Zgodnie z art. 52 § 1 KRO z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać ustanowienia przez Sąd rozdzielności majątkowej. Pojęcie ważnych powodów w rozumieniu cytowanego przepisu stanowi klauzule generalną. Sposób jego rozumienia kształtują zatem doktryna i judykatura, odwołując się do okoliczności konkretnej sprawy. Ustrój małżeńskiej wspólności majątkowej ma na celu wzmocnienie rodziny oraz zapewnienie jej ustabilizowanej bazy materialnej i najpełniej realizuje zasadę równych praw obojga małżonków w dziedzinie stosunków majątkowych, stanowiących materialną podstawę funkcjonowania rodziny. Dlatego ustanowienie rozdzielności majątkowej wbrew woli jednego z nich, powinno mieć charakter wyjątkowy i uzasadniony szczególnymi i ważnymi okolicznościami. Ponadto, rozdzielność majątkowa małżeńska może, zgodnie z art. 52 § 2 KRO nastąpić z dniem oznaczonym w wyroku, który ją znosi.
Regułą jest, że wspólność ustaje z datą orzekania, natomiast nadanie orzeczeniu skutku wstecznego powinno mieć miejsce wyjątkowo, po rozważeniu zarówno interesów rodziny i obojga małżonków, jak i interesów wierzycieli każdego z nich (por. wyroki SN z dnia 3.2.1995 r., II CRN 162/94, OSNC nr 6, poz. 100 oraz z dnia 17.1.1997 r., II CKU 31/96, Prok. i Prawo nr 6, poz. 29). Rozdzielność majątkowa z datą wsteczną może przy tym nastąpić tylko wtedy, jeżeli ważne powody, o jakich mowa w art. 52 KRO, istniały już w tej wcześniejszej dacie. Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego ważnym powodem w rozumieniu art. 52 KRO nie jest każdy przypadek separacji faktycznej małżonków, lecz jedynie separacja, która uniemożliwia małżonkom współdziałanie w zarządzie majątkiem wspólnym. Przez ważne powody, dające podstawę do ustanowienia rozdzielności, należy rozumieć wytworzenie się takiej sytuacji, która w konkretnych okolicznościach faktycznych wywołuje stan pociągający za sobą naruszenie lub poważne zagrożenie interesu majątkowego jednego z małżonków i z reguły także dobra rodziny. Sytuacja taka stwarza bowiem z reguły zagrożenie interesów majątkowych jednego lub nawet obojga małżonków (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 maja 2003 r., II CKN 78/01, Legalis nr 61220). Strach przed tym, że małżonek podczas separacji mógł zaciągać zobowiązania finansowe, nie wystarczy do ustanowienia rozdzielności majątkowej, zwłaszcza z datą wsteczną.
Zatem, nie samo zaciągnięcie długu, nawet znacznego, lecz dopiero zaciągnięcie takiego długu, który nie był usprawiedliwiony interesem rodziny kwalifikuje zachowanie pozwanego małżonka jako naganne i przy istnieniu niepomyślnych prognoz co do tego aby małżonek ten powstrzymał się w przyszłości od tego rodzaju zachowania, spełnia warunki do uznania zaciągnięcia długu za ważny powód w rozumieniu art. 52 KRO.
Przykład z sprawy sądowej
Powód nie wykazał, aby brak dalszej zgody na istnienie między stronami wspólności majątkowej, wynikał z okoliczności o których wcześniej nie wiedział. Powód nie zdołał wykazać, że pozwana zaciągała zobowiązania finansowe, dokonywała rozporządzeń wspólnym majątkiem, czy trwoniła wspólny majątek. Za niewystarczające dla takiego rozstrzygnięcia należy uznać jedynie ogólnikowe twierdzenia powoda o ewentualnym podejmowaniu przez pozwaną czynności, które mogłyby odnieść negatywne skutki z sferze materialnej powoda. Powód nie wykazał jakie pozytywne dla niego skutki miałoby wydanie orzeczenia o rozdzielności majątkowej z dniem 4 maja 2014 r. Należy również podkreślić, iż w sprawie rozwodowej I C 1150/14 toczącej się pomiędzy stronami przed Sądem Okręgowym, strony nie wykazywały, aby problemy natury finansowej lub niewłaściwe gospodarowanie majątkiem były przyczyną rozkładu pożycia pomiędzy nimi. W okolicznościach sprawy obiektywnie zatem nie zaistniały podstawy do ustanowienia rozdzielności majątkowej małżonków zgodnie z żądaniem powoda. Brak jest więc podstaw do przyjęcia, że w sprawie zachodzi wyjątkowy wypadek, o którym mowa w art. 52 KRO (ciężar wykazania powyższych okoliczności zgodnie z regułą art. 6 KC spoczywał na powodzie).
W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji. Prosimy przejść do zakładki kontakt.
Z wyrazami szacunku.