Twoja sprawa z zakresu prawa rodzinnego jest już wystarczająco stresująca. Nie powinieneś rozbijać banku tylko po to, aby upewnić się, że jesteś chroniony

Podział majątku i wypłata, wynagrodzenia, pensji, dochodu czy dywidendy spółki, firmy i przedsiębiorstwa męża, żony czy małżonka

Roszczenie małżonka wspólnika o wypłatę dywidendy powstaje w danym roku i jest zależne od tego, czy podjęta zostanie odpowiednia uchwała o podziale zysku za poprzedni rok obrotowy. Roszczenie to nie powtarza się więc w regularnych odstępach czasu, co decydowałoby o jego okresowej naturze, a zatem jest świadczeniem jednorazowym i podlega ogólnemu dziesięcioletniemu terminowi przedawnienia ( art. 118 KC). Nie sprzeciwia się temu ani istota świadczenia pieniężnego, jakim jest wypłata dywidendy, ani podnoszona czasem natura spółki kapitałowej. Wpływ na taki stan rzeczy ma to, że wierzycielem z tytułu dywidendy jest tylko wspólnik, a spółka jako osoba prawna ma w tym udział dzięki wypracowaniu zysku, który uchwałą wspólników został przeznaczony w określonej części na wypłatę im dywidendy. Rozróżnienie to jest o tyle istotne, że działalność gospodarczą prowadzi spółka kapitałowa i to ona ma status przedsiębiorcy. Z tego też względu nie można mówić o działalności gospodarczej samego wspólnika przez to, że uczestniczy w spółce (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 22 lipca 2005 r., III CZP 45/05, OSNC 2006, nr 4, poz. 66, oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 stycznia 2007 r., IV CSK 356/06).

Podział majątku i wypłata, wynagrodzenia, pensji, dochodu czy dywidendy spółki, firmy i przedsiębiorstwa męża, żony czy małżonka Poznań Warszawa

Dywidenda ma swoje źródło w uprawnieniach korporacyjnych i majątkowych wspólnika, jakie składają się na jego prawo podmiotowe i wynikają z objętych udziałów w spółce. Udziały w tym rozumieniu stanowią ogół praw wspólnika wynikających ze stosunku prawnego spółki i członkostwa w niej, odzwierciedlając wielkość pokrytej wkładami części kapitału zakładowego; im ta wielkość jest większa, tym proporcjonalnie większa jest wiązka uprawnień przyznanych wspólnikowi. Jest to szczególnie widoczne w uprawnieniach majątkowych, do których należy prawo do zysku, a w następstwie prawo do dywidendy. Mimo podobieństwa stosunku członkowskiego w korporacji, jaką stanowi więź między wspólnikami, to z samego członkostwa w spółce nie da się wywieść wierzytelności wspólnika o zapłatę wobec spółki. Zdaniem doktryny, które należy podzielić, nawet uprawnienie do zysku, a więc czysto majątkowe prawo wspólnika wynikające z prawa podmiotowego (prawa udziałowego) nie może być sprowadzone do charakterystycznych dla stosunków obligacyjnych relacji wierzyciela i dłużnika. Ma to przyczynę w abstrakcyjnym charakterze tego uprawnienia jako przysługującego wspólnikowi według unormowań kodeksu spółek handlowych i zawartej umowy spółki (statutu w spółce akcyjnej), ale stającego się wierzytelnością dopiero w razie spełnienia określonych przesłanek, dla których punktem wyjścia jest stwierdzenie osiągnięcia przez spółkę zysku w roku obrotowym.

Dywidenda jako możliwa kwota do podziału między wspólników powstaje zatem w razie wykazania najpierw zysku w bilansie rocznym spółki. Określa się to mianem elementu obiektywnego, którego następstwem może być powzięcie uchwały wspólników o przeznaczeniu określonej części zysku do podziału i dokonaniu tego podziału między wspólników, stosownie do wielkości udziałów i ich rodzaju, co jest elementem subiektywnym, zależnym od woli wspólników (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 6 marca 2009 r., II CSK 522/08, oraz z dnia 16 kwietnia 2004 r., I CK 537/03, OSNC 2004, nr 12, poz. 204). Dopiero skonkretyzowanie uprawnienia pod względem jego treści i podmiotu uprawnionego stwarza roszczenie wspólnika o wypłatę dywidendy, a więc możliwość domagania się przez niego od spółki wypłaty określonego świadczenia pieniężnego. Nie jest to więc roszczenie o dywidendę, lecz o jej wypłatę, toteż staje się ona wierzytelnością będącą wyrazem realizacji ogólnego prawa do zysku. Nieraz wskazuje się w doktrynie i orzecznictwie, że roszczenie o wypłatę dywidendy ma wprawdzie swoje pierwotne źródło w udziałach w spółce, lecz na etapie jego realizacji odrywa się od udziałów i staje wierzytelnością, która może być przedmiotem obrotu, a więc np. przelewu, potrącenia i zastawu (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 września 2002 r., V CKN 1370/00, OSNC 2003, nr 11, poz. 155).

Podział majątku i wypłata, wynagrodzenia, pensji, dochodu czy dywidendy spółki, firmy i przedsiębiorstwa męża, żony czy małżonka Poznań Warszawa

Samo ustalenie dywidendy jako uprawnienia majątkowego wspólnika, wynikającego z ustawy i z umowy spółki, nie tworzy więc jeszcze wierzytelności, lecz ma postać określaną mianem wierzytelności warunkowej; dopiero ziszczenie się tego warunku prawnego, czyli zrealizowanie obu wskazanych elementów (obiektywnego i subiektywnego) powoduje powstanie roszczenia o wypłatę dywidendy. Roszczenie to nie ma charakteru stałego ani systematycznie powtarzającego się, może bowiem przez wiele lat od utworzenia spółki nie powstać w ogóle ze względu na jej sytuację finansową, a nawet może nigdy nie powstać, jeśli spółka nie osiągnie zysku albo jeżeli zysk będzie przeznaczony wolą wspólników na inne cele. A contrario nie jest to świadczenie powtarzające się, mające postać świadczenia okresowego, ze względu na stałą w określonym przedziale czasu wysokość i wynikające ze skonkretyzowanego podmiotowo i treściowo prawa podmiotowego, jak np. czynsz z umowy najmu lokalu.

W szczególności nie można przyjąć, aby prawo do dywidendy pozostawało w funkcjonalnym związku z zyskiem wypłacanym w tej postaci w poprzednich latach, skoro jest oczywiste, że powstanie roszczenia o wypłatę należnej kwoty dywidendy zależy od spełnienia określonych ustawowo przesłanek i ma charakter zindywidualizowany w każdym roku, którego dotyczy. Nie są zatem spełnione podstawowe warunki prawne, które świadczyłyby o okresowym charakterze roszczenia o wypłatę dywidendy (por. uzasadnienie uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 27 stycznia 2005 r., III CZP 42/04). Poza tym roszczenie o wypłatę dywidendy nie jest ze swojej natury powtarzalne, a więc wymagające spełnienia na rzecz wierzyciela w stałych, określonych odstępach czasu. Także wysokość świadczenia nie jest zależna od upływu czasu, gdyż ani nie wiadomo przed upływem roku obrotowego, czy będzie i jak duży zysk wypracowany przez spółkę, ani jaką część będzie można ze względu na inne zobowiązania spółki przeznaczyć do podziału między wspólników. Decydujące jest, czy podział skutkujący roszczeniem o wypłatę dywidendy spółka przewidzi przez podjęcie odpowiedniej uchwały wspólników, uwzględniając ograniczenia przewidziane w art. 192 KSH Wskazane argumenty prowadzą do wniosku, że od strony konstrukcji prawnej roszczenie wspólnika o wypłatę dywidendy stanowi samodzielną, jednorazową wierzytelność przysługującą mu wobec spółki za konkretny rok obrotowy. Wyraża ona obowiązek spółki wypłaty na rzecz wspólnika kwoty pieniężnej w wysokości określonej uchwałą wspólników o podziale zysku ( art. 231 § 2 pkt 2 KSH).

Podział majątku i wypłata, wynagrodzenia, pensji, dochodu czy dywidendy spółki, firmy i przedsiębiorstwa męża, żony czy małżonka Poznań Warszawa

Dla porządku trzeba przywołać odmienną, aczkolwiek mniejszościową koncepcję, zgodnie z którą nieregularność dywidendy pozwala na traktowanie jej w kategoriach nieklasycznego albo warunkowego świadczenia okresowego, które z natury nie musi być periodyczne; gdyż wystarczy uzależnienie jego rozmiaru od upływu czasu, podobnie jak czynszu najmu lub odsetek za opóźnienie. Rzeczony pogląd nie jest wprawdzie w pełni spójny, jednakże nie można mu z góry odmówić słuszności, zwłaszcza że zawiera on pewne elementy i spostrzeżenia, które mają znaczenie dla praktycznej strony zagadnienia. Nie można przy tym przeoczyć, iż Sąd Najwyższy swoje stanowisko przedstawił na gruncie typowej sprawy gospodarczej, podczas gdy w analizowanych realiach kwestia dywidendy wypłynęła na gruncie sprawy o podział majątku wspólnego. Co więcej ramy tej sprawy zostały mocno zmodyfikowane, ponieważ po części właśnie co do dywidend toczyła się ona także w przedmiocie zniesienia współwłasności.

Istotą ustroju wspólności ustawowej jest włączenie do majątku wspólnego małżonków dochodów, jakie każde z nich osiągnęło w czasie trwania wspólności majątkowej m.in. z majątku odrębnego. Wyłączenie z tego majątku składnika, którego podstawy ekonomiczne powstały w czasie trwania wspólności tylko dlatego, że zgodnie z przepisami jego wymagalność uzależniona była od czynności podjętych już po ustaniu wspólności, powodowałoby nieuzasadnione umniejszenie majątku wspólnego z korzyścią dla majątku odrębnego”. Wobec tego decydujący dla oceny, czy dywidenda weszła do majątku wspólnego, jest okres, którego dywidenda dotyczy. Wymagalność roszczenia o wypłatę dywidendy, która nastąpiła po ustaniu wspólności i podjęciu uchwały nie ma znaczenia dla zaliczenia dochodu do majątku uczestnika.

Konkludując, dywidendy z spółki, wypłacone przed rozwodem albo rozdzielnością majątkową wchodzą w skład majątku wspólnego małżonków. Z kolei dywidendy spółki po rozwodzie albo rozdzielności majątkowej trzeba traktować jako pożytki z majątku wspólnego, które jednak za okres po ustaniu wspólności majątkowej nie wchodzą w skład majątku wspólnego lecz stanowią przedmiot odrębnego rozliczenia, dokonywanego kompleksowo w ramach postępowania działowego na podstawie art. 567 § 3 KPC w zw. z art. 688 KPC. Należy wtedy wnosić o zasądzenie 1/2 kwoty dywidendy. Przykładowo

Podział majątku i wypłata, wynagrodzenia, pensji, dochodu czy dywidendy spółki, firmy i przedsiębiorstwa męża, żony czy małżonka Poznań Warszawa

Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię

Uczestnik w żaden sposób nie wykazał, iż dywidendę za X r. zużył na potrzeby rodziny, a przecież sam przyznał, że była ona na odrębnym koncie, a w tym zakresie obciąża jego ciężar dowodowy ( art. 6 KC), dlatego też zasadnie Sąd Rejonowy przyjął, że dywidenda za lata X wchodzi w skład majątku wspólnego i powinna zostać podzielona. Tym bardziej, że uczestnik nawet nie przedłożył wyciągów z tego rachunku wskazujących sposób przeznaczenia tych pieniędzy na potrzeby rodziny, a jak sam twierdzi w lutym X r. pozostała mu z tych środków kwota około 220 000 zł, przy czym resztę wydał na potrzeby rodziny w X r., ale nie jest to prawdopodobne, albowiem trudno przypuszczać, by w jednym roku na potrzeby rodziny wydał ponad 230 000 zł, a przez kolejne dwa lata kwoty z dywidendy w ogóle nie angażował w środki związane z utrzymaniem siebie i pozostawiał ją nietkniętą na koncie. Należy przy tym pamiętać, że byli małżonkowie od kwietnia X r. nie prowadzili wspólnego gospodarstwa domowego, tym bardziej więc uczestnik kwoty ponad 230 000 zł w X r. nie był w stanie przeznaczyć na potrzeby rodziny, a niewątpliwie stanowiła ona majątek wspólny.

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku.

Adwokat Mateusz Ziębaczewski

Mateusz Ziębaczewski to doświadczony adwokat i specjalista od prawa rodzinnego. Swoją wiedzą i umiejętnościami służy klientom, pomagając im w najbardziej skomplikowanych sprawach rodzinnych. Gdy nie pisze artykułów na blogu, reprezentuje swoich klientów w sądzie, dążąc do osiągnięcia najlepszych dla nich rozwiązań.

email telefon LinkedIn

Zobacz pozostałe wpisy autora

Jarocin Gostyń Szamotuły Pleszew Czarnków Trzcianka Oborniki Chodzież Piła Gorzów Wielkopolski Konin Turek Nowy Tomyśl Leszno Wolsztyn Grodzisk Wielkopolski Gniezno Słupca Skoki Kalisz Śrem Buk Kostrzyn Duszniki Kościan Września Środa Wielkopolska Murowana Goślina Ostrów Wielkopolski Kórnik Luboń Swarzędz Opalenica Wągrowiec Krotoszyn Pobiedziska Pniewy Rogoźno Wronki Powidz S uchy Las Biedrusko Tarnowo Podgórne Komorniki Dopiewo Przykona Kleczew Czerwonak Stęszew Kleszczewo Rokietnica Międzychód, Łódź Wrocław Warszawa Katowice Kraków Rzeszów Lublin Gdańsk Szczecin Zielona Góra Opole Śląsk Kielce Olsztyn Bydgoszcz, Mińsk Mazowiecki Wołomin Pruszków Radom Otwock Legionowo Garwolin Grójec Ciechanów Grodzisk Mazowiecki Płońsk Ostrołęka, Dwór Mazowiecki Żyrardów Wyszków Mińsk Mazowiecki Łomianki Marki Ząbki Józefów Konstancin Sochaczew Nadarzyn Wólka, Kosowska Tarczyn Góra Kalwaria Wiskitki Teresin Zaborów Węgrów Warka Sokołów Przasnysz Pułtusk Raszyn Siedlce Białystok

Kancelaria Prawa Rodzinnego w Poznaniu