Twoja sprawa z zakresu prawa rodzinnego jest już wystarczająco stresująca. Nie powinieneś rozbijać banku tylko po to, aby upewnić się, że jesteś chroniony

Nierówny podział majątku po rozwodzie z powodu skazania wyrokiem karnym, alkoholizmu, znęcania się, przemocy czy Niebieskiej Karty

Norma prawna zawarta w art. 684 KPC w zw. z art. 567 KPC wskazuje, że w postępowaniu o podział majątku wspólnego sąd z urzędu ustala skład i wartość majątku wspólnego byłych małżonków. Wartość tychże składników ustala się według ich stanu na moment ustania wspólności majątkowej małżeńskiej, a według aktualnych cen z chwili zamknięcia rozprawy. Podkreślić trzeba, że przedmiotem podziału w postępowaniu sądowym są składniki majątkowe objęte majątkiem wspólnym w chwili orzekania. Jeżeli podział tego majątku następuje na mocy postanowienia Sądu, wartość poszczególnych udziałów może być wyrównana przez spłaty i dopłaty pieniężne. Jeżeli ustalone zostały dopłaty lub spłaty, sąd oznaczy termin i sposób ich uiszczenia, wysokość i termin uiszczenia odsetek ( art. 46 k.r.io. w zw. z art. 1035 KC w zw. z art. 212 KC). Przepis art. 567 § 1 KPC stanowi, że w postępowaniu o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami sąd rozstrzyga także o żądaniu ustalenia nierównych udziałów małżonków w majątku wspólnym oraz o tym, jakie wydatki, nakłady i inne świadczenia z majątku wspólnego na rzecz majątku osobistego lub odwrotnie podlegają zwrotowi.

Zgodnie z treścią art. 43 k.r.io. oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym ( § 1). Jednakże z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać, ażeby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z nich przyczynił się do powstania tego majątku ( § 2). Przy ocenie, w jakim stopniu każdy z małżonków przyczynił się do powstania majątku wspólnego, uwzględnia się także nakład osobistej pracy przy wychowaniu dzieci i we wspólnym gospodarstwie domowym ( § 3). Jak wskazuje się w doktrynie i orzecznictwie, ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym dopuszczalne jest jedynie w razie łącznego wystąpienia dla przesłanek wskazanych w zdaniu pierwszym 43 § 2 k.r.io., to jest w razie przyczynienia się małżonków do powstania majątku wspólnego w różnym stopniu oraz istnienia ważnych powodów, które uzasadniają ustalenie nierównych udziałów. Ciężar dowodu wykazania powyższych przesłanek spoczywa na uczestniku postępowania, który zgłosił wniosek o ustalenie nierównych udziałów (por. postanowienie Sądu Najwyższego z 2.10.1997 r., II CKN 348/97).

Pod pojęciem „ważnych powodów” należy rozumieć nieprawidłowe, rażące lub uporczywe nieprzyczynianie się do zwiększania majątku wspólnego, pomimo posiadanych możliwości zdrowotnych i zarobkowych. Z drugiej jednak strony nieprawidłowe postępowanie polegać może na rażącym i odbiegającym od obiektywnych wzorców braku staranności o zachowanie istniejącej już substancji majątku wspólnego. Nie stanowią jednak ważnych powodów okoliczności niezależne od małżonka i przez niego niezawinione, w szczególności związane z nauką, chorobą czy bezrobociem. Ocena ważnych powodów musi być zatem kompleksowa, ponieważ częściowe tylko negatywne postępowanie może być skutecznie skompensowane inną, pozytywną formą aktywności, kształtującą majątek wspólny (por M. Andrzejewski, Komentarz do art. 43 k.r.io., LEX oraz postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 5.10.1974 r., III CRN 190/74, i z dnia 30.11.1972 r., III CRN 235/72, OSNC 1973/10/174).

Nierówny podział majątku po rozwodzie z powodu skazania wyrokiem karnym, alkoholizmu, znęcania się, przemocy czy Niebieskiej Karty Poznań Warszawa

Warto w tym miejscu przywołać jeszcze postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 27.06.2003 r. (IV CKN 278/01, OSNC 2004/9/146), w którym wyrażono pogląd, że u podstaw art. 43 § 2 k.r.io. leży założenie, że tylko w małżeństwie prawidłowo funkcjonującym usprawiedliwione są równe udziały w majątku wspólnym, pomimo że małżonkowie przyczyniali się do jego powstania w różnym stopniu. Opiera się ono na więzach osobistych i gospodarczych między małżonkami oraz na obowiązku wzajemnej pomocy. To założenie odpada jednak, gdy małżonek rażąco lub uporczywie naruszał swe obowiązki wobec rodziny bądź doprowadził do zawinionego rozkładu pożycia, choćby znalazł on wyraz tylko w separacji faktycznej, a do rozwodu nie doszło. W orzeczeniu tym wskazano również, że w powołanym przepisie okoliczności natury majątkowej mieszczą się już w niejednakowym przyczynianiu się małżonków do powstania majątku wspólnego, ważnymi powodami są zaś względy natury etycznej, które sprawiają, że w danych okolicznościach równość udziałów małżonków w majątku wspólnym wyraźnie kolidowałaby z zasadami współżycia społecznego.

W związku z tym, że przepis art. 43 k.r.io. stanowi podstawę do przyjęcia domniemania równego przyczynienia się obojga małżonków do powstania majątku wspólnego, to na małżonku wnoszącym o ustalenie nierównych udziałów spoczywa ciężar dowodu, że stopień jego przyczynienia się był większy. Dowód dotyczący różnego stopnia przyczynienia się dotyczy przede wszystkim skutku postępowania małżonków i nie może ograniczać się do wykazania tylko zbyt niskiej staranności o powiększanie majątku. W doktrynie podnosi się nadto, że w ramach cytowanego przepisu należy stosować zasadę zawinienia, działającą na niekorzyść małżonka postępującego nagannie. Jeżeli nie przyczynił się on do powstania majątku wspólnego, jego udział będzie odpowiednio niższy (por. M. Andrzejewski, op.cit.). Przez przyczynienie się do powstania majątku wspólnego na ogół rozumie się całokształt starań każdego z małżonków o założoną przez nich rodzinę i zaspokojenie jej potrzeb, a więc nie tylko wysokość zarobków czy innych dochodów osiąganych przez każde z nich, lecz także i to, jaki użytek czynią oni z tych dochodów, czy gospodarują nimi należycie i nie trwonią ich lekkomyślnie (por. postanowienie Sądu Najwyższego z 23 września 1997 r., I CKN 530/97).

