Twoja sprawa z zakresu prawa rodzinnego jest już wystarczająco stresująca. Nie powinieneś rozbijać banku tylko po to, aby upewnić się, że jesteś chroniony

Obniżenie i zmniejszenie alimentów na byłą żonę po rozwodzie

Stosownie do treści przepisu art. 60 § 2 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku.

Z uwagi na fakt, iż zobowiązania alimentacyjne z reguły utrzymują się przez dłuższy czas, czemu nieodłącznie towarzyszą zmiany okoliczności kształtujących zakres świadczeń alimentacyjnych, ustawodawca przewidział w art. 138 KRO możliwość dokonania odpowiednich zmian w zakresie wysokości tych świadczeń. Zgodnie zatem z art. 138 KRO w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia dotyczącego obowiązku alimentacyjnego. Przepis ten pozwala, w razie zmiany zarobkowych lub majątkowych możliwości zobowiązanego lub uprawnionego do alimentacji, na zmianę orzeczenia lub umowy ustalającej wysokość alimentów.

Posiłkowo winno się uwzględnić również art. 135 KRO, który stanowi, że zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Należy wskazać, że ustawodawca nie definiuje pojęcia usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego. Tym niemniej zgodnie z utrwalonymi poglądami judykatury potrzeby te należy rozumieć szeroko. Są to nie tylko elementarne potrzeby polegające na zapewnieniu minimum egzystencji, ale również takie, które stworzą uprawnionemu normalne warunki bytowania odpowiadające jego wiekowi, statusowi społecznemu i wykształceniu. Przesłanką limitującą wysokość świadczeń alimentacyjnych są okoliczności leżące po stronie zobowiązanego, a zatem jego możliwości majątkowe i zarobkowe. Przez możliwości należy rozumieć nie tylko aktualnie uzyskiwany dochód, ale rzeczywiste możliwości zarobkowe. Należy zatem ocenić zdolność zobowiązanego do zarobkowania, a w zakres jego możliwości należy zaliczyć także i te, które nie są przez niego wykorzystywane, choć obiektywnie istnieją. W poczet możliwości zarobkowych zalicza się nie tylko dochody z jego pracy zarobkowej wykonywanej, bądź możliwej do wykonywania, czy też ekwiwalenty wynagrodzenia za pracę, jakim jest świadczenie emerytalne, ale też możliwe do uzyskania zasiłki i inne formy pomocowe. Możliwości majątkowe rozumie się także szeroko, nie tylko jako dochód aktualnie z majątku uzyskiwany, ale także jako rzeczywiste możliwości, a zatem także dochody, które zobowiązany może i powinien uzyskiwać przy prowadzeniu swoich spraw majątkowych z należytą starannością. Obowiązek świadczeń alimentacyjnych między małżonkami po rozwodzie stanowi kontynuację obowiązku wzajemnej pomocy powstałego przez zawarcie małżeństwa (tak SN w uchwale z dnia 16 grudnia 1987 roku, III CZP 91/86).

Obniżenie i zmniejszenie alimentów na byłą żonę po rozwodzie Poznań

Zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego można żądać w razie zmiany stosunków (art. 138 KRO), przy zachowaniu reguł wynikających z art. 135 KRO. Poprzez pojęcie „stosunków” należy rozumieć okoliczności istotne z punktu widzenia ustawowych przesłanek obowiązku alimentacyjnego i jego zakresu. Zatem zmiana stosunków to zmiana okoliczności, od których zależy istnienie i zakres obowiązku alimentacyjnego – rozumie się przez to zwiększenie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego lub istotne zmniejszenie możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego, które uzasadniają potrzebę skorygowania -zmniejszenia lub zwiększenia- wysokości świadczeń alimentacyjnych. Należy wziąć pod uwagę okoliczności mogące świadczyć o zmianie stosunków majątkowych stron takie jak: zmiana stosunków własnościowych powodująca utratę bądź zwiększenie majątku, okoliczności świadczące o zmianie możliwości zarobkowych stron, a także stan faktyczny. Zaznaczyć trzeba, że zmiana stosunków będąca podstawą do zmiany orzeczenia musi zaistnieć po uprawomocnieniu się wyroku, w którym zasądzono alimenty (wyrok SN z dnia 25 maja 1999 r. w sprawie o sygn. akt I CKN 274/99).

Podkreślenia wymaga, że zmiana orzeczenia alimentacyjnego na podstawie art. 138 KRO jest dopuszczalna tylko w razie zmiany stosunków powstałych po wydaniu tego orzeczenia i porównania stanu istniejącego w dacie uprzedniego orzeczenia ze stanem obecnym. Przy czym dowodzenie w przedmiocie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz możliwości majątkowych zobowiązanego ma na celu wykazanie zmian w tym zakresie i nie może zmierzać do polemiki z ustaleniami poczynionymi w poprzedniej sprawie, które jak już wskazano objęte są powagą rzeczy osądzonej.

Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię

Powód został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia. Jego obowiązek alimentacyjny nie jest więc ograniczony czasem.

W sprawie zostało ustalone, iż alimenty od R. M. na rzecz U. K. po raz ostatni zostały ustalone wyrokiem Sądu Rejonowego na kwotę 1100 zł miesięcznie. Dla oceny zasadności zgłoszonego roszczenia w niniejszej sprawie należało zatem ustalić, czy od tej ostatniej daty pomiędzy stronami nastąpiła taka istotna zmiana stosunków, która uprawniałaby do uwzględnienia powództwa.

W ocenie Sądu Rejonowego w niniejszej sprawie nie nastąpiła jakaś istotna zmiana sytuacji majątkowej pozwanej U. K.. Decydująca dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy stała się ocena sytuacji R. M.. Powód zresztą na uzasadnienie zgłoszonego żądania powoływał się tylko i wyłącznie na zmiany zaistniałe po jego stronie.

W pierwszej kolejności należy wskazać, iż zarówno powód, jak i pozwana są już w wieku emerytalnym, uzyskują świadczenia emerytalne. Oboje też mają problemy zdrowotne. To wszystko wskazuje, iż nie można wymagać, by obecnie wykonywali jeszcze jakąś pracę zarobkową. To powoduje, że przy uwzględnieniu stanu majątkowego stron (brak majątku mogącego podlegać spieniężeniu na bieżące utrzymanie) zakres obowiązku alimentacyjnego winien być oceniany w zakresie możliwości wyłącznie w oparciu o wysokość świadczeń emerytalnych stron.

Obniżenie i zmniejszenie alimentów na byłą żonę po rozwodzie Poznań

U. K. w dalszym ciągu mieszka w tym samym mieszkaniu, w którym zamieszkiwała w dacie orzekania w poprzedniej sprawie. Pozostaje nadal pod opieką lekarską, przyjmuje leki. Nadal pobiera emeryturę, wprawdzie w kwocie wyższej niż poprzednio, ale w dalszym ciągu w kwocie, która nie pozwala jej na samodzielne zaspokojenie potrzeb, tym bardziej nie pozwala jej na zapewnienie standardu życia sprzed orzeczenia rozwodu. Gdyby strony były w dalszym ciągu zgodnym małżeństwem sytuacja pozwanej byłaby korzystniejsza.

W ocenie Sądu Rejonowego usprawiedliwione potrzeby U. K. obecnie oscylują w granicach kwoty 2085 zł miesięcznie. Na kwotę tą składają się koszty czynszu i opłat mieszkaniowych około 500 zł, wyżywienie około 500 zł, środki czystości i kosmetyki 50 zł, ubrania 45 zł, koszty utrzymania samochodu około 300 zł, leki i leczenie 200 zł, kredyt za samochód 435 zł, ubezpieczenie 36 zł oraz inne 100zł. Jej usprawiedliwione potrzeby od 1 grudnia  będą wynosiły ok. 1600 zł miesięcznie.

