Przedmiot postępowania o podział majątku wspólnego obejmuje:
1) ustalenie składu i wartości majątku wspólnego oraz jego podział między małżonków, byłych małżonków lub ich następców prawnych;
2) ustalenie roszczeń pomiędzy małżonkami podlegających rozliczeniu przy podziale majątku wspólnego powstałych w czasie trwania wspólności,
3) ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym;
4) ustalenie nieważności umowy majątkowej małżeńskiej.
W sprawie o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami właściwy jest sąd miejsca położenia majątku, a jeżeli wspólność ustała przez śmierć jednego z małżonków – sąd spadku.
Wniosek o podział majątku wspólnego powinien wskazywać udokumentowaną podstawę ustania wspólności majątkowej, określać majątek którego ma dotyczyć podział, zawierać żądanie dokonania podziału majątku. Jeżeli w skład majątku wchodzi np. nieruchomość, wnioskodawca powinien dołączyć dowody dla wykazania jej przynależności do tego majątku.
Sądowy podział majątku wspólnego polega na podziale fizycznym rzeczy wchodzących w skład tego majątku, bądź na przyznaniu rzeczy jednemu z małżonków z obowiązkiem odpowiedniej spłaty drugiego małżonka albo na sprzedaży rzeczy stosownie do przepisów kodeksu postępowania cywilnego.
W czasie trwania postępowania o podział majątku wspólnego sąd dokonujący podziału jest wyłącznie właściwy do rozstrzygnięcia sporu między uczestnikami postępowania o to, czy konkretny przedmiot majątkowy należy do majątku objętego wspólnością ustawową.
Zgodnie z art. 684 KPC w związku z art. 567 § 3 KPC skład i wartość majątku wspólnego, podlegającego podziałowi ustala sąd. Skład majątku ustala się według stanu istniejącego w chwili ustania wspólności majątkowej, a według cen z chwili orzekania. Przyjmuje się, że obowiązek ustalenia składu i wartości majątku oznacza, że sąd nie jest związany oświadczeniami i wnioskami małżonków w sprawie przynależności poszczególnych przedmiotów do majątku wspólnego, a w razie potrzeby powinien zwrócić uwagę małżonków na potrzebę wskazania całego majątku podlegającego podziałowi. Sąd nie jest natomiast zobowiązany ani upoważniony do prowadzenia z urzędu dochodzeń, czy poza wskazanymi przez uczestników składnikami majątku wspólnego istnieją jeszcze inne składniki majątkowe (zob. nadal aktualne postanowienie SN z 18 stycznia 1968 r., III CRN 97/67).
Z tego wynika, że nie ma przeszkód do poczynienia ustaleń w zakresie składników majątku wspólnego i ich wartości na podstawie zgodnych oświadczeń stron, jeżeli nie budzą one wątpliwości co do zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy. Specyfika postępowania o podział majątku wspólnego nie wyłącza możliwości stosowania w nim art. 229 KPC, który stanowi, że fakty przyznane nie wymagają dowodu (pogląd utrwalony, zob. np. uzasadnienie postanowienia SN z 29 listopada 2001 r., V CKN 482/00).
W myśl art. 31 § 1 KRO, z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków. Do majątku wspólnego należą w szczególności:
1) pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków
2) dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków;
3) środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków;
4) kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2016 r. poz. 963 z późn zm.).
W związku z powyższym należy wskazać, iż oszczędności pochodzące z wynagrodzenia za pracę jednego lub obojga małżonków stanowią majątek wspólny, a tym samym również składnik majątkowy nabyty w zamian za te oszczędności również wchodzi w skład majątku wspólnego.
Z art. 31 § 1 KRO wywieść można domniemanie, że majątek uzyskany w toku trwania wspólności majątkowej małżeńskiej stanowi majątek wspólny małżonków (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 września 1998 r., sygn. akt I CKN 830/97, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 06 lutego 2003 r., sygn. akt IV CKN 1721/00). W konsekwencji to ten, kto twierdzi, że składnik majątkowy nabyty w czasie trwania związku małżeńskiego nie wchodzi do majątku wspólnego, ma udowodnić, że dany składnik majątkowy wchodzi do majątku osobistego jednego z małżonków, a nie do majątku wspólnego.
Do majątku osobistego każdego z małżonków należą:
1) przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej;
2) przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił;
3) prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom;
4) przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków;
5) prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie; podział majątku Poznań
6) przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość;
7) wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków;
8) przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków;
9) prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy;
10) przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej (surogacja) .
W skład majątku osobistego wchodzą tylko wymienione w nim składniki. Jest to więc katalog zamknięty i wyczerpujący. Pozostałe przedmioty, niewymienione wyżej, nie wchodzą do majątku osobistego, ale do majątku wspólnego i tak też należy zawsze rozstrzygać pojawiające się w tej mierze wątpliwości.
Jeżeli jednak małżonkowie w drodze intercyzy, zawartej przed ślubem, postanowili o wprowadzeniu pomiędzy nimi już od początku małżeństwa ustroju rozdzielności majątkowej, to wówczas przedmioty nabywane osobno przez każdego z nich – także w czasie trwania małżeństwa – wchodzą odpowiednio do ich majątków osobistych. Jeżeli następnie małżonkowie ci wprowadzą jednak, drogą kolejnej intercyzy, ustrój wspólności, to od tego czasu, ale nie wcześniej przedmioty przez nich nabywane będą wchodzić do majątku wspólnego. Natomiast wszystkie przedmioty nabyte wcześniej wejdą do ich majątków osobistych.
Jeżeli małżonkowie nabyli wspólnie jakiś przedmiot majątkowy jeszcze przed zawarciem małżeństwa (lub w okresie, w którym w czasie małżeństwa nie obowiązywał ustrój wspólności), to będzie on przedmiotem współwłasności w częściach ułamkowych zarówno przed zaistnieniem wspólności, jak i po jej nastaniu. Dalsze wspólne nabycie innych przedmiotów już w czasie trwania wspólności, ale ze środków pochodzących z obu majątków osobistych małżonków, sprawi, że staną się one składnikami majątku wspólnego, nawet gdyby małżonkowie postanowili wyłączyć ten skutek i postanowić, że nabyli dany przedmiot w częściach ułamkowych do majątków osobistych.
Surogacja to zastąpienie jednego składnika majątku osobistego innym składnikiem. Konieczne jest spełnienie dwóch przesłanek: po pierwsze, aby to samo zdarzenie spowodowało z jednej strony wyjście określonego przedmiotu z majątku osobistego, a zarazem powodowało nabycie innego przedmiotu majątkowego, a ponadto po drugie, ten nowy przedmiot musi być nabyty w sensie ekonomicznym kosztem majątku osobistego. Surogacja może następować wielokrotnie w odniesieniu do następujących po sobie, kolejnych surogatów.
O tym, iż niezbywalne prawa niemajątkowe (w tym prawa autorskie osobiste) nie należą do majątku wspólnego małżonków i że nie można rozszerzyć na nie wspólności majątkowej, przesądza okoliczność, iż wspólność majątkowa obejmuje tylko prawa majątkowe.
