Z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej. W myśl § 2 tego przepisu rozdzielność majątkowa powstaje z dniem oznaczonym w wyroku, który ją ustanawia. W wyjątkowych wypadkach sąd może ustanowić rozdzielność majątkową z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa, w szczególności, jeżeli małżonkowie żyli w rozłączeniu.
Ustawodawca nie definiuje pojęcia „ważnych powodów”, pozostawiając kształtowanie jego rozumienia judykaturze i doktrynie. W piśmiennictwie podkreśla się, że ważne powody, dające podstawę do ustanowienia rozdzielności majątkowej, to wytworzenie się takiej sytuacji, która w konkretnych okolicznościach faktycznych powoduje, że dalsze trwanie wspólności majątkowej między małżonkami pociąga za sobą naruszenie lub poważne zagrożenie interesu majątkowego jednego z małżonków i z reguły także dobra rodziny. (J. St. Piątkowski: Stosunki majątkowe między małżonkami, Warszawa 1955, s.140, J. Winiarz: Małżeńskie stosunki majątkowe, s. 84, L. Stecki: Ustanie ustawowej wspólności małżeńskiej majątkowej, Poznań 1968, s.12, J. Ignatowicz: Prawo rodzinne, s.115).
Tytułem przykładu, jako „ważne powody” uzasadniające ustanowienie rozdzielności majątkowej można wskazać na trwonienie przez jednego małżonka wspólnego majątku (hulaszczy tryb życia, alkoholizm, rażąco niegospodarne postępowanie), zaciąganie długów, które mogą być egzekwowane z majątku wspólnego, nieprzyczynianie się do powiększenia majątku wspólnego przez uchylanie się od pracy itp., zatrzymanie majątku wspólnego dla siebie, niedopuszczanie drugiego współmałżonka do korzystania z niego (za J. St. Piątkowski, (w:) System prawa rodzinnego i opiekuńczego, Ossolineum 1985, s. 475).
Za ważny powód uzasadniający zniesienie wspólności majątkowej między małżonkami uważa się również wytworzenie przez jednego z nich takiej sytuacji, w której dalsze trwanie wspólności zagraża interesom drugiego małżonka i dobru rodziny, co ma miejsce zwłaszcza wówczas, gdy jeden z małżonków trwoni wspólny dorobek lub wykazuje zupełną niegospodarność (wyrok SN z 10.02.1997 r., I CKN 70/96).
Zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie, za dopuszczalne uznanie za ważny powód zniesienia (także z datą wsteczną) wspólności majątkowej małżeńskiej przyjmuje się ponadto już sam fakt prowadzenia, a nawet samej możliwości prowadzenia egzekucji z majątku wspólnego, jeżeli przemawia za tym dobro rodziny lub dobro współmałżonka dłużnika, szczególnie wówczas, gdy małżonkowie od dłuższego czasu pozostają w faktycznej separacji (wyrok SN z 15.10.1998 r., I CRN 228/95).
Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 31.01.2003 r., IV CKN 1710/00, stwierdził, że dobro rodziny jest celem ustroju małżeńskiej wspólności majątkowej, bowiem ten ustrój zapewnia jej ustabilizowaną bazę materialną i najpełniej realizuje zasadę równych praw obojga małżonków w dziedzinie stosunków majątkowych, stanowiących materialną podstawę funkcjonowania rodziny. Nie znaczy to jednak, że ze względu na dobro rodziny ustrój ten powinien być utrzymywany bez względu na stan aktualnie istniejącej sytuacji majątkowej pomiędzy małżonkami. Separacja małżonków uniemożliwiająca im współdziałanie w zarządzie majątkiem wspólnym stwarza bowiem z reguły zagrożenie interesów majątkowych jednego lub nawet obojga małżonków. Podstawową zatem kwestią jest to, czy wiążąca strony wspólność majątkowa stanowi ustabilizowaną bazę materialną rodziny, a więc czy spełnia funkcję leżącą u podstaw jej powołania.
Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię
W dniu 12 sierpnia E. G. wniosła pozew o ustanowienie rozdzielności majątkowej między nią a jej mężem S. G. W uzasadnieniu wskazała, że związek małżeński strony zawarły i posiadają z tego związku dwoje małoletnich dzieci. Podała także, że w kwietniu 2015 r. uzyskała informację, że pozwany bez jej wiedzy zaciągnął w poprzednich miesiącach poważne zobowiązania, w tym pożyczkę w kwocie ponad 28 000 zł. Zgodnie z relacjami powódki, zapytany o wysokość zaciągniętych zobowiązań mąż wskazał, że jego długi wynoszą około 40 000 zł, jednocześnie nie wyjawiając, na jaki cel przeznaczył te pieniądze. W czerwcu 2015 r. powódka uzyskała informację, że S. G. zaciągnął zobowiązanie w wysokości ponad 5000 zł. 
Pozwany w późniejszym czasie przyznał, że zobowiązania zaciągał od dwóch lat i, że w rzeczywistości stanowią one sumę około 60000 zł, jednak, tak jak poprzednio, odmówił udzielenia informacji, na jaki cel wydał te środki.
W lipcu 2015 r. powódka dowiedziała się, że pozwany zmienił numer rachunku bankowego, z uwagi na fakt zajęcia przez komornika wynagrodzenia za pracę wskutek niespłacenia zobowiązania. Nie ma wątpliwości, że pozwany zaciągnął nadmierne zobowiązania bez wiedzy małżonki, co doprowadziło do wytworzenia się sytuacji, która zagraża interesom majątkowym powódki i dobra rodziny stron. Z tego względu powódka wniosła o ustanowienie rozdzielności z datą wsteczną.
W niniejszej sprawie Sąd wziął pod uwagę, że pozwany S. G. bez wątpienia naraził dobro rodziny zaciągając kolejne zobowiązania bez wiedzy żony i trwoniąc pobrane pieniądze, nie informując na co przeznaczył posiadane z tego tytułu środki, oraz doprowadzając do zajęcia większości uzyskiwanego przez siebie wynagrodzenia przez komornika, co należy ocenić jako ważny powód do ustanowienia rozdzielności majątkowej małżeńskiej.
Sąd ustanowił rozdzielność majątkową między małżonkami z dniem 1 stycznia 2015 r., mając na uwadze okoliczność, że strony za rok 2013 i 2014 małżonkowie rozliczali się jeszcze wspólnie z Urzędem Skarbowym jako osoby będące w ustroju wspólności majątkowej małżeńskiej. Wyrok Sądu Rejonowego – VI Wydział Rodzinny i Nieletnich z dnia 2 lutego 2016 r. VI RC 340/15
W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji. Prosimy przejść do zakładki kontakt.
Z wyrazami szacunku.
