Obok powództwa ekscydencyjnego wyróżnia się powództwo opozycyjne, w tym w szczególności powództwo o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności (wyroku sądu, katu notarialnego czy ugody). Ma ono na celu merytoryczną obronę dłużnika przed egzekucją. Legitymowanym czynnie jest zatem przede wszystkim dłużnik, czyli podmiot wymieniony w tytule wykonawczym. Może on żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub części albo jego ograniczenia w dwóch sytuacjach:
1) jeśli przeczy zdarzeniom, na których oparto wydanie klauzuli wykonalności, a w szczególności gdy kwestionuje istnienie obowiązku stwierdzonego tytułem egzekucyjnym niebędącym orzeczeniem sądu albo gdy kwestionuje przejście obowiązku mimo istnienia formalnego dokumentu stwierdzającego to przejście (art. 840 § 1 pkt 1 KPC); lub
2) po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane; gdy tytułem jest orzeczenie sądowe, dłużnik może oprzeć powództwo także na zdarzeniach, które nastąpiły po zamknięciu rozprawy, na zarzucie spełnienia świadczenia, jeżeli zgłoszenie tego zarzutu w sprawie było z mocy ustawy niedopuszczalne, a także na zarzucie potrącenia (art. 840 § 1 pkt 2 KPC). Okoliczności te są podstawami powództwa o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności.
Podstawy powództwa określone w art. 840 § 1 pkt 1 KPC umożliwiają kwestionowanie treści tytułu egzekucyjnego niebędącego orzeczeniem sądu, czyli np. treści ugody sądowej, ugody zawartej przed sądem polubownym, aktu notarialnego, czy też innych tytułów egzekucyjnych, które nie są orzeczeniem sądu powszechnego. W związku z tym, że powyższe tytuły egzekucyjne nie korzystają z przymiotu powagi rzeczy osądzonej, możliwe jest kwestionowanie ich zasadności w drodze powództwa przeciwegzekucyjnego.
Podstawy powództwa określone w art. 840 § 1 pkt 2 KPC opierają się natomiast na zaistnieniu zdarzeń powodujących wygaśnięcie zobowiązania lub brak możliwości jego egzekwowania. Do tego typu zdarzeń należy zaliczyć przede wszystkim: wykonanie zobowiązania, spełnienie za zgodą wierzyciela innego świadczenia (art. 453 KC), potrącenie (art. 498 KC), odnowienie (art. 506 KC), zwolnienie z długu (art. 508 KC), przedawnienie roszczenia stwierdzonego tytułem egzekucyjnym.
O ile w przypadku powództwa o zwolnienie spod egzekucji ustawodawca przewidział termin, w którym możliwe jest wytoczenie tego powództwa, o tyle takiego terminu nie wskazano w stosunku do powództwa opozycyjnego. Przepisy określają jednak pewne ramy czasowe, w których możliwe jest wniesienie tego typu pozwu. Przede wszystkim wykładnia językowa art. 840 KPC wskazuje na możliwość wytoczenia powództwa opozycyjnego w razie istnienia tytułu wykonawczego. Biorąc pod uwagę fakt, że tytułem wykonawczym jest tytuł egzekucyjny zaopatrzony w klauzulę wykonalności (art. 776 zd. 2 KPC), uznać należy, iż powództwo opozycyjne może zostać wytoczone dopiero po nadaniu tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności. Samo istnienie prawomocnego wyroku, nakazu zapłaty, czy też postanowienia nie jest jeszcze podstawą do wytoczenia powództwa przewidzianego w art. 840 KPC, którego celem jest merytoryczna obrona przed egzekucją.
Przed nadaniem klauzuli wykonalności dłużnik może natomiast wystąpić z powództwem o ustalenie (art. 189 KPC), że obowiązek stwierdzony tytułem egzekucyjnym przestał istnieć. Brak również wątpliwości w doktrynie i orzecznictwie, że dłużnik traci uprawnienie do wytoczenia powództwa opozycyjnego w chwili, w której doszło do wyegzekwowania świadczenia objętego tytułem wykonawczym w całości lub w określonej części w odniesieniu do już wyegzekwowanego świadczenia. Nie ma przy tym znaczenia, czy postępowanie egzekucyjne wobec dłużnika zostało już wszczęte czy nie – ważne, by była potencjalna możliwość wszczęcia tego postępowania poprzez istnienie w obrocie prawnym danego tytułu wykonawczego.
