Twoja sprawa z zakresu prawa rodzinnego jest już wystarczająco stresująca. Nie powinieneś rozbijać banku tylko po to, aby upewnić się, że jesteś chroniony

Alimenty dla byłej żony w niedostatku po rozwodzie

Zgodnie z art. 60 KRO, uprawnienie byłego małżonka do alimentacji wymaga spełnienia kumulatywnie trzech rodzajów przesłanek:

 – wystąpienia z żądaniem alimentów (w tym zakresie sąd bowiem nie orzeka w wyroku rozwodowym z urzędu, inaczej niż np. w sprawach wspólnych dzieci i wspólnie zajmowanego mieszkania – por. art. 58 KRO);

 – braku wyłącznej winy za rozpad małżeństwa – osobą uprawnioną do ich otrzymania może być wyłącznie małżonek niewinny (art. 60 § 1 i 2 KRO) lub co najwyżej współwinny (art. 60 § 1 KRO), a osobą zobowiązaną może zaś być małżonek niewinny (art. 60 § 1), współwinny (art. 60 § 1) lub wyłącznie winny (art. 60 § 1 i 2); alimenty na zasadach przewidzianych w art. 60 § 1 KRO mogą być przyznane w każdym możliwym wariancie wyroku rozwodowego (rozwodu bez orzekania o winie, orzeczenia, że ciąży ona na obu stronach, lub orzeczenia, że wyłącznie winnym rozwodu jest jeden małżonek), podczas gdy art. 60 § 2 KRO może zostać wykorzystany tylko w jednym wypadku: przez małżonka niewinnego wobec małżonka wyłącznie winnego za rozpad małżeństwa;

 – niekorzystnej sytuacji materialnej, polegającej na znalezieniu się w stanie niedostatku (lege non distinguente – bez względu na to, czy stan ten był wywołany bezpośrednio rozwodem, czy też nie – art. 60 § 1 KRO) lub w sytuacji „istotnego pogorszenia sytuacji materialnej”, które nie musi być aż tak drastyczne, aby małżonek niewinny znalazł się w niedostatku, ale za to jego bezpośrednią przyczyną musi być rozwód (por. art. 60 § 2 KRO).

Jeżeli rozwiedziony małżonek ma względem byłego współmałżonka roszczenie alimentacyjne, to nie dlatego, że orzeczony został rozwód, lecz dlatego, że strony były małżonkami. Prawo to istnieje wówczas nie z powodu rozwodu, lecz pomimo rozwodu. Aczkolwiek po rozwodzie nie ma już pomiędzy nimi stosunku rodzinnego, to jednak niektóre skutki prawne zawarcia małżeństwa trwają nadal. Przepis ten nie kreuje żadnego nowego prawa podmiotowego, lecz jedynie ogranicza w pewnym zakresie prawo już istniejące”. W późniejszym orzecznictwie wskazywano, że obowiązek alimentacyjny między byłymi małżonkami stanowi „kontynuację obowiązku wzajemnej pomocy” istniejącego podczas trwania małżeństwa, wyrażonego w art. 23 i art. 27 KRO (por. uchwała SN o sygn. akt III CZP 91/86; w niektórych orzeczeniach wskazuje się, że kontynuacja ta polega na „zmodyfikowanym” obowiązku wzajemnej pomocy – por. np. wyrok SN o sygn. akt V CKN 445/00; w orzecznictwie SN epizodycznie pojawił się także pogląd, że obowiązek alimentacyjny między małżonkami całkowicie wygasa na skutek rozwodu – por. uchwała SN o sygn. akt III CZP 38/82). Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy, „Małżeństwo jest związkiem dwojga osób, obejmującym w zasadzie całość ich życia. Cel i społeczne znaczenie związku małżeńskiego wymagają, by niektóre konsekwencje jego zawarcia trwały nawet po rozwiązaniu małżeństwa. Jednym z takich skutków jest istniejący w określonych w ustawie przypadkach obowiązek alimentacyjny między rozwiedzionymi małżonkami, uregulowany w art. 60-61 KRO. Pozostawienie tego skutku jest ze społecznego punktu widzenia konieczne, gdyż nie dałoby się pogodzić z zasadami współżycia społecznego pozostawienie bez żadnego zabezpieczenia po rozwodzie małżonka potrzebującego pomocy, zwłaszcza tego, który nie dał powodu do rozwiązania małżeństwa, a który poświęcił wspólnocie rodzinnej wiele lat swego życia. Z tych przyczyn ustawodawca utrzymuje obowiązek alimentacyjny po rozwodzie, z tym że uzależnia go od dodatkowych przesłanek oraz w sposób szczególny normuje jego zakres i czas trwania” (uchwała SN o sygn. akt III CZP 91/86).

Wyrok rozwodowy

Do istoty wyroku w sprawie o rozwód, która powinna znaleźć wyraz w jego sentencji, należy orzeczenie rozwodu albo oddalenie żądania rozwodu. Przesłanki decydujące o pozytywnym bądź negatywnym rozstrzygnięciu powództwa o rozwód należą w zasadzie do uzasadnienia wyroku. Od tej zasady ustawa wprowadziła wyjątek przewidziany w art. 57 § 1 KRO, według którego „orzekając rozwód sąd orzeka także, czy i który z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia”. Tak, więc z mocy szczególnego przepisu prawa jedna z przesłanek orzeczenia rozwodu, należących normalnie do uzasadnienia wyroku, powinna znaleźć wyraz w jego sentencji. Z treści art. 57 § 1 KRO widoczne jest, że jego celem nie jest wskazanie w sentencji wyroku wszelkich możliwych powodów rozkładu pożycia, lecz jedynie tych, które faktycznie do trwałego rozkładu pożycia doprowadziły. Orzeczenie rozwodu z winy obu stron oznacza, że nie można rozróżnić winy większej i winy mniejszej. Małżonek, który zawinił jedną z wielu (kilku) przyczyn rozkładu pożycia, musi być uznany za współwinnego, chociażby drugi małżonek dopuścił się wielu i to cięższych przewinień. Niedopuszczalna jest bowiem kompensata wzajemnych przewinień.

Płacenie alimentów po rozwodzie na żonę będącą w niedostatku

Niedostatek jest pojęciem niedookreślonym. Stan niedostatku zachodzi wtedy, gdy uprawniony nie ma w ogóle lub nie ma dostatecznych własnych środków utrzymania, które mogłyby zaspokoić jego usprawiedliwione potrzeby. W niedostatku znajdują się osoby, które nie mają żadnych lub wystarczających możliwości zarobkowych lub majątkowych. Będą to np. osoby niezdolne do pracy z powodu choroby lub podeszłego wieku, nie pobierające renty w ogóle lub pobierające ją w wysokości nie pozwalającej na pokrycie wszystkich ich usprawiedliwionych potrzeb, jeśli oczywiście nie mają majątku, z którego te potrzeby mogłyby być zaspokojone.

Niedostatek w rozumieniu art. 60 § 1 KRO nie wiąże się z zupełnym niezaspokojeniem usprawiedliwionych potrzeb. Stan niedostatku zachodzi już wtedy, gdy uprawniony nie ma możliwości zarobkowych i majątkowych pozwalających na pełne zaspokojenie jego usprawiedliwionych potrzeb, a jeżeli uprawniony jest chory, to do potrzeb tych należą i lekarstwa. Usprawiedliwione potrzeby dotyczą natomiast środków utrzymania, które mają charakter konsumpcyjny, ich zaspokojenie bowiem polega na zapewnieniu uprawionemu mieszkania, wyżywienia, odzieży, leczenia itp.

Obowiązek drugiego byłego małżonka dostarczania środków utrzymania wygasa jednak z upływem pięciu lat od orzeczenia rozwodu, chyba że ze względu na wyjątkowe okoliczności sąd na żądanie uprawnionego, przedłuży wymieniony termin pięcioletni. Według dominującego poglądu, nie ma przeszkód, aby wspomniane żądanie, które może wynikać w sposób dorozumiany także z pozwu o zasądzenie alimentów zostało zgłoszone po upływie terminu pięcioletniego, musi jednak powoływać się na wyjątkowe okoliczności istniejące jeszcze przed upływem tego terminu. Istnieje zgodność poglądów co do tego, że nie są wyjątkowymi okolicznościami w rozumieniu art. 60 KRO stopniowy ubytek sił, dolegliwości i schorzenia byłego małżonka, występującego z żądaniem przedłużenia terminu pięcioletniego, dotykające go w miarę upływu życia. Jednocześnie jednak w orzecznictwie podnosi się, iż wyjątkowymi okolicznościami, o których mowa, są nie tylko nagłe zdarzenia – wypadki powodujące kalectwo, ale również niektóre choroby, wywołujące silny rozstrój zdrowia np. prowadzące do poważnych operacji.

[spacer]

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji. Prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku.

Adwokat Mateusz Ziębaczewski

Mateusz Ziębaczewski to doświadczony adwokat i specjalista od prawa rodzinnego. Swoją wiedzą i umiejętnościami służy klientom, pomagając im w najbardziej skomplikowanych sprawach rodzinnych. Gdy nie pisze artykułów na blogu, reprezentuje swoich klientów w sądzie, dążąc do osiągnięcia najlepszych dla nich rozwiązań.

email telefon LinkedIn

Zobacz pozostałe wpisy autora

Jarocin Gostyń Szamotuły Pleszew Czarnków Trzcianka Oborniki Chodzież Piła Gorzów Wielkopolski Konin Turek Nowy Tomyśl Leszno Wolsztyn Grodzisk Wielkopolski Gniezno Słupca Skoki Kalisz Śrem Buk Kostrzyn Duszniki Kościan Września Środa Wielkopolska Murowana Goślina Ostrów Wielkopolski Kórnik Luboń Swarzędz Opalenica Wągrowiec Krotoszyn Pobiedziska Pniewy Rogoźno Wronki Powidz S uchy Las Biedrusko Tarnowo Podgórne Komorniki Dopiewo Przykona Kleczew Czerwonak Stęszew Kleszczewo Rokietnica Międzychód, Łódź Wrocław Warszawa Katowice Kraków Rzeszów Lublin Gdańsk Szczecin Zielona Góra Opole Śląsk Kielce Olsztyn Bydgoszcz, Mińsk Mazowiecki Wołomin Pruszków Radom Otwock Legionowo Garwolin Grójec Ciechanów Grodzisk Mazowiecki Płońsk Ostrołęka, Dwór Mazowiecki Żyrardów Wyszków Mińsk Mazowiecki Łomianki Marki Ząbki Józefów Konstancin Sochaczew Nadarzyn Wólka, Kosowska Tarczyn Góra Kalwaria Wiskitki Teresin Zaborów Węgrów Warka Sokołów Przasnysz Pułtusk Raszyn Siedlce Białystok

Kancelaria Prawa Rodzinnego w Poznaniu