Jak wskazuje się w orzecznictwie, przy szacowaniu składników majątku wspólnego należy uwzględnić obciążenie zmieniające rzeczywistą wartość tych składników majątkowych, w szczególności obciążenie o charakterze prawnorzeczowym, za które ponosi odpowiedzialność każdorazowy właściciel nieruchomości, zwłaszcza obciążenie hipoteką i prawami dożywocia. Wartość takich obciążeń odlicza się zarówno przy ustalaniu składników majątku wspólnego, jak i przy zaliczeniu wartości przyznanej jednemu z małżonków nieruchomości na poczet przysługującego mu udziału w majątku wspólnym (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 21 stycznia 2010 r., I CSK 205/09). Analogiczny pogląd został wyrażony przez Sąd Najwyższy także w postanowieniu z dnia 26 listopada 2009 r. W uzasadnieniu tego orzeczenia wskazano m.in., że jeżeli ze względu na istnienie odpowiedzialności rzeczowej dług obciąża rzecz i obniża jej wartość, jego spłata przez małżonka, który w wyniku podziału majątku otrzymał obciążoną rzecz oszacowaną z uwzględnieniem tego długu stanowi realizację zasady, że zobowiązany do spłaty jest ten komu nieruchomość została przyznana, gdyż spłacając dług zapobiega skierowaniu przez wierzyciela roszczeń do tej rzeczy. Za takim stanowiskiem przemawia również treść art. 618 § 3 KPC w zw. z art. 567 § 1 i 3 KPC wyłączającego możliwość dochodzenia roszczeń podlegających rozpatrzeniu w postępowaniu działowym po jego prawomocnym zakończeniu, nawet wówczas gdy nie zostały w tym postępowaniu zgłoszone (postanowienie SN z dnia 2 kwietnia 2009 r., IV CSK 566/08).

Nieuwzględnienie zatem obciążającej nieruchomość hipoteki, przy ustalaniu wysokości spłaty należnej małżonkowi któremu nieruchomość nie została przydzielona, od drugiego małżonka, mogłoby prowadzić do tego, że jako dłużnik hipoteczny małżonek ten spłaci sam cały dług będąc przy tym pozbawiony możliwości dochodzenia w stosunku do współmałżonka roszczeń z tego tytułu. W takiej sytuacji, małżonek, któremu przysądzono własność nieruchomości, zobowiązany byłby do spłaty całego kredytu jako dłużnik rzeczowy oraz połowy wartości nieruchomości nie uwzględniającej obciążenia, drugi małżonek pozostawałby natomiast solidarnym dłużnikiem z tytułu kredytu (III CZP 103/09).

Zgodnie z treścią art. 45 § 1 k.r. i o. każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty, z wyjątkiem wydatków i nakładów koniecznych na przedmioty majątkowe przynoszące dochód. Może żądać zwrotu wydatków i nakładów, które poczynił ze swojego majątku osobistego na majątek wspólny. Nie można żądać zwrotu wydatków i nakładów zużytych w celu zaspokojenia potrzeb rodziny, chyba że zwiększyły wartość majątku w chwili ustania wspólności. Jak wskazuje się w doktrynie, nakładami są koszty poniesione na zachowanie, eksploatację lub ulepszenie rzeczy już istniejącej w majątku wspólnym, wydatki to koszty związane z nabyciem określonego przedmiotu majątkowego. Zauważa się przy tym, że nakłady i wydatki, o których mowa w przywołanym przepisie obejmują przysporzenia na rzecz jednej masy majątkowej dokonane z uszczerbkiem dla drugiej masy majątkowej.

Nierówny podział majątku po rozwodzie z powodu skazania wyrokiem karnym, alkoholizmu, znęcania się, przemocy czy Niebieskiej Karty Poznań Warszawa

W postępowaniu o podział majątku wspólnego, poza rozliczeniem nakładów i wydatków poczynionych z majątku wspólnego na majątek osobisty i z majątku osobistego na majątek wspólny w czasie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej, następuje także rozliczenie nakładów i wydatków dokonanych przez każde z małżonków (lub byłych małżonków) w okresie od ustania wspólności do chwili podziału majątku wspólnego. Podstawę dokonania rozliczeń stanowią art. 567 § 1 KPC w zw. z art. 686 KPC Sąd w postępowaniu działowym dokonuje rozliczeń z tytułu posiadania przedmiotów należących do majątku objętego wspólnością, pobranych pożytków i innych przychodów, a także poczynionych na ten majątek nakładów i spłaconych długów w okresie między ustaniem wspólności a dokonaniem podziału majątku wspólnego (por. E. Skowrońska-Bocian, Rozliczenia majątkowe małżonków w stosunkach wzajemnych i wobec osób trzecich, Lexis Nexis Warszawa 2013, s. 183 oraz s. 188 i nast.).

Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię nr 1

Bezspornym w niniejszej sprawie było, iż w skład majątku wspólnego wnioskodawcy i uczestniczki postępowania wchodziło jedynie prawo własności lokalu stanowiącego odrębną nieruchomość objętego księgą wieczystą (…) i samochodu osobowego M. (…) nr rej. (…). Strony były także zgodne co do sposobu podziału majątku wspólnego. Spór dotyczył natomiast tego, czy byli małżonkowie L. w różnym stopniu przyczynili się do powstania majątku wspólnego, a co za tym idzie, czy uzasadnione jest zgłoszone w odpowiedzi na wniosek żądanie ustalenia nierównych udziałów, a także co do zasadności żądania rozliczenia nakładów z majątków osobistych na majątek wspólny.

Przenosząc powyższe na grunt rozpatrywanej sprawy, stwierdzić należało, iż wniosek o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym okazał się uzasadniony, jednak nie w proporcjach, które wskazała uczestniczka. Analiza stanu faktycznego potwierdziła, że spełnione są obie przesłanki, o których mowa w art. 43 § 2 k.r.io. Przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, że wnioskodawca, mimo posiadanych możliwości zdrowotnych i zarobkowych, w sposób rażący i uporczywy nie przyczyniał się do zwiększania majątku wspólnego.

Analiza ustaleń poczynionych na podstawie zebranego materiału dowodowego pozwala przyjąć, że na początkowym etapie małżeństwa wnioskodawca przyczyniał się do powstania majątku wspólnego na równi z uczestniczką – oboje małżonkowie pracowali i angażowali się w zaspokajanie potrzeb rodziny. Sytuacja ta uległa w sposób widoczny zmianie, kiedy to wnioskodawca zaczął nadużywać alkoholu. Z tego powodu niejednokrotnie tracił zatrudnienie w charakterze kierowcy i orzekano wobec niego środek karny w postaci zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych. Wnioskodawca znęcał się nad uczestniczką, za co dwukrotnie był skazywany prawomocnymi wyrokami, a uczestniczka musiała leczyć się z powodu depresji. Wywoływał awantury, w lokalu miały miejsce interwencje policji, a rodzina była objęta tzw. niebieską kartą. Ponadto niszczył wyposażenie mieszkania, sprzedawał należące do majątku wspólnego ruchomości, a środki z tego tytułu wydawał na alkohol.