Przedmioty uzyskane przez małżonka w wyniku działu spadku, dokonanego w czasie trwania wspólności ustawowej, należą do jego majątku odrębnego, bez względu na obciążenie małżonka dopłatą lub spłatą, chyba że spadkodawca inaczej postanowił.
Nie można przypisać decydującego znaczenia oświadczeniu małżonków, iż nabywany udział w nieruchomości nie należy do majątku dorobkowego, ponieważ samo takie oświadczenie nie może stanowczo wyłączać skutków wynikających z przepisów, w sytuacji pozostawania małżonków w ustroju małżeńskiej wspólności ustawowej. Jej ograniczenie lub wyłączenie możliwe jest na mocy małżeńskiej umowy przewidującej taki skutek i zawartej w formie aktu notarialnego. Podział majątku Poznań
Jeżeli na skutek rozszerzenia przez małżonków wspólności ustawowej przedmiot darowizny dokonanej na rzecz jednego z nich wszedł w skład majątku wspólnego, do zwrotu tego przedmiotu, wobec odwołania darowizny z powodu rażącej niewdzięczności obdarowanego, obowiązani są oboje małżonkowie.
Przedmioty zwykłego urządzenia domowego (meble, dywany, obrazy, sprzęt elektryczny i audiowizualny itp.) służące do użytku obojga małżonków są objęte wspólnością ustawową także w wypadku, gdy zostały nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił. Przedmioty zwykłego urządzenia domowego służące do użytku obojga małżonków nie są objęte wspólnością ustawową, jeżeli zostały nabyte przed powstaniem wspólności.
Po ustaniu małżeństwa wspólność majątkowa łącząca małżonków przekształca się we współwłasność w częściach ułamkowych, a majątek wspólny może ulec podziałowi w postępowaniu nieprocesowym stosownie do przepisów art. 566-567 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (tekst jednolity Dz.U. z 2014 r., poz. 101 z późn.zm.), zwanej dalej „k.p.c.”. Zgodnie z art. 46 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (tekst jednolity Dz.U. z 2015, poz. 583), zwanej dalej „k.r.o.” oraz art. 567 § 3 k.p.c., od chwili ustania wspólności ustawowej małżeńskiej do majątku, który był nią objęty, stosuje się odpowiednio przepisy kodeksu cywilnego o wspólności majątku spadkowego i o dziale spadku, a do postępowania o podział majątku wspólnego – odpowiednio przepisy kodeksu postępowania cywilnego o dziale spadku.
Co do zasady przedmiotem postępowania o podział jest majątek, który był objęty wspólnością majątkową i istniał w dacie jej ustania. Ruchomości i nieruchomości wchodzące w skład majątku w tej dacie muszą jednak istnieć w dacie dokonywania podziału, bowiem decydujące znaczenie dla rozstrzygnięcia mają okoliczności istniejące w chwili zamknięcia rozprawy (art. 316 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.).
W sprawach działowych, do których obok spraw o podział majątku wspólnego małżonków należą jeszcze sprawy o dział spadku i sprawy o zniesienie współwłasności, sąd ustala skład dzielonego majątku według chwili ustaniu wspólności majątkowej (uprawomocnienie wyroku o rozwód), a jego wartość według stanu i cen w chwili dokonywania podziału. Częste wątpliwości powstały dlatego, że w judykaturze, a także w piśmiennictwie posługiwano się niekiedy sformułowaniem, iż dzielony majątek ustala się według „stanu” w chwili powstania współwłasności, przy czym „stan” oznaczał w tych wypowiedziach skład (zawartość) majątku, a nie – jak to czasem rozumiano – stan techniczny (kondycję, stan zużycia) lub stan prawny składników majątkowych (por. np. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 11 marca 2010 r., IV CSK 429/09, z dnia 31 stycznia 2013 r., II CSK 349/12, i z dnia 28 stycznia 2015 r., II CSK 322/14).
Stanowisko to – pomijając jego pozaprawną, ekonomiczną słuszność – jest trafne przede wszystkim ze względu na zasadę aktualności orzekania ustanowioną w art. 316 w związku z art. 13 § 2 KPC (por. uzasadnienie uchwały składu siedmiu sędziów z dnia 22 września 1983 r. – zasady prawnej – III PZP 23/83, OSNCP 1984, nr 4, poz. 44). Zważywszy że nie ma przepisu określającego chwilę miarodajną dla ustalenia stanu (cech, jakości, stopnia zużycia) majątku wspólnego i jego składników, za chwilę tę należy uznać czas dokonywania działu, a więc czas orzekania, a ściślej – chwilę zamykania rozprawy. Przedmiotem podziału staje się wówczas majątek istniejący w chwili podziału, w stanie w tej chwili stwierdzalnym, mający właśnie wtedy określoną wartość stanowiącą następnie wyznacznik wartości udziałów i podstawę rozliczeń między uczestnikami. Oczywiście punktem wyjścia jest skład majątku wspólnego w chwili powstania odrębności majątkowej (ustania wspólności), a więc powstania współwłasności w częściach ułamkowych, a ściślej przeistoczenia się wspólności łącznej (bezudziałowej) we wspólność udziałową (art. 46 KRO w związku z art. 1035 i nast. KC); wszelkie zmiany majątkowe, do których doszło między chwilą ustania wspólności a chwilą działu – samoistne, przypadkowe oraz celowe, jak np. naturalne lub fizyczne zużycie składników majątkowych, a nawet ich utrata, wzrost wartości na skutek dokonanych nakładów, obciążenia rzeczowe, sytuacja rynkowa itp. – podlegają rozliczeniu, a następnie wyrównaniu w postaci spłat lub dopłat. Nie jest także wyłączone stosowanie reguł surogacji; w takim wypadku podziałowi podlegają składniki nabyte w zamian za przedmioty objęte wcześniej wspólnością małżeńską (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 października 2017 r., II CSK 883/16).
Należy przy tym pamiętać, że dokonywanie podziału majątku wspólnego nie jest w polskim porządku prawnym obowiązkowe. To także przemawia za uwzględnieniem chwili podziału jako miarodajnej dla rozliczenia uczestników oraz oceny stanu i wartości składników majątku wspólnego, w przeciwnym bowiem razie – odwlekając podział – uczestnicy ponosiliby nieusprawiedliwione ryzyko, że stan dzielonych przedmiotów (praw) zastany w chwili ustania wspólności, będzie drastycznie odbiegał od stanu dającego się stwierdzić w chwili podziału. Nakaz uwzględniania stanu i wartości majątku wspólnego w chwili ustania wspólności prowadziłoby do ustanowienia pozaustawowego przymusu bezzwłocznego dokonywania działów, co należy uznać za niedopuszczalne.
