Twoja sprawa z zakresu prawa rodzinnego jest już wystarczająco stresująca. Nie powinieneś rozbijać banku tylko po to, aby upewnić się, że jesteś chroniony

Obniżenie i zmniejszenie alimentów na studiujące dziecko

Jak stanowi treść art. 135 § 1 i 2 KRO, zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie albo wobec osoby niepełnosprawnej może polegać w całości lub w części na osobistych staraniach o utrzymanie lub o wychowanie uprawnionego; w takim wypadku świadczenie alimentacyjne pozostałych zobowiązanych polega na pokrywaniu w całości lub w części kosztów utrzymania lub wychowania uprawnionego. Zgodnie z treścią wyroku Sądu Najwyższego z dnia 26 czerwca 1980 roku w sprawie o sygn. akt III CRN 107/80, LEX nr 8245) w sprawach o alimenty sąd ma obowiązek dokładnego i wnikliwego ustalenia usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego do alimentów oraz możliwości ich zaspokojenia przez zobowiązanego.

Zakres potrzeb dziecka, które powinny być przez rodziców zaspokojone wyznacza treść art. 96 KRO, zgodnie z którym rodzice obowiązani są troszczyć się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka i przygotować je należycie, odpowiednio do uzdolnień, do życia w społeczeństwie. Dlatego też rodzice w zależności od swych możliwości są obowiązani zapewnić dziecku środki do zaspokojenia zarówno jego potrzeb fizycznych (opieki, mieszkania, wyżywienia, odzieży, higieny osobistej, leczenia), jak i duchowych (kulturalnych) oraz środki wychowania (w tym kształcenia). Zawsze jednak dziecko musi mieć zapewnione podstawowe warunki egzystencji w postaci wyżywienia, stosownej do wieku i pory roku odzieży, środków ochrony zdrowia, edukacji. Wyjście poza wymienione potrzeby zależy już tylko od osobistych cech dziecka oraz od zamożności zobowiązanego.

Zakres obowiązku alimentacyjnego, zgodnie z treścią art. 135 § 1 i 2 KRO, zależy z jednej strony od potrzeb osoby uprawnionej, z drugiej zaś strony od możliwości zarobkowych i majątkowych osoby zobowiązanej. Usprawiedliwione potrzeby dziecka powinny być oceniane nie tylko na podstawie wieku, lecz również miejsca pobytu dziecka, jego środowiska, możliwości zarobkowych zobowiązanych do jego utrzymania i całego szeregu okoliczności każdego konkretnego przypadku. W szczególności usprawiedliwionych potrzeb nie można odrywać od pojęcia zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego, a także od zasady równej stopy życiowej. Pojęcia te w praktyce pozostają we wzajemnej zależności i obie przesłanki wzajemnie na siebie rzutują, zwłaszcza przy ustalaniu przez sąd wysokości alimentów. Górną granicą świadczeń alimentacyjnych są zarobkowe i majątkowe możliwości zobowiązanego, chociażby nawet w tych ramach nie znajdowały pokrycia wszystkie usprawiedliwione potrzeby uprawnionego do alimentacji (orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 10 października 1970 r., III CRN 350/69, opublikowane w OSNCP 1970, nr 2, poz. 15 i orzeczenie SN z dnia 20 stycznia 1972 r. , III CRN 470/71, I.. Pr 1972, nr 1-2, poz. 15). Możliwości zarobkowych i majątkowych nie należy przy tym utożsamiać z wysokością faktycznych zarobków, ale według tego, jakie dochody może osiągnąć zobowiązany do alimentowania przy założeniu, że dokłada wszelkich starań i wykorzystuje wszystkie swoje siły umysłowe i fizyczne. Jednocześnie wysokość alimentów powinna zaś być określona na takim poziomie, aby nie doprowadzić do niedostatku zobowiązanego.

