Rozwód bez rozprawy i bez sądu

Rozstania bywają niezmiernie trudne. W sytuacji, gdy nadchodzi czas na uregulowanie kwestii formalnych, pragniesz jak najszybciej zakończyć procedurę rozwodową, aby móc rozpocząć nowy etap życia. W takich momentach korzystnym wyborem jest rozwód bez orzekania o winie.

Czy jednak możliwe jest przeprowadzenie rozwodu bez konieczności uczestnictwa w rozprawie? Jak szybko można zakończyć małżeństwo? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz w poniższym artykule.

Rozwód bez Sądu

W Polsce jedynie Sąd Okręgowy ma kompetencje do orzekania w sprawach rozwodowych, nawet w sytuacjach, gdy sprawa wydaje się prosta, bez obecności dzieci czy majątku do podziału, a małżonkowie jednomyślnie decydują o zakończeniu swojego związku. To zjawisko rodzi pytania dotyczące sensowności takiego podejścia, zwłaszcza w kontekście historycznych praktyk, gdzie rozprawy rozwodowe były prowadzone przez sądy rejonowe. W opinii ekspertów warto zastanowić się nad ewentualną liberalizacją przepisów regulujących te kwestie.

Procedura rozwodowa w Polsce obejmuje orzekanie o rozstaniu małżonków, co jest możliwe, gdy między nimi wystąpił trwały i kompletny rozkład pożycia, zgodnie z art. 56 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Od roku 1985 za takie decyzje odpowiedzialne są Sądy Okręgowe (wtedy nazywane wojewódzkimi). Pojęcie „pożycia” zostało zdefiniowane w orzecznictwie, szczególnie w uchwale Sądu Najwyższego z 1955 r., jako wspólnotę duchową, fizyczną i gospodarczą.

Aby uzyskać rozwód, małżonkowie muszą przedstawić dowody w sądzie, potwierdzające, że nie utrzymują już wspólnego pożycia intymnego, nie darzą się uczuciem miłości, oraz nie utrzymują wspólnoty finansowej i gospodarczej. Choć takie podejście wydaje się uzasadnione w sytuacjach sporu między małżonkami, zwłaszcza przy orzekaniu o winie, to w przypadku jednomyślnej zgody na rozstanie, celowość tak skomplikowanej procedury staje się dyskusyjna. Możliwa liberalizacja przepisów w tym zakresie byłaby z pewnością wartą rozważenia alternatywą.

Zwłaszcza że formalności związane z zawarciem małżeństwa nie są tak złożone, wymagając jedynie dopełnienia procedur w urzędzie stanu cywilnego. Wiele krajów postanowiło uprościć procesy rozwodowe, wprowadzając obok tradycyjnej procedury sądowej także możliwość uzyskania „rozwodu za porozumieniem stron” poprzez procedurę administracyjną lub przy udziale notariusza (np. we Francji). Wielka Brytania również zdecydowała się na liberalizację przepisów, umożliwiając wspólne składanie pozwów rozwodowych, w których małżonkowie deklarują, że ich związek rozpadł się nieodwracalnie. Wprowadzenie zmian oznacza, że nie jest konieczne wskazywanie konkretnych przyczyn takiego rozpadu.

Rozwody par, które nie posiadają dzieci i nie występują między nimi sporne kwestie, mogłyby być przeprowadzane w bardziej uproszczony sposób. Chociaż brak dzieci nie oznacza, że rozwód staje się trywialny, to wiele aspektów nie musi być branych pod uwagę. Istnieją sytuacje, kiedy tego rodzaju rozwody stanowią jedynie formalność, gdyż małżonkowie nie mają już ze sobą żadnych więzi, jednak niestety muszą czekać miesiącami na rozprawę. W przypadku, gdy strony są zgodne i pragną zakończyć pewną formalność, jaką jest rozwiązanie ich małżeństwa, powinny mieć możliwość załatwienia tego w szybkim tempie. Przesuwanie procedury utrudnia zakończenie pewnego etapu życiowego i rozpoczęcie nowego. To szczególnie dotkliwe dla osób, które już podjęły trudną decyzję o rozstaniu, a teraz muszą czekać na wyznaczenie terminu rozprawy. Uwydatnia się, że uproszczona procedura powinna obejmować rozwody bezsporne, w których większość spraw sprowadza się do jednej krótkiej rozprawy, jednak oczekiwanie na nią może trwać kilka miesięcy.

Warto rozważyć stworzenie skróconej procedury sądowej do tego typu spraw. Na przykład strony mogłyby wspólnie przygotować pozew, podpisać go lub dołączyć do niego odpowiedź drugiej strony, aby przedstawić stanowisko obu stron. Delegacja takich spraw do notariuszy również mogłaby stanowić pewne rozwiązanie. W przypadku dwustronnej zgody na rozwód bez kwestii spornych, proces ten mógłby odbyć się przed notariuszem. Zwłaszcza, że w takich przypadkach i tak staje się formalnością, a Sąd, wobec zgodnych oświadczeń stron, nie przeprowadza postępowania dowodowego dotyczącego winy w rozkładzie pożycia.

