Kleszczewo Rokietnica Międzychód, Łódź Wrocław Warszawa Katowice Kraków Rzeszów Lublin Gdańsk Szczecin Zielona Góra Opole Śląsk Kielce Olsztyn Bydgoszcz, Mińsk Mazowiecki Wołomin Pruszków Radom Otwock Legionowo Garwolin Grójec Ciechanów Grodzisk Mazowiecki Płońsk Ostrołęka, Dwór Mazowiecki Żyrardów Wyszków Mińsk Mazowiecki Łomianki Marki Ząbki Józefów Konstancin Sochaczew Nadarzyn Wólka, Kosowska Tarczyn Góra Kalwaria Wiskitki Teresin Zaborów Węgrów Warka Sokołów Przasnysz Pułtusk Raszyn Siedlce Białystok

Kancelaria Prawa Rodzinnego w Poznaniu