Twoja sprawa z zakresu prawa rodzinnego jest już wystarczająco stresująca. Nie powinieneś rozbijać banku tylko po to, aby upewnić się, że jesteś chroniony

Obniżenie alimentów na dziecko z powodu zmniejszenia zarobków, dochodów i pensji ojca

Zgodnie z regulacją art. 133 § 1 KRO, każdy z rodziców obowiązany jest do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Zakres świadczeń alimentacyjnych, który ustawodawca określił w art. 135 § 1 KRO, jest uzależniony od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego i od możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego. Przez usprawiedliwione potrzeby należy rozumieć potrzeby, których zaspokojenie zapewni podmiotowi uprawnionemu do alimentów odpowiedni rozwój fizyczny i duchowy. Pojęcia usprawiedliwionych potrzeb nie można przy tym – co wskazano w orzecznictwie Sądu Najwyższego – odrywać od pojęcia zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Pojęcia te (usprawiedliwione potrzeby uprawnionego i możliwości majątkowe oraz zarobkowe zobowiązanego) w praktyce pozostają bowiem we wzajemnej zależności i obie te przesłanki wzajemnie na siebie rzutują, zwłaszcza przy ustaleniu przez sąd wysokości alimentów (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 października 1969 r., III CRN 350/69, OSNPG 1970/2/15). Pamiętać należy, że przy ocenie zakresu obowiązku alimentacyjnego należy również brać pod uwagę usprawiedliwione potrzeby własne zobowiązanego (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 listopada 1975 r., III CRN 330/75).

Podzielić należy także wyrażony w judykaturze pogląd, iż obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dziecka stanowi uszczegółowienie ogólnego obowiązku „troszczenia się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka” i należytego przygotowania go, odpowiednio do jego uzdolnień, do pracy zawodowej (art. 96 KRO). Obowiązek ten nie jest ograniczony przez żaden sztywny termin, a w szczególności – przez termin dojścia przez alimentowanego do pełnoletniości.

Obniżenie alimentów na dziecko z powodu zmniejszenia zarobków, dochodów i pensji ojca Poznań

Nie jest także związany ze stopniem wykształcenia w tym sensie, że nie ustaje z chwilą osiągnięcia przez alimentowanego określonego stopnia podstawowego lub średniego wykształcenia. Jedyną miarodajną okolicznością, od której zależy trwanie bądź ustanie tego obowiązku, jest to, czy dziecko może utrzymać się samodzielnie. Z tej przyczyny w odniesieniu do dzieci, które osiągnęły pełnoletniość, brać należy pod uwagę to, czy wykazują chęć dalszej nauki oraz czy osobiste zdolności i cechy charakteru pozwalają na rzeczywiste kontynuowanie nauki. Przeciwne stanowisko prowadziłoby do zahamowywania, a co najmniej znacznego utrudniania, dalszego rozwoju dziecka, a to przez pozbawianie go środków materialnych, niezbędnych do kontynuowania nauki po osiągnięciu pełnoletniości, pozostawałoby zatem w sprzeczności ze wspomnianym wyżej podstawowym obowiązkiem rodzicielskim (wyrok Sądu Najwyższego z 14 listopada 1997 r., III CKN 257/97).

Osiągnięcie samodzielności przez dziecko, w rozumieniu art. 133 § 1 KRO, zakłada zdobycie przez nie odpowiadających jego uzdolnieniom i predyspozycjom kwalifikacji zawodowych. Rodzice winni zatem łożyć na utrzymanie i wykształcenia także pełnoletniego dziecka, zdobywającego kwalifikacje zawodowe, odpowiadające jego uzdolnieniom i predyspozycjom, np. uczącego się w szkole pomaturalnej lub studiującego na wyższej uczelni. Warunkiem jest tylko, by był to czas rzeczywistej nauki (wyrok Sądu Najwyższego z 26 listopada 1998 r., I CKN 898/97).

