Twoja sprawa z zakresu prawa rodzinnego jest już wystarczająco stresująca. Nie powinieneś rozbijać banku tylko po to, aby upewnić się, że jesteś chroniony

Rozliczenie nakładu na kupno spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu w sprawie o podział majątku wspólnego małżonków

Zgodnie z art. 45 § 1 KRO w brzmieniu obowiązującym przed nowelizacją, która weszła w życie w dniu 20 stycznia 2005 roku (Dz.U. z 2004 r. Nr 162, poz. 1691), każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty (odrębny). Może żądać zwrotu wydatków i nakładów, które poczynił ze swego majątku osobistego (odrębnego) na majątek wspólny. Zgodnie zaś z utrwalonym stanowiskiem Sądu Najwyższego, wartość nakładu z majątku osobistego (odrębnego) jednego z małżonków na ich majątek wspólny, polegającego na wpłacie dokonanej przez tego małżonka na wkład mieszkaniowy związany ze spółdzielczym prawem do lokalu, odpowiada w chwili podziału tego majątku takiej części wartości spółdzielczego prawa do lokalu, jaką część stanowiła ta wpłata w stosunku do całego wkładu mieszkaniowego wpłaconego przez małżonków, od zgromadzenia którego uzależniony był przydział mieszkania (vide: uchwała z dnia 5 października 1990 roku, III CZP 55/90, OSNCP rok 1991, nr 4, poz. 48, OSP rok 1991, nr 5, poz. 113, Legalis nr 27077, por. uchwałę z dnia 16 grudnia 1980 r., III CZP 46/80, OSNCP rok 1981, nr 11, poz. 206, Legalis nr 22401).

Jak wskazał Sąd Najwyższy, stanowisko to odpowiada zasadom współżycia społecznego, bowiem zwrot nakładu tylko w wysokości jego sumy nominalnej prowadziłby do rażącego pokrzywdzenia tego z małżonków, które dokonało tego nakładu, i uzyskania niczym nieuzasadnionej korzyści przez drugie z małżonków. Ponadto Sąd wyraził pogląd, że takiemu stanowisku nie sprzeciwia się obowiązująca w polskim prawie zasada nominalizmu (art. 358 1§ 1 KC). Odnosi się ona bowiem tylko do zobowiązań, których przedmiotem od chwili ich powstania jest suma pieniężna. Przedmiotem roszczenia o zwrot nakładu jest zaś wartość tego nakładu w chwili jego zwrotu. Jeżeli nakład był poczyniony w postaci wpłaty pieniężnej, roszczenie o jego zwrot nie obejmuje wpłaconej sumy pieniędzy, ale tę wartość – wyrażoną w określonej sumie pieniędzy – która na skutek tego nakładu powstała. Z kolei w postanowieniu z dnia 9 września 2009 roku, V CSK 39/09 (OSNC – Zb. dodatkowy rok 2010 nr B, poz. 62, str. 161, Legalis nr 232755) Sąd Najwyższy stwierdził, że art. 358 1§ 3 KC nie ma zastosowania przy podziale majątku wspólnego. Materialnoprawną podstawą żądania zwrotu wydatków i nakładów na majątek wspólny poczynionych z majątku osobistego jest bowiem art. 45 kro, a w sprawach nieunormowanych stosuje się odpowiednio – z mocy odesłania zamieszczonego w art. 46 KRO – przepisy o wspólności majątku spadkowego i o dziale spadku. To unormowanie, potwierdzone przez przepisy procesowe (art. 567 § 1 i 3 KPC), ma charakter wyczerpujący, wyłączający korzystanie w jego obrębie z art. 358 1§ 3 KC nawet w sposób odpowiedni. Przy podziale dorobku, w postępowaniu nieprocesowym, nie orzeka się „o zmianie wysokości lub sposobu spełnienia świadczenia od początku pieniężnego”, lecz uwzględnia się w końcowym rozliczeniu wydatki i nakłady w sposób przyjęty od dawna w judykaturze.

Przykład z praktyki sądowej nr 1

Prowadzi to do konkluzji, iż rozliczenie nominalnej kwoty nakładów poniesionych przez uczestnika postępowania z majątku osobistego na majątek wspólny w postaci wpłat na wkład mieszkaniowy w wysokości 41.183,42 złotych jest oczywiście wadliwe i narusza w sposób istotny unormowanie zawarte w art. 45 § 1 KRO. Prawidłowa ich wysokość powinna zostać wyliczona jako ułamek aktualnej wartości spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego i prawa do miejsca postojowego odpowiadający wartości nakładów uczestnika na ww. na prawa z chwili ich nabycia. Ustalona przez Sąd I instancji wysokość nakładów wyniosła 41.183,42 złotych, a pierwotna wartość powyższych praw wynosiła łącznie 80.685,79 zł (wartość mieszkania 66.810,49 zł – k. 188, wartość miejsca postojowego 13.875,30 zł – k. 535). Z kolei obecna wartość mieszkania i miejsca postojowego wynosi 623.731 złotych (594.398 + 29.333). Zatem aktualna na dzień orzekania wartość nakładów uczestnika na majątek wspólny stanowi w przybliżeniu kwotę 318.363 złotych. Wynika to z faktu, iż wysokość udowodnionych nakładów uczestnika wynosiła ok. 51,04 % wartości ww. nieruchomości (tj. 41.183,42 ÷ 80.685,79 zł 51,04 %). Obecna wartość mieszkania i miejsca postojowego wynosi 623.731 złotych, a 51,04 % tej kwoty to po zaokrągleniu: 318.363 złotych.