Wnioskodawca nie dzielił się z żoną całym otrzymywanym wynagrodzeniem, a bywało, że w ogóle nie przekazywał na potrzeby rodziny żadnych kwot. Zdarzały się ponad roczne okresy kiedy wnioskodawca pozostawał bez pracy. Nie uiszczał także alimentów na najmłodszego syna, co w sposób oczywisty oznaczało konieczność ponoszenia tych kosztów przez uczestniczkę i zwracania się o pomoc do innych członków rodziny. To na niej spoczywał ciężar opieki na dziećmi i utrzymania domu. Uczestniczka nieprzerwanie pracowała jako pielęgniarka, a dzięki dwudziestopięcioletniej pracy możliwy był wykup lokalu przy zastosowaniu 90 % bonifikaty, tj. za kwotę niespełna 2.400 zł. Ponadto uczestniczka podejmowała dodatkowe zajęcia, takie jak opieka nad osobami starszymi czy dyżury nocne i świąteczne. Podkreślić należy, iż powyższe okoliczności wynikają nie tylko z zeznań uczestniczki, ale także z relacji świadków. Na szczególną uwagę zasługuje fakt, że także osoby spoza rodziny wnioskodawcy wskazywały na takie okoliczności jak nadużywanie przez niego alkoholu, utratę zatrudnienia tego z powodu oraz interwencje policji w miejscu zamieszkania stron.

W tej sytuacji sprzeczne z zasadami współżycia społecznego byłoby przyznanie każdemu z byłych małżonków równych udziałów w majątku wspólnym, skoro przez ostatnie 23 lata wnioskodawca w sposób uporczywy nie przyczyniał się do jego powstania. Działania uczestniczki, która nieprzerwanie pracowała u tego samego pracodawcy, a zarobione pieniądze przeznaczała na utrzymanie domu, niewątpliwie w sposób istotny przyczyniły się do powstania majątku wspólnego. Ponadto na korzyść uczestniczki należy zaliczyć osobiste starania związane z wychowaniem dzieci i codzienną dbałością o gospodarstwo domowe. Zaznaczyć jednocześnie należy, iż Sąd nie dopatrzył się powodów niezależnych od wnioskodawcy, które uniemożliwiłaby mu angażowanie sił i możliwości na potrzeby dorobku wspólnego. Zdaniem Sądu, uczestniczka wykazała, że w jej przypadku stopień przyczynienia się do powstania majątku wspólnego był wyższy. W okolicznościach sprawy przyznanie wnioskodawcy takiego samego udziału w majątku jak uczestniczce, w sytuacji gdy to jej działania w ostatnich 23 latach skierowane były na utrzymanie i zwiększenie wartości zasadniczego składnika majątku wspólnego, kolidowałoby z zasadami współżycia społecznego.

Nierówny podział majątku po rozwodzie z powodu skazania wyrokiem karnym, alkoholizmu, znęcania się, przemocy czy Niebieskiej Karty Poznań Warszawa

Jednocześnie jednak Sąd uznał, że ustalenie, iż T. L. przyczynił się do powstania majątku wspólnego jedynie w 10 %, jak o to wnosiła uczestniczka, byłoby dla wnioskodawcy krzywdzące. Należało bowiem wziąć pod uwagę całokształt postępowania małżonków w czasie trwania wspólności majątkowej w zakresie wykonywania ciążących na nich obowiązków względem rodziny, którą przez swój związek założyli (por. postanowienie SN z 5.10.1974 r., III CRN 190/74). Sąd zważył, że przez pierwsze 11 lat w równym stopniu oboje małżonkowie przyczyniali się do powstania majątku wspólnego. Dopiero od chwili gdy wnioskodawca zaczął nadużywać alkoholu ciężar obowiązków utrzymania rodziny zdecydowanie przejęła uczestniczka, nie mając dostatecznego wsparcia ze strony wnioskodawcy. Zważywszy na fakt, że w prawidłowo funkcjonującym małżeństwie usprawiedliwione są równe (po 50 %) udziały w majątku wspólnym, a przez około 1/3 trwania związku małżeńskiego sytuacja w małżeństwie stron była poprawna, zaś później wnioskodawca zaczął nadużywać alkoholu, trawić pieniądze na używki, tracąc uprawnienia do kierowania pojazdami, co w sposób oczywisty wpływało na możliwość podjęcia przez niego zatrudnienia w charakterze kierowcy, znęcać się nad rodziną, przy czym za okres 3 lat i 4 miesięcy znęcania (tj. za okres odpowiadający blisko 1/10 części trwania związku małżeńskiego) został skazany dwoma wyrokami sądu, Sąd uznał, że właściwym będzie ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym na poziomie 85 % uczestniczka i 15 % wnioskodawca. Ustalając nierówne udziały w majątku wspólnym, Sąd wziął pod uwagę nie tylko zawinione przez wnioskodawcę nieprzyczynianie się do powstania majątku wspólnego, ale także okoliczność, że to dzięki uczestniczce do tego majątku wszedł najistotniejszy składnik w postaci lokalu stanowiącego odrębną nieruchomość. Długoletnia praca uczestniczki w Szpitalu (…) w K. pozwoliła na zakup lokalu z 90 % bonifikatą.

Jak już wyżej wskazano, strony były zgodne co do składu i sposobu podziału majątku wspólnego. Ustalając w punkcie 1 postanowienia, że w skład majątku wchodzi lokal mieszkalny stanowiący odrębną nieruchomość objęty księgą wieczystą (…) oraz samochód marki M. (…) Sąd przyjął – zgodnie z opinią biegłego – że lokal ma wartość 188.800 zł, a samochód 9.300 zł.

W punkcie 3 postanowienia Sąd dokonał podziału majątku wspólnego w ten sposób, że składniki majątkowe postanowienia przyznał na wyłączną własność M. L.. Tytułem dopłaty Sąd zasądził od uczestniczki na rzecz wnioskodawcy kwotę 23.195,35 zł, płatną w trzech ratach z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat.

Odnosząc powyższe do realiów rozpatrywanej sprawy, zauważyć należy, iż nieruchomość lokalowa będąca przedmiotem podziału obciążona jest hipoteką umowną zwykłą, zabezpieczającą spłatę kredytu wynikającego z umowy zawartej z Bankiem (…) S.A. Kwota do całkowitej spłaty kredytu wynosiła 29.864,33 zł. Ustalona przez biegłego wartość nieruchomości według stanu na dzień uprawomocnienia się wyroku rozwodowego zamykała się kwotą 188.800 zł. Odjęcie od tej kwoty obciążenia hipotecznego dało sumę 158.935,67 zł (188.800 zł – 29.864,33 zł = 158.935,67 zł). Do tej kwoty należało doliczyć wartość samochodu, tj. 9.300 zł. Łącznie wartość składników majątkowych przyznanych uczestniczce wyniosła zatem 168.235,67 zł. Spłata ustalonego udziału wnioskodawcy w majątku wspólnym wynosiła 25.235,35 zł (168.235,67 zł x 15 % = 25.235,35 zł). Kwotę tę należało umniejszyć o wartość przedmiotów zabranych przez wnioskodawcę i sprzedanych bez zgody uczestniczki i bez rozliczenia się z nią uzyskaną kwotą. Bezspornym było, że z tytułu sprzedaży tych rzeczy wnioskodawca otrzymał kwotę 2.400 zł. Wartość tych przedmiotów odpowiadająca udziałowi uczestniczki wynosiła 2.040 zł (2.400 zł x 85 % = 2.040 zł). Kwotę tę należało zaliczyć na przypadającą wnioskodawcy spłatę. Po jej odliczeniu wysokość spłaty należnej wnioskodawcy wyniosła 23.195,35 zł (25.235,35 zł – 2.040 zł = 23.195,35 zł).

