Twoja sprawa z zakresu prawa rodzinnego jest już wystarczająco stresująca. Nie powinieneś rozbijać banku tylko po to, aby upewnić się, że jesteś chroniony

Jak nie dać się w sprawie o podział majątku

Przedmiot postępowania o podział majątku wspólnego obejmuje:

1) ustalenie składu i wartości majątku wspólnego oraz jego podział między małżonków, byłych małżonków lub ich następców prawnych;

2) ustalenie roszczeń pomiędzy małżonkami podlegających rozliczeniu przy podziale majątku wspólnego powstałych w czasie trwania wspólności,

3) ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym;

4) ustalenie nieważności umowy majątkowej małżeńskiej.

W sprawie o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami właściwy jest sąd miejsca położenia majątku, a jeżeli wspólność ustała przez śmierć jednego z małżonków – sąd spadku.

Wniosek o podział majątku wspólnego powinien wskazywać udokumentowaną podstawę ustania wspólności majątkowej, określać majątek którego ma dotyczyć podział, zawierać żądnie dokonania podziału majątku. Jeżeli w skład majątku wchodzi np.  nieruchomość, wnioskodawca powinien dołączyć dowody dla wykazania jej przynależności do tego majątku.

Sądowy podział majątku wspólnego polega na podziale fizycznym rzeczy wchodzących w skład tego majątku, bądź na przyznaniu rzeczy jednemu z małżonków z obowiązkiem odpowiedniej spłaty drugiego małżonka albo na sprzedaży rzeczy stosownie do przepisów kodeksu postępowania cywilnego.

Sąd ustala z urzędu oraz samodzielnie skład oraz wartość majątku wspólnego ulegającego podziałowi, niezależnie od stanowiska uczestników postępowania w tym przedmiocie. Może zatem ustalić, że określony przedmiot wchodzi w skład majątku wspólnego także wówczas, gdy uczestnicy postępowania zgodnie twierdzą, iż stanowi on majątek osobisty jednego z nich.

W czasie trwania postępowania o podział majątku wspólnego sąd dokonujący podziału jest wyłącznie właściwy do rozstrzygnięcia sporu między uczestnikami postępowania o to, czy konkretny przedmiot majątkowy należy do majątku objętego wspólnością ustawową.

Rozliczeniu podlega całość stosunków majątkowych między małżonkami według stanu na dzień ustania wspólności ustawowej, natomiast podziałowi podlega stan czynny masy majątkowej w chwili dokonywania podział.

Na wniosek jednego z małżonków sąd może dokonać podziału majątku wspólnego w wyroku orzekającym rozwód, jeżeli przeprowadzenie podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki. Postępowanie w przedmiocie podziału toczy się w takim przypadku w trybie procesowym. W razie uchylenia wyroku orzekającego rozwód i rozstrzygającego o podziale majątku wspólnego jedynie w części orzekającej o podziale majątku wspólnego, przy jednoczesnym uprawomocnieniu się orzeczenia o rozwodzie, dalsze postępowanie toczy się w trybie postępowania nieprocesowego.

Majątek osobisty czy wspólny małżonka

Do majątku osobistego każdego z małżonków należą:

1) przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej;

2) przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił;

3) prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom;

4) przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków;

5) prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie;

6) przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość;

7) wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków;

8) przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków;

9) prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy;

10) przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej (surogacja) .

W skład majątku osobistego wchodzą tylko wymienione w nim składniki. Jest to więc katalog zamknięty i wyczerpujący. Pozostałe przedmioty, niewymienione wyżej, nie wchodzą do majątku osobistego, ale do majątku wspólnego i tak też należy zawsze rozstrzygać pojawiające się w tej mierze wątpliwości.

Jeżeli jednak małżonkowie w drodze intercyzy, zawartej przed ślubem, postanowili o wprowadzeniu pomiędzy nimi już od początku małżeństwa ustroju rozdzielności majątkowej, to wówczas przedmioty nabywane osobno przez każdego z nich – także w czasie trwania małżeństwa – wchodzą odpowiednio do ich majątków osobistych. Jeżeli następnie małżonkowie ci wprowadzą jednak, drogą kolejnej intercyzy, ustrój wspólności, to od tego czasu, ale nie wcześniej przedmioty przez nich nabywane będą wchodzić do majątku wspólnego. Natomiast wszystkie przedmioty nabyte wcześniej wejdą do ich majątków osobistych.

Jeżeli małżonkowie nabyli wspólnie jakiś przedmiot majątkowy jeszcze przed zawarciem małżeństwa (lub w okresie, w którym w czasie małżeństwa nie obowiązywał ustrój wspólności), to będzie on przedmiotem współwłasności w częściach ułamkowych zarówno przed zaistnieniem wspólności, jak i po jej nastaniu. Dalsze wspólne nabycie innych przedmiotów już w czasie trwania wspólności, ale ze środków pochodzących z obu majątków osobistych małżonków, sprawi, że staną się one składnikami majątku wspólnego, nawet gdyby małżonkowie postanowili wyłączyć ten skutek i postanowić, że nabyli dany przedmiot w częściach ułamkowych do majątków osobistych.

O zaliczeniu nabywanego przedmiotu do majątku wspólnego lub osobistego (odrębnego) powinno decydować porównanie wielkości środków użytych z każdego z tych majątków. W konsekwencji, nabyty przedmiot należy zaliczyć do tego z majątków, z którego pochodzi podstawowa część środków. Jeżeli środki z drugiego majątku są nieznaczne, stanowią nakład rozliczany, jeżeli natomiast wskazane kryterium nie może znaleźć zastosowania ze względu na brak daleko idącej różnicy między zaangażowanymi środkami, to – w braku odmiennej woli małżonków – nabyty przedmiot wchodzi do każdego z majątków w częściach ułamkowych proporcjonalnych do wysokości zaangażowanych środków. W obowiązującym systemie prawa rodzinnego można przyjąć domniemanie faktyczne, że przedmioty nabyte w trakcie wspólności małżeńskiej przez jednego z małżonków, zostały nabyte z majątku dorobkowego – na rzecz małżeńskiej wspólności majątkowej; natomiast nabycie rzeczy z majątku osobistego (odrębnego) musi wynikać nie tylko z oświadczenia dokonującego transakcji małżonka, ale także z całokształtu okoliczności tego nabycia.

Surogacja to zastąpienie jednego składnika majątku osobistego innym składnikiem. Konieczne jest spełnienie dwóch przesłanek: po pierwsze, aby to samo zdarzenie spowodowało z jednej strony wyjście określonego przedmiotu z majątku osobistego, a zarazem powodowało nabycie innego przedmiotu majątkowego, a ponadto po drugie, ten nowy przedmiot musi być nabyty w sensie ekonomicznym kosztem majątku osobistego. Surogacja może następować wielokrotnie w odniesieniu do następujących po sobie, kolejnych surogatów.

O tym, iż niezbywalne prawa niemajątkowe (w tym prawa autorskie osobiste) nie należą do majątku wspólnego małżonków i że nie można rozszerzyć na nie wspólności majątkowej, przesądza okoliczność, iż wspólność majątkowa obejmuje tylko prawa majątkowe.

Przedmioty uzyskane przez małżonka w wyniku działu spadku, dokonanego w czasie trwania wspólności ustawowej, należą do jego majątku odrębnego, bez względu na obciążenie małżonka dopłatą lub spłatą, chyba że spadkodawca inaczej postanowił.

Nie można przypisać decydującego znaczenia oświadczeniu małżonków, iż nabywany udział w nieruchomości nie należy do majątku dorobkowego, ponieważ samo takie oświadczenie nie może stanowczo wyłączać skutków wynikających z przepisów, w sytuacji pozostawania małżonków w ustroju małżeńskiej wspólności ustawowej. Jej ograniczenie lub wyłączenie możliwe jest na mocy małżeńskiej umowy przewidującej taki skutek i zawartej w formie aktu notarialnego.

Jeżeli na skutek rozszerzenia przez małżonków wspólności ustawowej przedmiot darowizny dokonanej na rzecz jednego z nich wszedł w skład majątku wspólnego, do zwrotu tego przedmiotu, wobec odwołania darowizny z powodu rażącej niewdzięczności obdarowanego, obowiązani są oboje małżonkowie.

Przedmioty zwykłego urządzenia domowego (meble, dywany, obrazy, sprzęt elektryczny i audiowizualny itp.) służące do użytku obojga małżonków są objęte wspólnością ustawową także w wypadku, gdy zostały nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił. Przedmioty zwykłego urządzenia domowego służące do użytku obojga małżonków nie są objęte wspólnością ustawową, jeżeli zostały nabyte przed powstaniem wspólności.

Wartość majątku

Wartość majątku określona jest na podstawie cen rynkowych poszczególnych składników majątku wspólnego. Na ceny te wpływa z kolei okoliczność ich ewentualnego obciążenia prawami akcesoryjnymi. Przy szacowaniu składników majątku wspólnego należy uwzględnić obciążenie zmierzające rzeczywistą wartość tych składników majątkowych, w szczególności obciążenie o charakterze prawnorzeczowym, za które ponosi odpowiedzialność każdorazowy właściciel nieruchomości, zwłaszcza obciążenie hipoteką i prawami dożywocia. Wartość takich obciążeń odlicza się zarówno przy ustalaniu składników majątku wspólnego, jak i przy zaliczeniu wartości przyznanej jednemu z małżonków nieruchomości na poczet przysługującego mu udziału w majątku wspólnym. Takie zbilansowane ujęcie dzielonego majątku pozwala w szczególności uniknąć zasądzania zbyt wysokich spłat od małżonka, któremu przyznano nabytą na kredyt nieruchomość lokalową. Ujęcie wartości takiej nieruchomości tylko w kategoriach aktywów, co dotąd dominuje w literaturze przedmiotu, prowadzi jednak do zasądzenia wysokich spłat od małżonka, który jest zmuszony nadto do spłaty kolejnych rat kredytu. Drugi z małżonków jest co prawda także dłużnikiem z tytułu tego kredytu, ale tracąc prawo do takiego lokalu nie jest już zainteresowany spłatą kredytu.

Nie można w sposób generalny wyłączyć możliwości zastosowania zasad współżycia społecznego jako podstawy do obniżenia spłat lub dopłat z udziałów przy podziale majątku wspólnego byłych małżonków.

Podział rzeczy wspólnej

Każdy z małżonków może żądać, ażeby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo że pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości. Pierwszeństwo ma fizyczny podział (w naturze) rzeczy wspólnej między małżonków. Następuje to w drodze przyznania każdemu z małżonków wyodrębnionej części wspólnej rzeczy. Wielkość tej części powinna odpowiadać wielkości udziału we współwłasności. Gdy małżonkowie złożą zgodny wniosek co do sposobu podziału majątku wspólnego, sąd wyda postanowienie odpowiadające treści wniosku, jeżeli projekt podziału nie sprzeciwia się prawu ani zasadom współżycia społecznego, ani też nie narusza w sposób rażący interesu osób uprawnionych.

Należące do majątku wspólnego udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, której wspólnikiem jest tylko jeden z byłych małżonków mogą być podzielone pomiędzy byłych małżonków, a więc także przypaść temu z współuprawnionych, który nie jest wspólnikiem, o ile w umowie spółki nie zawarto przewidzianego zastrzeżenia ograniczającego lub wyłączjącego wstąpienie do tej spółki współmałżonka wspólnika.