Sąd ocenił, iż wydatki na żywność pozwanej winny być przyjęte w niższej wysokości, niż deklarowana w sprawie. Za adekwatną sąd przyjął kwotę 500 zł, przy porównaniu o połowę niższej kwoty powoda.

Sąd uznał za usprawiedliwione wydatki ponoszone przez pozwaną tytułem utrzymania samochodu, w tym także raty kredytu zaciągniętego kilka lat temu na jego zakup. Pozwana bowiem otrzymując alimenty od byłego męża mogła sobie pozwolić na zakup pojazdu, który był, a obecnie ze względu na stan jej zdrowia, jest jeszcze bardziej potrzebny do codziennego funkcjonowania. Samochód został nabyty po wydaniu orzeczenia, a przed upadłością działalności pozwanego, a zatem trudno żądać od pozwanej, aby w tym momencie zrezygnowała z niego. Raty kredytu podlegają jednak spłacie już tylko do listopada. Z tego też względu od dnia 1 grudnia koszty utrzymania pozwanej będą zbliżone do kwoty 1600 zł.

To skutkowało oceną, iż po stronie pozwanej w dalszym ciągu istnieją potrzeby, które winny być pokrywane w ramach rozszerzonego obowiązku alimentacyjnego byłych małżonków. Sytuacja jednak podlega odmiennej ocenie

Nie ulega żadnej wątpliwości, iż w przedmiotowym okresie w sytuacji powoda zaszło szereg zmian, które mają wpływ na ocenę jego możliwości zarobkowych i majątkowych. W sprawie zostało ustalone, iż powód uzyskuje emeryturę w kwocie około 1950 zł miesięcznie. Wcześniej prowadził działalność gospodarczą. Nie posiada innych źródeł dochodu, nie ma majątku. Nie świadczy pracy, nie prowadzi działalności gospodarczej, która wcześniej przynosiła dochody. Toczy się przeciwko niemu postępowanie egzekucyjne, a w stan upadłości została postawiona dobrze prosperująca uprzednio działalność gospodarcza.

Obniżenie i zmniejszenie alimentów na byłą żonę po rozwodzie Poznań

Sąd bazował na uzyskiwanym przez powoda świadczeniu emerytalnym, uwzględniając też jego obowiązek alimentacyjny wobec pełnoletniego syna. Należy jednak nadmienić, iż obowiązek alimentacyjny wobec syna nie jest określony żadnym terminem, przepis nie określa żadnego czasu na jaki mogą zostać orzeczone alimenty, wskazuje natomiast, że na rodzicach ciąży obowiązek łożenia na utrzymanie dzieci, które nie są jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie. Zatem należałoby wziąć pod uwagę, czy syn ma możliwość samodzielnego utrzymania się, czy kwota zasądzonych alimentów winna ulec obniżeniu, czy też po ukończeniu studiów licencjackich uprawniony nie powinien się samodzielnie utrzymywać. Syn pozwanego kończy trzeci rok studiów, winien więc w normalnym toku uzyskać licencjat. Syn pozwanego studiuje na studiach odpłatnych i raz powtarzał rok studiów. To skłania do wniosku, iż powód winien starać się by obowiązek ten został uchylony bądź obniżony.

Przedstawione przez powoda wydatki na jego własne utrzymanie były niższe niż 800 zł. Jednak sąd uwzględnił, iż racjonalne wydatki żywnościowe, wydatki na leki wskazują, iż na jego utrzymanie winien przeznaczać co najmniej 850 zł.

Strony były małżeństwem przez 23 lata, prowadziły wspólnie dobrze prosperującą działalność, zaś rozwód został orzeczony z winy powoda. Gdyby małżeństwo trwało zgodnie, pozwana mogłaby liczyć na dalsze finansowe wsparcie ze strony powoda, niezależnie od tego, iż jego sytuacja uległa pogorszeniu. Łączny ich dochód netto z uzyskiwanych świadczeń emerytalnych wynosiłby około 2900 zł, a ponadto posiadaliby mieszkanie i samochód, których właścicielem jest pozwana.