W myśl art. 138 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego prawomocne orzeczenie w przedmiocie alimentów może zostać zmienione w razie istotnej zmiany stosunków, przez którą rozumieć należy zmianę przesłanek wymienionych w art. 133 § 1 oraz art. 135 § 1 i 2 KRO określających wysokość alimentów. Zgodnie z powołanymi przepisami kwota alimentów należnych dziecku, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie a nie posiada majątku przynoszącego dochód, zależy od usprawiedliwionych potrzeb dziecka oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości każdego z jego rodziców, albowiem obowiązek alimentacyjny spoczywa w odpowiednich częściach na obojgu rodzicach, stosownie do ich aktualnych możliwości finansowych. Oznacza to, że również ojciec małoletniej powinien ponosić odpowiednią część wszystkich wydatków związanych z utrzymaniem córki w postaci: zakupu wyżywienia, ubioru, przyborów i pomocy szkolnych, części opłat eksploatacyjnych za mieszkanie którym przebywa, oraz innych wydatków niezbędnych do jej prawidłowego rozwoju i wychowania.

Stosownie do stanowiska Sądu Najwyższego wyrażonego w uchwale z dnia 9 listopada 1994 r., sygn. akt IIICZP 138/94, podstawą obliczenia wysokości alimentów jest dochód netto (a nie brutto) zobowiązanego (OSNC Nr 3/1995, poz. 43, glosy aprobujące Tadeusz Smyczyński OSP Nr 9/1995, poz. 194, oraz Zdzisław Krzemiński „Monitor Prawniczy” Nr 4/1995, str.113).

Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię

W wyniku analizy materiału procesowego należy stwierdzić, że od czasu zakończenia poprzedniej sprawy w przedmiocie alimentów doszło do znacznego obniżenia wysokości rzeczywiście osiąganych przez ojca małoletnich dochodów. Jego zarobki w chwili orzekania rozwodu wynosiły ponad (…) zł a dodatkowo otrzymywał on znaczne premie. Obecnie jego dochód wynosi ok. (…) zł netto miesięcznie, a więc o ponad połowę mniej.

Sąd dał wiarę powodowi w zakresie w jakim podał, że po rozwiązaniu umowy o pracę z firmą (…) aktywnie poszukiwał nowego zatrudnienia i satysfakcjonującego go wynagrodzenia. Co prawda w okresie objętym zakazem konkurencji nie poszukiwał pracy tak aktywnie, jednak jak wyjaśnił wynikało to z faktu, że pracodawcy szukający pracowników nie chcieli czekać kilku miesięcy aby go zatrudnić.

Obniżenie alimentów na dziecko z powodu zmniejszenia zarobków, dochodów i pensji ojca Poznań

Wiarygodne jest również twierdzenie powoda, że mógłby podjąć pracę ze zdecydowanie wyższym wynagrodzeniem poza miejscem zamieszkania, jednak byłoby to ze szkodą dla jego kontaktów z dziećmi a biorąc pod uwagę konieczność utrzymania się w innej miejscowości jego faktyczne zarobki byłyby podobne do tych obecnych.

Ponadto Sąd miał na uwadze, że powód ma obecnie na utrzymaniu jeszcze córkę z obecnego związku. Co prawda sam fakt urodzenia się kolejnego dziecka nie pociąga za sobą automatycznie obniżenia obowiązku alimentacyjnego w stosunku do pozostałych dzieci, bowiem decydując się na kolejne dziecko powód wiedział, jaka jest jego sytuacja finansowa i wiedział, że ciąży na nim obowiązek alimentacyjny wobec synów, niemniej jednak jest to okoliczność, którą nie sposób pominąć przy ustalaniu obecnej sytuacji powoda.

Analiza materiału dowodowego prowadzi również do stwierdzenia, że obniżeniu uległy usprawiedliwione potrzeby małoletnich pozwanych. Matka małoletnich wskazywała, że koszt utrzymania każdego z synów wynosi obecnie 2.200-2.500 zł miesięcznie. Biorąc jednak pod uwagę przedstawione przez M. H. koszty utrzymania całej rodziny Sąd uznał, że kwota ta jest zawyżona. Do wskazanej przez siebie kwoty matka małoletnich wliczyła bowiem część kwoty ponoszonej tytułem spłaty raty kredytu mieszkaniowego. Należy jednak wskazać, że zgodnie z orzeczeniem Sądu Apelacyjnego w Krakowie „brak podstaw do wliczania do obowiązku alimentacyjnego kosztów mieszkania i jego utrzymania. W kwocie alimentów należy uwzględnić niejako ryczałtowo koszty zużycia wody, prądu, gazu do gotowania i ogrzania wody użytkowej dla dzieci. Jednak koszt utrzymania i ogrzania mieszkania obciąża rodzica któremu powierzono wykonywanie władzy rodzicielskiej i zobowiązany jest zapewnić dla siebie takie mieszkanie, które umożliwia pobyt z nim dzieci.” (por. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 23 marca 2016 r. w sprawie I ACa 1755/15). Stanowisko to jest w pełni trafne. Zamieszkiwanie małoletnich pozwanych razem z matką wpływa co najwyżej na wysokość opłat związanych ze zużyciem wody czy prądu, ale z pewnością brak jest podstaw do wliczania kosztów ich utrzymania raty kredytu, albowiem niezależnie od tego czy małoletni pozwani zamieszkiwaliby z matką czy nie, jest ona zobowiązana do uiszczania raty zaciągniętego kredytu we wskazanej wysokości.

Dodatkowo M. H. do kosztu utrzymania każdego z synów wliczyła część opłaty za jej telefon komórkowy, część opłaty za polisę OC i część kosztu polisy ubezpieczeniowej M. H., podczas gdy są to koszty niezwiązane z utrzymaniem małoletnich. Sąd do kosztów utrzymania małoletnich nie wliczył również podawanego przez ich matkę kosztu ochrony domu, bowiem w ocenie Sądu koszt ten nie stanowi usprawiedliwionej potrzeby małoletnich pozwanych.

Oceniając aktualną wysokość usprawiedliwionych kosztów utrzymania mał. F. i H. Sąd miał na uwadze, że obecnie ich matka nie ponosi już kosztów związanych z zatrudnianiem opiekunki ani też opłaty za przedszkole, bowiem oboje małoletni są obecnie uczniami szkoły podstawowej.

Biorąc pod uwagę możliwości zarobkowe ojca małoletniego a także zmniejszenie się zakresu usprawiedliwionych potrzeb małoletnich, Sąd na mocy art. 138 KRO obniżył wysokość alimentów. Wyrok Sądu Rejonowego – III Wydział Rodzinny i Nieletnich z dnia 10 października 2018 r. III RC 102/18

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku.

Adwokat Mateusz Ziębaczewski

Mateusz Ziębaczewski to doświadczony adwokat i specjalista od prawa rodzinnego. Swoją wiedzą i umiejętnościami służy klientom, pomagając im w najbardziej skomplikowanych sprawach rodzinnych. Gdy nie pisze artykułów na blogu, reprezentuje swoich klientów w sądzie, dążąc do osiągnięcia najlepszych dla nich rozwiązań.

email telefon LinkedIn

Zobacz pozostałe wpisy autora

Jarocin Gostyń Szamotuły Pleszew Czarnków Trzcianka Oborniki Chodzież Piła Gorzów Wielkopolski Konin Turek Nowy Tomyśl Leszno Wolsztyn Grodzisk Wielkopolski Gniezno Słupca Skoki Kalisz Śrem Buk Kostrzyn Duszniki Kościan Września Środa Wielkopolska Murowana Goślina Ostrów Wielkopolski Kórnik Luboń Swarzędz Opalenica Wągrowiec Krotoszyn Pobiedziska Pniewy Rogoźno Wronki Powidz S uchy Las Biedrusko Tarnowo Podgórne Komorniki Dopiewo Przykona Kleczew Czerwonak Stęszew Kleszczewo Rokietnica Międzychód, Łódź Wrocław Warszawa Katowice Kraków Rzeszów Lublin Gdańsk Szczecin Zielona Góra Opole Śląsk Kielce Olsztyn Bydgoszcz, Mińsk Mazowiecki Wołomin Pruszków Radom Otwock Legionowo Garwolin Grójec Ciechanów Grodzisk Mazowiecki Płońsk Ostrołęka, Dwór Mazowiecki Żyrardów Wyszków Mińsk Mazowiecki Łomianki Marki Ząbki Józefów Konstancin Sochaczew Nadarzyn Wólka, Kosowska Tarczyn Góra Kalwaria Wiskitki Teresin Zaborów Węgrów Warka Sokołów Przasnysz Pułtusk Raszyn Siedlce Białystok

Kancelaria Prawa Rodzinnego w Poznaniu