Oznaczając termin płatności, Sąd rozważył interesy obu stron. Z jednej strony należało wziąć pod uwagę, że wnioskodawca utrzymuje się z zasiłku, a uczestniczka od początku deklarowała chęć przejęcia lokalu, więc mogła przez czas trwania niniejszego postępowania czynić finansowe kroki na zebranie na ten cel środków. W tej sytuacji kilkuletni termin na uiszczenie spłaty uznać należało za zdecydowanie zbyt długi. Z drugiej strony uczestniczka do momentu wydania orzeczenia przez Sąd nie znała wysokości spłaty, skoro złożyła wniosek o ustalenie nierównych udziałów i rozstrzygnięcie w tym przedmiocie w sposób oczywisty rzutowało na wysokość kwoty, którą trzeba będzie uiścić na rzecz wnioskodawcy. Nadto zobowiązana jest do regulowania rat kredytu hipotecznego i ponoszenia kosztów utrzymania lokalu. W tych okolicznościach za zasadne Sąd uznał rozłożenie spłaty na trzy raty w kwotach: 11.597,67 zł, 5.798,84 zł i 5.798,84 zł.

Termin pierwszej raty oznaczono na 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia, a kolejnych – odpowiednio: na 12 i 18 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia (punkt 3 b) postanowienia). Ustalając wysokość pierwszej raty Sąd wziął pod uwagę, że uczestniczka dysponuje oszczędnościami w kwocie 3.000 zł. Ponadto z terminem tym sprzężony został termin, w którym zobowiązano wnioskodawcę do zwrotu nakładu z majątku osobistego na majątek wspólny (7.699,21 zł), co realnie umniejszy wysokość spłaty. W ocenie Sądu, środki na pozostałe raty uczestniczka będzie w stanie odłożyć z bieżących dochodów, bądź zaciągnąć pożyczkę na ten cel w kasie zapomogowo-pożyczkowej.

Nierówny podział majątku po rozwodzie z powodu skazania wyrokiem karnym, alkoholizmu, znęcania się, przemocy czy Niebieskiej Karty Poznań Warszawa

Odnosząc się do żądań uczestniczki dotyczących rozliczenia nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny, Sąd uznał je za zasadne jedynie w części. Natomiast żądania wnioskodawcy z tego tytułu okazały się nieuzasadnione. Uczestniczka domagała się rozliczenia połowy kosztów poniesionych na spłatę kredytu hipotecznego, a także zwrotu kosztów prac remontowych, zaś wnioskodawca zwrotu połowy kwoty zaciągniętego przez niego kredytu w wysokości 44.000 zł.

Nie budziło wątpliwości, że uczestniczka samodzielnie pokrywała raty kredytu hipotecznego. Obrazują to przedłożone dowody wpłat i zaświadczenia banku. Okoliczności tej nie kwestionował także wnioskodawca. W sumie uczestniczka uiściła na ten cel kwotę 15.866,55 zł. Połowa tej sumy wynosi 7.933,28 zł. Ponieważ jednak uczestniczka zgłosiła żądanie zasądzenia z tego tytułu od wnioskodawcy kwoty 7.699,21 zł, Sąd zasądził tę kwotę, mając na względzie brzmienie art. 321 § 1 KPC w zw. z art. 13 § 2 KPC Oznaczając termin płatności, Sąd wziął pod uwagę, że wnioskodawca aktualnie nie ma środków na spłatę nakładów poczynionych przez uczestniczkę, a sprzężenie terminu płatności z terminem spłaty udziału wnioskodawcy pozwoli na dokonanie potrącenia należności i umniejszy wysokość spłaty, do której została zobowiązana uczestniczka (punkt 4 postanowienia).

Co do żądania uczestniczki zwrotu nakładów w postaci prac remontowych w lokalu wykonanych po orzeczeniu rozwodu, to brak było podstaw do jego uwzględnienia. Zgodnie z orzeczeniem Sądu, uczestniczka przejmuje lokal wraz nakładami poczynionymi po ustaniu wspólności majątkowej, spłacając jednak udział wnioskodawcy według wartości lokalu bez uwzględnienia nakładów poczynionych po uprawomocnieniu się wyroku rozwodowego. Zobowiązanie w tym przypadku do zwrotu uczestniczce nakładów byłoby równoznaczne z nieuzasadnionym jej wzbogaceniem. Wszak nakłady te i tak finalnie weszły do majątku uczestniczki, a w sytuacji gdy zasądzona od niej na rzecz wnioskodawcy spłata nie uwzględnia tych nakładów, to brak podstaw do żądania ich zwrotu od byłego małżonka. Powyższe skutkowało oddaleniem żądania uczestniczki w tym zakresie.

Roszczenie wnioskodawcy o zwrot nakładu w kwocie 22.000 zł jako połowy zaciągniętego kredytu uznać należało za niezasadne. Sąd podziela w tym zakresie argumentację podniesioną w pismach procesowych pełnomocnika uczestniczki. Skoro wedle twierdzeń wnioskodawcy kredyt ten był zaciągnięty na potrzeby rodziny i z pochodzących z niego środków sfinansowany został zakup samochodu i częściowo remontu lokalu, a więc rzeczy wchodzących w skład majątku wspólnego, to nie ma podstaw do uznania, że pieniądze z kredytu stanowiły nakład z majątku osobistego. Skutkowało to oddaleniem żądania wnioskodawcy.

Sąd postanowił:

1. ustalić, że w skład majątku wspólnego małżeńskiego T. L. i M. L. wchodzi prawo własności:

2. lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość położonego w K. przy ul. (…) o powierzchni 84,40 m2, składającego się z dwóch pokoi, kuchni, łazienki, korytarza i klatki schodowej oraz przynależnych piwnicy nr 02 oraz strychu nr 113, dla którego to lokalu Sąd Rejonowy prowadzi księgę wieczystą (…), z którym to lokalem związany jest udział w wysokości (…) części w nieruchomości wspólnej, którą stanowi grunt oraz części budynku i urządzenia, które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli lokali o wartości 188.800 (sto osiemdziesiąt osiem tysięcy osiemset) złotych,

3. samochodu osobowego marki M. (…) nr rej. (…) o wartości 9.300 (dziewięć tysięcy trzysta) złotych;

4. ustalić, że udział T. L. w wyżej wymienionym majątku wspólnym wynosi 15 %, a udział M. L. w wyżej wymienionym majątku wspólnym wynosi 85 %;

5. dokonać podziału majątku wspólnego T. L. i M. L. w ten sposób, że:

6. składniki majątkowe opisane w pkt 1 lit. a)-b) postanowienia przyznać na wyłączną własność M. L.,

7. tytułem spłaty zasądzić od M. L. na rzecz T. L. kwotę 23.195,35 zł (dwadzieścia trzy tysiące sto dziewięćdziesiąt pięć złotych 35/100) płatną w trzech ratach, z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat, przy czym:

– pierwsza rata w kwocie 11.597,67 zł (jedenaście tysięcy pięćset dziewięćdziesiąt siedem złotych 67/100) w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się niniejszego postanowienia,

– druga rata w kwocie 5.798,84 zł (pięć tysięcy siedemset dziewięćdziesiąt osiem złotych 84/100) w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się niniejszego postanowienia,

– trzecia rata w kwocie 5.798,84 zł (pięć tysięcy siedemset dziewięćdziesiąt osiem złotych 84/100) w terminie 18 miesięcy od dnia uprawomocnienia się niniejszego postanowienia;

8. tytułem zwrotu nakładów poczynionych z majątku osobistego na majątek wspólny zasądzić od T. L. na rzecz M. L. kwotę 7.699,21 zł (siedem tysięcy sześćset dziewięćdziesiąt dziewięć złotych 21/100) płatną w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się niniejszego postanowienia z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku opóźnienia w płatności. Postanowienie Sądu Rejonowego – I Wydział Cywilny z dnia 14 września 2017 r. I Ns 103/15

Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię nr 2

W niniejszej sprawie bezspornym było, iż w skład majątku wspólnego Ł. M. i T. L. wchodziło spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego o wartości 201.000 zł (202.000 zł wartości prawa własności lokalu pomniejszonego o koszty przekształcenia w wysokości 1.000 zł, o czy będzie jeszcze mowa w dalszej części uzasadnienia) i związany z nim wkład mieszkaniowy. Przydział lokatorskiego prawa do lokalu nastąpił bowiem w czasie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej wnioskodawczyni i uczestnika (zob. art. 215 § 1, § 4 ustawy z dnia 16 września 1982 r. Prawo spółdzielcze – Dz.U. 1982/30/210). Strony zgodnie wniosły o przyznanie przedmiotowego składnika majątkowego wnioskodawczyni, do którego to wniosku Sąd się przychylił, zwłaszcza, że uczestnik nie korzysta z niego od ponad 3 lat, a wnioskodawczyni wraz z dwoma synami zaspokaja tam swoje potrzeby mieszkaniowe.

Nierówny podział majątku po rozwodzie z powodu skazania wyrokiem karnym, alkoholizmu, znęcania się, przemocy czy Niebieskiej Karty Poznań Warszawa

Bezspornym było również, że w skład majątku wspólnego wchodziły ruchomości stanowiące wyposażenie mieszkania. Strony podzieliły się przedmiotowymi ruchomościami we własnym zakresie, przyjmując, iż wartość ruchomości, które przypadły na rzecz każdej z nich jest taka sama, tj. bez potrzeby rozliczeń z tym zakresie, co Sąd uwzględnił w podziale.

Sąd ustalił, iż w skład majątku wspólnego wchodził także samochód marki D. (…) o nr rej. (…). Wnioskodawczyni nabyła bowiem to auto w czasie trwania związku małżeńskiego stron, a zatem do wspólności ustawowej stosownie do art. 31 § 1 KRO Faktu tego nie zmienia okoliczność, iż nastąpiło to w okresie, gdy strony nie prowadziły już wspólnie gospodarstwa domowego, a pieniądze na zakup w kwocie 3.800 zł wnioskodawczyni pożyczyła od brata D. M., zwłaszcza że z zebranego w sprawie materiału dowodowego nie wynika, czy spłaty części tej pożyczki, w kwocie nie umorzonej przez pożyczkodawcę, dokonała jeszcze w trakcie trwania związku małżeńskiego z uczestnikiem, a zatem ze środków pochodzących z majątku wspólnego, czy po rozwodzie z majątku osobistego, a nawet gdyby, to mogłaby żądać jedynie rozliczenia nakładu z tego tytułu, czego nie uczyniła. Oceny tej nie zmienia także okoliczność, iż w dowodzie rejestracyjnym jako współwłaściciel tego pojazdu wpisany jest jeden z synów stron, gdyż brak jest jakiegokolwiek dowodu, aby na jego zakup lub choćby zwrot części pożyczki przeznaczył własne środki.

Wnioskodawczyni wystąpiła o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym jej i jej byłego męża w proporcji odpowiednio 90 % i 10 %. Podniosła, iż uczestnik  w przeważającym okresie trwania małżeństwa nie posiadał stałej pracy, trwonił pieniądze na alkohol i wielokrotnie dopuszczał się przemocy fizycznej i psychicznej względem członków rodziny. Dodała także, iż nie angażował się w obowiązki domowe i opiekę nad ich trzema synami.

Jak wynika z ustalonego w niniejszej sprawie stanu faktycznego, uczestnik prawie przez cały czas trwającego 28, 5 lat małżeństwa pracował. Przy czym, brak jest dowodu, aby kiedykolwiek został zwolniony z pracy dyscyplinarnie, zwłaszcza z powodu nadużywania alkoholu. Sama wnioskodawczyni przyznała, iż były momenty, kiedy uczestnik nie miał pracy, ale nie były to długie okresy, i nawet wówczas pracował dorywczo. Początkowo całą pensję uczestnik przekazywał wnioskodawczyni, a z czasem składnik, jaki otrzymywał w gotówce, zaczął w części, a na koniec w całości, zostawiać dla siebie. Pieniądze pozostawiane do dyspozycji wnioskodawczyni na rachunku bankowym wystarczały na opłaty związane z utrzymaniem mieszkania, a w końcowym okresie wspólnego pożycia małżonków była to kwota rzędu 1.200 zł.

Dopiero na wiosnę, a zatem po 26 latach od zawarcia związku małżeńskiego z wnioskodawczynią, uczestnik stracił pracę (z uwagi na redukcję etatów) i zaprzestał dokładania się do wspólnego życia. Wówczas małżonkowie zaprzestali prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego, a we wrześniu wnioskodawczyni założyła przeciwko uczestnikowi sprawę o alimenty. Orzeczony został rozwód stron. Nie można wobec tego uznać, aby uczestnik w rażącym stopniu nie przyczyniał się do powstania wspólnego dorobku. Sąd wziął jednakże pod uwagę, iż uczestnik w czasie małżeństwa nadużywał alkoholu i było tak przez około połowę trwania związku małżeńskiego z wnioskodawczynią.