Zdaniem Sądu możliwości zarobkowe powoda uległy istotnemu zmniejszeniu w porównaniu do tych z ostatniej sprawy. To właśnie skutkowało zasadnością obniżenia alimentów. Zatem jeszcze przez kilka miesięcy powód jest zobowiązany do przekazywania alimentów w wyższej kwocie z uwagi na zobowiązania kredytowe pozwanej, albowiem zaciągając kredyt 8 lat temu, pozwana nie mogła przewidzieć, iż sytuacja powoda ulegnie pogorszeniu i nie będzie w stanie spłacić zadłużenia. Docelowo alimenty winny zostać obniżone do kwoty 600 zł od 1 grudnia, albowiem od tej daty pozywana nie będzie już obciążona obowiązkiem spłaty zobowiązania.

W ocenie Sądu jest to kwota, która stanowi obecnie górną granicę możliwości zarobkowych i majątkowych powoda. Sąd bazował na kwocie uzyskiwanego świadczenia emerytalnego, a zatem 1950 zł., a nie kwoty, która jest mu przekazywana po potrąceniach. Uwzględniając alimenty w kwocie 600 zł, powód będzie miał do dyspozycji kwotę 1350 zł, zaś pozwana kwotę 1550 zł, na którą składa się kwota świadczenia emerytalnego 950 zł oraz alimenty 600 zł. To winno pozwolić na pokrywanie wszystkich potrzeb pozwanej, ale także powoda. W zakresie kwotowej nierówności na korzyść pozwanej, należy wskazać, iż koszty utrzymania pozwanej są większe niż powoda. Wyrok Sądu Rejonowego – III Wydział Rodzinny i Nieletnich z dnia 12 czerwca 2018 r. III RC 50/18

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku.

Adwokat Mateusz Ziębaczewski

Mateusz Ziębaczewski to doświadczony adwokat i specjalista od prawa rodzinnego. Swoją wiedzą i umiejętnościami służy klientom, pomagając im w najbardziej skomplikowanych sprawach rodzinnych. Gdy nie pisze artykułów na blogu, reprezentuje swoich klientów w sądzie, dążąc do osiągnięcia najlepszych dla nich rozwiązań.

email telefon LinkedIn

Zobacz pozostałe wpisy autora

Jarocin Gostyń Szamotuły Pleszew Czarnków Trzcianka Oborniki Chodzież Piła Gorzów Wielkopolski Konin Turek Nowy Tomyśl Leszno Wolsztyn Grodzisk Wielkopolski Gniezno Słupca Skoki Kalisz Śrem Buk Kostrzyn Duszniki Kościan Września Środa Wielkopolska Murowana Goślina Ostrów Wielkopolski Kórnik Luboń Swarzędz Opalenica Wągrowiec Krotoszyn Pobiedziska Pniewy Rogoźno Wronki Powidz S uchy Las Biedrusko Tarnowo Podgórne Komorniki Dopiewo Przykona Kleczew Czerwonak Stęszew Kleszczewo Rokietnica Międzychód, Łódź Wrocław Warszawa Katowice Kraków Rzeszów Lublin Gdańsk Szczecin Zielona Góra Opole Śląsk Kielce Olsztyn Bydgoszcz, Mińsk Mazowiecki Wołomin Pruszków Radom Otwock Legionowo Garwolin Grójec Ciechanów Grodzisk Mazowiecki Płońsk Ostrołęka, Dwór Mazowiecki Żyrardów Wyszków Mińsk Mazowiecki Łomianki Marki Ząbki Józefów Konstancin Sochaczew Nadarzyn Wólka, Kosowska Tarczyn Góra Kalwaria Wiskitki Teresin Zaborów Węgrów Warka Sokołów Przasnysz Pułtusk Raszyn Siedlce Białystok

Kancelaria Prawa Rodzinnego w Poznaniu