Twoja sprawa z zakresu prawa rodzinnego jest już wystarczająco stresująca. Nie powinieneś rozbijać banku tylko po to, aby upewnić się, że jesteś chroniony

Obniżenie i zmiana alimentów na żonę

Jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku. Celem, jakiemu ma służyć uprzywilejowane roszczenie alimentacyjne małżonka niewinnego przewidziane art. 60 § 2 KRO w stosunku do rozwiedzionego współmałżonka uznanego za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, jest zapobieżenie sytuacji, w której rozwód miałby spowodować pogorszenie w istotny sposób sytuacji materialnej małżonka niewinnego w porównaniu do sytuacji, w której znajdowałby się w prawidłowo funkcjonującym małżeństwie. Zakres w jakim ma to nastąpić, określa z jednej strony stopień pogorszenia się sytuacji materialnej małżonka niewinnego, a z drugiej strony zasady słuszności. Odpowiedni zakres, w ocenie Sądu, znajduje się pomiędzy granicą, poniżej której leży niedostatek, a granicą, której przekroczenie byłoby zrównaniem stopy życiowej obojga rozwiedzionych małżonków.

Świadczenia alimentacyjne między rozwiedzionymi małżonkami stanowią kontynuację powstałego przez zawarcie małżeństwa obowiązku wzajemnej pomocy w zakresie utrzymania. Istnieją nie z powodu rozwodu, lecz mimo rozwodu, który nie stwarza nowego obowiązku alimentacyjnego, lecz powoduje zmodyfikowanie obowiązku istniejącego w czasie trwania małżeństwa (stanowisko Sądu Najwyższego zajęte w uchwale 7 sędziów z dnia 2.07.1955 r. I CO 27/55, OSN 1956, nr 2, poz. 33). Zatem świadczenia alimentacyjne między byłymi małżonkami stanowią kontynuację obowiązku wzajemnej pomocy w zakresie utrzymania powstałego przez zawarcie małżeństwa. Gdyby nie doszło do rozwodu, małżonkowie mieliby prawo oczekiwania od siebie nawzajem wsparcia, opieki w chorobie, a także pomocy materialnej. Stwierdzenie winy rozkładu pożycia stanowi podstawę do przyjęcia, że do rozwodu doszło w wyniku niezgodnych z zasadami moralnymi zachowań małżonka winnego. Zachowania takie mają konsekwencje prawne w postaci obowiązku alimentacyjnego na rzecz małżonka niewinnego.

Posiłkowo winno się uwzględnić również art. 135 KRO, który stanowi, że zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Należy wskazać, że ustawodawca nie definiuje pojęcia usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego. Tym niemniej zgodnie z utrwalonymi poglądami judykatury potrzeby te należy rozumieć szeroko. Są to nie tylko elementarne potrzeby polegające na zapewnieniu minimum egzystencji, ale również takie, które stworzą uprawnionemu normalne warunki bytowania odpowiadające jego wiekowi, statusowi społecznemu i wykształceniu. Przesłanką limitującą wysokość świadczeń alimentacyjnych są okoliczności leżące po stronie zobowiązanego, a zatem jego możliwości majątkowe i zarobkowe. Przez możliwości należy rozumieć nie tylko aktualnie uzyskiwany dochód, ale rzeczywiste możliwości zarobkowe. Należy zatem ocenić zdolność zobowiązanego do zarobkowania, a w zakres jego możliwości należy zaliczyć także i te, które nie są przez niego wykorzystywane, choć obiektywnie istnieją. W poczet możliwości zarobkowych zalicza się nie tylko dochody z jego pracy zarobkowej wykonywanej, bądź możliwej do wykonywania, czy też ekwiwalenty wynagrodzenia za pracę, jakim jest świadczenie emerytalne, ale też możliwe do uzyskania zasiłki i inne formy pomocowe. Możliwości majątkowe rozumie się także szeroko, nie tylko jako dochód aktualnie z majątku uzyskiwany, ale także jako rzeczywiste możliwości, a zatem także dochody, które zobowiązany może i powinien uzyskiwać przy prowadzeniu swoich spraw majątkowych z należytą starannością.

W razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia dotyczącego obowiązku alimentacyjnego, w tym podwyższenia, obniżenia lub uchylenia alimentów. Przez zmianę stosunków rozumie się zmniejszenie lub ustanie możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego do alimentacji albo istotne zwiększenie się usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego wskutek czego ustalony zakres obowiązku alimentacyjnego wymaga skorygowania przez stosowne zmniejszenie albo zwiększenie wysokości świadczeń alimentacyjnych. Tak określony przedmiot badania oznacza, że w postępowaniach o zmianę wysokości obowiązku alimentacyjnego, Sąd bada jedynie, czy doszło do istotnej zmiany stosunków. W tym celu koniecznym jest porównanie stanu istniejącego w dacie ostatniego orzeczenia ustalającego wysokość alimentów ze stanem istniejącym w dacie orzekania o ich podwyższeniu. Sąd jest bowiem związany prawomocnym orzeczeniem i nie ma możliwości zbadania, czy określona w nim kwestia przedstawiała się w inny sposób. Moc wiążąca prawomocnego wyroku wynika z art. 365 § 1 KPC, w świetle którego orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne sądy i inne organy państwowe.