Obniżenie i zmniejszenie alimentów na studiujące dziecko Poznań

Zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego można żądać w razie zmiany stosunków (art. 138 KRO), przy zachowaniu reguł wynikających z art. 135 KRO. Poprzez pojęcie „stosunków” należy rozumieć okoliczności istotne z punktu widzenia ustawowych przesłanek obowiązku alimentacyjnego i jego zakresu. Zatem zmiana stosunków to zmiana okoliczności, od których zależy istnienie i zakres obowiązku alimentacyjnego – rozumie się przez to zwiększenie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego lub istotne zmniejszenie możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego, które uzasadniają potrzebę skorygowania -zmniejszenia lub zwiększenia- wysokości świadczeń alimentacyjnych. Należy wziąć pod uwagę okoliczności mogące świadczyć o zmianie stosunków majątkowych stron takie jak: zmiana stosunków własnościowych powodująca utratę bądź zwiększenie majątku, okoliczności świadczące o zmianie możliwości zarobkowych stron, a także stan faktyczny. Zaznaczyć trzeba, że zmiana stosunków będąca podstawą do zmiany orzeczenia musi zaistnieć po uprawomocnieniu się wyroku, w którym zasądzono alimenty (wyrok SN z dnia 25 maja 1999 r. w sprawie o sygn. akt I CKN 274/99).

Podkreślenia wymaga, że zmiana orzeczenia alimentacyjnego na podstawie art. 138 KRO jest dopuszczalna tylko w razie zmiany stosunków powstałych po wydaniu tego orzeczenia i porównania stanu istniejącego w dacie uprzedniego orzeczenia ze stanem obecnym. Przy czym dowodzenie w przedmiocie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz możliwości majątkowych zobowiązanego ma na celu wykazanie zmian w tym zakresie i nie może zmierzać do polemiki z ustaleniami poczynionymi w poprzedniej sprawie, które jak już wskazano objęte są powagą rzeczy osądzonej.

Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię

W niniejszej sprawie powód domagał się obniżenia do kwoty po 600 zł miesięcznie renty alimentacyjnej ustalonej na rzecz pozwanej wyrokiem Sądu Rejonowego Poznań-Stare Miasto w Poznaniu z dnia 28 lutego wydanym w sprawie na kwotę po 900 zł miesięcznie.

Rozstrzygnięcie o żądaniu opartym na art. 138 KRO wymaga zatem porównania stanu rzeczy istniejącego w chwili uprawomocnienia wyroku zasądzającego alimenty na rzecz pozwanej, ze stanem rzeczy istniejącym na moment zamknięcia rozprawy w niniejszej sprawie. W szczególności konieczne było stwierdzenie, czy w badanym okresie nastąpiła taka zmiana stosunków, która uzasadniałaby obniżenie renty alimentacyjnej ustalonej wyrokiem Sądu Rejonowego Poznań-Stare Miasto w Poznaniu z dnia 28 lutego. W tym miejscu należy jeszcze wskazać, że na zasadzie art. 133 § 3 KRO rodzice mogą się uchylić od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu możności samodzielnego utrzymania się.

Od daty uprawomocnienia ostatniego wyroku zasądzającego alimenty na rzecz pozwanej upłynęło ponad sześć lat, jednakże I. B. w dalszym ciągu nie jest w stanie samodzielnie się utrzymać, albowiem kontynuuje edukację na studiach dziennych, a nie posiada cennego majątku przynoszącego dochód. Sąd wziął jednak pod uwagę, że pozwana jest już dorosłą kobietą, może zatem z powodzeniem podjąć pracę dorywczą – choćby w trakcie trzymiesięcznych wakacji letnich i w ten sposób pozyskać środki na choćby częściowe zaspokojenie swoich potrzeb. Wskazana przez pozwaną na rozprawie liczba godzin zajęć nie przekreśla w zasadzie możliwości podjęcia przez pozwaną zatrudnienia w ciągu roku akademickiego. Większość studentów z powodzeniem łączy pracę zawodową w niepełnym wymiarze czasu pracy z nauką.

