Twoja sprawa z zakresu prawa rodzinnego jest już wystarczająco stresująca. Nie powinieneś rozbijać banku tylko po to, aby upewnić się, że jesteś chroniony

Określenie sposobu korzystania z mieszkania przez byłego małżonka w rozwodzie a wynagrodzenia za bezumowne korzystanie i mieszkanie w lokalu

Określenie w wyroku rozwodowym na podstawie art. 58 § 2 KRO sposobu korzystania z mieszkania po orzeczeniu rozwodu nie tworzy po stronie byłego małżonka samodzielnego tytułu prawnego, wyłączającego prawo właściciela do dochodzenia wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z lokalu mieszkalnego. Wskazać należy, że podział mieszkania do korzystania posiada charakter czysto faktyczny, użytkowy, a z założenia również tymczasowy. Podział ten powoduje zatem jedynie to, iż małżonek nie dysponujący prawem do lokalu mieszkalnego, a zamieszkujący do chwili rozwodu wraz z drugim małżonkiem – dysponentem prawa do lokalu, w którym oboje jak dotąd zamieszkiwali, uzyskuje tytuł do korzystania z fizycznie wydzielonej części tego lokalu dotąd, dopóki sam nie podejmie on decyzji o opuszczeniu lokalu lub też nie zostanie z niego usunięty na skutek wydania względem jego osoby prawomocnego orzeczenia o eksmisji, w związku z zaistnieniem ustawowych przesłanek jej orzeczenia. Wskazywana w motywach orzeczenia regulacja prawna dotycząca ochrony domownika na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy o ochronie praw lokatorów dotyczy wyłącznie kwestii związanych z ochroną eksmisyjną i możliwością czerpania swoistej korzyści w postaci przebywania w określonej części mieszkania (do czasu wyroku rozwodowego wykorzystywanego w niepodzielny sposób) w ustalony tym wyrokiem sposób, tak aby korzystanie to nie zakłócało właściwych i oczekiwanych relacji między były małżonkami.

A zatem, w sytuacji, w której byłemu małżonkowi nie służy tytuł prawny (rzeczowy czy obligacyjny) do lokalu, to jest on posiadaczem tego przedmiotu praw w złej wierze, gdyż wie o tym (albo co najmniej winien wiedzieć), że tytuł prawny dla niego do lokalu nie istnieje. Wykładnia ta znajduje swoje oparcie w art. 140 KC, z którego wynika swoista triada uprawnień właściciela rzeczy związanych z:

a) posiadaniem rzeczy;

b) korzystaniem z rzeczy,

c) rozporządzaniem rzeczą.

Ograniczenie bowiem właścicielowi prawa korzystania z wyodrębnionego lokalu, z mocy orzeczenia rozwodowego, nie dotyczy posiadania, zaś wykonywane władztwo przez osobę, która nie ma tytułu prawnego do rzeczy, ze swej istoty jest związane ze złą wiarą osoby, która korzysta z przedmiotu cudzej własności ograniczając posiadanie właściciela.

Powyższa ocena otwiera drogę dla rozważań dotyczących zasadności roszczenia powoda o zapłatę wynagrodzenia. Nie można zarzucić powodowi, iż domagając się wynagrodzenia za korzystanie ze stanowiącej jego własność części nieruchomości przez pozwaną narusza on zasady współżycia społecznego (art. 5 KC).

Najczęściej w czasie, gdy pozwana osoba mieszkała w części wyodrębnionego lokalu powoda ma on ograniczoną możliwość korzystania zgodnie z art. 140 KC ze swojego prawa własności. Nie ma możliwości czerpania ze swojej nieruchomości pożytków. Nie sposób znaleźć też argumentów, które przemawiałby za tym, iż powód winien udostępniać nieodpłatnie swoją nieruchomość na rzecz osoby, z którą nic go nie wiąże od czasu rozwodu.

Dla ustalenia wysokości należnego właścicielowi wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z części wyodrębnionego lokalu nie ma znaczenia sytuacja majątkowa korzystającego, jak również zaniechanie powoda w zakresie jego powinności alimentacyjnych obejmujących wcześniejszy okres (do daty orzeczenia rozwodu) na rzecz pozwanej. Powód może bowiem żądać od pozwanej rekompensaty za posiadanie w złej wierze stanowiącej jego własność nieruchomości, niezależnie od stanu finansowego byłej żony, a także niezależnie od swojej postawy prezentowanej w okresie gdy strony pozostawały w związku małżeńskim.

Zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem, a także poglądami doktryny, adresat roszczenia o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości, ma obowiązek uiścić właścicielowi nieruchomości taką, co do zasady, kwotę, jaką musiałby zapłacić, gdyby jego posiadanie opierało się na prawie. Wysokość wynagrodzenia, o którym mowa w art. 224 § 2 KC, powinna zatem odpowiadać stawkom za korzystanie z rzeczy określonego rodzaju, biorąc pod uwagę ceny występujące na rynku (zob. np. uchwałę składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 10 lipca 1984 r., III CZP 20/84, OSNCP 1984 r. Nr 12, poz. 209, uchwałę SN z dnia 17 czerwca 2005 r., III CZP 29/05, OSNC 2006/4/64 oraz wyroki SN z dnia 4 lipca 2012 r., I CSK 641/11, z dnia 6 października 2006 r., V CSK 192/06 z dnia 15 kwietnia 2004 r.” IV CK 273/03). Wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie – I Wydział Cywilny z dnia 20 maja 2016 r. I ACa 206/16

[spacer]

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji. Prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku.

Adwokat Mateusz Ziębaczewski

Mateusz Ziębaczewski to doświadczony adwokat i specjalista od prawa rodzinnego. Swoją wiedzą i umiejętnościami służy klientom, pomagając im w najbardziej skomplikowanych sprawach rodzinnych. Gdy nie pisze artykułów na blogu, reprezentuje swoich klientów w sądzie, dążąc do osiągnięcia najlepszych dla nich rozwiązań.

email telefon LinkedIn

Zobacz pozostałe wpisy autora

Jarocin Gostyń Szamotuły Pleszew Czarnków Trzcianka Oborniki Chodzież Piła Gorzów Wielkopolski Konin Turek Nowy Tomyśl Leszno Wolsztyn Grodzisk Wielkopolski Gniezno Słupca Skoki Kalisz Śrem Buk Kostrzyn Duszniki Kościan Września Środa Wielkopolska Murowana Goślina Ostrów Wielkopolski Kórnik Luboń Swarzędz Opalenica Wągrowiec Krotoszyn Pobiedziska Pniewy Rogoźno Wronki Powidz S uchy Las Biedrusko Tarnowo Podgórne Komorniki Dopiewo Przykona Kleczew Czerwonak Stęszew Kleszczewo Rokietnica Międzychód, Łódź Wrocław Warszawa Katowice Kraków Rzeszów Lublin Gdańsk Szczecin Zielona Góra Opole Śląsk Kielce Olsztyn Bydgoszcz, Mińsk Mazowiecki Wołomin Pruszków Radom Otwock Legionowo Garwolin Grójec Ciechanów Grodzisk Mazowiecki Płońsk Ostrołęka, Dwór Mazowiecki Żyrardów Wyszków Mińsk Mazowiecki Łomianki Marki Ząbki Józefów Konstancin Sochaczew Nadarzyn Wólka, Kosowska Tarczyn Góra Kalwaria Wiskitki Teresin Zaborów Węgrów Warka Sokołów Przasnysz Pułtusk Raszyn Siedlce Białystok

Kancelaria Prawa Rodzinnego w Poznaniu