W jednoznacznych sprawach, gdy małżonkowie bez sporów postanawiają zakończyć małżeństwo, rola sędziego ogranicza się do pełnienia funkcji urzędnika, który odbiera oświadczenia stron i sprawdza ich tożsamość. W przypadku jednomyślnego stanowiska stron właściwie nie zdarza się, aby Sąd odmówił orzekania rozwodu. Odmowa mogłaby nastąpić jedynie w sytuacji, gdy orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, ale trudno sobie to wyobrazić, gdy obie strony przedstawiają zgodne oświadczenia woli.

Rozwód bez rozprawy

Pierwszym aspektem, który warto podkreślić, jest fakt, że proces sądowy w sprawach rozwodowych podlega określonym zasadom. Sąd jest zawsze zobowiązany do starannego sprawdzenia, czy między małżonkami doszło do trwałego i całkowitego rozkładu pożycia małżeńskiego.

Szybki rozwód jest realny jedynie w sytuacji, gdy strony zgadzają się co do istotnych kwestii dotyczących rozwodu. To oznacza, że muszą osiągnąć porozumienie w najważniejszych kwestiach związanych z rozwodem (orzekanie lub nie orzekanie o winie, alimenty, dzieci). Niemniej jednak, porozumienie małżonków co do samego rozwodu nie jest możliwe. Bez względu na najbardziej jednoznaczne stanowisko małżonków w tej sprawie, Sąd zawsze jest zobowiązany do dokładnej analizy okoliczności i zbadania, czy aby na pewno nastąpił trwały i całkowity rozkład pożycia.

Istnieje jednak pewne rozwiązanie umożliwiające załatwienie kwestii rozwodowej bez konieczności przeprowadzania rozprawy. Rozwód bez rozprawy jest możliwy tylko na wniosek małżonków, którzy mogą dołączyć do pozwu prośbę o przeprowadzenie sprawy na posiedzeniu niejawnym przez Sąd.

Takie rozwiązanie znane jest jako rozwód bez rozprawy. Sąd analizuje przekazane pisma procesowe od stron i w przypadku braku spornych kwestii może wydać rozstrzygnięcie, nie wyznaczając terminu rozprawy.

Decydujące jest jednak uwzględnienie w pozwie kluczowych elementów, takich jak porozumienie dotyczące warunków rozwodu czy porozumienie rodzicielskie, co zwiększa szanse na skuteczny rozwód bez rozprawy.

Ważnym aspektem jest również to, że druga strona ma prawo zgłosić sprzeciw wobec wniosku o skierowanie sprawy na posiedzenie niejawne. W przypadku sprzeciwu, druga strona musi go zgłosić na piśmie w ciągu 7 dni od daty doręczenia zarządzenia. Jeśli druga strona pozostanie milcząca, uznaje się to za jej zgodę na takie rozwiązanie.

O tym czy skorzystać z tej możliwości i przeprowadzić rozwód bez rozprawy decyduje jednak tylko Sąd. Nadal większość Sędziów podchodzi do tego rozwiązania z ogromnym sceptycyzmem i nie decyduje się na przeprowadzanie rozwodu bez jednej choćby rozprawy, nawet w przypadku identycznych wręcz stanowisko stron.

Rozwód z orzekaniem o winie na pierwszej rozprawie

Czas trwania procesu rozwodowego jest uzależniony od wielu czynników, z głównym naciskiem na decyzję strony dotyczącą orzekania o winie. W przypadku, gdy małżonkowie jednogłośnie decydują się na rozwód bez orzekania o winie, istnieje szansa na szybkie zakończenie sprawy, nawet już po jednej rozprawie.

Natomiast rozwód z orzekaniem o winie może się przeciągać, czasami nawet przez kilka lat.

Rozwód, gdy w grę wchodzą dzieci, wymaga porozumienia w sprawie dziecka jako warunku przyspieszonego zakończenia postępowania.

Podział majątku również ma wpływ na czas trwania procesu rozwodowego. Przesłanie wcześniejszego i zgodnego wniosku o podział majątku zwiększa szanse na rozpoznanie wniosku rozwodowego już na pierwszej, jednocześnie ostatniej, rozprawie.

Udowadnianie winy w rozkładzie małżeństwa, starania o uzyskanie władzy rodzicielskiej oraz spory dotyczące alimentów mogą znacząco wydłużyć proces rozwodowy. Niespodziewane sytuacje, takie jak kwestie winy, alimentów czy kontaktów z dzieckiem w dniu rozprawy, mogą prowadzić do konieczności przeprowadzenia dodatkowych rozpraw.

Jeśli obie strony zgadzają się co do zaniechania orzekania o winie, wniosek w tej sprawie może zostać złożony także w trakcie postępowania rozwodowego. Ta decyzja ma sens jedynie w sytuacji, gdy obaj małżonkowie wyrażają zgodę na takie postanowienie.

Rozwód z orzekaniem o winie na pierwszej rozprawie zdarza się niezmiernie rzadko i dotyczy właściwie tylko takich przykładowych sytuacji:

– gdy wina jednego z małżonków jest bezdyskusyjna, a ilość twardych dowodów na nią wskazujących jest nieliczna i może być szybko przeprowadzona,

– gdy małżonek obarczany winą nie broni się, nie żąda orzeczenia winy drugiej strony lub wręcz przyznaje się do swojej wyłącznej winy.

Przebieg rozprawy rozwodowej bez orzekania o winie

Przebieg rozprawy rozwodowej bez orzekania o wini: jak to wygląda w praktyce? Kiedy już dotrzesz do właściwej sali w Sądzie, koniecznie sprawdź w wokandzie (czyli na liście spraw mających się odbyć w danym dniu na tej sali), czy Twoja rozprawa nie została przeniesiona do innej sali rozpraw lub odwołana. Wokanda może być zamieszczona na drzwiach konkretnej sali lub tuż obok drzwi. Może mieć formę papierową lub być wyświetlana na monitorze. Warto utrzymać spokój i nie denerwować się zbytnio, nawet jeśli rozprawa rozwodowa ulegnie opóźnieniu (co niestety może się zdarzyć w Sądzie). Zadbaj również o wyłączenie dźwięku w telefonie, aby nie zakłócać przebiegu rozprawy. Niektórzy Sędziowie są na to szczególnie wyczuleni.

Rozprawa zaczyna się jej wywołaniem. Wywołanie może nastąpić na dwa sposoby: protokolant może wyjść na korytarz i ogłosić sprawę, bądź informacja ta może być przekazana za pomocą głośnika zainstalowanego w korytarzu. W kontekście sprawy o rozwód, ogłoszenie może brzmieć przykładowo następująco: „Sprawa Anny Nowak przeciwko Janowi Nowakowi: proszę wejść na salę” lub „Do sprawy państwa Nowak: strony i świadkowie proszeni na salę”. Po usłyszeniu takiego komunikatu, należy udać się do sali rozpraw, a wchodząc do środka, standardowo się przywitać. Powód, czyli małżonek, który złożył pozew o rozwód, zawsze zasiada po prawej stronie sądu, czyli po stronie prawa ręki sędziego, natomiast pozwany – po lewej stronie sądu, czyli po stronie lewej ręki sędziego.

Pamiętaj: gdy Sąd zwraca się do Ciebie lub Ty zwracasz się do Sądu, zawsze należy wstać. Wobec Sądu używamy wyłącznie zwrotu „Wysoki Sądzie”, omijając formy jak „pani/panie sędzio”, „proszę pani/proszę pana”. W trakcie rozprawy rozwodowej należy dokładnie przestrzegać poleceń Sądu, zachowując spokój i stosując się do zasad kultury osobistej, unikając nieuzasadnionych wypowiedzi.

Uwagi: rozprawa rozwodowa odbywa się przy zamkniętych drzwiach, bez udziału publiczności, chyba że obie strony żądają publicznego rozpatrzenia sprawy, a Sąd uzna, że jawność nie narusza moralności. Na sali rozpraw przez cały czas jej trwania mogą być obecni jedynie Strony oraz ich pełnomocnicy.

Rozprawa rozwodowa rozpoczyna się od weryfikacji obecności wszystkich wezwanych osób. Jeśli wzywano świadków, sąd po sprawdzeniu ich obecności prosi ich o opuszczenie sali rozpraw i oczekiwanie na korytarzu na kolejne wezwanie. Następnie sędzia skieruje pytania do stron, zaczynając od strony powodowej, a potem przesłuchując stronę pozwaną. Sąd zbada także aktualność zgłoszonych w piśmie żądań oraz zapyta, czy strony składają dodatkowe wnioski dowodowe.

W sytuacji, gdy w sprawie istnieją sporne kwestie, takie jak orzekanie o rozwodzie z orzeczeniem o winie, spór dotyczący władzy rodzicielskiej, kontaktów z dziećmi, alimentów czy innych aspektów, Sąd zazwyczaj bada możliwość osiągnięcia polubownego porozumienia między stronami. W tym momencie warto być otwartym na kompromis i wspólnie rozważyć możliwości rozwiązania sporu. Jeśli Ty i Twój małżonek jesteście skłonni do uzgodnień, ale potrzebujecie chwili czasu na naradę, można zwrócić się do Sądu o krótką przerwę, abyście mogli przedyskutować te kwestie w spokoju na korytarzu, z większą szansą na porozumienie. Przerwa ta może okazać się kluczowa dla znalezienia wspólnego mianownika i uniknięcia dalszych trudności w procesie rozwodowym.

Sąd przeprowadza przesłuchanie każdego ze świadków wezwanych na rozprawę rozwodową, postępując zgodnie z ustalonym porządkiem. Na początku procedury, sędzia pyta strony, czy zgadzają się na przesłuchanie świadka bez wymagania od niego złożenia przyrzeczenia. W przypadku braku zgody którejkolwiek ze stron, świadek zostanie poproszony o złożenie uroczystego przyrzeczenia, które brzmi następująco: „Świadomy znaczenia moich słów i odpowiedzialności przed prawem, uroczyście przyrzekam, że będę mówił szczerą prawdę, nie zatajając niczego, co mi jest wiadome.” W trakcie składania tego przyrzeczenia wszyscy obecni wstają. Warto zauważyć, że niezależnie od tego, czy od świadka zostanie odebrane przyrzeczenie czy też nie, zeznaje on pod groźbą odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań.

Następnie Sędzia kieruje pytania do świadka, a po zakończeniu swojego przesłuchania przekazuje głos stronom, aby mogły zadawać swoje pytania. Pierwszeństwo mają te strony, które wystąpiły o przeprowadzenie dowodu z przesłuchania danego świadka. Kiedy strona zakończy zadawanie pytań, sąd udziela tego samego prawa drugiej stronie. Po zakończeniu przesłuchania, sędzia informuje świadka, że jest wolny i może opuścić salę rozpraw.

W przypadku, gdy w sprawie rozwodowej przewiduje się przesłuchanie wielu świadków, istnieje możliwość, że będą oni przesłuchiwani na różnych terminach. Na jednej rozprawie mogą być świadkowie, których przesłuchanie zostało wniesione przez powoda, na kolejnym terminie ci, których przesłuchanie wniesione zostało przez pozwanego, a dopiero na kolejnej rozprawie mogą być przesłuchiwane strony.

Po wysłuchaniu świadków, zarówno na tym samym terminie rozprawy rozwodowej, jak i ewentualnie na kolejnym, następuje etap przesłuchania stron, który jest obowiązkowy w przypadku rozprawy rozwodowej.

Sąd przystępuje do przesłuchania stron bez konieczności odebrania od nich przyrzeczenia. Jeśli pierwsze przesłuchanie nie dostarczy wystarczającej ilości informacji, sąd może zdecydować się na ponowne przesłuchanie jednej ze stron, po wcześniejszym odebraniu od niej przyrzeczenia. Przed rozpoczęciem przesłuchania, sąd zawiadamia strony o obowiązku mówienia prawdy i informuje, że w zależności od okoliczności mogą zostać przesłuchane ponownie po złożeniu przyrzeczenia. Przed odebraniem przyrzeczenia Sąd poucza stronę o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań.

Podczas przesłuchania stron na rozprawie rozwodowej, Sąd zazwyczaj inicjuje pytania dotyczące ogólnych informacji, takich jak wiek, zawód, wykształcenie itp., a następnie przechodzi do kluczowych zagadnień związanych z rozwodem. Pytania obejmują kwestie związane z przyczynami i okresem rozkładu pożycia, sprawy dotyczące władzy rodzicielskiej, kontaktów z dziećmi oraz alimentów na dzieci (jeżeli strony posiadają wspólne małoletnie dzieci).

Po zakończeniu przesłuchania powoda przez sąd, pozwanemu zostanie udzielona możliwość zadawania mu pytań. Proces ten będzie analogiczny również w przypadku przesłuchania pozwanego.

Po wysłuchaniu stron, Sąd poprosi strony o przedstawienie ich ostatecznego stanowiska. W przypadku, gdy żadna ze stron nie zgłosi dodatkowych wniosków dowodowych (warto pamiętać, że wniesienie wniosku dowodowego w tym etapie może być negatywnie ocenione przez Sąd, co może skutkować wydaniem postanowienia o pominięciu wniosku dowodowego), Sąd zakończy rozprawę.

Ogłoszenie wyroku w sprawie rozwodowej odbywa się podczas posiedzenia, na którym zakończono rozprawę rozwodową. Warto jednak zaznaczyć, że Sąd może zadecydować o odroczeniu ogłoszenia wyroku na ustalony termin, który przypada nie później niż dwa tygodnie po zamknięciu rozprawy. Takie odroczenie zazwyczaj występuje w bardziej złożonych sprawach, szczególnie gdy strony domagają się orzeczenia rozwodu z orzekaniem o winie w rozkładzie pożycia.

W sytuacji, gdy Sąd zdecyduje się na odroczenie ogłoszenia wyroku, poinformuje strony o nowym terminie, godzinie i sali rozpraw. Warto zaznaczyć, że obecność stron na ogłoszeniu wyroku nie jest obowiązkowa, a nieobecność nie wpływa na sam proces ogłaszania wyroku. Natomiast, jeśli Sąd planuje ogłosić wyrok w tym samym dniu, poprosi strony o opuszczenie sali rozpraw, gdzie będą mogły oczekiwać na korytarzu na ogłoszenie wyroku. Czas oczekiwania może być krótki, ale również przedłużać się nawet do kilkudziesięciu minut.

W przypadku ogłoszenia wyroku rozwodowego, strony zostaną wezwane ponownie na salę rozpraw, gdzie Sąd publicznie ogłosi treść wyroku. Sąd jednocześnie pouczy strony o możliwości wniesienia wniosku o uzasadnienie wyroku (z określonym terminem) oraz o innych istotnych kwestiach.

Należy pamiętać, że podczas ogłaszania wyroku rozwodowego, istotne jest uważne wsłuchanie się w treść wyroku, aby upewnić się, czy Sąd poprawnie uwzględnił wszystkie dane osobowe. W przypadku jakichkolwiek błędów, na przykład w imionach czy datach urodzenia, strony mają prawo złożyć wniosek o sprostowanie oczywistej pomyłki w wyroku rozwodowym.

