Twoja sprawa z zakresu prawa rodzinnego jest już wystarczająco stresująca. Nie powinieneś rozbijać banku tylko po to, aby upewnić się, że jesteś chroniony

Jak pozbyć się męża albo żony z mieszkania i domu w sprawie o rozwód

Możliwość orzekania w wyroku rozwodowym eksmisji jednego z małżonków ze wspólnego mieszkania (art. 58 § 2 zd. 2 KRO) pojawiła się w wyniku nowelizacji art. 58 KRO. Ta nowa kognicja sądu mieści się w sferze szerszego uprawnienia do decydowania o wspólnym mieszkaniu rozwiedzionych małżonków w celu likwidowania lub łagodzenia obecnych i przyszłych konfliktów rodzinnych.

W literaturze przedmiotu została zwrócona uwaga na podwójną naturę art. 58 § 2 zd. 2 KRO: procesową i materialnoprawną. Unormowanie procesowe zezwoliło na orzekanie o eksmisji małżonka w wyroku rozwodowym, natomiast charakter materialnoprawny miało wykreowanie samodzielnej podstawy eksmisji, i to niezależnie od tego, jaki tytuł prawny przysługiwał małżonkom do ich wspólnego mieszkania, byleby prawo do mieszkania należało do majątku wspólnego. Możliwości takiej nie było przed dniem 1 marca 1976 r. Tak np. w wyroku z dnia 7 marca 1969 r., III CRN 33/69 (OSPiKA 1971, z. 10, poz. 174) Sąd Najwyższy wyraził pogląd, że przed podziałem majątku wspólnego brak jest legitymacji czynnej do żądania przez jednego z byłych małżonków wyeksmitowania drugiego z nich ze wspólnego lokalu spółdzielczego. Żaden bowiem z małżonków nie może poczytywać siebie za wyłącznie uprawnionego do całości spółdzielczego prawa do lokalu, a orzeczenie eksmisji któregokolwiek z nich oznaczałoby pozbawienie współwłaściciela posiadania i korzystania z przedmiotu stanowiącego współwłasność (patrz też orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 28 lutego 1973 r., III CRN 424/72, OSNCP 1974, z. 1, poz. 14). Ograniczenia takie nie obowiązują po nowelizacji, nawet co do małżonka, z którego członkostwem spółdzielcze prawo do lokalu jest związane (por. tezę II uchwały Pełnego Składu Izby Cywilnej Sądu Najwyższego z dnia 13 stycznia 1978 r., III CZP 30/77, OSNCP 1978, z. 3, poz. 39). Artykuł 58§ 2 KRO jest bowiem przepisem szczególnym, który w interesie rodziny zezwolił na ograniczenie, w przewidzianych w nim okolicznościach, praw jednego z małżonków do dorobkowego mieszkania.

Jak pozbyć się męża albo żony z mieszkania i domu w rozwodzie

Dla rozstrzygnięcia przedstawionego zagadnienia prawnego istotne są skutki zamieszczone w wyroku rozwodowym orzeczenia eksmisyjnego. Eksmitowany małżonek nie traci mianowicie spółdzielczego prawa do lokalu objętego wspólnością ustawową (art. 32 § 1 KRO w zw. z art. 218 § 1 Prawa spółdzielczego), ponieważ definitywne rozstrzygnięcie co do tego prawa następuje dopiero w sądowym postępowaniu o podział majątku wspólnego (art. 566-567 KPC), lub w umownym podziale dorobku (art. 1038 § 2 KC w zw. z art. 46 KRO), a ponadto eksmisja nie przesądza o sposobie podziału prawa do mieszkania (teza VIII uchwały Pełnego Składu Izby Cywilnej z dnia 9 czerwca 1976 r., III CZP 46/75, OSNCP 1976, z.9, poz. 184, teza II cyt. uchwały z dnia 13stycznia 1978 r., III CZP 30/77 oraz uchwała Pełnego Składu Izby Cywilnej SN z dnia 30 listopada 1974r., III CZP 1/74, OSNCP 1975, z. 3, poz. 37). Traci ona natomiast prawo do zamieszkania w dotychczasowym, wspólnym lokalu spółdzielczym, a jednocześnie drugi z rozwiedzionych małżonków zachowuje to prawo w sposób wyłączny (patrz tezę VI cyt. uchwały Sądu Najwyższego z dnia 13 stycznia 1978 r., III CZP 30/77).