W razie zaistnienia ważnych powodów do ograniczenia podziału majątku wspólnego jedynie do części tego majątku rozstrzygnięcie w tym przedmiocie sąd może zamieścić jedynie w orzeczeniu działowym kończącym postępowanie w sprawie.

Jeżeli okaże się, że z jakichkolwiek przyczyn (w szczególności na skutek przeoczenia) prawomocne postanowienie o podziale majątku wspólnego nie objęło wszystkich istotnych składników majątku wspólnego, każde z małżonków może wystąpić w odrębnym postępowaniu o przeprowadzenie podziału uzupełniającego co do składników, które nie zostały uwzględnione w orzeczeniu podziałowym.

Spłaty i dopłaty

Jeżeli zniesienie współwłasności następuje na mocy orzeczenia sądu, wartość poszczególnych udziałów może być wyrównana przez dopłaty pieniężne. Rzecz, która nie daje się podzielić, może być przyznana stosownie do okoliczności jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych albo sprzedana stosownie do przepisów kodeksu postępowania cywilnego. Jeżeli ustalone zostały dopłaty lub spłaty, sąd oznaczy termin i sposób ich uiszczenia, wysokość i termin uiszczenia odsetek, a w razie potrzeby także sposób ich zabezpieczenia.

W postępowaniu o podział majątku wspólnego, sąd nie może wbrew woli małżonka przyznać mu prawa majątkowego i zasądzić od niego na rzecz innego małżonka spłatę lub dopłatę.  Dopiero zniesienie współwłasności rzeczy przez przyznanie jej własności na rzecz jednego (bądź kilku) z jej dotychczasowych współwłaścicieli aktualizuje obowiązek dokonania spłaty wartości udziałów pozostałych współwłaścicieli.

Sprzedaż lub zużycie majątku

Przedmioty majątkowe, które zostały zbyte lub zużyte w sposób prawidłowy, nie są uwzględniane przy podziale. Ocena użycia przez małżonka w czasie trwania wspólności majątkowej przedmiotu majątku wspólnego na cele konsumpcyjne zależna jest od tego, czy było ono uzasadnione potrzebami i dobrem rodziny. Gdy z punktu widzenia tych przesłanek było ono uzasadnione, przedmiot ten przestaje być składnikiem majątku wspólnego.

Przyznanie rzeczy na własność

Jeżeli przedmiotem współwłasności znoszonej w ramach postępowania o podział majątku wspólnego nie jest jedna rzecz, lecz kilka rzeczy o zbliżonych właściwościach,  małżonkom mogą być przyznane poszczególne na swoją wyłączną własność rzeczy o zbliżonych właściwościach i wartości. Przeprowadzenie podziału w taki sposób znosi albo przynajmniej istotnie ogranicza potrzebę orzekania o spłatach pomiędzy współwłaścicielami, co do których zawsze istnieje ryzyko, że nie zostaną uregulowane dobrowolnie i w terminie, a ich egzekwowanie tak czy inaczej doprowadzi do sprzedaży rzeczy niegdyś wspólnej, tyle że za cenę możliwą do uzyskania w postępowaniu egzekucyjnym, pomniejszoną o jego koszty.

Zamieszczone w prawomocnym postanowieniu o podziale majątku wspólnego orzeczenie co do wydania składników majątkowych przyznanych w wyniku podziału drugiemu małżonkowi przez małżonka, który włada tymi przedmiotami stanowi tytuł egzekucyjny podlegający wykonaniu w drodze egzekucji, w związku tym wobec zainteresowany małżonek nie może skutecznie dochodzić ich wydania w późniejszym procesie.