Obniżenie i zmniejszenie alimentów na studiujące dziecko Poznań

Przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, że na zaspokojenie swoich usprawiedliwionych potrzeb pozwana wydatkuje aktualnie kwotę ok. 1.600 zł, podczas gdy przed sześcioma laty była to kwota ok. 1.700 zł w skali miesiąca. Odnosząc się do ustalonych wyżej kosztów utrzymania pozwanej Sąd wskazuje, że zostały one zweryfikowane w oparciu o treść złożonych do akt dokumentów, a nadto zasady doświadczenia życiowego i zawodowego, przy uwzględnieniu zasady równej stopy życiowej rodziców i dzieci. W zestawieniu usprawiedliwionych kosztów utrzymania pozwanej Sąd nie uwzględnił kosztów wizyt lekarskich – z uwagi na okoliczność, że pozwana może korzystać z bezpłatnych świadczeń oferowanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia, nadto kosztów remontów, zakupu mebli oraz napraw – jako że alimenty w swej istocie służą zaspokajaniu bieżących potrzeb uprawnionego, a wydatki tego rodzaju z pewnością do nich nie należą. Za wygórowane Sąd uznał deklarowane wydatki pozwanej na zapewnienie jej wypoczynku wakacyjnego. Biorąc pod uwagę fakt, że pozwana uczestniczy w obozach sportowych, który ty wydatek został oddzielnie wyszczególniony w zestawieniu kosztów jej utrzymania, Sąd przyjął, że usprawiedliwione jest wydatkowanie na ten cel kwoty 1.500 zł w skali roku, co daje średnio 125 zł w przeliczeniu na jeden miesiąc. Za zawyżone Sąd uznał również wydatki na zapewnienie pozwanej rozrywki w kwocie 150 zł miesięcznie. Sąd przyjął, że usprawiedliwione potrzebami pozwanej jest ponoszenie na ten cel kwoty 50 zł miesięcznie. Przypadający na pozwaną udział w kosztach utrzymania mieszkania został określony w oparciu o treść złożonych faktur i potwierdzeń wpłat, przy uwzględnieniu liczby domowników. W ocenie Sądu tak ustalone koszty utrzymania pozwanej nie mogą zostać uznane za wygórowane bądź zbyteczne. Niektóre z nich należałoby wręcz uznać za niskie, np. koszty zakupu odzieży i obuwia w wysokości 150 zł miesięcznie. Co prawda dość wysokie były wydatki pozwanej na zakup kosmetyków, jednakże z uwagi na okoliczność, że I. B. walczy z trądzikiem Sąd uznał je za usprawiedliwione i zgodne z zasadami doświadczenia życiowego.

Uzasadniając zgłoszone żądanie powód powoływał się na fakt narodzin kolejnego dziecka. W świetle judykatury Sądu Najwyższego za zmianę stosunków w rozumieniu art. 138 KRO uznaje się urodzenie kolejnego dziecka zobowiązanego, jednakże sam fakt narodzin kolejnego dziecka nie pociąga za sobą automatycznie ustania obowiązku alimentacyjnego w stosunku do pozostałych dzieci, jednakże może mieć wpływ na rozmiar istniejącego obowiązku alimentacyjnego (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 14 maja 2002 r., sygn. akt V CKN 1032/00). Obowiązkiem Sądu było zatem zbadanie, czy narodziny kolejnego dziecka miały wpływ na sytuację finansową powoda do tego stopnia, że uzasadniają uwzględnienie zgłoszonego przez niego żądania.

W dacie uprawomocnienia ostatniego wyroku zasądzającego alimenty na rzecz pozwanej powód otrzymywał z tytułu wykonywanej pracy wynagrodzenie w wysokości ok. 3.000 zł netto miesięcznie, a suma jego stałych comiesięcznych wydatków kształtowała się na poziomie ok. 2.030 zł miesięcznie. Aktualnie powód deklaruje osiąganie dochodu w wysokości 3.200 zł netto miesięcznie, przy czym z zeznania podatkowego pozwanego za rok 2015 wynika, że w poprzednim roku kalendarzowym zarabiał średnio ok. 4.500 zł netto miesięcznie. W ocenie Sądu możliwości zarobkowe powoda kształtują się na takim właśnie poziomie. Co prawda powód wywodził, że aktualnie nie ma już możliwości uczestnictwa w projektach urzędu miasta, w związku z czym jego możliwości zarobkowe zmniejszyły się, jednakże Sąd zwraca uwagę, że na okoliczność tę powód powoływał się już w toku ostatniej sprawy alimentacyjnej. Nie były zasadne również twierdzenia powoda odnośnie konieczności i chęci sprawowania opieki nad małoletnią córką L. skutkujących brakiem możliwości podjęcia dodatkowego zatrudnienia. Z zeznań świadka S. J. wynika, że powód pracuje 20 godzin w tygodniu. Skoro małoletnia uczęszcza do żłobka, możliwości podjęcia pracy w dodatkowych godzinach nie są zatem tak ograniczone, jak to przedstawił powód. Ponadto, jak już zostało zasygnalizowane w części uzasadnienia poświęconej ocenie dowodów, na okoliczność osiągania przez powoda dochodów wyższych niż deklarowane wskazuje choćby zestawienie przychodów gospodarstwa domowego powoda oraz deklarowanych kosztów jego utrzymania. Koszty swojego utrzymania powód określił na kwotę 2.098,98 zł, natomiast koszty utrzymania małoletniej córki L. na kwotę 1.449 zł.