W tym stanie rzeczy, uwzględniając także jednoznaczne poglądy piśmiennictwa oraz zdecydowanie przeważające stanowisko orzecznictwa – w sprawie o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami skład majątku wspólnego ustala się według chwili ustania wspólności majątkowej, a jego wartość według stanu tego majątku oraz cen w chwili dokonywania podziału (por. uchwała całej Izby Cywilnej Sądu Najwyższego z dnia 15 grudnia 1969 r., III CZP 12/69, OSNCP 1970, nr 3, poz. 39, uchwały Sądu Najwyższego z dnia 27 września 1974 r., III CZP 58/74, OSNCP 1975, nr 6, poz. 90, z dnia 19 maja 1989 r., III CZP 52/89, OSNC 1990, nr 4-5, poz. 60, i z dnia 7 kwietnia 1994 r., III CZP 41/94, „Biuletyn SN” 1994, nr 5, poz. 22, postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 20 stycznia 1974 r., III CRN 384/73, z dnia 4 listopada 1999 r., II CKN 523/98, z dnia 26 września 2007 r., IV CSK 139/07, z dnia 11 marca 2010 r., IV CSK 429/09, z dnia 31 stycznia 2013 r., II CSK 349/12, z dnia 28 stycznia 2015 r., II CSK 322/14, i z dnia z dnia 26 października 2017 r., II CSK 883/16). Uchwała Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 23 lutego 2018 r. III CZP 103/17.
W przypadku, gdy pomiędzy byłymi małżonkami istnieje spór co do skład majątku wspólnego, sąd przed dopuszczeniem dowodu z opinii biegłego może wydać postanowienie wstępne. Przedmiotem rozstrzygnięcia w postanowieniu wstępnym, wydawanym na podstawie art. 685 k.p.c. w zw. z art. 567 § 3 k.p.c., jest wyłącznie spór co do tego, czy konkretny składnik majątkowy wchodzi w skład majątku wspólnego. Wykluczone jest natomiast ustalanie składu majątku wspólnego, gdyż orzeczenie wydane w tym przedmiocie musi jednocześnie obejmować rozliczenie między stronami (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 stycznia 2013 r., II CSK 193/12, LEX nr 1299157 i z dnia 21 sierpnia 2008 r., IV CZ 62/08, LEX nr 464465). Postanowienie wstępne może być wydane z urzędu bądź na wniosek zainteresowanych. Wydanie takiego postanowienia zależy od uznania sądu i nie jest obligatoryjne. Postanowienie wstępne ma charakter deklaratywny i przesądza w całości wskazaną w nim kwestię, przykładowo przynależność danego składnika do majątku wspólnego.
Uzasadnieniem dla jego wydania mogą być względy ekonomii procesowej. Ocena sądu, czy należy skorzystać z możliwości wydania postanowienia wstępnego, powinna uwzględniać okoliczności konkretnej sprawy, w szczególności liczbę spornych składników w stosunku do ogólnego składu majątku podlegającego podziałowi oraz ich rodzaj, wpływające na zakres wyceny sporządzanej przez biegłego i stopień jej skomplikowania. Postanowienie wstępne ma charakter samoistny i podlega zaskarżeniu na zasadach ogólnych, nie tylko w drodze apelacji do sądu drugiej instancji, ale również w drodze skargi kasacyjnej od postanowienia sądu drugiej instancji, o ile wartość przedmiotu zaskarżenia kwestionowanego rozstrzygnięcia, spełnia wymagania przewidziane w art. 5191 § 4 pkt 4 k.p.c. (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 kwietnia 2001 r., II CZ 13/01, OSNC 2001, nr 12, poz. 181). Powyższa okoliczność bezspornie wpływa na ogólny czas trwania postępowania w sprawie o podział majątku.
Każdy ze byłych małżonków może żądać, ażeby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości.
Jeżeli podział majątku następuje z mocy orzeczenia sądu, wartość poszczególnych udziałów może być wyrównana przez dopłaty pieniężne; rzecz, która nie daje się podzielić, może być natomiast przyznana stosownie do okoliczności jednemu z byłych małżonków z obowiązkiem spłaty pozostałych albo sprzedana stosownie do przepisów kodeksu postępowania cywilnego (przepis z § 2art. 212 KC).
Zgodnie zatem z przytoczonymi wyżej regulacjami kodeksu cywilnego podział majątku może nastąpić przez:
1. podział rzeczy w naturze (tzw. podział fizyczny), z ewentualnym wyrównaniem wartości poszczególnych udziałów dopłatami pieniężnymi;
2. przyznanie rzeczy jednemu z byłych małżonków za jego zgodą i zasądzenie od drugiego małżonka spłat;
3. licytacyjną sprzedaż rzeczy wspólnej (tzw. podział cywilny).
Jak się wydaje, podstawowym, wyraźnie preferowanym przez kodeks cywilny sposobem zniesienia współwłasności jest podział fizyczny (tak Sąd Najwyższy w niepublikowanych orzeczeniach: z dnia 30 października 1978 r., I CRN 214/78 i z dnia 16 listopada 1993 r., I CRN 176/93). Jak wskazał Sąd Najwyższy w powołanym wyżej orzeczeniu z dnia 30 października 1978 r., I CRN 214/78, sąd dokonujący działu powinien przede wszystkim brać pod uwagę ten sposób wyjścia ze wspólności, chyba że współwłaściciele żądają przyznania rzeczy wspólnej jednemu z nich w zamian za spłaty albo sprzedania stosownie do przepisów Kodeksu postępowania cywilnego. W braku takich żądań sąd powinien ustalić, czy istnieje fizyczna i prawna możliwość podziału. Na konieczność wstępnego ustalenia, czy podział fizyczny jest dopuszczalny, wskazuje także orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 13 września 1977 r., III CRN 175/77 (OSN 1978, Nr 5-6, poz. 99), które częściowo zachowało aktualność (por. też: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 5 lutego 2010 r., III CSK 195/09, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 września 2011 r., I CSK 674/10).
Stosownie do przepisu art. 212 § 3 KC, jeżeli ustalone zostały dopłaty lub spłaty, sąd oznaczy termin i sposób ich uiszczenia, wysokość i termin uiszczenia odsetek, a w razie potrzeby także sposób ich zabezpieczenia. W razie rozłożenia dopłat i spłat na raty terminy ich uiszczenia nie mogą łącznie przekraczać lat dziesięciu. W wypadkach zasługujących na szczególne uwzględnienie sąd na wniosek dłużnika może odroczyć termin zapłaty rat już wymagalnych. Postanowienie sądu przyznające wspólną rzecz jednemu z uczestników postępowania, a drugiemu spłaty, zarówno wydane w postępowaniu o zniesienie współwłasności, jak i wydane w postępowaniu o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami, ma charakter konstytutywny (art. 624 oraz art. 567 § 3 w związku z art. 688). Terminy spłaty ustalone przez sąd, o których mowa w przepisie art. 212 § 3 KC, powinny zatem przypadać na okres po uprawomocnieniu się postanowienia zasądzającego spłaty (postanowienie SN z dnia 19 września 2002 r., II CK 21/02). Oznaczenie sposobu i terminu uiszczenia spłat powinno być dokonane przez sąd z urzędu (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 marca 1974 r., III CRN 2/74).
Stosując art. 212 § 3 KC sąd powinien uwzględnić nie tylko składniki majątkowe, które są przedmiotem postępowania działowego, ale całościowo stan majątkowy uczestników postępowania działowego, w szczególności czy inne, nieobjęte postępowaniem, składniki majątku współwłaściciela zobowiązanego do spłat mogą mieć znaczenie dla możliwości i terminu wywiązania się przez niego z obowiązku spłat, w tym poprzez ewentualną możliwość zaciągnięcia odpowiedniego kredytu. Ochrona sytuacji majątkowej współwłaściciela, któremu przyznano przedmiot objęty postępowaniem podziałowym powinna nastąpić z jak najmniejszym uszczerbkiem dla ochrony interesów majątkowych pozostałych współwłaścicieli uprawnionych do stosownych spłat.
Momentem decydującym dla ustalenia składu majątku wspólnego podlegającego podziałowi jest chwila ustania wspólności majątkowej między małżonkami. Przedmiotem podziału mogą być więc jedynie przedmioty majątkowe, które były objęte wspólnością w chwili jej ustania i które nadal znajdują się w majątku małżonków jako objęte ich współuprawnieniem w częściach ułamkowych. Każdy z małżonków może jednak żądać rozliczenia z tytułu nieuzasadnionego zbycia przez drugiego małżonka składników majątku wspólnego w czasie trwania wspólności majątkowej. Roszczenie takie ma charakter odszkodowawczy i znajduje podstawę ogólną w art. 415 KC. Natomiast jeśli środki te zostały zużyte na wydatki lub nakłady na majątek odrębny małżonka podlegają one rozliczeniu na podstawie art. 45 § 1 KRO.
Ocena zużycia przez małżonka w czasie trwania wspólności majątkowej przedmiotu majątku wspólnego na cele konsumpcyjne zależna jest od tego czy było ono uzasadnione potrzebami i dobrem rodziny. Gdy z punktu widzenia wymienionych przesłanek było ono uzasadnione, przedmiot ten przestaje być składnikiem majątku wspólnego (tak Sąd Najwyższy w postanowieniu z 21 marca 1977 r., III CRN 31/77 – OSNCP rok 1977, z. 2, poz. 243). W przypadku zużycia przez małżonka w czasie trwania wspólności majątkowej, stanowiącej przedmiot majątku wspólnego kwoty pieniężnej ulokowanej na bankowym rachunku oszczędnościowym, na bieżące koszty utrzymania rodziny w granicach uzasadnionych potrzebami, współmałżonek nie może domagać się rozliczenia tej kwoty przy podziale majątku wspólnego, także wówczas, gdy nastąpiło to bez jego zgody. Sformułowana teza nie pozostaje w sprzeczności ze stanowiskiem wyrażonym przez Sąd Najwyższy w postanowieniu z 8 stycznia 1969 r., I CZ 138/68 (OSNCP rok 1969, z. 9, poz. 165) i przesądzającym co do zasady, dopuszczalność żądania przez małżonka zaliczenia przez współmałżonka na swój udział w dochodach z majątku stanowiącego współwłasność małżonków, kwoty bezpośrednio zużytej na zaspokojenie własnych potrzeb. Postanowienie Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 4 listopada 1999 r. II CKN 523/98
Jeżeli przedmiotem współwłasności znoszonej w ramach postępowania o podział majątku wspólnego nie jest jedna rzecz, lecz kilka rzeczy o zbliżonych właściwościach, małżonkom mogą być przyznane poszczególne na swoją wyłączną własność rzeczy o zbliżonych właściwościach i wartości. Przeprowadzenie podziału w taki sposób znosi albo przynajmniej istotnie ogranicza potrzebę orzekania o spłatach pomiędzy współwłaścicielami, co do których zawsze istnieje ryzyko, że nie zostaną uregulowane dobrowolnie i w terminie, a ich egzekwowanie tak czy inaczej doprowadzi do sprzedaży rzeczy niegdyś wspólnej, tyle że za cenę możliwą do uzyskania w postępowaniu egzekucyjnym, pomniejszoną o jego koszty. Podział majątku Poznań
Zamieszczone w prawomocnym postanowieniu o podziale majątku wspólnego orzeczenie co do wydania składników majątkowych przyznanych w wyniku podziału drugiemu małżonkowi przez małżonka, który włada tymi przedmiotami stanowi tytuł egzekucyjny podlegający wykonaniu w drodze egzekucji, w związku tym wobec zainteresowany małżonek nie może skutecznie dochodzić ich wydania w późniejszym procesie.
Każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty, z wyjątkiem wydatków i nakładów koniecznych na przedmioty majątkowe przynoszące dochód. Może żądać zwrotu wydatków i nakładów, które poczynił ze swojego majątku osobistego na majątek wspólny. Nie można żądać zwrotu wydatków i nakładów zużytych w celu zaspokojenia potrzeb rodziny, chyba że zwiększyły wartość majątku w chwili ustania wspólności. Zwrotu dokonuje się przy podziale majątku wspólnego, jednakże sąd może nakazać wcześniejszy zwrot, jeżeli wymaga tego dobro rodziny. Regulacje powyższe stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy dług jednego z małżonków został zaspokojony z majątku wspólnego.
Pojęcie nakładów i wydatków, o których mowa w art. 45 KRO, zdefiniował Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały z dnia 15 września 2004 r., III CZP 46/04, OSNC 2005, nr 9, poz. 152, stwierdzając, że obejmują one „wszystkie przysporzenia na rzecz jednej masy majątkowej, dokonane z uszczerbkiem dla drugiej masy majątkowej”. W uzasadnieniu postanowienia z dnia 2 października 2008 r., II CSK 203/08, Sąd Najwyższy wskazał, że: „Kodeks rodzinny i opiekuńczy posługując się w art. 45 pojęciami „nakładów” i „wydatków” nie określa ich desygnatów. W piśmiennictwie przyjmuje się, że nakłady i wydatki w rozumieniu tego przepisu, obejmują wszystkie przysporzenia na rzecz jednej masy majątkowej, dokonane z uszczerbkiem dla drugiej masy majątkowej. Podstawą przysporzenia może być czynność faktyczna, jak i jakiekolwiek inne zdarzenie”. Nakładami są koszty poniesione na zachowanie, eksploatację lub ulepszenie rzeczy już istniejącej w majątku, natomiast wydatkami są koszty związane z nabyciem danego przedmiotu (K. Pietrzykowski w: K. Pietrzykowski, Komentarz…, nb 4 do art. 45). Rozróżnienie tych dwóch kategorii nie ma jednak kluczowego znaczenia, gdyż zwrot wydatków i nakładów następuje według takich samych zasad.