Rozliczenie i zwrot nakładów z majątku osobistego i wspólnego

Każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty, z wyjątkiem wydatków i nakładów koniecznych na przedmioty majątkowe przynoszące dochód. Można żądać również zwrotu wydatków i nakładów, które poczynił ze swojego majątku osobistego na majątek wspólny. Nie można żądać zwrotu wydatków i nakładów zużytych w celu zaspokojenia potrzeb rodziny, chyba że zwiększyły wartość majątku w chwili ustania wspólności. Nie wystarcza zatem sam fakt wzrostu wartości wynikający z dokonanego nakładu, ale wymagane jest utrzymywanie się nadal takiego wzrostu wartości w chwili ustania wspólności.

Nakłady i wydatki podzielić można, stosując różne kryteria, a mianowicie: wielkość, charakter nakładu, charakter i konieczność potrzeby oraz charakter zdarzenia powodującego konieczność nakładu lub wydatku, także kryteria podmiotowe.

Uprawnienie do zwrotu wydatków i nakładów podlega jednak dwóm ograniczeniom. Część nakładów wynika wprost z obowiązku zaspokojenia potrzeb rodziny, dotycząc zatem i takich potrzeb, które wymagają wydatków i nakładów na majątek osobisty każdego z małżonków. W szczególności wiążą się one ze zwyczajnymi, codziennymi potrzebami małżonka, w tym z zakupem zwyczajnych przedmiotów osobistego użytku. Jeżeli małżonkowie zgodnie postanawiają o zakupie takich przedmiotów, to co do zasady nie powstaje obowiązek zwrotu.

Niektóre przedmioty osobistego użytku, takie jak biżuteria, są szczególnie wartościowe, ale ich zakup stanowić może zaspokojenie potrzeb niematerialnych rodziny, wzmacniając istniejące więzi oraz być uzasadniony panującymi zwyczajami oraz zasadami współżycia społecznego lub być słuszny z innych względów. Zakup takich kosztownych przedmiotów osobistych nie powoduje powstania obowiązku stosownych rozliczeń w przyszłości, ponieważ wynika to z charakteru i przeznaczenia tych składników majątku osobistego.

Zwrotu dokonuje się przy podziale majątku wspólnego, jednakże sąd może nakazać wcześniejszy zwrot, jeżeli wymaga tego dobro rodziny. Roszczenie o zwrot nakładów i wydatków z majątku wspólnego staje się wymagalne dopiero w chwili podziału majątku wspólnego.

Podział majątku w rozwodzie

Stosownie do art. 58 § 3 KRO, na wniosek jednego z małżonków sąd może w wyroku orzekającym rozwód dokonać podziału majątku wspólnego, jeżeli przeprowadzenie tego podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu. Podział ten przeprowadza się według ogólnych zasad przewidzianych w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym oraz kodeksie postępowania cywilnego.

Przeprowadzenie w wyroku rozwodowym podziału majątku wspólnego stron nie powoduje nadmiernej zwłoki postępowania nie tylko wtedy, gdy między stronami nie ma sporu co do składu i sposobu podziału tego majątku, lecz także wtedy, gdy wyjaśnienie spornych między stronami okolicznościami, bądź też takich okoliczności, które sąd obowiązany jest ustalić z urzędu, wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego w ograniczonym przedmiotowo i czasowo zakresie.

Do nadmiernej zwłoki w postępowaniu może dojść w szczególności, jeżeli strony są w konflikcie, a zachodzi potrzeba określenia i wyceny nakładów poniesionych z majątku wspólnego na majątek osobisty małżonka bądź z majątku osobistego na majątek wspólny, a także w razie konieczności rozpoznania żądania ustalenia nierównych udziałów w majątku

W interesie szybkiej normalizacji stosunków majątkowych stron wskazane jest przeprowadzenie częściowego podziału majątku wspólnego, jeżeli tylko co do części majątku wspólnego możliwe jest dokonanie jego podziału bez spowodowania nadmiernej zwłoki postępowania. Dotyczy to w szczególności podziału majątku wspólnego w zakresie jego podstawowego składnika, jakim jest mieszkanie własnościowe lub spółdzielcze, samo lub wraz z przedmiotami urządzenia domowego.