Treści ogłaszanego wyroku wysłuchuje się na stojąco, natomiast po jego zakończeniu można usiąść, a Sąd krótko przekaże najważniejsze motywy swojego rozstrzygnięcia.

Pytania na rozprawie rozwodowej bez orzekania o winie

Idąc na rozprawę rozwodową, należy spodziewać się wielu różnych pytań. Każde małżeństwo jest indywidualne, dlatego nie da się szczegółowo przewidzieć i opisać wszystkich możliwych pytań. Można jednak pokusić się o przedstawienie pewnego zakresu jak mogą wyglądać pytania na rozwodzie bez orzekania o winie:

1. Czy obecny związek małżeński jest dla Państwa pierwszym?
2. Czy w Państwa małżeństwie urodziły się dzieci?
3. Czy istnieją dzieci spoza obecnego związku małżeńskiego?
4. Czy funkcjonuje u Państwa wspólność majątkowa, czy może obowiązuje rozdzielność majątkowa?
5. Jakie czynniki wpłynęły na Pani/Pana decyzję o zawarciu małżeństwa?
6. Gdzie zamieszkali Państwo po ceremonii ślubnej?
7. Jak układa się życie małżeńskie od momentu zawarcia ślubu?
8. Jakie były Wasze relacje?
9. Jakie konkretne zdarzenia lub aspekty doprowadziły do pogorszenia sytuacji w Waszym związku?
10. Czy podjęliście próby naprawy małżeństwa?
11. Od kiedy zaczęliście prowadzić oddzielne gospodarstwa domowe?
12. Kiedy zakończyło się Państwa życie intymne?
13. Czy Pani/Pan odczuwa jeszcze uczucia wobec współmałżonka?
14. Czy decyzja o rozwodzie została przez Państwa dobrze przemyślana?
15. Czy istnieją realne perspektywy na ponowne ożywienie Waszego związku?

Jeżeli Strony są rodzicami małoletnich dzieci, a dobro dzieci nie jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego po orzeczeniu rozwodu, sąd będzie dążył do wyjaśnienia kwestii dotyczących dzieci Stron oraz ich obecnej sytuacji. Może wtedy zadać następujące pytania:

1. Jakie zmiany wprowadziły dzieci do Państwa życia?
2. Czy czuliście trudności w spełnianiu obowiązków rodzicielskich?
3. Jak układa się komunikacja między Państwem w kwestiach związanych z dziećmi?
4. Czy ustalone zasady kontaktów z dziećmi są skuteczne?
5. Czy dzieci mają zagwarantowane podstawowe potrzeby?
6. Czy dzieci wiedzą o Państwa rozwodzie?
7. Jak dzieci zareagowały na Państwa rozstanie?
8. Czy cos zmieniło się w zachowaniu/stanie zdrowia dzieci po Państwa rozejściu?

Pytania na rozprawie rozwodowej z orzekaniem o winie

W trakcie procesu rozwodowego, zwłaszcza gdy wiąże się to z orzeczeniem o winie, obie strony starają się jak najlepiej przygotować do rozprawy. Często doświadczają stresu związanego z oczekiwaniem na rozprawę rozwodową, zazwyczaj z powodu niepewności co do pytań, które zadaje sąd. Ten stres może być szczególnie intensywny, zwłaszcza gdy małżonkowie przeżywają rozstanie w atmosferze napięć emocjonalnych.

Dodatkowo, zeznania każdej ze stron oraz świadków mają kluczowe znaczenie dla decyzji sądu i całokształtu przebiegu rozprawy. To właśnie na podstawie tych zeznań sąd musi ustalić, kto ponosi odpowiedzialność za rozkład pożycia.

W związku z powyższym, szczegółowo analizowane są wszystkie kwestie sporne i żądania dotyczące wspólnego życia małżonków. Czasami pojawiają się pytania, które nie zostały wcześniej przewidziane przez żadną ze stron.

W niniejszym artykule omówimy, w jaki sposób skutecznie przygotować się merytorycznie do procesu rozwodowego oraz jakie pytania mogą zostać postawione przez sąd podczas rozwodu z orzeczeniem o winie.

Przede wszystkim warto odpowiednio przygotować się na pytania wstępne. W każdej sprawie rozwodowej Sąd musi ustalić kluczowe informacje. W tym celu obie strony zostaną zapytane o następujące kwestie:

– dokładną datę zawarcia związku małżeńskiego,

– informację, czy to pierwsze małżeństwo, czy może ponowne zawarcie związku,

– status umów majątkowych między małżonkami,

– obecność wspólnych potomków,

– obecność potomstwa z poprzednich związków małżeńskich lub pozamałżeńskich.

Pytania dotyczące przebiegu zdarzeń i okoliczności prowadzących do decyzji o rozwodzie: te pytania charakteryzują się wnikliwością i szczegółowością, odnosząc się do całego okresu pożycia małżeńskiego po zawarciu związku małżeńskiego. Na podstawie udzielonych odpowiedzi Sąd będzie analizować, w których obszarach (fizycznym, emocjonalnym czy gospodarczym) nastąpiło osłabienie więzi małżeńskiej.