Niewątpliwie zatem uczestnik przeznaczał przez kilkanaście lat określone kwoty na jego nabycie (a także na papierosy), trwoniąc w tym zakresie wspólny majątek. Uczestnik nie pomagał nadto w pracach domowych, a ciężar wychowania dzieci spadł na wnioskodawczynię. Co do zasady, nie uzależnia się ustalenia nierównych udziałów od winy małżonka przy orzeczeniu rozwodu, jednakże w niniejszej sprawie w celu ustalenia, czy względy etyczne przemawiają za ustaleniem nierównych udziałów, Sąd odwołał się do faktu, iż uczestnik postępowania znęcał się fizycznie i psychicznie nad żoną i dziećmi, za co został skazany prawomocnym wyrokiem karnym oraz nałogowo spożywał alkohol. Sąd ustalił zatem nierówne udziały w majątku wspólnym w proporcji 6/10  dla wnioskodawczyni i 4/10 dla uczestnika, oddalając wniosek w pozostałym zakresie. Sąd uznał bowiem za nieuzasadnione w powyższym stanie faktycznym ustalenie tak dużej dysproporcji w udziałach byłych małżonków w ich majątku wspólnym, o jaką wnosiła wnioskodawczyni. Postanowienie Sądu Rejonowego – I Wydział Cywilny z dnia 19 listopada 2019 r. I Ns 675/17

Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię nr 3

Wnioskodawca i uczestniczka zawarli związek małżeński, a ich małżeństwo zostało rozwiązane wyrokiem Sądu Okręgowego. W trakcie trwania małżeństwa małżonkowie nabyli składniki majątkowe w postaci: nieruchomości stanowiącej dz. nr (…) o pow. 2a 34m(2) położonej w W., kuchenkę mikrofalową, meble kuchenne, narożnik, ławę i dwa fotele, dywan, wannę, umywalkę, wieżę radiową (…), których łączna wartość wyniosła 100.754zł. Nieruchomość została zakupiona ze środków finansowych darowanych stronom zarówno przez rodziców wnioskodawcy, jak i rodziców uczestniczki. Od rodziców wnioskodawcy małżonkowie otrzymali 50.000zł, a od matki uczestniczki kwotę 35.000zł. Kwoty te zostały przeznaczone na zakup nieruchomości i remont znajdującego się na niej domu. Przeprowadzony przez małżonków remont obejmował malowanie i naprawę elewacji, wyremontowanie ganku, w którym wstawiono okna i drzwi, urządzenia łazienki, przebudowę instalacji wodnej, zmianę poszycia dachu wraz z rynnami.

Nierówny podział majątku po rozwodzie z powodu skazania wyrokiem karnym, alkoholizmu, znęcania się, przemocy czy Niebieskiej Karty Poznań Warszawa

Nadto po rozwiązaniu małżeństwa uczestniczka dokonała zakupu i montażu stolarki okiennej o wartości 1550zł. Środki na ten cel otrzymała od swojego ojca. Konstrukcja budynku na dz. nr 1164 nie pozwala na wyodrębnienie dwóch samodzielnych lokali. Nie jest także możliwy podział działki i budynku na dwie odrębne nieruchomości. W przedmiotowym domu obecnie zamieszkuje uczestniczka z dziećmi stron. Wnioskodawca został wyeksmitowany z niego wyrokiem. Wnioskodawca M. Ś. (1) był wielokrotnie karany, w tym za znęcanie się nad żoną i dziećmi oraz za prowadzenie pojazdu pod wpływem alkoholu. W okresie trwania małżeństwa wnioskodawca nadużywał alkoholu, przez co tracił zatrudnienie. M. Ś. (1) podejmował prace dorywcze, jednak uzyskane z nich środki pieniężne przeznaczał na zakup alkoholu i papierosów. W czasie małżeństwa wnioskodawca zaciągał długi, które następnie regulowała uczestniczka. Wnioskodawca obecnie nie partycypuje w kosztach utrzymania wspólnej nieruchomości, choć wcześniej, gdy w niej zamieszkiwał, koszty te ponosił wraz z uczestniczką.

W trakcie trwania małżeństwa i wspólności majątkowej małżonkowie w różnym stopniu przyczynili się do powstania majątku wspólnego. Zasadniczo do jego powstania przyczyniła się uczestniczka, która nie tylko przez cały okres trwania małżeństwa pracowała zawodowo, ale także zajmowała się wychowaniem dzieci i utrzymaniem domu. Z kolei wnioskodawca pracował jedynie w początkowym okresie małżeństwa, ale utracił pracę na skutek nadużywania alkoholu, a późniejsze dochody z prac dorywczych przeznaczał na własne potrzeby, w tym na zakup alkoholu. Wnioskodawca nie zajmował się wychowaniem dzieci i jedynie w nieznacznym stopniu uczestniczył w kosztach związanych z utrzymaniem domu.

Zdaniem Sądu pierwszej instancji ustalony w sprawie stan faktyczny prowadził do wniosku, że żądanie uczestniczki co do ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym było uzasadnione. W ocenie tego Sądu zostały bowiem spełnione przesłanki określone w art. 43 § 2 i § 3 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (KRO). Jak wskazał Sąd pierwszej instancji, za ważne przyczyny uzasadniające ustalenie nierównych udziałów należy przyjąć zachowanie wnioskodawcy wobec swojej najbliższej rodziny, a w szczególności zaniedbywanie obowiązków rodzinnych, znęcanie się fizyczne i psychiczne nad żoną i dziećmi, nadużywanie alkoholu. Z kolei za przyjęciem istnienia różnicy w przyczynianiu się do powstania majątku wspólnego przemawia fakt, iż wnioskodawca jedynie w nieznacznym okresie czasu przeznaczał uzyskiwane przez siebie środki na powstanie i utrzymanie majątku stron i potrzeby rodziny, brak podjęcia stałej pracy, przeznaczanie zarabianych pieniędzy wyłącznie na własne potrzeby, brak angażowania się w prace domowe, w tym opiekę i wychowanie dzieci. Zdaniem Sądu Rejonowego, skoro ze stanu faktycznego istniejącego w sprawie wynika, że wnioskodawca jedynie nieznacznie przyczyniał się powstania majątku wspólnego, to zasadnym jest przyjęcie, iż do tego majątku przysługuje mu udział wynoszący jedynie 1/10cz, zaś w pozostałym zakresie tj. 9/10cz. udział ten przysługuje uczestniczce.

Nierówny podział majątku po rozwodzie z powodu skazania wyrokiem karnym, alkoholizmu, znęcania się, przemocy czy Niebieskiej Karty Poznań Warszawa

Ustalając skład majątku wspólnego Sąd Rejonowy uwzględnił jedynie składniki majątkowe, które zostały nabyte w trakcie trwania wspólności majątkowej i które istniały w dacie rozwodu i orzeczenia o podziale, a także posiadały wówczas jakąkolwiek wartość ekonomiczną.