Nie jest wyłączone dokonanie przez strony w procesie o rozwód podziału majątku wspólnego w drodze ugody sądowej z tym jednak zastrzeżeniem, że taka ugoda stanie się skuteczna z chwilą prawomocnego orzeczenia rozwodu. Z tą więc dopiero chwilą może być ona zaopatrzona klauzulą wykonalności.

Decyzję co do pozostawienia bez rozpoznania wniosku strony o dokonanie podziału majątku wspólnego w wypadku, gdy przeprowadzenie takiego podziału powodowałoby nadmierną zwłokę w postępowaniu, zamieszcza sąd – stosownie do okoliczności – albo w odrębnym postanowieniu, wydanym w toku postępowania, albo w sentencji wyroku rozwodowego. Decyzja o pozostawieniu wniosku bez rozpoznania nie podlega odrębnemu zaskarżeniu. Jeżeli podział nie zostanie dokonany przy rozwodzie, to ustawodawca dopuszcza możliwość dochodzenia podziału majątku wspólnegow odrębnym postępowaniu.

W razie zgłoszenia przez jedną ze stron wniosku o podział majątku, sąd rozwodowy „powinien dążyć do wykorzystania istniejących możliwości uzgodnienia stanowisk stron co do składu i sposobu podziału, mając jednak na względzie, że aprobowanie przez jednego z małżonków propozycji strony przeciwnej nie może być jedynie wynikiem stanowiska tej strony, uzależniającego wyrażenie zgody na rozwód od przyjęcia proponowanego przez nią sposobu podziału. Działalność mediacyjna sądu powinna zmierzać do przeprowadzenia podziału zgodnego z usprawiedliwionymi interesami obu stron”(tak Wytyczne SN z 1978 r., uzasadnienie tezy XIII).

[spacer]

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku.

Adwokat Mateusz Ziębaczewski

Mateusz Ziębaczewski to doświadczony adwokat i specjalista od prawa rodzinnego. Swoją wiedzą i umiejętnościami służy klientom, pomagając im w najbardziej skomplikowanych sprawach rodzinnych. Gdy nie pisze artykułów na blogu, reprezentuje swoich klientów w sądzie, dążąc do osiągnięcia najlepszych dla nich rozwiązań.

email telefon LinkedIn

Zobacz pozostałe wpisy autora

Jarocin Gostyń Szamotuły Pleszew Czarnków Trzcianka Oborniki Chodzież Piła Gorzów Wielkopolski Konin Turek Nowy Tomyśl Leszno Wolsztyn Grodzisk Wielkopolski Gniezno Słupca Skoki Kalisz Śrem Buk Kostrzyn Duszniki Kościan Września Środa Wielkopolska Murowana Goślina Ostrów Wielkopolski Kórnik Luboń Swarzędz Opalenica Wągrowiec Krotoszyn Pobiedziska Pniewy Rogoźno Wronki Powidz S uchy Las Biedrusko Tarnowo Podgórne Komorniki Dopiewo Przykona Kleczew Czerwonak Stęszew Kleszczewo Rokietnica Międzychód, Łódź Wrocław Warszawa Katowice Kraków Rzeszów Lublin Gdańsk Szczecin Zielona Góra Opole Śląsk Kielce Olsztyn Bydgoszcz, Mińsk Mazowiecki Wołomin Pruszków Radom Otwock Legionowo Garwolin Grójec Ciechanów Grodzisk Mazowiecki Płońsk Ostrołęka, Dwór Mazowiecki Żyrardów Wyszków Mińsk Mazowiecki Łomianki Marki Ząbki Józefów Konstancin Sochaczew Nadarzyn Wólka, Kosowska Tarczyn Góra Kalwaria Wiskitki Teresin Zaborów Węgrów Warka Sokołów Przasnysz Pułtusk Raszyn Siedlce Białystok

Kancelaria Prawa Rodzinnego w Poznaniu