Przykładowe trzy pytania z tego obszaru to:

– kiedy i z jakiego powodu zanikła więź fizyczna?

– dlaczego i w którym momencie zaczęło się rozpadanie małżeństwa?

– kiedy i z jakiego powodu przestało istnieć uczucie do małżonka?

Podczas odpowiadania na te pytania kluczowe są przejrzystość i zachowanie chronologii wydarzeń prowadzących do rozstania. To w tych pytaniach będzie rozważana kwestia winy w rozpadzie pożycia, którą jeden małżonek zarzuca drugiemu. Pytań wychodzących od „dlaczego i kiedy zaczęło się rozpadać Państwa małżeństwo” i „dlaczego uważa Pan/Pani, że to mąż/żona ponosi winę za rozpad Waszego małżeństwa” i mogących się rozbudować do dziesiątek jak nie setek pytań z tym związanych. Wszystko zależy bowiem od konkretnych powodów rozpadu danego związku i ich szczegółowego omawiania. Nie sposób tu nakreślić wszystkich możliwości, ale trzeba się liczyć z bardzo dokładnymi analizami i pytaniami o nawet drobne szczegóły z tym związane.

Pytania dotyczące aktualnej sytuacji i statusu małżeństwa:

W ramach tego zagadnienia Sąd będzie dążył do ustalenia szczegółów związanych z aktualną sytuacją, w tym sprawdzenia, czy strony posiadają wspólne konto bankowe oraz jakie są prognozy dotyczące ich sytuacji finansowej i mieszkaniowej po rozwodzie.

Przykładowe trzy pytania z tego obszaru obejmują:

– czy nadal zamieszkuje Pan/Pani z małżonkiem?

– kto podjął decyzję o pierwszym kroku w kierunku rozłąki?

– czy korzysta Pan/Pani z wspólnego konta bankowego?

Rozwód bez orzekania o winie a długi

Jeżeli chcemy rozwodu bez orzekania o winie, kwestia długów nie ma dla tego tematu absolutnie żadnego znaczenia. To, że jeden z małżonków lub obydwoje doprowadzili do powstania długów, może mieć jedynie wpływ na badanie przyczyn rozpadu więzi małżeńskiej, ale skoro strony nie domagają się orzeczenia o winie, będzie to jedynie fragment opowieści o historii ich małżeństwa.

Kwestia długów może pojawić się później: przy podziale majątku. W trakcie procesu dotyczącego podziału majątku między małżonkami (lub byłymi małżonkami), sąd decyduje o podziale jedynie aktywów, obejmujących m.in. nieruchomości, samochody, środki pieniężne, wyposażenie mieszkania, cenne ruchomości (dzieła sztuki, precjoza itp.).

W procesie sądowym dotyczącym podziału majątku nie następuje jednak podział długów. Taka zasada wydaje się logiczna, ponieważ wierzyciel małżonków nie uczestniczy w sprawie dotyczącej podziału majątku. Dlatego też Sąd nie ma podstaw do ustalania, który z małżonków powinien spłacić długi bez zgody czy wiedzy wierzyciela. W sytuacji gdy obydwaj małżonkowie zawierali umowę z wierzycielem (np. umowę o kredyt hipoteczny z Bankiem), w interesie wierzyciela leży możliwość egzekwowania swojej wierzytelności od obojga małżonków, nawet, jeżeli już nie są małżonkami. Również w sytuacji, gdy jeden z małżonków okaże się niewypłacalny, wierzyciel może nadal dochodzić spłaty od drugiego małżonka.

Zatem długi zaciągnięte wspólnie przez małżonków w trakcie trwania wspólności majątkowej podlegają wspólnej odpowiedzialności także po rozwodzie. Obydwaj powinni zatem wspólnie dbać o terminową spłatę wszelkich zobowiązań finansowych. Rozwód bez orzekania o winie nie ma wpływu na długi.

Odpowiedzialność solidarna oznacza, że wierzyciel ma prawo żądać całkowitego uregulowania długu od jednego z byłych małżonków lub od każdego z nich w stosownej proporcji (niekoniecznie równej). Przykładowo, wierzyciel może żądać zapłaty 90% długu od jednego z małżonków i jedynie 10% od drugiego. Zależy to tylko od wierzyciela.

Zazwyczaj wierzyciel kieruje swoje roszczenia do tego byłego małżonka, od którego łatwiej będzie mógł odzyskać wierzytelność. Przykładowo, może to być małżonek, który otrzymał w ramach podziału majątku nieruchomość lub ten, który czerpie znaczne dochody z umowy o pracę (egzekucja z wynagrodzenia za pracę jest stosunkowo łatwa).