Orzekając eksmisję na podstawie art. 58 § 2 zd. 2 KRO sąd nie określa – podobnie jak przy orzeczeniu jej w trybie zwykłym – okresu obowiązywania nakazu eksmisyjnego, a zatem obowiązuje on na zasadach ogólnych. Wykonanie tej eksmisji, dobrowolne albo przymusowe, nie neutralizuje skutków tego orzeczenia; utrata uprawnień do zamieszkania we wspólnym lokalu przez eksmitowanego byłego małżonka nadal obowiązuje, jeżeli nie uzyska on uprawnień do lokalu w następstwie dokonanego później podziału majątku wspólnego. Wyeksmitowany małżonek nie może więc zamieszkać w dorobkowym lokalu spółdzielczym wbrew woli małżonka uprawnionego, któremu z kolei przysługują środki prawne wymuszające status quo, także windykacyjne i negatoryjne. Z kodeksowych przepisów o ochronie własności (art. 222 KC) jednoznacznie korzystają członkowie spółdzielni mieszkaniowej mający własnościowe prawo do lokalu (art. 251 KC w zw. z art. 233 § 1 Prawa spółdzielczego) oraz najemcy (art. 690 KC), należy jednak uznać, że uprawnienie takie przysługuje również członkom spółdzielni dysponującym lokatorskim prawem do lokalu. Stanowisko takie zajął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 22 listopada 1985 r., II CR 149/85 (OSNCP 1986, z. 10, poz. 162), odwołując się do uprawnień najemcy (argumentum a minori ad maius). Możliwe więc jest, na żądanie jednego z byłych małżonków, orzeczenie eksmisji drugiego z nich z mieszkania stanowiącego przedmiot dorobkowego lokatorskiego prawa spółdzielczego, jeżeli drugi rozwiedziony małżonek, w stosunku do którego w wyroku rozwodowym orzeczono eksmisję, mieszkanie to opuścił, a następnie ponownie je zajął. Eksmitowany w trybie art. 58 § 2 zd. 2 KRO były małżonek nie jest bowiem uprawnionym do zajmowania wspólnego lokalu w rozumieniu art. 222 § 1 KC.

Orzeczeniu ponownej eksmisji nie sprzeciwia się wszczęcie sądowego postępowania o podział majątku wspólnego (art. 618 § 2 KPC w zw. z art. 567 § 3 KPC i art. 688 KPC), ponieważ tego rodzaju sprawa eksmisyjna nie należy do spraw wymienionych w art. 618 § 1 KPC. Nie jest to bowiem ani sprawa o prawo do żądania podziału dorobku, ani spór o przynależność spółdzielczego prawa do lokalu do majątku wspólnego, ani też sprawa dotycząca roszczeń z tytułu posiadania mieszkania. Ponadto celem eksmisji orzeczonej w wyroku rozwodowym jest odseparowanie rozwiedzionych małżonków z uwagi na rażąco naganne postępowanie jednego z nich oraz utrzymanie takiego stanu na przyszłość. Do czasu rozstrzygnięcia o podziale majątku wspólnego skutki orzeczenia eksmisyjnego z art. 58 § 2 zd. 2 KRO zostają więc utrzymane w mocy.Uchwała Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 9 lipca 1999 r. III CZP 18/99

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji. Prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku.

Adwokat Mateusz Ziębaczewski

Mateusz Ziębaczewski to doświadczony adwokat i specjalista od prawa rodzinnego. Swoją wiedzą i umiejętnościami służy klientom, pomagając im w najbardziej skomplikowanych sprawach rodzinnych. Gdy nie pisze artykułów na blogu, reprezentuje swoich klientów w sądzie, dążąc do osiągnięcia najlepszych dla nich rozwiązań.

email telefon LinkedIn

Zobacz pozostałe wpisy autora

Jarocin Gostyń Szamotuły Pleszew Czarnków Trzcianka Oborniki Chodzież Piła Gorzów Wielkopolski Konin Turek Nowy Tomyśl Leszno Wolsztyn Grodzisk Wielkopolski Gniezno Słupca Skoki Kalisz Śrem Buk Kostrzyn Duszniki Kościan Września Środa Wielkopolska Murowana Goślina Ostrów Wielkopolski Kórnik Luboń Swarzędz Opalenica Wągrowiec Krotoszyn Pobiedziska Pniewy Rogoźno Wronki Powidz S uchy Las Biedrusko Tarnowo Podgórne Komorniki Dopiewo Przykona Kleczew Czerwonak Stęszew Kleszczewo Rokietnica Międzychód, Łódź Wrocław Warszawa Katowice Kraków Rzeszów Lublin Gdańsk Szczecin Zielona Góra Opole Śląsk Kielce Olsztyn Bydgoszcz, Mińsk Mazowiecki Wołomin Pruszków Radom Otwock Legionowo Garwolin Grójec Ciechanów Grodzisk Mazowiecki Płońsk Ostrołęka, Dwór Mazowiecki Żyrardów Wyszków Mińsk Mazowiecki Łomianki Marki Ząbki Józefów Konstancin Sochaczew Nadarzyn Wólka, Kosowska Tarczyn Góra Kalwaria Wiskitki Teresin Zaborów Węgrów Warka Sokołów Przasnysz Pułtusk Raszyn Siedlce Białystok

Kancelaria Prawa Rodzinnego w Poznaniu