Obniżenie i zmniejszenie alimentów na studiujące dziecko Poznań

Skoro dochody gospodarstwa domowego powoda opiewają rzekomo na kwotę od ok. 4.720 zł do ok. 4.950 zł miesięcznie (choć powód twierdził, że jest to kwota ok. 4.500 zł (3.200 zł + 1.300 zł)), to należałoby przyjąć, że po uwzględnieniu kosztów utrzymania jego oraz córki na utrzymanie konkubiny powoda, które kosztuje zapewne mniej więcej tyle co utrzymania Ł. B., oraz alimentację pozwanej pozostaje kwota jedynie ok. 1.170 zł – 1.400 zł w skali miesiąca, przy czym powód wywodził, że tylko na sam dojazd do pracy zarówno jego, jak i jego partnerki, wydatkowana jest kwota 1.200 zł miesięcznie, co daje 600 zł miesięcznie w przeliczeniu na jedną osobę. Powód nie wyjaśnił skąd rodzina będzie czerpać środki na zaspokojenie pozostałych potrzeb konkubiny oraz na alimentację pozwanej w deklarowanej kwocie 600 zł miesięcznie. Powyższe musiało skutkować stwierdzeniem, że dochody powoda są wyższe niż deklarowane. Skoro powód nierzetelnie przedstawił swoją sytuację finansową Sąd przyjął, że jego możliwości zarobkowe kształtują się na poziomie zbliżonym do ubiegłego roku, tj. ok. 4.500 zł miesięcznie. Mając na uwadze sumę kosztów utrzymania powoda oraz spoczywający na nim obowiązek partycypowania w kosztach utrzymania małoletniej córki L., a także fakt, że obowiązek alimentacyjny wobec dzieci wyprzedza inne zobowiązania Sąd stwierdził, że powód winien i może obecnie partycypować w kosztach utrzymania pozwanej do kwoty po 700 zł miesięcznie, o czym orzekł w punkcie 1. wyroku. Przy założeniu, że powód będzie w pełni wykorzystywać swoje możliwości zarobkowe, po uiszczeniu alimentów w tej wysokości pozostanie mu do dyspozycji kwota ok. 1.000 zł w skali miesiąca, którą może przeznaczyć na wsparcie konkubiny. Wyrok Sądu Rejonowego Poznań-Stare Miasto w Poznaniu – IV Wydział Rodzinny i Nieletnich z dnia 20 maja 2016 r. IV RC 32/16

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku.

Adwokat Mateusz Ziębaczewski

Mateusz Ziębaczewski to doświadczony adwokat i specjalista od prawa rodzinnego. Swoją wiedzą i umiejętnościami służy klientom, pomagając im w najbardziej skomplikowanych sprawach rodzinnych. Gdy nie pisze artykułów na blogu, reprezentuje swoich klientów w sądzie, dążąc do osiągnięcia najlepszych dla nich rozwiązań.

email telefon LinkedIn

Zobacz pozostałe wpisy autora

Jarocin Gostyń Szamotuły Pleszew Czarnków Trzcianka Oborniki Chodzież Piła Gorzów Wielkopolski Konin Turek Nowy Tomyśl Leszno Wolsztyn Grodzisk Wielkopolski Gniezno Słupca Skoki Kalisz Śrem Buk Kostrzyn Duszniki Kościan Września Środa Wielkopolska Murowana Goślina Ostrów Wielkopolski Kórnik Luboń Swarzędz Opalenica Wągrowiec Krotoszyn Pobiedziska Pniewy Rogoźno Wronki Powidz S uchy Las Biedrusko Tarnowo Podgórne Komorniki Dopiewo Przykona Kleczew Czerwonak Stęszew Kleszczewo Rokietnica Międzychód, Łódź Wrocław Warszawa Katowice Kraków Rzeszów Lublin Gdańsk Szczecin Zielona Góra Opole Śląsk Kielce Olsztyn Bydgoszcz, Mińsk Mazowiecki Wołomin Pruszków Radom Otwock Legionowo Garwolin Grójec Ciechanów Grodzisk Mazowiecki Płońsk Ostrołęka, Dwór Mazowiecki Żyrardów Wyszków Mińsk Mazowiecki Łomianki Marki Ząbki Józefów Konstancin Sochaczew Nadarzyn Wólka, Kosowska Tarczyn Góra Kalwaria Wiskitki Teresin Zaborów Węgrów Warka Sokołów Przasnysz Pułtusk Raszyn Siedlce Białystok

Kancelaria Prawa Rodzinnego w Poznaniu