Dokonując podziału majątku wspólnego Sąd Rejonowy, miał na uwadze udziały małżonków w majątku wspólnym, a także ich bieżące potrzeby, w tym wynikające ze sprawowania opieki nad wspólnymi dziećmi oraz prowadzenia z nimi wspólnego gospodarstwa domowego. Sąd Rejonowy wskazał nadto, iż materiał dowodowy zgromadzony w sprawie uzasadnia stanowisko o braku możliwości fizycznego podziału nieruchomości oznaczonej jako działka nr (…). Zdaniem Sądu Rejonowego przeciwko podziałowi nieruchomości oraz wydzieleniu w niej odrębnej własności lokali przemawia również istniejący konflikt pomiędzy byłymi małżonkami. W tej sytuacji skoro wartość majątku wspólnego wynosi 94.682zł to należna wnioskodawca spłata odpowiada kwocie 9468,20zł, jako 1/10 cz. wartości tego majątku. Postanowienie Sądu Okręgowego – II Wydział Cywilny Odwoławczy z dnia 6 czerwca 2014 r. II Ca 481/14

Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię 4

Przedmiotem rozpoznawanej sprawy był podział majątku wspólnego byłych małżonków B. M. i M. M. (2).  Wnioskodawczyni wskazała wszystkie składniki majątku wspólnego, którymi do dnia złożenia wniosku strony nie podzieliły się, ich wartość została natomiast ustalona m.in. w oparciu o opinie biegłego, która ostatecznie nie była kwestionowana przez strony, co stanowiło podstawę ustaleń faktycznych Sądu. Dlatego też Sąd ustalił, że w skład majątku wspólnego byłych małżonków B. M. i M. M. (2) wchodzą prawo własności nieruchomości niezabudowanej położonej w N. przy ulicy (…), oznaczonej jako działki o numerach (…) o łącznej powierzchni 1.046 m2, dla której Sąd Rejonowy prowadzi Księgę Wieczystą o numerze (…), o wartości 93.000 zł. oraz prawo własności nieruchomości zabudowanej położonej w N. przy ulicy (…), oznaczonej jako działka o numerze (…) o powierzchni 552 m2, dla której Sąd Rejonowy prowadzi Księgę Wieczystą o numerze (…), o wartości 84.000 zł.

Nierówny podział majątku po rozwodzie z powodu skazania wyrokiem karnym, alkoholizmu, znęcania się, przemocy czy Niebieskiej Karty Poznań Warszawa

Odnosząc się do żądania wnioskodawczyni ustalenia nierównych udziałów w przyczynieniu się do powstania majątku wspólnego Sąd uznał je za zasadne. Jak wynika z zeznań wnioskodawczyni popartych zeznaniami świadków M. M. (3) i E. B., uczestnik nie przyczyniał się do powstania majątku wspólnego. M. M. (2) miał częste przerwy w zatrudnieniu, a w okresach kiedy pracował, zarobione pieniądze przeznaczał na alkohol i papierosy. M. M. (2) nie zajmował się również utrzymaniem porządku w domu, czy też opieką nad synami. Poza tym środki na zakup obu nieruchomości wchodzących w skład majątku wspólnego pochodziły z ekwiwalentu należnego wnioskodawczyni za niewykorzystany urlop wypoczynkowy, pożyczki zaciągniętej przez wnioskodawczynię i świadczenia uzyskanego przez wnioskodawczynię z ZUS-u. Tylko część środków finansowych pochodziła z dochodów, które przyniosła prowadzona działalność gospodarcza. Wobec tego Sąd ustalił, że udział wnioskodawczyni B. M. w majątku wspólnym wynosi 9/10, a uczestnika M. M. (2) 1/10.

Sąd uznał, że zasadnym jest przyznanie przedmiotowych nieruchomości na wyłączną własność wnioskodawczyni. Należy pamiętać, że udział B. M. w powstaniu majątku wspólnego wynosi 9/10, a uczestnika tylko 1/10. Stąd ewentualna spłata należna wnioskodawczyni od uczestnika byłaby znacznie wyższa, niż w przypadku spłaty należnej od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika. Tymczasem Sąd nie zna możliwości zarobkowych i majątkowych M. M. (2), gdyż uczestnik nie zajął w ogóle stanowiska w sprawie. W przeciwieństwie do niego B. M. posiada stałe zatrudnienie, które pozwoli jej na dokonanie spłaty uczestnika. Poza tym wnioskodawczyni zajmuje nieruchomość położoną w N. przy ul. (…) wraz z dwoma synami, a uczestnik ma zapewnione potrzeby mieszkaniowe, gdyż zajmuje dom swoich rodziców.

Skoro przedmiotowe nieruchomości zostały przyznane na wyłączną własność B. M., a ich łączna wartość to 177.000 zł. (84.000 zł.+ 93.000 zł.), to uczestnikowi należała się spłata wynikająca z podziału majątku wspólnego od wnioskodawczyni w wysokości 17.700 zł (177.000 zł. *1/10 = 17.700 zł).

Mając na uwadze aktualną sytuację finansową i zarobkową wnioskodawczyni, fakt, że zapewne będzie ona potrzebowała czasu na zgromadzenie środków finansowych potrzebnych na spłatę uczestnika, Sąd zasądził od B. M. na rzecz uczestnika kwotę 17.700 zł, płatną w terminie 6 miesięcy od daty uprawomocnienia się postanowienia (co było zgodne z przepisem art. 212 § 3 KC). Należy zwrócić uwagę, że powyższy sposób dokonania spłaty uczestnika, wnioskodawczyni zaproponowała we wniosku inicjującym przedmiotowe postępowanie. Poza tym postępowanie toczy się od grudnia X  r. i B. M., która od samego początku wnosiła o przyznanie na jej rzecz prawa własności obu nieruchomości, powinna liczyć się z obowiązkiem dokonania spłaty na rzecz uczestnika. W ocenie Sądu przedstawiona na rozprawie propozycja dokonania spłaty nie była do zaakceptowania z uwagi na zbyt niską wysokość rat oraz zbyt długi okres odroczenia terminu rozpoczęcia spłaty, jak i okres samej spłaty.

Nierówny podział majątku po rozwodzie z powodu skazania wyrokiem karnym, alkoholizmu, znęcania się, przemocy czy Niebieskiej Karty Poznań Warszawa

Sąd postanowił:

1. ustalić, że w skład majątku wspólnego byłych małżonków B. M. i M. M. (2) wchodzą:

a) prawo własności nieruchomości niezabudowanej położonej w N. przy ulicy (…), oznaczonej jako działki o numerach (…) o łącznej powierzchni 1.046 m2 (jeden tysiąc czterdzieści sześć metrów kwadratowych), dla której Sąd Rejonowy prowadzi Księgę Wieczystą o numerze (…), o wartości 93.000 zł. (dziewięćdziesiąt trzy tysiące złotych),

b) prawo własności nieruchomości zabudowanej położonej w N. przy ulicy (…), oznaczonej jako działka o numerze (…) o powierzchni 552 m2 (pięćset pięćdziesiąt dwa metry kwadratowe), dla której Sąd Rejonowy prowadzi Księgę Wieczystą o numerze (…), o wartości 84.000 zł. (osiemdziesiąt cztery tysiące złotych),

2. ustalić, że udział wnioskodawczyni B. M. w majątku wspólnym wynosi 9/10 (dziewięć dziesiątych), a uczestnika M. M. (2) 1/10 (jedną dziesiątą),

