Twoja sprawa z zakresu prawa rodzinnego jest już wystarczająco stresująca. Nie powinieneś rozbijać banku tylko po to, aby upewnić się, że jesteś chroniony

Rozszerzenie majątku i wspólności małżeńskiej o majątek osobisty na majątek wspólny przez męża albo żonę po ślubie i małżeństwie

Zgodnie z art. 47 § 1 KRO małżonkowie mogą przez umowę zawartą w formie aktu notarialnego wspólność ustawową rozszerzyć lub ograniczyć albo ustanowić rozdzielność majątkową lub rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków (umowa majątkowa). Umowa taka może poprzedzać zawarcie małżeństwa. Według art. 47 § 2 umowa majątkowa małżeńska może być zmieniona albo rozwiązana. W razie jej rozwiązania w czasie trwania małżeństwa, powstaje między małżonkami wspólność ustawowa, chyba że strony postanowiły inaczej. Małżonkowie mogą też rozszerzyć wspólność przez objęcie nią tylko niektórych spośród rodzajów przedmiotów wymienionych w art. 33 KRO. W takim wypadku niezbędne jest precyzyjne określenie tych grup przedmiotów majątkowych, które z mocy umowy stają się składnikami majątku wspólnego.

Zatem stronom pozostawiono znaczną (ograniczoną jednak ustawowo np. przez art. 49 KRO) swobodę co do kształtowania wewnątrzmałżeńskich stosunków majątkowych. W świetle regulacji art. 47 KRO nie są prawnie istotne motywy, jakie skłaniają strony do odstępstwa od modelu ustawowej wspólności majątkowej (czy to dokonywanego przed zawarciem małżeństwa czy tez w jego trakcie). Zatem strony mogą zawierać umowę małżeńską ograniczającą lub wyłączającą wspólność z motywem ochrony majątków nabytych przed zawarciem małżeństwa, czy też w celu zachowania autonomii majątkowej.

Mogą też zawierać taką umowę w celu ochrony istotnych dla bytu rodziny składników majątkowych, w przypadku gdy oceniają że działalność jednego z małżonków (w tym zwłaszcza działalność gospodarcza) może pociągać za sobą ryzyko gospodarcze (a więc wiązać się z ryzykiem popadnięcia w zadłużenie czy wręcz w niewypłacalność, co skutkować może egzekucją z mienia stanowiącego filar utrzymania rodziny). W judykaturze Sądu Najwyższego bierze się pod uwagę i akceptuje taką motywację (por. np. wyrok SN z 23.07.2014 r., V CSK 488/13). W tym też kontekście majątkowe ustroje małżeńskie definiuje się jako specyficzną instytucję prawną organizującą funkcjonowanie małżonków względem siebie, a także względem osób trzecich w stosunkach majątkowych (por. cytowany wyrok SN z 23.07.2014 r.).

Zawarcie umowy majątkowej (także wyłączającej wspólność ustawową) nie zmienia obowiązków małżeńskich wynikających z art. 23 – 27 KRO Małżonkowie zatem są zobowiązani do lojalnego współdziałania w celu zaspokajania potrzeb rodziny, wzajemnego wspierania się i pomocy oraz wierności. W konstrukcji lojalności małżeńskiej mieści się także powinność lojalności finansowej. Dostrzega się w związku z tym w praktyce, że w czasie trwania małżeństwa , w którym wyłączono wspólność ustawową, między majątkami małżonków mogą następować przepływy finansowe stwarzające prawdopodobieństwo zwiększenia majątku jednego z małżonków kosztem drugiego.

Rozszerzenie majątku i wspólności małżeńskiej o majątek osobisty na majątek wspólny przez męża albo żonę po ślubie i małżeństwie Poznań Warszawa adwokat radca prawny prawnik kancelaria

Wskazuje się, że tego rodzaju przepływy majątkowe w prawidłowo funkcjonującym małżeństwie z reguły nie są rozliczane, ani nawet dokumentowane. Jednak w przypadku rozpadu małżeństwa mogą być kwalifikowane prawnie jako bezpodstawne wzbogacenie. W orzecznictwie uwypuklono to, że wzbogacenie następuje w ramach powiązań rodzinnych, opartych na wzajemnym zaufaniu, współdziałaniu małżonków dla dobra założonej przez nich rodziny i przyczynianiu się do zaspokajania jej potrzeb. Z tego wywodzi się, że w razie rozwiązania małżeństwa zastosowanie dla rozliczenia tych przepływów mogą znaleźć reguły ogólne, w tym przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu, które realizują ogólną zasadę, że nikt nie powinien się bogacić bezpodstawnie kosztem drugiego (por. np. wyrok SN z 23.07.2014 r., V CSK 488/13, wyrok SA w Białymstoku z 4.02.2016 r., I ACa 512/15.

Przypomnieć należy, że już w uchwale z dnia 14 czerwca 1963 r., III CO 24/63, OSNCP 1964, nr 5, poz. 88, Sąd Najwyższy przyjął, że umowa majątkowa małżeńska rozszerzająca wspólność ustawową o konkretny przedmiot wchodzący w skład majątku odrębnego jednego małżonka jest umową zbycia tego przedmiotu, nieodpłatnym rozporządzeniem nim. Natomiast w wyroku 7 sędziów z dnia 24 lutego 2011 r., III CSK 137/10, w sprawie o odwołanie darowizny, jako zasadę prawną przyjął, iż Umowa majątkowa małżeńska rozszerzająca wspólność ustawową o konkretny przedmiot wchodzący w skład majątku odrębnego jednego małżonka jest umową zbycia tego przedmiotu, nieodpłatnym rozporządzeniem nim.

