Postępowanie w sprawach dotyczących wykonywania kontaktów z dzieckiem uregulowane są w przepisach art. 59815 – 59821 KPC przewidujących w szczególności zasady nakładania sankcji pieniężnych na osoby nie wykonujące nałożonych obowiązków oraz regulujących zasady zwrotu wydatków poniesionych w związku z przygotowaniem do kontaktów, do których nie doszło.
Przepis art. 59815§ 1 KPC stanowi, że jeżeli osoba, pod której pieczą dziecko pozostaje, nie wykonuje albo niewłaściwie wykonuje obowiązki wynikające z orzeczenia albo ugody zawartej przed sądem lub przed mediatorem w przedmiocie kontaktów z dzieckiem, sąd opiekuńczy, uwzględniając sytuację majątkową tej osoby, zagrozi jej nakazaniem zapłaty na rzecz osoby uprawnionej do kontaktu z dzieckiem oznaczonej sumy pieniężnej za każde naruszenie obowiązku. Zgodnie z treścią przepisu art. 59816 § 1 KPC , jeżeli osoba, której sąd opiekuńczy zagroził nakazaniem zapłaty określonej sumy pieniężnej, nie wypełnia nadal swego obowiązku, sąd opiekuńczy nakazuje jej zapłatę należnej sumy pieniężnej, ustalając jej wysokość stosownie do liczby naruszeń.
Postępowanie w sprawach dotyczących wykonywania kontaktów z dzieckiem w istocie ogranicza się do ustalenia istnienia wykonalnego orzeczenia regulującego kontakty z dzieckiem oraz ustalenia, czy doszło do naruszenia w realizacji tego orzeczenia.
Postępowanie w przedmiocie nałożenia sankcji za niewykonywanie kontaktu z dzieckiem ma specyficzny, odrębny charakter i nie jest jego przedmiotem ponowna ocena zasadności ustalonych wcześniej prawomocnym orzeczeniem kontaktów. Dlatego postępowanie dowodowe w tych sprawach ogranicza się do ustalenia po pierwsze, czy doszło do naruszenia prawomocnego i wykonalnego orzeczenia w przedmiocie kontaktów, a po wtóre, w przypadku pozytywnego ustalenia pierwszej przesłanki, ustalenia możliwości zarobkowych i majątkowych rodzica naruszającego orzeczenie o kontaktach w kontekście wysokości sankcji finansowej za niewykonany kontakt.
Reguła tego ograniczonego w istocie postępowania dowodowego ma celu wyeliminowanie ponownej oceny celowości orzeczonych kontaktów oraz zapewnienie względnej szybkości postępowania, którego celem jest zakończenie niezgodnej z dobrej dziecka blokady kontaktu z jednym z rodziców. Jedynie wzgląd na dobro dziecka może w szczególnych wypadkach prowadzić do wniosku, że orzeczony kontakt na tyle stanowi zagrożenia dla dobra dziecka, że nie powinien być egzekwowany poprzez nakładanie sankcji pieniężnej. W ocenie Sądu, analiza materiału dowodowego w przedmiotowej sprawie, ale także akt sprawy rozwodowej, nie pozwala na przyjęcie, iż przymusowa realizacja kontaktów ustalonych w wyroku rozwodowym zagraża w jakikolwiek sposób dobru dziecka.
Brzmienie cytowanych wyżej przepisów art. 59815 i 59816 KPC wskazuje, że pierwszym postanowieniem sądu opiekuńczego w sprawie wykonywania kontaktów z dzieckiem jest zagrożenie osobie zobowiązanej tą karą. Drugim dopiero etapem jest nałożenie takiej kary, w przypadku nie wypełniania nadal obowiązków przez osobę, której zagrożono nakazaniem zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej.
Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię
D. N. wniosła do tutejszego Sądu wniosek o zagrożenie nakazaniem zapłaty M. L. na jej rzecz sumy pieniężnej w wysokości 1.000 złotych za każde naruszenie obowiązków wynikających z postanowienia tutejszego Sądu. Do wniosku załączone zostało prawomocne i wykonalne postanowienie zabezpieczające. W piśmie procesowym D. N. wskazała następnie, iż kontakty ostatecznie ustalone zostały w ugodzie sądowej zawartej w tej samej sprawie, w której uprzednio wydane było postanowienia zabezpieczające. Podała także kolejne daty kontaktów nie zrealizowanych przez uczestnika M. L.. Załączony został także wypis z prawomocnej ugody. Uczestnik M. L. wnosił o oddalenie wniosku oświadczając, iż nie jest w stanie realizować wszystkich ustalonych ugodzie sądowej kontaktów, bowiem mieszka w S. i obecnie jego pracodawca nie zgadza się na jego zbyt często wyjazdy do Polski.
M. L. nie kwestionował, iż jego kontakty z córką nie odbywały się. Usprawiedliwiał to jedynie tym, że ma obecnie trudną sytuację w pracy, bo szef nie chce mu dawać wolnego piątku, natomiast żeby przyjechać na kontakty weekendowe w W. ze S. musi wyjechać w piątek. Ze S. leci do G., a z G. dojeżdża do W. pociągiem. Twierdzi, że nie jest w stanie przylatywać do Polski tak często jak są ustalone jego kontakty z córką. Nie wnosił o zmianę zawartej w tym roku w marcu ugody. Twierdzi, że nie jest w stanie zobowiązać się do realizowania ustalonych kontaktów. Chciałby na jakiś czas zabrać córkę ze sobą do S. D. N. twierdzi, że brak regularnych kontaktów ojca z małoletnią S. źle wpływa na dziecko, córka pyta kiedy przyjedzie tata, czeka na niego, potem jest rozczarowana, gdy ojciec spóźnia się lub nie przyjeżdża.
Sąd Rejonowy zważył co następuje. Wniosek D. N. należało uwzględnić, tak jak w postanowieniu, oddalając jedynie częściowo jej wniosek w zakresie zagrożenia nakazaniem zapłaty M. L. kwoty po 1.000 złotych za każde naruszenie jego obowiązków, uwzględniając to żądanie do kwoty po 500 złotych.
W niniejszej sprawie nie budziło wątpliwości ani stron ani sądu, iż kontakty M. L. z jego małoletnią córką S. nie odbywają się tak jak zostały ustalone najpierw w postanowienie zabezpieczającym, a następnie w ugodzie sądowej. M. L. na niektóre z tych kontaktów nie przyjeżdżał uznając, że skoro nie może dostać wolnego w pracy to może sobie tych kontaktów nie realizować. Z przyczyn leżących po jego stronie nie odbyło się co najmiej 15 kontaktów z córką w okresie od listopada do końca września.
Zważyć przy tym należy, iż o ile pierwsze z tych kontaktów ustalone były odgórną decyzją Sądu w formie postanowienia zabezpieczającego, tak ostatecznie w dniu 6 marca strony w drodze ugody same ustaliły warunki spotkań. M. L. ustalając więc, iż będzie się z córką spotykał w ciągu dwóch weekendów w miesiącu powinien brać pod uwagę swoje możliwości realizowania tych kontaktów. Nikt mu nie narzucał spotykania się z córką dwa razy w miesiącu, lecz sam tych kontaktów chciał w takiej ilości. Tym bardziej więc nie konsekwentne i nie odpowiedzialne jest z jego strony nie realizowanie tych spotkań. Podkreślić tu należy, że ustalenie kontaktów rodzica z dzieckiem nie jest działalnością twórczą dla samego tylko ustalenia, lecz ma na celu podtrzymanie więzi emocjonalnej rodzica z dzieckiem. Dziecko, które rzadko widuje swojego ojca może czuć się porzucone, zapomniane i nie chciane. Jeśli ojciec nie ma dla córki czasu, może to oznaczać dla niej, iż jest dla niego zbyt mało ważna i powodować wielkie rozczarowanie po stronie dziecka. Jest więc to strata po stronie dziecka. Ojciec oddala się wtedy coraz bardziej od dziecka, jest nieprzewidywalny i coraz mniej realny.
W takiej sytuacji często jego rolę zaczyna pełnić aktualny mężczyzna, z którym związana jest matka. Potem taki „weekendowy tato” dziwi się, że dziecko nie ma już ani potrzeby ani ochoty, żeby z nim się widywać. Jeśli nie miał wcześniej czasu, aby dbać o więź emocjonalną z dzieckiem, to ta więź rozluźnia się i w końcu umiera – dziecko już go nie chce i nie potrzebuje.
Aby zapobiec takiej sytuacji art. 59815 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego, przewiduje, iż jeżeli osoba uprawniona do kontaktu z dzieckiem, narusza obowiązki wynikające z orzeczenia albo z ugody zawartej przed sądem lub przed mediatorem w przedmiocie kontaktów z dzieckiem, sąd opiekuńczy zagrozi tej osobie nakazaniem zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej na rzecz osoby, pod której pieczą dziecko pozostaje.
W tej sprawie taka właśnie sytuacja ma miejsce: M. L. jako uprawniony do kontaktów z córką narusza swoje obowiązki wynikające z ugody zawartej przed sądem w przedmiocie kontaktów z małoletnią S. L., bowiem nie realizuje we właściwy sposób tych kontaktów, nie przyjeżdżał kilkanaście razy na niektóre z tych kontaktów, przez co zaniedbywał swoją córkę. Zdaniem Sądu M. L. powinien być odpowiedzialny jako ojciec i albo dostosować swoją pracę do kontaktów z dzieckiem albo dostosować warunki kontaktów do swojej pracy – czego dotychczas nie uczynił, co gorsze nie widząc w tym nic złego, że nie wywiązuje się z warunków ugody. Jest to w ocenie Sądu przejaw niedojrzałości i braku odpowiedzialności, co jeszcze bardziej przemawia za zagrożeniem mu nakazaniem zapłaty na wypadek dalszego nierealizowania ustalonych kontaktów z córką. W ocenie Sądu kwota 500 złotych za każde naruszenie jego obowiązków jest wystarczająca i adekwatna do osiąganych przez niego zarobków rzędu 8.000-9.000 złotych miesięcznie. Postanowienie Sądu Rejonowego – VI Wydział Rodzinny i Nieletnich z dnia 15 października 2019 r. VI Nsm 588/19
W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji. Prosimy przejść do zakładki kontakt.
Z wyrazami szacunku.