Według poglądu przyjętego w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 1980 roku, III CZP 46/80, OSNC 1981/11/206, w postępowaniu o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej w wypadkach szczególnie uzasadnionych rozliczeniu mogą podlegać także nakłady z majątku odrębnego jednego małżonka na majątek odrębny drugiego małżonka. Według tego poglądu wprawdzie brzmienie art. 45 § 1 KRO prowadzi do wniosku, że w postępowaniu o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej nie mogą być rozliczane nakłady dokonane z majątku odrębnego jednego z małżonków na majątek odrębny drugiego, niemniej w sytuacji, gdy chodzi o rozliczenie sumy nakładów dokonywanych na daną nieruchomość, dokonywanie tego rodzaju rozliczeń w postępowaniu odrębnym od postępowania o podział majątku wspólnego okazuje się niecelowe. W przepisie art. 567 KPC uwidacznia się bowiem tendencja do całościowego rozliczania wszystkich nakładów w jednym postępowaniu.
Z przytoczonego przepisu wynika, że rozliczenia z tytułu przesunięć między majątkiem wspólnym a majątkiem osobistym są dokonywane w postępowaniu o podział majątku wspólnego dwukierunkowo. O ile przyjmuje się, że o nakładach i wydatkach z majątku wspólnego na majątek osobisty Sąd orzeka z urzędu (zob. uchwałę SN z 21 lipca 2008 r., III CZP 147/08, OSNC 2009 nr 2, poz. 23), o tyle nie ulega wątpliwości, iż rozstrzygnięcie o zwrocie wydatków i nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny następuje wyłącznie na wniosek małżonka. Ma to istotne znaczenie zarówno dla sposobu sformułowania żądania, jak i dla rozkładu ciężaru dowodu. Można bowiem przyjąć, że zgłaszany w sprawie o podział majątku wspólnego wniosek jednego z małżonków o zwrot wydatków i nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny pełni taką samą funkcję jak pozew (por. w tej kwestii uzasadnienie uchwały SN z 6 marca 2015 r., III CZP 115/14, OSNC 2016 nr 2, poz. 17), co oznacza, że ma do niego odpowiednie zastosowanie art. 187 § 1 pkt 1 i 2 KPC
Uczestnik, który domaga się rozliczenia nakładów lub wydatków z majątku osobistego na majątek wspólny powinien więc wskazać nie tylko dokładną kwotę, ale także przytoczyć okoliczności faktyczne uzasadniające to żądanie. Co więcej, do żądania zwrotu wydatków i nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny ma zastosowanie wynikająca z art. 6 KC zasada ciężaru dowodu. Na uczestniku, który domaga się zasądzenia zwrotu wydatków bądź nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny spoczywa więc powinność udowodnienia nie tylko roszczenia co do zasady (czyli tego, że nakład bądź wydatek został w ogóle poniesiony), ale także co do wysokości (czyli konkretnej kwoty poniesionej z tego tytułu).
Rozliczenie wydatków, nakładów i innych świadczeń z majątku wspólnego na rzecz majątku odrębnego lub odwrotnie, a także rozliczenie długów jednego z małżonków zaspokojonych z majątku wspólnego następuje w postępowaniu nieprocesowym wówczas, gdy toczy się postępowanie o podział majątku wspólnego po ustaniu małżeńskiej wspólności majątkowej, przewidziane w przepisach art. 567 KPC (wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 26 czerwca 2015 r., I ACa 1676/14).
Sąd Najwyższy stwierdził, że roszczenie każdego z małżonków o zwrot nakładów i wydatków z majątku osobistego na majątek wspólny nie wchodzi w skład majątku wspólnego małżonków, a sąd orzeka o tym zwrocie wyłącznie na wniosek, a nie z urzędu (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 października 1997 r., II CKN 395/97, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 27 stycznia 1970 r., III CRN 527/69, OSNCP 1970, nr 9, poz. 164).
Dokonując rozliczeń nakładów i wydatków, ich wartość ustala się na podstawie stanu z chwili ich dokonania i cen z chwili orzekania. Do wydatków nie znajdzie zastosowania art. 3581 § 3 KC (tak Sąd Najwyższy w orzeczeniu z 9 września 2009 r., V CSK 39/2009, LexisNexis nr 2243265, OSN-ZD 2010, nr B, poz. 62).
Zgodnie z art. 33 k.r.io. do majątku osobistego każdego z małżonków należą wymienione w tym przepisie przedmioty. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 12 maja 2000 r., V CKN 50/00, surogacja, o której mowa w art. 33 pkt 3 KRO (obecnie w art. 33 pkt 10 KRO), musi spełnić dwa wymagania: „po pierwsze, aby jedno i to samo zdarzenie spowodowało wyjście określonego przedmiotu z majątku odrębnego i nabycie innego przedmiotu majątkowego, oraz po drugie, aby przedmiot nabyty był uzyskany także w sensie ekonomicznym kosztem majątku odrębnego”. W uzasadnieniu uchwały z dnia 19 sierpnia 2009 r., III CZP 53/09, Sąd Najwyższy podkreślił, że: „celem surogacji przewidzianej w powołanym przepisie jest zachowanie wartości majątku odrębnego, mimo zmiany jego poszczególnych składników”. A zatem w ustroju ustawowym nie powinna się zmieniać wartość majątku osobistego. Wyłączenie zasady surogacji jest możliwe wyłącznie w intercyzie, czyli umowie majątkowej małżonków rozszerzającej ustrój wspólności majątkowej. Dlatego też, jak podkreślił Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 18 października 1961 r., IV CR 957/60, : „Surogacja nie zachodzi wówczas, gdy przedmiot stanowiący odrębną własność małżonka został zużyty, skonsumowany itp. bądź sprzedany, uzyskane pieniądze zużyte, a nowy przedmiot tego samego rodzaju i o tym samym przeznaczeniu gospodarczym został następnie zakupiony za pieniądze pochodzące z bieżących dochodów małżonka”. Podział majątku Poznań
O zaliczeniu nabywanego przedmiotu do majątku wspólnego lub osobistego decyduje porównanie wielkości środków użytych z tych majątków. Nabyty przedmiot wchodzi do tego majątku, z którego pochodzi przeważająca część środków (postanowienie Sądu Najwyższego z 10 kwietnia 2013 r., IV CSK 521/2012, OSNC-ZD 2013, nr D, poz. 83 i z 18 stycznia 2008 r., V CSK 355/2007, Lexis.pl nr 2044672). Pozostałe środki stanowią nakład i podlegają rozliczeniu zgodnie z art. 45. W przypadku gdy nie występuje zdecydowana dysproporcja pomiędzy wielkością środków przeznaczonych z poszczególnych majątków, należy przyjąć, że nabyty przedmiot wchodzi w odpowiednich częściach do majątku wspólnego oraz do majątku osobistego (bądź majątków osobistych). Takie stanowisko jest powszechnie akceptowane w doktrynie (J. Pietrzykowski, w: J. Gajda, J. Ignatowicz, J. Pietrzykowski, K. Pietrzykowski, J. Winiarz, Kodeks rodzinny…, 2012).