Małżonek, który ureguluje cały dług, może w następstwie żądać zwrotu odpowiedniej części od drugiego małżonka, który również ponosił odpowiedzialność za to zobowiązanie. Jednak problem pojawia się, gdy drugi małżonek jest niewypłacalny. W takiej sytuacji małżonek, który uregulował wspólny dług, pozostaje bez środków zwrócenia swoich wydatków. Tak więc nawet po rozwodzie, ryzyko i konsekwencje niewypłacalności jednego z małżonków obciążają drugiego.

Podział majątku, czy to przez sąd, czy też na drodze umowy, zazwyczaj zachodzi pewien czas po ustaniu wspólności majątkowej. Warto przypomnieć, że wspólność majątkowa ustaje najpóźniej w wyniku rozwodu, ale może także zakończyć się wcześniej na skutek umowy między małżonkami lub w wyniku odpowiedniej decyzji sądu. W tym okresie wierzyciele nie będą czekać. Nikogo nie obchodzi, że przechodzicie przez trudny czas i musicie teraz uregulować wiele kwestii. Zaczynają pojawiać się wezwania do zapłaty od Banków czy innych wierzycieli, i występuje konieczność bieżącego regulowania zobowiązań.

Dług jest wspólny, więc masz obowiązek go spłacać, ale nie martw się. W procesie podziału majątku wszystko zostanie uregulowane, choć może być to trudne…

Jakie zobowiązania można rozliczyć w sprawie o podział majątku wspólnego małżonków? Przypomnę jedynie, że mówię tu o zobowiązaniach, które regulujesz w okresie między zakończeniem wspólności małżeńskiej a ostatecznym podziałem majątku. W kontekście sprawy o podział majątku, nie masz możliwości uregulowania zobowiązań, które pozostają nieuregulowane w chwili wydania postanowienia kończącego postępowanie – z małym wyjątkiem. Jeżeli w tym okresie spłaciłeś wspólne zadłużenie, w ramach sprawy o podział majątku możesz domagać się zwrotu tej wpłaty w proporcji do udziału, który miał twój małżonek w majątku wspólnym. Zazwyczaj wynosi to 50%, choć mogą wystąpić odstępstwa od tej zasady.

Warto pamiętać, że jeśli nie rozliczysz tego w sprawie o podział majątku, stracisz możliwość późniejszego dochodzenia tych roszczeń. Żadne postanowienie sądu nie pomoże ci odzyskać tych środków.

Na podobnych zasadach możesz ubiegać się o rozliczenie zobowiązań, które, choć zaciągnąłeś sam, były przeznaczone na majątek wspólny. Wyjątek dotyczy sytuacji, gdy te środki zostały wykorzystane do zaspokojenia potrzeb rodziny, chyba że przyczyniły się one do zwiększenia wartości majątku wspólnego (np. remont wspólnego domu, podnoszący jego wartość).

Jeśli z własnych dochodów regulowałeś wspólne długi przed ustaniem wspólności majątkowej, nie ma możliwości ich rozliczenia. Pamiętaj, że twoje dochody stanowią część majątku wspólnego. W związku z tym warto wcześniej rozważyć ustanowienie rozdzielności majątkowej z wsteczną datą.

Rozwód bez orzekania o winie a wspólne mieszkanie

Rozstanie małżonków to proces pełen emocji i zmian, a jednym z kluczowych aspektów tego wydarzenia jest kwestia miejsca zamieszkania. Rozwód bez orzekania o winie a wspólne mieszkanie to temat przewijający się w sprawach rozwodowych nader często. Mieszkanie, jako często najcenniejszy element majątku wspólnego, wymaga szczególnej uwagi w kontekście podziału majątku podczas rozwodu. Zrozumienie, jak ten proces przebiega, jest niezwykle istotne. Czy posiadanie tytułu prawnego do lokalu ma znaczenie? Jak sąd dokonuje podziału mieszkania? Czy małżonek winny rozpadu małżeństwa musi opuścić wspólne mieszkanie?

Kwestią bardzo istotną jest, do kogo należy mieszkanie. Jeśli lokal stanowi wyłączną własność jednego z małżonków, będąc odrębnym składnikiem majątku nabytego przed małżeństwem lub poprzez darowiznę, spadek czy zapis, nie podlega on podziałowi po rozwodzie. Sytuacja ta dotyczy nieruchomości, które zostały nabyte przed małżeństwem lub uzyskane w trakcie trwania małżeństwa w sposób indywidualny, powodujący wejście mieszkania w skład majątku odrębnego jednego z małżonków. Jednakże, jeśli mieszkanie zostało zakupione przez oboje małżonków, a nie doszło do rozdzielności majątkowej, staje się ono elementem majątku wspólnego, obejmując także wyposażenie mieszkania. W przypadku rozwodu, majątek wspólny, w tym mieszkanie, podlega podziałowi.

Warto jednak zastanowić się, co dzieje się w przypadku, gdy małżonkowie nadal zamieszkują razem w chwili ogłoszenia rozwodu. Czy istnieje obowiązek wyprowadzki małżonka winnego rozpadu małżeństwa? Odpowiedź na to pytanie może być zależna od wielu czynników, takich jak umowy między małżonkami czy decyzje sądu. Ważne jest, aby wiedzieć, że aspekty mieszkalne są równie ważne jak kwestie majątkowe podczas procesu rozwodowego.