Zasadniczo przyjmuje się, że uprawniony do alimentacji w pierwszej kolejności powinien wykorzystać własne możliwości pozyskania dochodu i środków utrzymania, a dopiero w dalszej kolejności, o ile nadal pozostają one niezaspokojone, występować z roszczeniami w stosunku do zobowiązanego (wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 26 czerwca 2014 r. I ACa 177/14). W niedostatku znajduje się ten, kto nie może własnymi siłami, pomimo wykorzystania przez niego wszystkich dostępnych legalnie i w granicach rozsądku środków, zaspokoić swoich usprawiedliwionych potrzeb w całości lub w części; a usprawiedliwione potrzeby te takie, których zaspokojenie zapewni uprawnionemu normalne warunki bytowania, odpowiednie do jego stanu zdrowia i wieku (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 września 2000 r. I CKN 872/00). Pojęcie niedostatku obejmuje więc także usprawiedliwione potrzeby, które nie są w pełni zaspokojone.

Przykład sprawy sądowej

Odnosząc powyższe rozważania do realiów przedmiotowej sprawy należy stwierdzić, iż w niniejszej sprawie zaszły przesłanki uzasadniające obniżenie alimentów zasądzonych wyrokiem Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 8 listopada 2017 r. z kwoty 1550 zł do kwoty 350 zł miesięcznie. W ocenie Sądu Okręgowego, po stronie zobowiązanej do alimentacji doszło do istotnej zmiany sytuacji majątkowej na tyle, że obowiązek ten należało zredukować.

Nie ulega wątpliwości, że powód na skutek problemów zdrowotnych doznał istotnego ograniczenia swoich możliwości zarobkowych. W ostatnim czasie przeszedł on operację na kręgosłup i przepuklinę oraz ma niesprawny staw barkowy. Fakt zaś posiadania przez powoda majątku, który nie przynosi dochodu pozostaje obojętny dla zakresu obowiązku alimentacyjnego. Trudno bowiem założyć, że osoba zobowiązana do alimentacji ma się wyzbyć chociażby mieszkania po to, aby spełniać obowiązek alimentacyjny. Fakt więc, że powód posiada nieruchomość zabudowaną domkiem letniskowym, zakupionym ze środków pieniężnych otrzymanych od pozwanej tytułem spłaty ze sprawy o podział majątku wspólnego, nie może stanowić podstawy oceny, że sytuacja majątkowa powoda jest na tyle dobra, że może ten obowiązek w dotychczasowej kwocie łożyć. W ocenie Sądu Okręgowego, gdyby powód posiadał rzeczywiście majątek, który by przynosił mu dochody albo można było spieniężyć na poczet realizacji obowiązku alimentacyjnego to byłaby sytuacja nieco inna i wpływała rzeczywiście na zakres obowiązku alimentacyjnego.

W tych warunkach decydującym kryterium dla oceny możliwości finansowych powoda w zakresie zobowiązań alimentacyjnych była ocena realnie osiąganego przez powoda dochodu i jego możliwości zarobkowych. A te możliwości zarobkowe – zdaniem Sądu Okręgowego – na skutek problemów zdrowotnych powoda uległy niewątpliwie pogorszeniu.

W ocenie Sądu Okręgowego, świadczenie alimentacyjne przyznane na rzecz pozwanej powinno być obniżone do kwoty 350 zł miesięcznie. Zdaniem Sądu Okręgowego, kwota ta leży w granicach możliwości finansowych powoda, pomimo iż posiada on problemy zdrowotne czy też pozostaje bez pracy. W niniejszej sprawie brak jest podstaw, żeby wnioskować, że powód nie posiada możliwości zarobkowych, skoro może wykonywać prace, które nie wymagają wysiłku fizycznego, czy też wykonywać prace w winnicy, jak to miało miejsce w okresie od 1 czerwca 2016 r. do 15 marca 2017 r.

[spacer]

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji. Prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku.

Adwokat Mateusz Ziębaczewski

Mateusz Ziębaczewski to doświadczony adwokat i specjalista od prawa rodzinnego. Swoją wiedzą i umiejętnościami służy klientom, pomagając im w najbardziej skomplikowanych sprawach rodzinnych. Gdy nie pisze artykułów na blogu, reprezentuje swoich klientów w sądzie, dążąc do osiągnięcia najlepszych dla nich rozwiązań.

email telefon LinkedIn

Zobacz pozostałe wpisy autora

Jarocin Gostyń Szamotuły Pleszew Czarnków Trzcianka Oborniki Chodzież Piła Gorzów Wielkopolski Konin Turek Nowy Tomyśl Leszno Wolsztyn Grodzisk Wielkopolski Gniezno Słupca Skoki Kalisz Śrem Buk Kostrzyn Duszniki Kościan Września Środa Wielkopolska Murowana Goślina Ostrów Wielkopolski Kórnik Luboń Swarzędz Opalenica Wągrowiec Krotoszyn Pobiedziska Pniewy Rogoźno Wronki Powidz S uchy Las Biedrusko Tarnowo Podgórne Komorniki Dopiewo Przykona Kleczew Czerwonak Stęszew Kleszczewo Rokietnica Międzychód, Łódź Wrocław Warszawa Katowice Kraków Rzeszów Lublin Gdańsk Szczecin Zielona Góra Opole Śląsk Kielce Olsztyn Bydgoszcz, Mińsk Mazowiecki Wołomin Pruszków Radom Otwock Legionowo Garwolin Grójec Ciechanów Grodzisk Mazowiecki Płońsk Ostrołęka, Dwór Mazowiecki Żyrardów Wyszków Mińsk Mazowiecki Łomianki Marki Ząbki Józefów Konstancin Sochaczew Nadarzyn Wólka, Kosowska Tarczyn Góra Kalwaria Wiskitki Teresin Zaborów Węgrów Warka Sokołów Przasnysz Pułtusk Raszyn Siedlce Białystok

Kancelaria Prawa Rodzinnego w Poznaniu