Zasadą zgodnie z art. 43 §l KRO jest, iż udziały małżonków w majątku wspólnym są równe, co stanowi wyraz równego traktowania małżonków i ich równouprawnienia w stosunkach majątkowych po ustaniu wspólności majątkowej, bez względu na stopień, w którym każde z małżonków przyczyniło się do powstania majątku wspólnego i niezależnie od przyczyny ustania wspólności. Zasada ta odpowiada normalnemu układowi wzajemnych stosunków w małżeństwie, w którym dorobek jest z reguły owocem wspólnych starań obojga małżonków, niezależnie od tego w jakiej postaci starania te przejawiają się, chodzi przy tym o to, aby należycie uwzględnić wartości, jaką w tym zakresie przedstawia osobista praca przy wychowywaniu dzieci i w gospodarstwie domowym, co zresztą przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wyraźnie podkreślają w art. 43 § 3 i art. 27. Jednakże przedmiotowa zasada równych udziałów małżonków w majątku wspólnych doznaje wyjątku, tj. możliwości ustalenia przez Sąd nierównych udziałów przy łącznym spełnieniu w myśl art. 43 § 2 KRO dwóch przesłanek: 1) istnienia ważnych powodów i 2) przyczynienia się małżonków do powstania majątku wspólnego w różnym stopniu.
Cytowany przepis art. 43 § 2 KRO nie definiuje pojęcia „ważne powody”. Ogólnie rozumie się przez nie takie okoliczności, które oceniane z punktu widzenia zasad współżycia społecznego przemawiają za nieprzyznawaniem jednemu z małżonków korzyści z tej części majątku wspólnego, do powstania której małżonek ten nie przyczynił się. W doktrynie można spotkać się z dwiema grupami poglądów na temat sposobu rozumienia pojęcia „ważnych powodów”. Pierwsza grupa utożsamia pojęcie ważnych powodów, o których mowa w art. 43 § 2 KRO z ważnymi powodami, o których mowa w art. 52 KRO, a więc takich, których wystąpienie decyduje o zniesieniu wspólności ustawowej. Natomiast druga grupa poglądów wyrażanych w piśmiennictwie odrywa definicję tego pojęcia od znaczenia, jakie ma ono na gruncie art. 52 KRO, wskazując iż w porównaniu ze zniesieniem wspólności majątkowej decyzja o ustaleniu nierównych udziałów w majątku wspólnym powoduje znacznie poważniejsze skutki, gdyż w pierwszym wypadku oboje małżonkowie zachowują swoje jednakowe uprawnienia do majątku wspólnego, tyle tylko, że skonkretyzowane w postaci równych udziałów, w drugim natomiast uprawnienia jednego z małżonków ulegają zwiększeniu, zaś uprawnienia jego współmałżonka ograniczeniu, a nawet mogą być w skrajnych wypadkach całkowicie wyeliminowane wskutek pozbawienia go udziału w majątku wspólnym, co przemawia za bardziej restryktywną wykładnią pojęcia „ważnych powodów”.
Ponadto podkreśla się, że w art. 52 KRO chodzi przede wszystkim o powody majątkowe, tymczasem w art. 43 § 2 KRO okoliczności natury majątkowej mieszczą się już w niejednakowym przyczynianiu się małżonków do powstania majątku wspólnego, wobec czego ważnymi powodami są względy natury etycznej, które sprawiają, że w danych okolicznościach równość udziałów małżonków w majątku wspólnym wyraźnie kolidowałaby z zasadami współżycia społecznego, (por. J. St. Piątowski w System Prawa rodzinnego i opiekuńczego, Ossolineum 1985 r., s. 490) Podkreślić przy tym należy, iż taki sposób interpretacji pojęcia ważnych powodów jest ugruntowany w orzecznictwie Sądu Najwyższego, który w postanowieniu z 28.04.1972 r. (sygn. III CRN 626/1971, niepublik.) i postanowieniu z 5.10.1974 r. (sygn. III CRN 190/1974, niepublikow.) wskazywał, iż przy ocenie istnienia ważnych powodów w rozumieniu art. 43 § 2 KRO należy mieć na uwadze całokształt postępowania małżonków w czasie trwania wspólności majątkowej w zakresie wykonywania ciążących na nich obowiązków względem rodziny, którą przez swój związek założyli i za ważne mogą być uznane tylko takie powody, które zasługują na aprobatę w świetle zasad współżycia społecznego. U podstaw art. 43 § 2 KRO leży bowiem założenie, że tylko w małżeństwie prawidłowo funkcjonującym usprawiedliwione są równe udziały w majątku wspólnym, mimo że małżonkowie w różnym stopniu przyczyniali się do jego powstania. Opiera się ono na więziach osobistych i gospodarczych między małżonkami oraz na obowiązku wzajemnej pomocy. Z orzeczeń Sądu Najwyższego z 30.11.1972 r (sygn. III CRN 235/1972, opublik. w OSNC 1973 r, nr 10, poz. 174) i z 26.11.1973 r (sygn. III CRN 227/1973, opublik. w OSNC 1974 r, nr 11, poz. 189) i z 27.06.2003 r. (sygn. IV CKN 278/2001, opublik. w OSNC 2004 r, nr 9, poz. 146) wynika nadto, iż z ważnymi powodami w rozumieniu art. 43 § 2 KRO mamy nie w każdym przypadku, gdy zachodzi faktyczna nierówność przyczynienia się małżonków do powstania majątku wspólnego, lecz wyłącznie wówczas, gdy małżonek przeciwko któremu zostało skierowane żądanie ustalenia nierównego udziału, w sposób rażący lub uporczywy nie przyczyniał się do powstania majątku wspólnego stosownie do posiadanych sił i możliwości zarobkowych. Przyczyna żądania ustalenia nierównych udziałów leży zatem przede wszystkim w dysharmonii stosunków między małżonkami, z których jedno zachowywało się nagannie.
Oznacza to, że w ramach art. 43 § 2 KRO należy stosować zasadę zawinienia, która zawsze działa na niekorzyść małżonka postępującego nagannie w ten sposób, że jeśli nie przyczynił się on do powstania majątku wspólnego Sąd ustali udziały z uwzględnieniem wysokości, w jakiej oboje małżonkowie przyczyniali się do powstania majątku wspólnego, natomiast jeśli małżonek postępujący nagannie przyczynił się do powstania majątku w większym stopniu przez np. wyższe zarobki, to Sąd odmówi ustalenia udziału w majątku na jego korzyść, kierując się zasadą nemo turpitudinem sua allegans audiatur. (por. glosa Tadeusza Smyczyńskiego do postanowienia SN z 6.01.2000 r, sygn. I CKN 320/1998, opublik. w OSP 2001 r, nr 9, poz. 136).
Przy ocenie istnienia ważnych powodów w celu ochrony interesów małżonka osiągającego niższe dochody, z uwagi na dyspozycję art. 43 § 3 KRO i art. 27 KRO, należy przyjąć ograniczenia czasowe, tak aby doniosłość prawną miały tylko takie powody, które powstały w czasie trwania wspólności majątkowej, a należałoby wykluczyć takie okoliczności, które zaistniałyby po ustaniu tejże wspólności, gdyż w przeciwnym razie nie można by wykluczyć sytuacji gdy w przypadku orzekania w przedmiocie żądania ustalenia nierównych udziałów w kilka, czy- co również częstokroć się zdarza- w kilkanaście lat po ustaniu wspólności ustawowej, ocenie miałby podlegać okres, w którym małżonków np. na skutek trwałego rozkładu pożycia (nawet przy separacji faktycznej) nie łączyły żadne więzy osobiste i gospodarcze, czy ich wzajemne stosunki nie odpowiadałyby ogólnie przyjętym normom społecznym Podział majątku Poznań
Drugą przesłanką ustalenia nierównych udziałów jest w różnym stopniu przyczynienie się do powstania majątku wspólnego, przez które to przyczynienie się należy rozumieć całokształt starań każdego małżonka o założoną przez siebie rodzinę i zaspokojenie jej potrzeb. O stopniu tego przyczynienia się nie decyduje wyłącznie wysokość dochodów osiąganych przez małżonków. Stosownie do treści art. 43 § 3 KRO przy ocenie, w jakim stopniu każde z małżonków przyczyniło się do powstania majątku wspólnego uwzględnia się także nakład osobistej pracy przy wychowaniu dzieci i we wspólnym gospodarstwie domowym. Przy czym wartości tej pracy nie można szacować według kryteriów szacowania wartości odpłatnych usług. Z reguły w normalnie funkcjonującej, przeciętnej rodzinie nie może być mowy o nierównym przyczynieniu się małżonków do powstania majątku wspólnego, gdy utrzymaniem rodziny zgodnie z ustalonym przez małżonków podziałem ról zajmuje się maż, a niepracująca zarobkowo żona zajmuje się wychowywaniem dzieci i pracą w gospodarstwie domowym (por. Marek Sychowicz w Kodeks rodzinny i opiekuńczy z komentarzem pod red. Kazimierza Piaseckiego, Warszawa 2002 r., s. 235).
Podkreślić należy, iż same tylko wyliczenia rachunkowe nie mogą stanowić wystarczającej podstawy do ustalenia stopnia przyczynienia się każdego z małżonków do powstania majątku wspólnego i nie mogą przesądzać o określeniu tego stopnia, gdyż powinno ono następować także przy uwzględnieniu wartość niematerialnych. Ewentualny zarzut przyczyniania się małżonka nie pracującego zarobkowo w stopniu mniejszym do powstania majątku wspólnego, aniżeli byłoby to możliwe może być ewentualnie aktualny, gdy małżonek ten ponadto nie wychowuje dzieci czy też jego nakład pracy w gospodarstwie domowym jest niewielki.
W tym miejscu należy wskazać, iż zgodnie z art. 6 KC ciężar udowodnienia istnienia przesłanek warunkujących ustalenie nierównych udziałów spoczywa na tym, kto zgłosił wniosek o ustalenie nierównych udziałów (zob. postanowienie SN z 2.10.1997 r., sygn. II CKN 348/97, niepublik.)
Wygranie sprawy w Sądzie zależy od wielu czynników i nie ma jednej uniwersalnej recepty, ponieważ każda sprawa jest inna i wymaga indywidualnego podejścia. Jednakże, oto kilka ogólnych wskazówek, które mogą pomóc w osiągnięciu sukcesu:Zdobądź wsparcie adwokata, radcy prawnego czy kancelarii: Skonsultuj się z doświadczonym adwokatem, radcą prawnym, prawnikiem, który specjalizuje się w prawie rodzinnym, Podziale majątku i podziale majątku. Prawnik będzie w stanie doradzić ci w kwestiach prawnych, przedstawić możliwe strategie i pomóc w przygotowaniu odpowiednich dokumentów.Gromadzenie dowodów: Starannie zbierz wszystkie dostępne dowody związane z twoją sprawą. Dowody mogą obejmować dokumenty, świadectwa, zdjęcia, nagrania, czy ekspertyzy. Im więcej solidnych dowodów, tym silniejsza będzie twoja pozycja.Zwróć uwagę na terminy: Uważaj na terminy procesowe i nie przekraczaj ich. W przypadku wielu spraw ważne są terminy, które, jeśli zostaną przegapione, mogą negatywnie wpłynąć na twoją pozycję.Zachowaj rzetelność i wiarygodność: Bądź rzetelny i wiarygodny w swoim postępowaniu. Unikaj kłamstw lub fałszowania informacji, ponieważ to może poważnie podważyć twoją wiarygodność w oczach sądu.Przygotuj się na rozprawę: Jeśli sprawa zostanie skierowana na rozprawę, przygotuj się starannie. Zrozum swoje argumenty, przemyśl pytania, które mogą być zadane, i zachowuj się profesjonalnie w trakcie procesu.Rozważ mediację lub negocjacje: W niektórych przypadkach, rozwiązanie sporu za pośrednictwem mediacji lub negocjacji może być korzystniejsze i szybsze niż toczący się proces sądowy.Nie daj się zwycięstwu na etapie początkowym: Pamiętaj, że procesy sądowe mogą być czasochłonne i skomplikowane. Nie daj się zniechęcić, jeśli pojawiają się trudności na początku. Ważne jest, aby pozostać zdeterminowanym i wytrwałym.Szanuj procedury i sędziego: Szanuj procedury sądowe i decyzje sędziego. Unikaj zachowań, które mogą być uznane za niegrzeczne lub nieodpowiednie.Pamiętaj, że każda sprawa jest indywidualna, a wynik procesu może zależeć od wielu czynników. Zawsze warto skonsultować się z adwokatem, radcą prawnym, prawnikiem czy kancelarią od prawa rodzinnego w Poznaniu, aby otrzymać rzetelną ocenę swoich szans i strategii postępowania.
Skuteczność adwokata, radcy prawnego czy prawnika od prawa rodzinnego może zależeć od wielu czynników. Oto niektóre z głównych czynników, które mogą wpływać na skuteczność adwokata:Doświadczenie i wiedza prawnicza: Im bardziej doświadczony i dobrze wykształcony adwokat, radca prawny czy prawnik tym większa szansa na skuteczne reprezentowanie klienta. Wiedza prawnicza pozwala adwokatowi lepiej zrozumieć zawiłości prawa i skutecznie zastosować je w konkretnym przypadku.Specjalizacja w prawie rodzinnym i podziale majątku: Adwokaci często wybierają określone dziedziny prawa, w których się specjalizują. Adwokat specjalizujący się w konkretnej dziedzinie prawnej może być bardziej skuteczny w rozwiązywaniu problemów i przypadków związanych z tą dziedziną.Umiejętności komunikacyjne: Skuteczny adwokat, prawnik czy radca prawny powinien posiadać doskonałe umiejętności komunikacyjne, zarówno w piśmie, jak i w mowie. Dobry adwokat potrafi jasno i zrozumiale przedstawić argumenty swojego klienta oraz skutecznie bronić go w sądzie.Przygotowanie sprawy: Staranność i gruntowne przygotowanie sprawy mają kluczowe znaczenie dla skutecznego prowadzenia procesu. Adwokat, który dokładnie zbada fakty i dowody, może lepiej bronić swojego klienta.Praca zespołowa: W niektórych przypadkach adwokaci pracują w zespołach, szczególnie w dużych firmach prawniczych. Skuteczna współpraca z innymi prawnikami i specjalistami może znacznie wpłynąć na jakość obrony klienta.Znajomość lokalnego systemu prawnego: Znajomość przepisów, praktyk sądowych i obowiązujących procedur jest istotna, ponieważ różnią się one między różnymi miastami. Adwokat dobrze zaznajomiony z lokalnymi zwyczajami sądowymi może lepiej dostosować strategię prowadzenia sprawy o Podział majątku do okoliczności.Postawa i etyka: Skuteczny adwokat, radca prawny czy prawnik powinien działać zgodnie z najwyższymi standardami etycznymi, dbając o interesy klienta w uczciwy i profesjonalny sposób.Kreatywność i elastyczność: Czasami prawo może być skomplikowane, a sytuacje prawne różnorodne. Adwokat musi być kreatywny i elastyczny w poszukiwaniu rozwiązań i dostosowywaniu strategii, aby osiągnąć najlepsze wyniki dla klienta.Warto zauważyć, że skuteczność adwokata może być subiektywna i zależy również od specyfiki danego przypadku oraz od zachowania stron przeciwstawnych i samego sądu.
Co prawda w dobie internetu istnieje powszechny dostęp do wielu informacji, jednak jak odróżnić prawdę od fałszu. Jak stwierdzić, czy dany przepis obowiązuje. Jak uznać, że dany artykuł kodeksu dotyczy właśnie Twojego przypadku. W tym właśnie możemy Ci pomóc. Warto rozważyć skorzystanie z pomocy adwokata, radcy prawnego czy prawnika w następujących sytuacjach:Złożoność sprawy prawnej: Jeśli masz do czynienia z bardziej skomplikowaną sprawą prawną, której nie jesteś pewien, jak ją skutecznie rozwiązać, adwokat lub radca prawny może pomóc Ci zrozumieć i obronić Twoje prawa i Cię reprezentować.Wymogi prawne: System prawny może być trudny do zrozumienia dla osób bez odpowiedniej wiedzy prawniczej. Adwokat, prawnik lub radca prawny może pomóc w wyjaśnieniu wymogów prawnych i procedur, abyś mógł podejmować skuteczne działania.Obrona w sądzie: Jeśli jesteś oskarżony o popełnienie przestępstwa lub musisz się bronić w sądzie, adwokat może reprezentować Cię i skutecznie przedstawić Twoją obronę.Umowy i dokumenty prawne: Przy sporządzaniu umów lub innych dokumentów prawnych warto skonsultować się z prawnikiem, adwokatem czy radcą prawnym aby uniknąć potencjalnych problemów w przyszłości.Rozwiązywanie sporów: Jeśli masz konflikt prawny z inną stroną, adwokat może pomóc w negocjacjach i mediacjach, a w razie potrzeby reprezentować Cię w sądzie.Warto pamiętać, że korzystanie z usług prawnika może być kosztowne, ale czasami jest to niezbędne, aby chronić swoje interesy i zapewnić sobie najlepszą obronę w trudnych sytuacjach prawnych. Jeśli nie jesteś pewien, czy potrzebujesz pomocy prawnika, warto skonsultować swoją sytuację z profesjonalistą, aby uzyskać odpowiednie doradztwo. Nie zwlekaj. Skontaktuj się z nami zanim będzie za późno.
W większości przypadków, jeśli jesteś stroną w sprawie, to znaczy osobą zaangażowana w postępowanie sądowe jako powód, pozwany, wnioskodawca czy uczestnik zazwyczaj będziesz musiał osobiście stawić się na rozprawie sądowej. Twoja obecność w sądzie jest ważna, ponieważ pozwala Ci na:Reprezentowanie swoich interesów: Twój adwokat, radca prawny czy prawnik (jeśli go masz) może reprezentować Cię w sądzie, ale Twoja obecność pozwala na lepsze zrozumienie sytuacji i na bieżąco podejmowanie kluczowych decyzji.Składanie wyjaśnień: Jeśli masz coś do dodania w trakcie rozprawy lub masz odpowiedzieć na pytania sądu, Twoja obecność jest niezbędna.Obserwowanie świadków: Jeśli w sprawie występują świadkowie, masz prawo obserwować ich zeznania i mieć możliwość skonfrontowania się z nimi w trakcie krzyżowego przesłuchania.Podejmowanie ugód i mediacji: Czasami strony mogą osiągnąć porozumienie lub ugodę w trakcie rozprawy, co może mieć wpływ na zakończenie postępowania.Jednak są pewne sytuacje, w których Twoja obecność na rozprawie nie jest wymagana, na przykład:Jeśli jesteś świadkiem, a nie stroną w sprawie, wtedy możesz zostać wezwany jako świadek, ale nie jesteś zobowiązany do bycia na każdej rozprawie.Jeśli masz adwokata czy radcę prawną a Twoja obecność nie jest niezbędna, twój adwokat może reprezentować Cię w większości spraw, o których jesteś poinformowany.Zawsze warto skonsultować się z adwokatem lub radcą prawnym, aby uzyskać informacje dotyczące Twojej konkretnej sytuacji prawnej i obowiązku obecności na rozprawie.
Prowadzenie sprawy w sądzie przez adwokata, radcę prawnego czy prawnika, gdy mieszkasz za granicą, jest możliwe, ale wymaga odpowiedniej organizacji i komunikacji. Jeśli masz sprawę prawną w kraju, w którym nie przebywasz na co dzień, oto kilka kroków, które możesz podjąć:Wybór adwokata w kraju, gdzie toczy się sprawa: Znajdź odpowiedniego adwokata w Polsce. Możesz szukać rekomendacji od znajomych czy w internecie po opiniach. Najlepiej przyjdź do nas.Komunikacja z adwokatem: Współpraca z adwokatem wymaga skutecznej komunikacji. Skontaktuj się z nami drogą mailową, telefoniczną lub za pośrednictwem platform internetowych do wideokonferencji, aby omówić swoją sprawę, przekazać niezbędne dokumenty i uzyskać informacje na bieżąco.Pełnomocnictwo: Aby adwokat czy radca prawny mógł reprezentować Cię w sądzie, może być konieczne, abyś udzielił nam pełnomocnictwa.Przekazywanie dokumentów: Upewnij się, że mamy dostęp do wszystkich niezbędnych dokumentów związanych z Twoją sprawą. Możesz przesłać skany lub kopie dokumentów drogą elektroniczną lub pocztową.Regularne aktualizacje: Ważne jest, abyś regularnie otrzymywał aktualizacje od adwokata dotyczące postępów w Twojej sprawie oraz informacji na temat decyzji sądu.Przygotowanie na wizytę w kraju: W niektórych przypadkach może być konieczna Twoja obecność na określonych rozprawach