Piecza matki nad dzieckiem, zamieszkiwanie dziecka z matką i ograniczenie władzy poprzez nadzór kuratora

Artykuł 92 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego stanowi, iż dziecko do pełnoletniości pozostaje pod władzą rodzicielską, która to władza z mocy art. 93 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego przysługuje obojgu rodzicom. Każdy z rodziców jest uprawniony i zobowiązany do wykonywania władzy rodzicielskiej, jeżeli nie została mu ona odebrana ani ograniczona. Zgodnie z art. 95 § 3 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego władza rodzicielska powinna być wykonywana tak, jak tego wymaga dobro dziecka i interes społeczny. Poprzez dobro dziecka należy rozumieć zapewnienie dziecku wszystkich tych wartości, które są konieczne do jego prawidłowego rozwoju fizycznego i duchowego, normalnych warunków do prawidłowego rozwoju. Jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom żyjącym w rozłączeniu, sąd opiekuńczy może ze względu na dobro dziecka określić sposób jej wykonywania i utrzymywania kontaktów z dzieckiem (art. 107 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego). Może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka. Pozostawić władzę rodzicielską obojgu rodzicom sąd może wtedy, gdy przedstawią zgodne z dobrem dziecka porozumienie o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem oraz, gdy zasadne jest oczekiwanie, że będą współdziałać w sprawach dziecka.

Zgodnie z treścią art. 109 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, jeżeli dobro dziecka jest zagrożone, sąd opiekuńczy wyda odpowiednie zarządzenia. W myśl zaś § 2 pkt 3 tegoż artykułu, sąd opiekuńczy może w szczególności poddać wykonywanie władzy rodzicielskiej stałemu nadzorowi kuratora sądowego.

W doktrynie przyjmuje się, iż przesłankami zastosowania art. 109 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego są: zagrożenie dobra dziecka i nienależyte wykonywanie władzy rodzicielskiej. Przesłanki te występują łącznie w takim znaczeniu, że przesłanka nienależytego wykonywania władzy rodzicielskiej jest w pewnym stopniu kwalifikowana przez przesłankę zagrożenia dobra dziecka. Z kolei przez nienależyte wykonywanie władzy rodzicielskiej należy rozumieć zarówno zawinione, jak i niezawinione niewłaściwe postępowanie rodziców (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 9 czerwca 1976 r., III CZP 46/75).

Ustawodawca nakazuje stosowanie ingerencji na podstawie art. 109 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego już wtedy, gdy dobro dziecka jest zagrożone. Sąd opiekuńczy działa bowiem profilaktycznie przez zapobieganie ujemnym skutkom niewłaściwego lub nieudolnego sprawowania władzy rodzicielskiej. Zarządzenia oparte na art. 109 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego nie są formą represji w odniesieniu do rodziców, ani nie zmierzają do ich negatywnej oceny, lecz są formą niesienia im pomocy w przypadku trudności wychowawczych czy życiowych. Celem postępowania o ograniczenie władzy rodzicielskiej jest usunięcie zagrożenia dobra dziecka i wytłumaczenie tego rodzicom w celu podjęcia współpracy z sądem opiekuńczym w interesie ich dziecka. Jak zostało bowiem wskazane z art. 95 § 3 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wynika, iż władza rodzicielska powinna być wykonywana tak, jak tego wymaga dobro dziecka i interes społeczny. Poprzez dobro dziecka należy rozumieć zapewnienie dziecku wszystkich tych wartości, które są konieczne do jego prawidłowego rozwoju fizycznego i duchowego, normalnych warunków do prawidłowego rozwoju.

Kurator rodzinny sprawujący nadzór:

1) zaznajamia się z aktami sprawy i innymi niezbędnymi źródłami informacji o podopiecznym, a w szczególności z przebiegiem dotychczasowych nadzorów,
2) nawiązuje pierwszy kontakt z podopiecznym, nie później niż w ciągu 7 dni od daty wpływu prawomocnego orzeczenia do zespołu kuratorskiej służby sądowej,
3) poucza podopiecznego o prawach i obowiązkach wynikających z orzeczenia sądu oraz omawia sposób i terminy ich realizacji,
4) planuje wobec podopiecznego oddziaływania profilaktyczno-resocjalizacyjne i opiekuńczo-wychowawcze,
5) współpracuje z rodziną podopiecznego w zakresie oddziaływań, o których mowa w poprzednim punkcie,
6) udziela podopiecznemu pomocy w organizowaniu nauki, pracy i czasu wolnego oraz w rozwiązaniu trudności życiowych,
7) kontroluje zachowanie podopiecznego w miejscu zamieszkania, pobytu, nauki i pracy,
8) współdziała z organizacjami, instytucjami, stowarzyszeniami i innymi podmiotami, których celem działania jest pomoc podopiecznym.

Kurator przedstawia sądowi sprawozdania z objęcia nadzoru oraz z jego wykonywania. W sprawozdaniu z objęcia nadzoru kurator rodzinny przedstawia diagnozę środowiskową, zamierzenia resocjalizacyjne, metody prowadzenia nadzoru, warunki osobiste i bytowe podopiecznego, zadania do realizacji, prognozę resocjalizacyjną oraz podaje źródła informacji o podopiecznym.

Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię

W niniejszej sprawie rodzice małoletniej wspólnie ustalili, że najlepiej będzie jeśli bieżącą pieczę nad dzieckiem sprawować będzie matka małoletniej M. P. i ustalili, aby miejsce zamieszkania małoletniej zostało ustalone w każdorazowym miejscu zamieszkania matki dziecka. Małoletnia bowiem od urodzin zamieszkuje wraz z matką i pozostaje pod jej bezpośrednią opieką. Ponadto jak wynika ze sprawozdań sporządzonych przez kuratorów sądowych sytuacja opiekuńczo-wychowawcza małoletniej jest stabilna, w domu matki posiada ona odpowiednie warunki do rozwoju, zaś matka małoletniej stara się prawidłowo wywiązywać ze swoich obowiązków rodzicielskich, realizuje potrzeby socjalno-bytowe dziecka i dba o prawidłowy rozwój córki.

Jednocześnie jak wynika z zebranego w sprawie materiału dowodowego pomimo załagodzenia się konfliktu między uczestnikami postępowania, o czym świadczyć może m.in. próba zawarcia w toku niniejszego postępowania pomiędzy nimi ugody, w dalszym ciągu nie ma porozumienia pomiędzy rodzicami małoletniej w kwestiach istotnych dla ich małoletniej córki, w tym w kwestiach związanych z ustaleniem terminów spotkań ojca z małoletnim dzieckiem. Nie zachodzą więc przesłanki z art. 107 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego do wspólnego wykonywania przez oboje rodziców władzy rodzicielskiej nad małoletnim dzieckiem.

Wobec powyższego należało wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnią A. K. urodzoną (…) powierzyć matce M. P. ograniczając władzę rodzicielską ojca R. K. (1) do współdecydowania o istotnych sprawach dziecka w zakresie edukacji, leczenia, planowanych zabiegów medycznych, wyboru wyznania, wyjazdów zagranicznych powyżej 2 tygodni, ustalając że dziecko ma miejsce zamieszkania u matki, o czym orzeczono w pkt 1 sentencji postanowienia. W ocenie Sądu ojciec małoletniej ma prawo współdecydować w kwestiach najistotniejszych dla małoletniej córki.

Mając na celu udzielenie pomocy uczestnikom postępowania w sytuacjach konfliktowych w pkt 2 sentencji postanowienia tut. Sąd postanowił władzę rodzicielską obojga rodziców ograniczyć przez nadzór kuratora sądowego, którego zobowiązał do składania sprawozdań 1 raz na 3 miesiące. Wskazać należało przy tym, iż w przypadku, gdy rodzice małoletniej nabędą umiejętność prawidłowego porozumiewania się oraz umiejętność współdecydowania i znajdywania kompromisów w sprawach istotnych dla ich wspólnej córki, w tym m.in. w zakresie prawidłowej realizacji kontaktów ojca z małoletnią córką, informowania się prawidłowo o konieczności zmiany terminu kontaktów czy też o konieczności odwołania zaplanowanego kontaktu to wówczas kurator będzie mógł złożyć do tut. Sądu wniosek o uchylenie wprowadzonego nadzoru kuratora nad wykonywaniem przez rodziców małoletniej władzy rodzicielskiej nad wspólnym dzieckiem. Postanowienie Sądu Rejonowego – VI Wydział Rodzinny i Nieletnich VI Nsm 315/16

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku.