Twoja sprawa z zakresu prawa rodzinnego jest już wystarczająco stresująca. Nie powinieneś rozbijać banku tylko po to, aby upewnić się, że jesteś chroniony

Rozliczenia majątkowe i podział majątku między konkubentami w nieformalnym związku partnerskim

Elementami wyróżniającymi konkubinat są: więź gospodarcza, wspólne mieszkanie, więź fizyczna i emocjonalna. Jako więź gospodarczą należy przyjąć tradycyjnie rozumianą więź w postaci prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego, co oznaczać będzie miejsce, w którym małżonkowie zaspokajają swoje codzienne potrzeby bytowe. Z tak rozumianą więzią gospodarczą nierozerwalne jest wspólne mieszkanie. Jako więź fizyczną i emocjonalną należy rozumieć pożycie cielesne, wzajemną miłość, szacunek, okazywanie sobie pomocy. Jednak elementy te, jako prawnie nieuregulowane, nie tworzą wzajemnych praw i obowiązków, jakie wiążą małżonków.

Konkubinat sam przez się nie wywołuje żadnych skutków o charakterze prawno–majątkowym między konkubentami. Jeśli zaś powstaną między konkubentami stosunki prawno-majątkowe, prawa i obowiązki stąd wynikające należy oceniać na podstawie przepisów właściwych dla tych stosunków. Wobec tego powstaje dla konkubentów kwestia dość istotna, mianowicie w jaki sposób należy rozliczyć konkubinat.

Jakkolwiek związek pozamałżeński może spełniać funkcję rodziny, to nie została przyjęta możliwość stosowania w obrębie stosunków majątkowych między konkubentami przepisów regulujących małżeńską wspólność ustawową nawet w drodze analogii. Różnorodność uwarunkowań faktycznych w takich związkach do formalizowania porozumień majątkowych między konkubentami z uwagi na ich więzi osobiste powodują, że trudno ustalić uniwersalną regułę pozwalającą określić status majątku powstałego w konkubinacie i sposób ego rozliczenia. Wybór właściwej podstawy prawnej determinowany jest konkretnym stanem faktycznym, w szczególności zaś może wynikać z podjętych przez konkubentów decyzji w sferze prawnomajątkowej. W uchwale z dnia 30 stycznia 1986 r. III CZP 79/85 (OSNCP 1987 z. 1, poz. 2) Sąd Najwyższy wyraził pogląd, że w odniesieniu do wspólnie nabytych praw majątkowych przez konkubentów w czasie trwania ich nieformalnego związku należy stosować przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Według tych przepisów należy też rozliczać nakłady konkubentów czynione wspólnie podczas konkubinatu na majątek jednego z nich.

W konkubinacie może dojść do nabycia rzeczy na współwłasność na zasadach ogólnych, w szczególności wówczas, gdy konkubenci jednocześnie nabywają prawo własności (art. 195 KC). Powstaje wówczas współwłasność w częściach ułamkowych. W drodze czynności prawnej współwłasność powstaje również wtedy, gdy dochodzi do przeniesienia między konkubentami ułamkowej części prawa własności przysługującego zbywcy. Źródłem współwłasności bywa też zasiedzenie (art. 172 KC), mogące się zaktualizować w warunkach wieloletniego konkubinatu. Uprawnienia konkubenta w tej kwestii są tożsame z uprawnieniami innych osób fizycznych i prawnych wchodzących w stosunki zobowiązaniowe i prawnorzeczowe z osobami podlegającymi małżeńskiej wspólności ustawowej. W postanowieniu z dnia 14 września 1995 r. I CRN 143/95 (nie publ.) Sąd Najwyższy stwierdził, że pozostawanie konkubenta w związku małżeńskim nie wyklucza możliwości nabycia przez niego rzeczy na współwłasność, jednakże przy zachowaniu wymagań, jakie przepisy prawa cywilnego o zobowiązaniach i o przeniesieniu własności (art. 155 KC) stawiają uczestnikom obrotu prawnego. W szczególności podejmowane przez konkubentów czynności prawne nie powinny naruszać dobra rodziny założonej przez konkubenta. Wspólne nabywanie przez konkubentów poszczególnych składników majątkowych wymaga zatem indywidualnej oceny.

Nie ma możliwości wypracowania jednej uniwersalnej podstawy prawnej mającej zastosowanie do rozliczeń majątkowych między konkubentami. Różnorodność i komplikacja stosunków majątkowych pomiędzy konkubentami nakazuje poszukiwanie właściwej podstawy prawnej, co wynikać ma z konkretnie ustalonego stanu faktycznego.

W praktyce można spotkać się ze stanami faktycznymi, w których dwie osoby żyją w konkubinacie, a jedna z nich albo oboje pozostają w związkach małżeńskich. Zdarza się, że jednego z konkubentów pozostającego w związku małżeńskim łączy wspólność ustawowa. Jeśli w tej sytuacji konkubenci nabywają nieruchomości lub ruchomości, to stan faktyczny staje się dość skomplikowany. Tak nabyte rzeczy wchodzą w skład wspólności ustawowej. Jeśli tylko jeden konkubent pozostaje w związku małżeńskim, to rzeczy te stały się majątkiem wspólnym małżonków.

[spacer]

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku.

Adwokat Mateusz Ziębaczewski

Mateusz Ziębaczewski to doświadczony adwokat i specjalista od prawa rodzinnego. Swoją wiedzą i umiejętnościami służy klientom, pomagając im w najbardziej skomplikowanych sprawach rodzinnych. Gdy nie pisze artykułów na blogu, reprezentuje swoich klientów w sądzie, dążąc do osiągnięcia najlepszych dla nich rozwiązań.

email telefon LinkedIn

Zobacz pozostałe wpisy autora

Jarocin Gostyń Szamotuły Pleszew Czarnków Trzcianka Oborniki Chodzież Piła Gorzów Wielkopolski Konin Turek Nowy Tomyśl Leszno Wolsztyn Grodzisk Wielkopolski Gniezno Słupca Skoki Kalisz Śrem Buk Kostrzyn Duszniki Kościan Września Środa Wielkopolska Murowana Goślina Ostrów Wielkopolski Kórnik Luboń Swarzędz Opalenica Wągrowiec Krotoszyn Pobiedziska Pniewy Rogoźno Wronki Powidz S uchy Las Biedrusko Tarnowo Podgórne Komorniki Dopiewo Przykona Kleczew Czerwonak Stęszew Kleszczewo Rokietnica Międzychód, Łódź Wrocław Warszawa Katowice Kraków Rzeszów Lublin Gdańsk Szczecin Zielona Góra Opole Śląsk Kielce Olsztyn Bydgoszcz, Mińsk Mazowiecki Wołomin Pruszków Radom Otwock Legionowo Garwolin Grójec Ciechanów Grodzisk Mazowiecki Płońsk Ostrołęka, Dwór Mazowiecki Żyrardów Wyszków Mińsk Mazowiecki Łomianki Marki Ząbki Józefów Konstancin Sochaczew Nadarzyn Wólka, Kosowska Tarczyn Góra Kalwaria Wiskitki Teresin Zaborów Węgrów Warka Sokołów Przasnysz Pułtusk Raszyn Siedlce Białystok

Kancelaria Prawa Rodzinnego w Poznaniu