Sąd I instancji nieprawidłowo pomniejszył też wysokość udziału uczestnika o całość dokonanych przez niego udziałów. Nakłady te były dokonywane na cały majątek wspólny, a nie na swój udział, a zatem w postępowaniu o podział majątku połowa nakładów przypada na udział wnioskodawczyni, a połowa na udział uczestnika. Zatem z udziału przypadającego wnioskodawczyni należy odjąć 50 % wartości nakładów dokonanych przez uczestnika (tj. 318.636 ÷ 2 = 159.181,50). Postanowienie Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 4 kwietnia 2017 r. XXVII Ca 2932/16

Przykład z praktyki sądowej nr 2

Wartość nakładu z majątku odrębnego jednego z małżonków na ich majątek wspólny, polegającego na wpłacie dokonanej przez tego małżonka na wkład budowlany związany ze spółdzielczym prawem do lokalu, odpowiada w chwili podziału tego majątku takiej części wartości spółdzielczego prawa do lokalu, jaką część stanowiła ta wpłata w stosunku do całego wkładu wpłaconego przez małżonków, od którego zgromadzenia uzależniony był przydział mieszkania (por. np. uchwały Sądu Najwyższego z dnia 5 października 1990 r., III CZP 55/90, OSNC 1991, nr 4, poz. 48 i z dnia 12 kwietnia 1989 r., III CZP 31/89). Skoro więc przydział przedmiotowego lokalu nastąpił w dniu 10 lipca 1961 r., to należało odnieść kwotę 100 350 zł do wysokości wkładu budowlanego z chwili uzyskania przez wnioskodawczynię przedmiotowego lokalu spółdzielczego tj. jego wartości w 1961 r., a nie wartości tego własnościowego spółdzielczego prawa w 1987 r. Prawo to bowiem dopiero 16 lat później miało wartość 2 418 770 zł. Błąd w rozumowaniu Sądów meriti najlepiej niech uświadomi fakt, że średnie miesięczne wynagrodzenie w 1960 r. wynosiło 1560 zł, a w 1961 r. 1625 zł. Wnioskodawczyni z majątku osobistego wpłaciła więc w tamtym czasie na wkład budowlany około 62 średnie pensje. Tymczasem, wynagrodzenie średnie w 1987 r. wynosiło 29 184 zł. Wartość więc wtedy całego mieszkania wynosiła 82 średnie pensje.

[spacer]

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji. Prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku.

Adwokat Mateusz Ziębaczewski

Mateusz Ziębaczewski to doświadczony adwokat i specjalista od prawa rodzinnego. Swoją wiedzą i umiejętnościami służy klientom, pomagając im w najbardziej skomplikowanych sprawach rodzinnych. Gdy nie pisze artykułów na blogu, reprezentuje swoich klientów w sądzie, dążąc do osiągnięcia najlepszych dla nich rozwiązań.

email telefon LinkedIn

Zobacz pozostałe wpisy autora

Jarocin Gostyń Szamotuły Pleszew Czarnków Trzcianka Oborniki Chodzież Piła Gorzów Wielkopolski Konin Turek Nowy Tomyśl Leszno Wolsztyn Grodzisk Wielkopolski Gniezno Słupca Skoki Kalisz Śrem Buk Kostrzyn Duszniki Kościan Września Środa Wielkopolska Murowana Goślina Ostrów Wielkopolski Kórnik Luboń Swarzędz Opalenica Wągrowiec Krotoszyn Pobiedziska Pniewy Rogoźno Wronki Powidz S uchy Las Biedrusko Tarnowo Podgórne Komorniki Dopiewo Przykona Kleczew Czerwonak Stęszew Kleszczewo Rokietnica Międzychód, Łódź Wrocław Warszawa Katowice Kraków Rzeszów Lublin Gdańsk Szczecin Zielona Góra Opole Śląsk Kielce Olsztyn Bydgoszcz, Mińsk Mazowiecki Wołomin Pruszków Radom Otwock Legionowo Garwolin Grójec Ciechanów Grodzisk Mazowiecki Płońsk Ostrołęka, Dwór Mazowiecki Żyrardów Wyszków Mińsk Mazowiecki Łomianki Marki Ząbki Józefów Konstancin Sochaczew Nadarzyn Wólka, Kosowska Tarczyn Góra Kalwaria Wiskitki Teresin Zaborów Węgrów Warka Sokołów Przasnysz Pułtusk Raszyn Siedlce Białystok

Kancelaria Prawa Rodzinnego w Poznaniu