Z chwilą zawarcia małżeństwa, powstała między stronami z mocy ustawy, na podstawie art. 31 § 1 KRO, wspólność majątkowa, nazwana przez ustawodawcę wspólnością ustawową. Wspólność ustawowa stanowi ustrój majątkowy preferowany przez prawodawcę, jednak nie jest on obligatoryjny. Przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego pozwalają na inne ukształtowanie tego ustroju, a mianowicie na rozszerzenie lub ograniczenie wspólności, a nawet na jej wyłączenie. Mogą tego dokonać sami małżonkowie, stosownie do art. 47 § 1 KRO, a w braku ich zgody sąd na żądanie jednego z małżonków w trybie art. 52 KRO Zgodnie z przywołanym art. 52 § 1 KRO, z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej. Rozdzielność majątkowa powstaje z dniem oznaczonym w wyroku, który ją ustanawia. Ustanowienie przez sąd rozdzielności majątkowej na podstawie art. 52 KRO możliwe jest wbrew woli jednego z małżonków, dlatego też może nastąpić tylko w razie istnienia ku temu ważnych powodów.
Ustawa nie definiuje pojęcia ważne powody, jednakże w doktrynie i orzecznictwie przyjmuje się, że pod pojęciem tym rozumieć należy takie okoliczności, które powodują, że w konkretnej sytuacji faktycznej wspólność ustawowa przestaje służyć dobru drugiego z małżonków oraz dobru założonej przez małżonków rodziny, a wręcz dalsze jej trwanie zagraża interesom drugiego małżonka (tak między innymi Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 20 czerwca 2000 roku, III CKN 287/00, LexPolonica nr 379815; M. S. (w:) K. P. (red.), Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, W. 2006, komentarz do art. 52, tezy 14 i nast.). Wśród katalogu ważnych powodów wymienia się okoliczność, że małżonkowie żyją w rozłączeniu (separacja faktyczna), trwonienie majątku, alkoholizm czy narkomania, hazard, uporczywy brak przyczyniania się do zaspokojenia potrzeb rodziny, uporczywe dokonywanie szczególnie ryzykownych operacji finansowych zagrażających materialnym podstawom bytu rodziny. Podkreślić należy ponadto, że ważne powody przemawiające za ustanowieniem rozdzielności majątkowej powinny mieć charakter majątkowy.
Dał temu wyraz Sąd Najwyższy w wyroku z 8 października z 1998 roku II CKU 50/98 wskazując, że zgodnie z treścią normy art. 52 § 1 KRO materialnoprawną przesłanką uwzględnienia na jego podstawie powództwa o zniesienie wspólności majątkowej, zarówno ustawowej jak i umownej, jest wystąpienie ważnych powodów uzasadniających to żądanie. Ich wystąpienie musi jednak zostać zbadane i wykazane z uwzględnieniem całokształtu okoliczności stanu faktycznego, a rozstrzygnięcie uwzględniające powództwo nie może być oparte wyłącznie na jego uznaniu lub przyznaniu okoliczności faktycznych, a to wobec wyraźnego zakazu wynikającego z art. 431 KPC, znajdującego odpowiednie zastosowanie z mocy art. 452 KPC.
Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię
Sprawa sądowa opracowana przez KancelarięPowód M. S. wniósł o ustanowienie rozdzielności małżeńskiej majątkowej między nim a pozwaną M. S. (2) z dniem wniesienia pozwu oraz zasądzenie na jego rzecz od pozwanej kosztów procesu wg norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwu podniósł, że od półtora roku pozwana nie pracuje, a w lipcu zabrała oszczędności stron w kwocie 25 000 zł przeznaczone na remont odrodzenia. Za powyższe środki pozwana zakupiła samochód, który zarejestrowała na swojego brata. Wobec tego, że pozwana zaczęła rozporządzać majątkiem wspólnym stron bez uzgodnienia z mężem, w sposób, który wskazuje na chęć wyprowadzenia składników z majątku wspólnego powód wystąpił z powództwem.
W realiach niniejszej sprawy, należy uznać, że brak jest współdziałania ekonomicznego między małżonkami od sierpnia/września , które stanowi ważny powód w rozumieniu art. 52 KRO Od tego czasu bowiem każde z małżonków prowadzi własne gospodarstwo domowe. W lipcu M. S. (1) po raz ostatni oddał żonie zarobione pieniądze. We wrześniu ubiegłego roku powód wyprowadził się do salonu i nie śpi z żoną w sypialni. Każda ze stron przyczynia się do utrzymania domu, w którym nadal zamieszkują. Niemniej jednak każde z nich robi zakupy za własne środki i dla siebie. Powód kupuje żywność sam dla siebie lub jada u swojej matki. Czasem kupuje słodycze dla dzieci. Pozwana prowadzi gospodarstwo domowe wraz z dziećmi. Robi zakupy dla siebie i dla dzieci. Małżonkowie nie korzystają z dochodów drugiej strony. Od sierpnia/września 2019 r. strony nie podejmują już wspólnie żadnych decyzji finansowych, nie zarządzają zgodnie majątkiem wspólnym. Powód sam ustalił sobie kwotę 1000 zł którą przekazuje pozwanej na utrzymanie dzieci. Strony nie prowadzą wspólnie gospodarstwa rolnego. Pozwana nie pracuje w polu, nie zajmuje się sprzedażą urodzajów. Obowiązek ten spoczywa w całości na powodzie. Pozwana nie ma udziału w podejmowaniu decyzji związanych z prowadzeniem gospodarstwa.
Małżonkowie zgodnie z art. 37 KRO mają obowiązek informowania siebie o podejmowanych działaniach ekonomicznych. Tymczasem pozwana bez wiedzy i zgody męża dokonała zakupu samochodu za kwotę 14 000 zł w sierpniu. Powód z kolei rozporządzał pieniędzmi zgromadzonymi na własnym rachunku bankowym bez wiedzy i zgody żony. Ponadto powód zabrał z domu stron część ruchomości stanowiących ich wspólność małżeńską w postaci telewizora, maszynki do mielenia mięsa i zaniósł do domu swojej matki. Uniemożliwił żonie korzystanie z roweru, samochodu.
Obecnie brak porozumienia pomiędzy małżonkami co do zarządu majątkiem wspólnym w ocenie Sądu poważnie utrudnia zarząd majątkiem wspólnym. Powód nie widzi możliwości współdziałania z żoną, twierdząc, że nie chce mieć z nią nic wspólnego. Małżonkowie nie podejmują wspólnie decyzji w kwestiach finansowych, nie łączy ich więź gospodarcza. Nie ma porozumienia pomiędzy małżonkami. Z materiału dowodowego wynika, iż strony nie poruszają w ogóle kwestii finansów. Mieszkają razem, niemniej jednak ich kontakty są czysto formalne. Pomiędzy stronami ustała więź gospodarcza, fizyczna a nawet psychiczna. Obecnie strony są w trakcie rozwodu. Jednocześnie z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż strony nie są w stanie podejmować wspólnych, zgodnych decyzji gospodarczych. Mając na względzie powyższe ustalenia i rozważania, Sąd na podstawie art. 52 § 1 KRO uwzględnił powództwo o ustanowienie rozdzielności majątkowej pomiędzy stronami i orzekł jak w wyroku. Wyrok Sądu Rejonowego – III Wydział Rodzinny i Nieletnich z dnia 12 sierpnia 2020 r. III RC 149/19
W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji. Prosimy przejść do zakładki kontakt.
Z wyrazami szacunku.