3. dokonać podziału majątku wspólnego byłych małżonków B. M. i M. M. (2) w ten sposób, że prawo własności nieruchomości opisanych w pkt 1 a) i b) przyznać na wyłączną własność wnioskodawczyni B. M. z obowiązkiem spłaty na rzecz uczestnika M. M. (2) kwoty 17.700 zł. (siedemnaście tysięcy siedemset złotych) płatnej w terminie 6 (sześciu) miesięcy od daty uprawomocnienia się orzeczenia,

4. oddalić roszczenie wnioskodawczyni o rozliczenie kwoty 15.600,30 zł. (piętnaście tysięcy sześćset złotych trzydzieści groszy) tytułem nakładów z jej majątku odrębnego na majątek wspólny. Postanowienie Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi – VIII Wydział Cywilny z dnia 2 lutego 2018 r. VIII Ns 66/15

Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię 4

W ocenie Sądu zasadny był wniosek B. D. o ustalenie, iż udziały jej oraz B. D. w majątku wspólnym nie są równe i pozbawić go udziału w tymże majątku z powodu okoliczności, na które powoływała się wnioskodawczyni. Jak wynika przede wszystkim z zeznań przesłuchanych w sprawie świadków, ale także z oświadczeń B. D, był on od wielu lat, już przed zawarciem związku małżeńskiego, osobą uzależnioną od alkoholu i niemalże wszystkie zarabiane pieniądze przeznaczał na alkohol. Dodatkowo także zabierał pieniądze posiadane przez wnioskodawczynię i również je przeznaczał na własne potrzeby. Nadto został skazany prawomocnym wyrokiem za znęcanie się nad wnioskodawczynią w okresie od 1996 roku do lutego 1999 roku, doprowadził ją do depresji, do konieczności zrezygnowania z pracy w celu zajmowania się trojgiem ich nieletnich dzieci, który to obowiązek spoczywał w całości na niej, gdyż B. D. w większości zaspokajał wyłącznie swoje własne potrzeby, głównie związane z uzależnieniem od alkoholu.

To wnioskodawczyni zatem podejmowała działania, aby uzupełnić wkład mieszkaniowy (stąd prośby do matki o pieniądze na ten cel), zgromadzić środki finansowe na utrzymanie rodziny, wykończyć nowo nabyte mieszkanie, wyposażyć je i utrzymać, na co środki w dużej części otrzymywała od swojej matki. Oznacza to, że to ona swoimi działaniami, a także osiąganymi nieznacznymi dochodami, jak również pracą we wspólnym gospodarstwie domowym, doprowadziła do powstania majątku wspólnego, a B. D. nie tylko się do tego nie przyczynił, ale ten majątek trwonił zabierając różne wartościowe rzeczy, a nawet pieniądze przeznaczone na potrzeby rodziny, i przeznaczając je na własne potrzeby, głównie alkoholowe. W żaden sposób nie uczestniczył nie tylko w utrzymaniu materialnym rodziny, ale nawet w wychowaniu dzieci, które się go bały. Zachowanie B. D. należało więc ocenić jako nieprawidłowe, rażące i uporczywe nieprzyczynianie się do zwiększania majątku wspólnego, pomimo posiadanych możliwości zdrowotnych i zarobkowych. Sąd nie miał więc żadnych wątpliwości, że okoliczności powyższe i szczegółowo opisane w części początkowej uzasadnienia są wystarczająco ważnymi powodami przemawiającymi za ustaleniem, iż udziały wnioskodawczyni i B. D. w majątku wspólnym nie są równe i wynoszą w przypadku wnioskodawczyni – 100 %, a w przypadku B. D. – 0 %.

Reasumując należało ustalić, że zachodzi szczególny przypadek wskazujący, że B. D. w ogóle nie przyczynił się do powstania majątku wspólnego z powodów przytoczonych powyżej. Nie ma przy tym żadnych wątpliwości, co potwierdził także Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 22 września 1997 roku wydanym w sprawie II CKN 306/97 że w sytuacjach wyjątkowych ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym może polegać nawet na całkowitym pozbawieniu jednego z małżonków udziału w majątku wspólnym. Przesłankę „ważnych powodów” w rozumieniu przepisu art. 43 § 2 KRO można łączyć z zasadami współżycia społecznego, w tym znaczeniu, że otrzymanie przez jednego z małżonków korzyści z majątku wspólnego, do którego powstania się w ogóle nie przyczynił pozostawałoby w sprzeczności z tymi zasadami. Zdaniem Sądu, co wskazano wyżej, taka właśnie sytuacja miała miejsce w niniejszej sprawie. Nie sposób przyznać B. D. spłaty z majątku wspólnego w sytuacji gdy nie tylko nie przyczynił się do jego powstania, nie partycypował w jego utrzymaniu w należytym stanie, ale na dodatek ten majątek trwonił i wyrządził swojej byłej żonie istotną krzywdę doprowadzając ją do depresji, z którą boryka się do chwili obecnej. Postanowienie Sądu Rejonowego – V Zamiejscowy Wydział Cywilny z dnia 11 lipca 2014 r. V Ns 105/13

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku.

Adwokat Mateusz Ziębaczewski

Mateusz Ziębaczewski to doświadczony adwokat i specjalista od prawa rodzinnego. Swoją wiedzą i umiejętnościami służy klientom, pomagając im w najbardziej skomplikowanych sprawach rodzinnych. Gdy nie pisze artykułów na blogu, reprezentuje swoich klientów w sądzie, dążąc do osiągnięcia najlepszych dla nich rozwiązań.

email telefon LinkedIn

Zobacz pozostałe wpisy autora

Jarocin Gostyń Szamotuły Pleszew Czarnków Trzcianka Oborniki Chodzież Piła Gorzów Wielkopolski Konin Turek Nowy Tomyśl Leszno Wolsztyn Grodzisk Wielkopolski Gniezno Słupca Skoki Kalisz Śrem Buk Kostrzyn Duszniki Kościan Września Środa Wielkopolska Murowana Goślina Ostrów Wielkopolski Kórnik Luboń Swarzędz Opalenica Wągrowiec Krotoszyn Pobiedziska Pniewy Rogoźno Wronki Powidz S uchy Las Biedrusko Tarnowo Podgórne Komorniki Dopiewo Przykona Kleczew Czerwonak Stęszew Kleszczewo Rokietnica Międzychód, Łódź Wrocław Warszawa Katowice Kraków Rzeszów Lublin Gdańsk Szczecin Zielona Góra Opole Śląsk Kielce Olsztyn Bydgoszcz, Mińsk Mazowiecki Wołomin Pruszków Radom Otwock Legionowo Garwolin Grójec Ciechanów Grodzisk Mazowiecki Płońsk Ostrołęka, Dwór Mazowiecki Żyrardów Wyszków Mińsk Mazowiecki Łomianki Marki Ząbki Józefów Konstancin Sochaczew Nadarzyn Wólka, Kosowska Tarczyn Góra Kalwaria Wiskitki Teresin Zaborów Węgrów Warka Sokołów Przasnysz Pułtusk Raszyn Siedlce Białystok

Kancelaria Prawa Rodzinnego w Poznaniu