Orzeczenie o korzystaniu z mieszkania po rozwodzie: nawet jeśli mieszkanie należy wyłącznie do jednego z małżonków, nie oznacza to automatycznie, że druga strona musi opuścić to miejsce natychmiast po rozwodzie. W trakcie orzekania rozwodu sąd zobowiązany jest decydować o sposobie korzystania z mieszkania przez małżonków do momentu, gdy jedno z nich zdecyduje się na wyprowadzkę. Warto zaznaczyć, że tytuł prawny do lokalu, czyli czy jest własnością jednego z małżonków, obojga czy osoby trzeciej (np. mieszkanie wynajmowane), nie ma w tym przypadku znaczenia.

Jedyne sytuacje, w których sąd nie musi orzekać o korzystaniu z mieszkania, to gdy małżonkowie nie zamieszkują już razem (nawet jeśli jeden z nich lub oboje opuścili mieszkanie bez zamiaru powrotu) lub gdy obie strony zgodnie wniosą o brak orzeczenia w tej sprawie.

Warto podkreślić, że decydując o korzystaniu z mieszkania po rozwodzie, Sąd kieruje się przede wszystkim dobrem i potrzebami dzieci oraz uwzględnia sytuację każdego z byłych małżonków, zwłaszcza tego, któremu przyznano władzę rodzicielską.

W treści orzeczenia Sąd wskazuje, z których pomieszczeń mogą korzystać poszczególni byli współmałżonkowie, a które pozostają do wspólnego użytku (np. kuchnia, łazienka). Dodatkowo, Sąd może nałożyć konkretne nakazy i zakazy, np. zakaz wprowadzania obcych osób do mieszkania.

Wszelkie zagadnienia, które sąd musi rozstrzygnąć w wyroku rozwodowym, reguluje przepis art. 58 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Również w tym kontekście należy analizować sprawy związane z korzystaniem z mieszkania po zakończeniu małżeństwa.

Eksmisja jednego z byłych małżonków: w wyjątkowych sytuacjach istnieje możliwość dokonania eksmisji jednego z byłych małżonków, jeżeli mieszkanie jest własnością drugiego małżonka lub obojga. Zgodnie z postanowieniem art. 58 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, koniecznym warunkiem do przeprowadzenia eksmisji jest wykazanie rażąco nagannego postępowania małżonka, które uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie.

Przykłady takiego nagannego zachowania mogą obejmować:

– nadużywanie alkoholu,

– prowokowanie awantur,

– stosowanie przemocy wobec innych domowników.

Aby zrealizować eksmisję, konieczne jest złożenie stosownego wniosku do sądu przez drugiego z byłych małżonków. Jednak same oświadczenia domowników nie są dla sądu wiążące, a rażąco nagannego postępowania małżonka należy odpowiednio udowodnić, jednocześnie wykazując brak nadziei na zmianę tego zachowania. Wartością dowodową będą także wszelkie dokumenty czy zeznania świadków potwierdzające te negatywne zachowania.

Podział mieszkania po rozwodzie: rozstanie małżeńskie wiąże się nie tylko z emocjonalnymi aspektami, lecz także z koniecznością podziału majątku wspólnego, w tym mieszkania. Niezależnie od tego, czy rozwód nastąpił bez orzekania o winie czy z winy jednego z małżonków, sąd może podjąć decyzję o podziale mieszkania w jednym z trzech możliwych scenariuszy:

1. fizyczny podział mieszkania na dwie części: w przypadku, gdy istnieje możliwość wyodrębnienia dwóch samodzielnych lokali, ten sposób podziału może zostać zastosowany, zwłaszcza w sytuacji domów jednorodzinnych. Pozwala to na utrzymanie odrębności przestrzeni zamieszkiwanej przez każdego z byłych małżonków,
2. przyznanie mieszkania jednemu z małżonków: w tym przypadku, osoba, która staje się właścicielem mieszkania, zobowiązana jest do rozliczenia finansowego wobec byłego małżonka i dokonania spłaty wartości połowy (z reguły) wartości tego mieszkania. Ten sposób podziału ma na celu zabezpieczenie interesów jednej strony, jednak niesie ze sobą konieczność dokonania spłaty pomiędzy byłymi małżonkami,
3. sprzedaż mieszkania z podziałem kwoty między małżonków: ten scenariusz często jest wynikiem sytuacji, w której jedno z małżonków nie ma zdolności spłaty drugiego. Sprzedaż mieszkania odbywa się w toku postępowania egzekucyjnego, a uzyskane środki finansowe są dzielone pomiędzy byłych małżonków. Niemniej jednak, jest to opcja nieopłacalna dla obu stron, gdyż na licytacji komorniczej takie mieszkania najczęściej są sprzedawane znacznie poniżej ich wartości rynkowej.

Podział mieszkania po rozwodzie wymaga zrównoważonego podejścia, uwzględniającego zarówno aspekty praktyczne, jak i finansowe, a doświadczony prawnik (adwokat lub radca prawny) może pomóc w przejściu przez ten trudny okres.

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku.