Przepis art. 26 u.p.n. określa środki wychowawcze, które mogą być stosowane wobec nieletniego na każdym etapie postępowania, a więc jeszcze przed jego prawomocnym zakończeniem. Ustawodawca nie zawarł żadnych kryteriów, jakimi powinien kierować się sąd rodzinny, stosując środki tymczasowe, o jakich mowa w art. 26 u.p.n, dlatego należy odwołać się do ogólnych dyrektyw zawartych w ustawie o postępowaniu w sprawach nieletnich (art. 3 u.p.n.). Dyrektywa przewodnia wyrażona w art. 3 § 1 ustawy, nakazująca kierować się „przede wszystkim” dobrem nieletniego, ma zasadnicze znaczenie w razie zastosowania środków przewidzianych w art. 26 u.p.n. Tak, więc o zastosowaniu środków tymczasowych z art. 26 u.p.n. decydują przede wszystkim potrzeby wychowawcze i zapobieżenie – już w trakcie trwania postępowania – dalszej demoralizacji nieletniego czy możliwości popełnienia przez niego czynów karalnych i rozpoczęcie oddziaływań o charakterze wychowawczym w okresie rozpoznawania sprawy, zanim sąd podejmie ostateczne rozstrzygnięcia w zakresie stosowania środków docelowych.
Młodzieżowe Ośrodki Wychowawcze przeznaczone są dla dzieci i młodzieży niedostosowanych społecznie wymagających stosowania specjalnej organizacji nauki, metod pracy, wychowania i resocjalizacji jako resocjalizacyjno-wychowawcze, a dla dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim jako resocjalizacyjno-rewalidacyjne.
Do zadań Młodzieżowego Ośrodka Wychowawczego należy eliminowanie przyczyn i przejawów niedostosowania społecznego oraz przygotowanie wychowanków do życia zgodnego z obowiązującymi normami społecznymi i prawnymi. Młodzieżowe Ośrodki Wychowawcze przeznaczone są wyłącznie dla młodzieży, wobec której Sądy Rodzinne i Nieletnich zastosowały (w trybie ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich) środek wychowawczy w postaci umieszczenia w MOW.
Umieszczenie dziecka w placówce resocjalizacyjnej poprzedza konieczność przeprowadzenia badań nieletniego w Opiniodawczym Zespole Sadowych Specjalistów, na które kieruje Sąd Rodzinny. Badania określą stopień demoralizacji i rodzaj placówki, do jakiej ma być skierowany. W ich trakcie nieletni jest diagnozowany przez biegłych sądowych : psychologa, pedagoga i psychiatrę. Badaniom poddawani są również rodzice dziecka, co ułatwia diagnozę przyczyn niedostosowania społecznego i określenie zaleceń do dalszej pracy z nim. Do badań potrzebne są wyniki w nauce dziecka – ostatnie oceny, zeszyty z kilku przedmiotów, książeczka zdrowia dziecka oraz wszelka dokumentacja medyczna (wypisy ze szpitali, zaświadczenia lekarskie, informacje o przebytych chorobach).
W niektórych przypadkach Sąd może zalecić umieszczenie nieletniego w placówce przed badaniami i sporządzeniem wniosków przez biegłych, jeżeli wymaga tego dobro i bezpieczeństwo dziecka. Następnie sąd wyznacza termin rozprawy, na której określi jaki zastosuje wobec nieletniego środek wychowawczy np. nadzór odpowiedzialny rodziców, nadzór kuratora umieszczenie w Młodzieżowym Ośrodku Wychowawczym. Po wydaniu postanowienia o umieszczeniu w placówce, sąd kieruje sprawę do właściwego Starostwa Powiatowego, które prosi Centralny System Kierowania Nieletnich przy Ośrodku Rozwoju Edukacji (ORE) w Warszawie o wskazanie miejsca w placówce z uwzględnieniem poziomu edukacji ( klasy, języka obcego), na jakim jest nieletni. Starostwo Powiatowe po otrzymaniu wskazania przez ORE wydaje skierowanie do wskazanej placówki w Polsce, które jest ważne jeden miesiąc. Przez ten czas należy zgromadzić niezbędne dokumenty do umieszczenia w placówce i doprowadzić dziecko do wskazanego Ośrodka.
Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię
Sprawa sądowa opracowana przez KancelarięPostanowieniem wszczęto z urzędu postępowanie wobec nieletniego J. K.. w celem ustalenia, czy istnieją okoliczności świadczące o demoralizacji nieletniego, polegające na tym, że: kradł rodzicom i siostrom pieniądze, dysponował środkami z kart kredytowych rodziców bez ich zgody, nie realizował systematycznie obowiązku szkolnego, uciekał z lekcji, przeszkadzał nauczycielowi w ich prowadzeniu, wchodził w konflikty słowne z nauczycielami i rówieśnikami, wracał do domu w godzinach nocnych, był wulgarny i agresywny w stosunku do rodzeństwa i rodziców, miał trudności z dostosowaniem się do zasad panujących w domu i w szkole.
W opinii wskazano, że wobec, narastających symptomów demoralizacji uzasadnione jest umieszczenie nieletniego w Ośrodku Wychowawczego. Na posiedzeniu matka nieletniego J. K., A. K., oświadczyła, że od czasu wszczęcia postepowania sądowego nie ma nad synem żadnego nadzoru, pomimo upływu jednego miesiąca roku szkolnego nieletni nie założył zeszytów do poszczególnych przedmiotów ani nie ma podręczników do szkoły, opuścił 12 godzin lekcyjnych, które nie są usprawiedliwione, nadal zdarzają się kradzieże pieniędzy z portfela rodziców i rodzeństwa; nieletni J. K. jest wulgarny w stosunku do rodziców i rodzeństwa, wychodzi z domu nie informując rodziców gdzie idzie, w jakim celu i kiedy wróci; podczas wakacji zdarzały się okresy, że nie wracał na noc do domu. Nieletni J. K. potwierdził słowa matki oświadczając, że jest to prawda.
Odnosząc powyższe do okoliczności niniejszej sprawy, zauważyć należy, fakt i zakres demoralizacji nieletniego, został w wysokim stopniu uprawdopodobniony opinia biegłych, którzy potwierdzili zasadność umieszczenia J. K. w ośrodku wychowawczym. Jak zaś wynika z oświadczenia matki nieletniego, A. K., proces demoralizacji w ostatnich miesiącach nasilił się, gdyż nieletni oprócz czynów zarzuconych mu w postanowieniu z dnia 22 marca obecnie zaniedbuje także obowiązek szkolny, nie wykazując żadnego zainteresowania nauka i opuszczając lekcje w szkole. Znamiennym jest, że nieletni J. K. w całości potwierdził oświadczenie matki złożone na posiedzeniu. W tej sytuacji, koniecznym jest zastosowanie wobec nieletniego środków wychowawczych, już w roku postepowania sądowego, w celu zapobieżenia dalszej demoralizacji J. K. i zapewnienia kontynuowania przez niego nauki. Umieszczając nieletniego w młodzieżowym ośrodku wychowawczym, Sąd kierował się zaleceniami zwartymi w powołanej wyżej opinii biegłych, którzy zaznaczyli, że wpływ rodziców na kształtowanie się norm społeczno-moralnych i zachowanie nieletniego jest znikomy, gdyż syn ignoruje ich oczekiwania i nakazy, co uzasadnia zastosowanie środka „izolacyjnego”, gwarantującego wpływ na jego zachowanie, co jest niezbędnym warunkiem prawidłowej socjalizacji. Postanowienie Sądu Rejonowego – IV Wydział Rodzinny i Nieletnich z dnia 29 września 2017 r. IV Nkd 43/17
W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji. Prosimy przejść do zakładki kontakt.
Z wyrazami szacunku.