Wspólność majątkowa może być rozszerzona o:

1) przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej

2) przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków

3) przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, ale już nie wierzytelności o te przedmioty

4) wymagalne wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków

5) przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków

6) prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy

7) przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego

Rozszerzenie majątku i wspólności małżeńskiej o majątek osobisty na majątek wspólny przez męża albo żonę po ślubie i małżeństwie Poznań Warszawa adwokat radca prawny prawnik kancelaria

Nie można przez umowę majątkową małżeńską rozszerzyć wspólności na:

1) przedmioty majątkowe, które przypadną małżonkowi z tytułu dziedziczenia, zapisu lub darowizny;

2) prawa majątkowe, które wynikają ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom;

3) prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie;

4) wierzytelności z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia, o ile nie wchodzą one do wspólności ustawowej, jak również wierzytelności z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę;

5) niewymagalne jeszcze wierzytelności o wynagrodzenie za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej każdego z małżonków.

W razie wątpliwości uważa się, że przedmioty służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków nie zostały włączone do wspólności.

Nie można ona zatem zakładać, że te przedmioty majątkowe, które nie weszły jeszcze do majątku jednego z małżonków, gdyż nie stały się jeszcze przedmiotem dziedziczenia, zapisu lub darowizny, zasilą majątek wspólny. Takie ustalenia umowne między małżonkami mogłyby bowiem unicestwić zamiar spadkodawców i darczyńców, którzy mogą wyraźnie preferować dokonanie przysporzenia tylko na rzecz jednego z małżonków nie zaś obojga.

Rozszerzenie majątku i wspólności małżeńskiej o majątek osobisty na majątek wspólny przez męża albo żonę po ślubie i małżeństwie Poznań Warszawa adwokat radca prawny prawnik kancelaria

Powyższa regulacja oczywiście nie może stać na przeszkodzie zadysponowaniu przez małżonka przedmiotem, który już wszedł do jego majątku na podstawie darowizny, spadkobrania lub zapisu. Jako właściciel nie może on być bowiem pozbawiony czy ograniczony w uczynieniu ze swoją rzeczą tego, co uważa za uzasadnione w danych okolicznościach. Darczyńca lub spadkodawca nie może przed nim stawiać innych ograniczeń, jak co najwyżej pewne polecenia co do oczekiwanego sposobu zachowania, których złamanie nie prowadzi jednak do skutków w relacji obdarowany lub spadkobierca a osoba, na rzecz której zadysponował on pewnym przedmiotem. Objęcie wspólnością ustawową konkretnego przedmiotu należącego już do majątku osobistego małżonka, stanowi w istocie darowiznę tego konkretnego składnika z majątku osobistego na rzecz majątku wspólnego małżonków, a takich rozporządzeń nie można właścicielowi zakazać. W okolicznościach sprawy rozporządzenie znajdowało zresztą akceptację samych darczyńców, którzy oświadczyli, że nie sprzeciwiliby się mu.

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku.

Adwokat Mateusz Ziębaczewski

Mateusz Ziębaczewski to doświadczony adwokat i specjalista od prawa rodzinnego. Swoją wiedzą i umiejętnościami służy klientom, pomagając im w najbardziej skomplikowanych sprawach rodzinnych. Gdy nie pisze artykułów na blogu, reprezentuje swoich klientów w sądzie, dążąc do osiągnięcia najlepszych dla nich rozwiązań.

email telefon LinkedIn

Zobacz pozostałe wpisy autora

Jarocin Gostyń Szamotuły Pleszew Czarnków Trzcianka Oborniki Chodzież Piła Gorzów Wielkopolski Konin Turek Nowy Tomyśl Leszno Wolsztyn Grodzisk Wielkopolski Gniezno Słupca Skoki Kalisz Śrem Buk Kostrzyn Duszniki Kościan Września Środa Wielkopolska Murowana Goślina Ostrów Wielkopolski Kórnik Luboń Swarzędz Opalenica Wągrowiec Krotoszyn Pobiedziska Pniewy Rogoźno Wronki Powidz S uchy Las Biedrusko Tarnowo Podgórne Komorniki Dopiewo Przykona Kleczew Czerwonak Stęszew Kleszczewo Rokietnica Międzychód, Łódź Wrocław Warszawa Katowice Kraków Rzeszów Lublin Gdańsk Szczecin Zielona Góra Opole Śląsk Kielce Olsztyn Bydgoszcz, Mińsk Mazowiecki Wołomin Pruszków Radom Otwock Legionowo Garwolin Grójec Ciechanów Grodzisk Mazowiecki Płońsk Ostrołęka, Dwór Mazowiecki Żyrardów Wyszków Mińsk Mazowiecki Łomianki Marki Ząbki Józefów Konstancin Sochaczew Nadarzyn Wólka, Kosowska Tarczyn Góra Kalwaria Wiskitki Teresin Zaborów Węgrów Warka Sokołów Przasnysz Pułtusk Raszyn Siedlce Białystok

Kancelaria Prawa Rodzinnego w Poznaniu