Powództwo opozycyjne ma na celu pozbawienie lub ograniczenie wykonalności tytułu wykonawczego. W razie istnienia podstaw powództwa prawo do jego wytoczenia może być realizowane przez dłużnika, nawet jeśli możliwość wykonania tytułu wykonawczego jest tylko potencjalna. Zatem obawa przed wykonaniem tytułu wykonawczego to wystarczający powód do wytoczenia sprawy, choćby wierzyciel jeszcze nie wystąpił z wnioskiem o wszczęcie egzekucji. Prowadzi to do wniosku, że w razie wytoczenia powództwa o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego, uznanie przy pierwszej czynności procesowej żądania pozwu przez pozwanego nie uzasadnia obciążenia powoda kosztami procesu, bowiem samo dysponowanie tytułem wykonawczym przez pozwanego jest podstawą do uznania, że dał on powód do wytoczenia sprawy.
Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię
Sprawa sądowa opracowana przez KancelarięW uzasadnieniu pozwu podniesiono, że powód W. K. (1) w ugodzie zawartej przed Sądem Rejonowym zobowiązał się łożyć rzecz małoletniego syna W. K. (2) alimenty w wysokości po 500 zł. miesięcznie, płatne z góry do rak matki dziecka A. K. do dnia 12-ego następującego po sobie miesiąca z ustawowymi odsetkami w przypadku zwłoki w płatności którejkolwiek z rat.
Zdaniem powoda ugoda została zawarta , gdyż W. K. (1) groziło zajecie wynagrodzenia za pracę w związku z niespłaconymi kredytami. Powód pozostawał w latach 2007-2016 w związku małżeńskim z A. K.. Powód wyjechał do pracy do Niemiec w 2007 r., zaś od 2008 roku do chwili obecnej powód przebywał i pracował na terenie Belgii i regularnie przekazywał A. K. środki na utrzymanie rodziny , w tym na syna W.. W 2012 roku A. K. przyjechała do powoda do Belgii wraz z synem W. K. (2) i zamieszkali razem, prowadząc wspólne gospodarstwo domowe. A. K. podjęła pracę na terenie Belgii . Do akt załączone dowody przelewów bankowych z konta W. K. (1) na konto A. K. w kwotach od 50 do 2.000 euro miesięcznie za lata 2008-2012.
Z dołączonych dowodów przelewów bankowych z konta W. K. (1) na konto A. K. wynika , że w latach 2008-2012 powód przesyłał pieniądze zarówno na spłatę długów jak i na utrzymanie rodziny , m.in. opłatę czynszu i mediów. Przesyłane były pieniądze w wyższych kwotach niż te , które A. K. przeznaczała na grzywny i pożyczki. Z zeznań świadków wynika , że rodzice małol. pozwanego w latach 2007-2015 r. prowadzili wspólne gospodarstwo domowe , były okresy gdy A. K. nie pracowała. Również po przyjeździe do Belgii z synem przez kilka pierwszych miesięcy nie pracowała , pozostawała więc ona i syn W. K. (2) na wyłącznym utrzymaniu W. K. (1).
Mając na uwadze powyższe sąd uznał, że roszczenie o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności w części – zasługuje na uwzględnienie. Zdaniem Sądu powód wykazał , iż spełnił świadczenie zobowiązujące go do łożenia alimentów na rzecz syna. Gdyby powód nie łożył na utrzymanie syna –A. K. mogła wystąpić w imieniu syna o egzekucję alimentów, gdyż wiedziała gdzie przebywa mąż , wiedziała z jakiego konta bankowego są przesyłane pieniądze.
Mając na uwadze powyższe okoliczności sąd pozbawił w części tytuł wykonawczy w postaci ugody zawartej przed Sądem Rejonowym zaopatrzonej klauzulą wykonalności w zakresie obejmującym alimenty należne za okres od 1.07.2007 r. do 30.11.2015 r. tytułem alimentów w kwocie po 500 zł miesięcznie wraz z należnymi odsetkami za zwłokę w płatności tych alimentów. Wyrok Sądu Rejonowego – III Wydział Rodzinny i Nieletnich z dnia 8 sierpnia 2017 r. III RC 344/16
W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji. Prosimy przejść do zakładki kontakt.
Z wyrazami szacunku.
