Twoja sprawa z zakresu prawa rodzinnego jest już wystarczająco stresująca. Nie powinieneś rozbijać banku tylko po to, aby upewnić się, że jesteś chroniony

Zaniechanie i nieorzekanie o winie rozkładu pożycia w rozwodzie

Orzeczenie o winie rozkładu pożycia sąd zamieszcza w sentencji wyroku rozwodowego. W świetle utrwalonego orzecznictwa, może mieć ono wyłącznie jedną z trzech postaci: oboje małżonkowie ponoszą winę rozkładu pożycia; albo jeden z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia (tzw. wyłącznie winny rozkładu pożycia) albo żaden z małżonków nie ponosi winy rozkładu pożycia.

Sąd może zaniechać orzekania o winie tylko na zgodne żądanie małżonków i jest związany tym żądaniem. W razie wyrażenia przez pozwanego małżonka zgody na rozwód wytwarza się w istocie rzeczy taka sytuacja, jak gdyby również i pozwany małżonek żądał orzeczenia rozwodu. Zgoda na rozwód musi istnieć w momencie wyrokowania i nie wystarcza wyrażenie zgody na rozwód w toku procesu, gdy następnie zgoda ta została cofnięta. Zgoda na rozwód może być cofnięta w każdej chwili przed zamknięciem rozprawy, w tym również w II instancji.

W razie zgłoszenia takiego żądania, sąd w sentencji wyroku rozwodowego nie zamieszcza orzeczenia o winie rozkładu pożycia. W razie stwierdzenia, że żaden z małżonków nie ponosi winy rozkładu pożycia, sąd powinien jednoznacznie wskazać na to w sentencji wyroku rozwodowego, np. za pomocą formuły: sąd orzeka, że żaden z małżonków nie ponosi winy rozkładu pożycia.  Konsekwencją nieorzekania o winie jest pominięcie przez sąd wszelkich okoliczności dotyczących winy.

Sąd powinien ustalić motywy wyrażenia zgody na rozwód oraz wyjaśnić, „czy strona powzięła swą decyzję z rozwagą i swobodnie. Należy też ustalić, czy pozwana nie jest obiektem nacisków ze strony współmałżonka, których celem byłoby skłonienie jej do wyrażenia zgody na rozwód i czy ta zgoda rzeczywiście jest wynikiem oceny przyszłości związku z jej strony, a nie jest spowodowana innymi okolicznościami.

Zgoda na rozwód musi być wyraźna. Prawo wyrażenia tej zgody stanowi ściśle osobiste uprawnienie małżonka, jeśli przeto nie wyraża on zgody na rozwód Sąd nie jest uprawniony zgodę na rozwód wydedukować z podanych motywów, jakimi małżonek odmawiający zgody się kierował.

Wina małżonka

Kodeks rodzinny i opiekuńczy nie zawiera definicji winy na potrzeby własnych regulacji prawnych. Przyjmuje się zatem zgodnie, że ma tu zastosowanie ogólne rozumienie winy z prawa cywilnego. Wedle niego zaś na winę składają się dwa elementy – obiektywny w postaci naruszenia określonej normy postępowania i subiektywny – określający stosunek psychiczny osoby do własnego zachowania się lub do zaniechania. Dla przypisania winy oba te elementy składowe muszą występować łącznie, brak któregoś powoduje, że o winie nie może być mowy.

Za zawinione uznaje się działanie lub zaniechanie, będące wyrazem woli małżonka, które – na skutek naruszenia wynikających z przepisów prawa lub zasad współżycia społecznego obowiązków małżeńskich – doprowadziło do rozkładu pożycia małżeńskiego. W konsekwencji dla orzeczenia winy sąd powinien stwierdzić łącznie wystąpienie: zupełnego i trwałego rozkładu pożycia małżeńskiego; zawinionego zachowania małżonka; związku przyczynowego między tym zachowaniem a rozkładem pożycia.  Stwierdzenie winy w wyroku rozwodowym stanowi formę poczytania za naganne postępowania danego małżonka, wiążąc z orzeczeniem co do winy rozkładu pożycia określone skutki prawne.

Moralność obejmuje takie normy społeczne, które kwalifikują określone ludzkie zachowania według kryteriów dobra i zła, słuszności i niesłuszności. W taki sam sposób mogą je kwalifikować normy prawne. Zakresy regulacji prawnej i moralnej jednak nie zawsze się pokrywają, zaś sfera regulacji wspólnej może obejmować zarówno sytuacje, gdy regulacje te są zbieżne, jak i rozbieżne.

Dopóki małżeństwo trwa, obowiązuje małżonków wzajemny szacunek i wzajemna pomoc. Zachowanie, które w stosunkach między obcymi ludźmi nie byłoby uznawane za naganne, może być między małżonkami uznane za szkodliwe z punktu widzenia trwałości małżeństwa. Przy ocenie zachowania się małżonków z punktu widzenia zawinienia rozkładu uwzględniać należy przebieg całego związku i wszystkie okoliczności, które związek ten kształtowały.

Orzeczenie o winie, niezależnie od poważnych następstw prawnych, zwłaszcza w zakresie obowiązku alimentacji byłego małżonka, stanowi swoiste podsumowanie i ocenę wspólnego pożycia. Dlatego jego uzasadnienie powinno być szczególnie wyważone i wszechstronnie uargumentowane.

Między zachowaniem małżonka a powstałym rozkładem pożycia małżeńskiego musi istnieć związek przyczynowy. A zatem nie każde naruszenie obowiązków małżeńskich stanowić będzie o winie danego małżonka lecz tylko te, które miało wpływ na spowodowanie (bądź utrwalenie) rozkładu pożycia małżeńskiego.

Znaczenie orzekania oraz zaniechania orzekania o winie

Orzeczenie o winie rozkładu pożycia lub brak takiego orzekania ma istotne znaczenie dla powstania, zakresu oraz czasu trwania obowiązku alimentacyjnego między rozwiedzionymi małżonkami. Po pierwsze, alimentów po orzeczeniu rozwodu może żądać od byłego małżonka tylko ten, kto nie został uznany wyłącznie winnym rozkładu pożycia. Po drugie, obciążony tzw. rozszerzonym (wzmocnionym) obowiązkiem alimentacyjnym może być tylko małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia. Po trzecie, obowiązek alimentacyjny małżonka, który nie został uznany za winnego rozkładu pożycia, jest, co do zasady, ograniczony czasowo do 5 lat od orzeczenia rozwodu.  Zaniechanie orzekania o winie nie jest równoznaczne ze stwierdzeniem, że żaden z małżonków nie zawinił rozkładu pożycia. Stwarza jednak fikcję braku winy, która wiąże sąd orzekający o alimentach po rozwodzie.

[spacer]

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji. Prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku.

Adwokat Mateusz Ziębaczewski

Mateusz Ziębaczewski to doświadczony adwokat i specjalista od prawa rodzinnego. Swoją wiedzą i umiejętnościami służy klientom, pomagając im w najbardziej skomplikowanych sprawach rodzinnych. Gdy nie pisze artykułów na blogu, reprezentuje swoich klientów w sądzie, dążąc do osiągnięcia najlepszych dla nich rozwiązań.

email telefon LinkedIn

Zobacz pozostałe wpisy autora

Jarocin Gostyń Szamotuły Pleszew Czarnków Trzcianka Oborniki Chodzież Piła Gorzów Wielkopolski Konin Turek Nowy Tomyśl Leszno Wolsztyn Grodzisk Wielkopolski Gniezno Słupca Skoki Kalisz Śrem Buk Kostrzyn Duszniki Kościan Września Środa Wielkopolska Murowana Goślina Ostrów Wielkopolski Kórnik Luboń Swarzędz Opalenica Wągrowiec Krotoszyn Pobiedziska Pniewy Rogoźno Wronki Powidz S uchy Las Biedrusko Tarnowo Podgórne Komorniki Dopiewo Przykona Kleczew Czerwonak Stęszew Kleszczewo Rokietnica Międzychód, Łódź Wrocław Warszawa Katowice Kraków Rzeszów Lublin Gdańsk Szczecin Zielona Góra Opole Śląsk Kielce Olsztyn Bydgoszcz, Mińsk Mazowiecki Wołomin Pruszków Radom Otwock Legionowo Garwolin Grójec Ciechanów Grodzisk Mazowiecki Płońsk Ostrołęka, Dwór Mazowiecki Żyrardów Wyszków Mińsk Mazowiecki Łomianki Marki Ząbki Józefów Konstancin Sochaczew Nadarzyn Wólka, Kosowska Tarczyn Góra Kalwaria Wiskitki Teresin Zaborów Węgrów Warka Sokołów Przasnysz Pułtusk Raszyn Siedlce Białystok

Kancelaria Prawa Rodzinnego w Poznaniu