Co do zasady dyspozycją art. 45 § 1 KRO nie jest objęte orzekanie przy podziale majątku wspólnego o rozliczeniach wydatków i nakładów poczynionych kosztem majątku osobistego jednego z małżonków na majątek osobisty drugiego (por. m.in. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 3 kwietnia 1970 r., III CRN 90/70, OSNPG 1970, nr 11-12, poz. 61). W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjęto jednak, że rozliczenie nakładów i wydatków z majątku osobistego na majątek osobisty jest dopuszczalne w toku postępowania o podział majątku wspólnego, jeżeli zachodzi potrzeba kompleksowego rozliczenia nakładów pochodzących zarówno z majątku wspólnego, jak i z majątków osobistych w jednym postępowaniu. Dokonywanie rozliczeń w dwóch odrębnych postępowaniach byłoby w takich sytuacjach niecelowe, zwłaszcza, że w art. 567 i 618 KPC widoczna jest tendencja do całościowego rozliczania wszystkich nakładów w jednym postępowaniu (por. uchwały Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 1980 r., III CZP 46/80, OSNCP 1981, nr 11, poz. 206, z dnia 5 marca 2003 r., III CZP 99/02, OSNC 2003, nr 12, poz. 159 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 czerwca 2002 r., IV CKN 1108/00, OSNC 2003, nr 9, poz. 123).

Stanowisko Sądu Najwyższego w kwestii dopuszczalności rozliczenia w postępowaniu o podział majątku wspólnego także nakładów z majątku osobistego jednego z małżonków na majątek osobisty drugiego z nich jest od lat niezmienne. Zasadą pozostaje rozliczanie w podziale majątku wspólnego wyłącznie nakładów czynionych między majątkami wspólnymi i osobistymi. Rozliczenie nakładów czynionych z majątku osobistego małżonka na majątek osobisty drugiego z nich jest dopuszczalne tylko w takiej szczególnej sytuacji, przykładowo gdy na nieruchomości stanowiącej majątek osobisty jednego z małżonków powstał obiekt budowlany kosztem wszystkich mas majątkowych pozostających w dyspozycji obojga małżonków. W takim przypadku nakłady poczynione na jego powstanie wymagają kompleksowego rozliczenia (uchwała Sądu Najwyższego z 16 grudnia 1980 r., III CZP 46/80, OSNCP 1981, nr 11, poz. 206, postanowienie Sądu Najwyższego z 9 maja 2003 r., V CKN 363/01, wyrok Sądu Najwyższego z 7 czerwca 2002 r., IV CKN 1108/00). To, które z nakładów zostaną objęte rozliczeniem zależy zatem od okoliczności konkretnej sprawy.

Przykładowo, budynek na nieruchomości stanowiącej majątek osobisty wnioskodawczyni powstał z nakładów czynionych z majątku wspólnego stron, ale i z ich majątków osobistych, a koniczność kompleksowego rozliczenia stron w postępowaniu działowym wymusiła objęcie rozstrzygnięciem także nakładów z majątku osobistego uczestnika na majątek osobisty wnioskodawczyni.

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku.