W Polsce prawo i obowiązek utrzymywania kontaktów między rodzicami a dziećmi określone zostało m.in. w art. 113 KRO. Paragraf 2 przytoczonego przepisu określa podstawowe zasady sposobu utrzymywania kontaktów. Zawiera przykładowy katalog elementów składających się na kontakty z dzieckiem, które obejmują w szczególności przebywanie z dzieckiem (odwiedziny, spotkania, zabieranie dziecka poza miejsce jego stałego pobytu) i bezpośrednie porozumiewanie się, utrzymywanie korespondencji, korzystanie z innych środków porozumiewania się na odległość, w tym ze środków komunikacji elektronicznej. Z realizacją prawa do porozumiewania się na odległość wiązać się będzie zobowiązanie tego z rodziców, u którego dziecko na stałe przebywa, do przekazywania dziecku korespondencji, udostępnienia komputera, telefonu, a także podania właściwego adresu poczty elektronicznej oraz numeru telefonu (J. Ignaczewski, Kodeks rodzinny…, s. 650). Jak wskazano w uzasadnieniu projektu, katalog elementów kontaktów z dzieckiem ma charakter otwarty, ale zawiera najważniejsze składniki kontaktów z dzieckiem i powinien ułatwić formułowanie rozstrzygnięcia sądowego, dotyczącego tej materii (Uzasadnienie projektu…, s. 39). W uzupełnieniu można wskazać na prawo osoby uprawnionej do informacji o drugiej osobie. Należy zauważyć, że nowe brzmienie przepisu dostosowane zostało do postanowień konwencji dotyczącej kontaktów z dziećmi z dnia 15 maja 2003 r., posługujących się pojęciem kontaktów w szerokim ujęciu (por. uchwałę SN z dnia 8 marca 2006 r., III CZP 98/05, OSN 2006, Nr 10, poz. 158).
Zgodnie z art. 1135 KRO Sąd opiekuńczy może zmienić rozstrzygnięcie w sprawie kontaktów, jeżeli wymaga tego dobro dziecka. Wydane przez sąd orzeczenia dotyczące kontaktów z dzieckiem (a więc zarówno na podstawie art. 1132, jaki i art. 1133 a także art. 58 § 1 czy art. 107 § 2) mogą zostać przez sąd zmienione. Rozstrzygające znaczenie w tej sprawie ma wzgląd na dobro dziecka. Zmiana ta może polegać na zaostrzeniu środków ingerencji, jak i na ich złagodzeniu. Jeżeli więc np. sąd stwierdzi, że ograniczenie kontaktów z dzieckiem nie wywołuje pożądanych, z punktu widzenia dobra dziecka, efektów, wówczas zakaże ich utrzymywania, jeżeli są spełnione przesłanki takiego zakazu. Może również zaistnieć sytuacja odmienna. Na przykład sąd stwierdzi, że brak jest podstaw do dalszego utrzymywania zakazu kontaktów. W takim wypadku sąd może uchylić ten zakaz, jednocześnie wskazując – jeżeli jest taka potrzeba z uwagi na dobro dziecka – na czym polegać ma ograniczenie kontaktów. Ograniczenie to może zostać następnie zniesione.
Problematyka kontaktów osobistych rodziców z dziećmi została uwzględniona w europejskich standardach prawnych. Zasada 6 rekomendacji nr R (84) w sprawie władzy rodzicielskiej z 28 lutego 1984 roku zapewnia rodzicowi niewychowującemu dziecka prawo do utrzymywania z nim kontaktów osobistych. Z kolei konwencja o prawach dziecka z dnia 20 listopada 1989 r. (Dz.U. z 1991 r. Nr 120, poz. 526) ujmuje prawo do utrzymywania kontaktów osobistych z rodzicami jako prawo samego dziecka. Zgodnie z art. 9 ust. 3 dziecko ma prawo do utrzymywania regularnych stosunków osobistych i bezpośrednich kontaktów z obojgiem rodziców, z wyjątkiem przypadków, gdy jest to sprzeczne z najlepiej pojętym interesem dziecka.
Przyjęta w dniu 3 maja 2002 r. w W. przez Komitet Ministrów Rady Europy konwencja dotycząca kontaktów z dziećmi, podpisana przez Polskę dnia 24 września 2003 r., określa pojęcie kontaktów w szerokim ujęciu. Obejmuje ono nie tylko osobistą styczność – w tym poza miejscem zamieszkania dziecka – ale także kontakt telefoniczny oraz przez pocztę elektroniczną, co nie zastępuje, lecz uzupełnia kontakty bezpośrednie, a może je zastąpić jedynie w wyjątkowych, uzasadnionych przypadkach. W pojęciu tym mieści się również obowiązek informowania osoby uprawnionej o dziecku i dziecka o tej osobie (M. S. (red.), Standardy prawne Rady Europy. Teksty i komentarze, W. 1995; W. S., Komentarz do Rekomendacji Nr R(84)4 (w:) M. S. (red.), Standardy prawne…, s. 213 i n., J. I., Władza rodzicielska…, s. 193 i n.).
Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię
Wniosek o ustalenie kontaktów S. K. należało uwzględnić ustalając kontakty S. K. z jego małoletnim synem P. B. urodzonym (…) w następujący sposób, że poczynając od sierpnia w każdą druga i czwartą sobotę miesiąca poza miejscem zamieszkania dziecka i bez obecności matki w godzinach 10:00-18:00. Następnie poczynając od 1 stycznia w każdy drugi i czwarty weekend miesiąca od soboty godzina 10:00 do niedzieli godzina 16:00 poza miejscem zamieszkania dziecka z nocowaniem u ojca z tym że pierwszy taki wyjazd może nastąpić w obecności matki dziecka, a kolejne już bez jej obecności. W pozostałym zakresie wniosek należało oddalić.
Zdaniem Sądu S. K. powinien mieć możliwość kontaktu z własnym synem bez obecności A. B.. Między stronami toczy się otwarty konflikt, co nie jest sprzyjające dla rozwoju dziecka i poczucia bezpieczeństwa małoletniego. Z uwagi na to nie jest również wskazane, aby kontakty odbywały się w miejscu zamieszkania A. B.. Ojciec mieszka w P., więc cotygodniowe przyjazdy proponowane przez matkę odbywające się w miejscu jej zamieszkania wiążą się ze znacznym utrudnieniem ze strony ojca ze względu na znaczna odległość. Ponadto dla odpowiedniego rozwoju psychofizycznego wskazane jest by dziecko miało zapewniony kontakt z ojcem.
Sąd rozumie obawy A. B. o małoletniego, ale należy zauważyć, iż nie powinna mieć przeciwskazań co do opieki S. K. nad dzieckiem. Zdaniem Sadu wnioskodawca należycie zajmuje się synem i nie ma podstaw by sądzić, iż pod jego opieką małoletniemu stanie się krzywda. P. B. ma 4 lata, w ocenie Sądu jest to odpowiedni wiek, aby mógł spędzić noc poza domem. Przez pierwsze 5 miesięcy ojciec będzie mógł oswoić się z kontaktami wyłącznie z ojcem bez obecności matki, będzie to okres adaptacyjny. Po tym okresie S. K. będzie mógł zabierać syna do swojego miejsca zamieszkania. Postanowienie Sądu Rejonowego – VI Wydział Rodzinny i Nieletnich z dnia 23 lipca 2015 r. VI Nsm 46/15
W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.
Z wyrazami szacunku.