Twoja sprawa z zakresu prawa rodzinnego jest już wystarczająco stresująca. Nie powinieneś rozbijać banku tylko po to, aby upewnić się, że jesteś chroniony

Podział majątku antyków i antycznych mebli po rozwodzie

Zgodnie z art. 684 KPC w związku z art. 567 § 3 KPC skład i wartość majątku wspólnego, podlegającego podziałowi ustala sąd. Skład majątku ustala się według stanu istniejącego w chwili ustania wspólności majątkowej, a według cen z chwili orzekania. Przyjmuje się, że obowiązek ustalenia składu i wartości majątku oznacza, że sąd nie jest związany oświadczeniami i wnioskami małżonków w sprawie przynależności poszczególnych przedmiotów do majątku wspólnego, a w razie potrzeby powinien zwrócić uwagę małżonków na potrzebę wskazania całego majątku podlegającego podziałowi. Sąd nie jest natomiast zobowiązany ani upoważniony do prowadzenia z urzędu dochodzeń, czy poza wskazanymi przez uczestników składnikami majątku wspólnego istnieją jeszcze inne składniki majątkowe (zob. nadal aktualne postanowienie SN z 18 stycznia 1968 r., III CRN 97/67).

Z tego wynika, że nie ma przeszkód do poczynienia ustaleń w zakresie składników majątku wspólnego i ich wartości na podstawie zgodnych oświadczeń stron, jeżeli nie budzą one wątpliwości co do zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy. Specyfika postępowania o podział majątku wspólnego nie wyłącza możliwości stosowania w nim art. 229 KPC, który stanowi, że fakty przyznane nie wymagają dowodu (pogląd utrwalony, zob. np. uzasadnienie postanowienia SN z 29 listopada 2001 r., V CKN 482/00).

W myśl art. 31 § 1 KRO, z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków. Do majątku wspólnego należą w szczególności:

1) pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków

2) dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków;

3) środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków;

4) kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2016 r. poz. 963 z późn zm.).

W związku z powyższym należy wskazać, iż oszczędności pochodzące z wynagrodzenia za pracę jednego lub obojga małżonków stanowią majątek wspólny, a tym samym również składnik majątkowy nabyty w zamian za te oszczędności również wchodzi w skład majątku wspólnego.

Podział majątku antyków i antycznych mebli po rozwodzie Poznań Warszawa

Z art. 31 § 1 KRO wywieść można domniemanie, że majątek uzyskany w toku trwania wspólności majątkowej małżeńskiej stanowi majątek wspólny małżonków (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 września 1998 r., sygn. akt I CKN 830/97, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 06 lutego 2003 r., sygn. akt IV CKN 1721/00). W konsekwencji to ten, kto twierdzi, że składnik majątkowy nabyty w czasie trwania związku małżeńskiego nie wchodzi do majątku wspólnego, ma udowodnić, że dany składnik majątkowy wchodzi do majątku osobistego jednego z małżonków, a nie do majątku wspólnego.

Do majątku osobistego każdego z małżonków należą:

1) przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej;

2) przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił;

3) prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom;

4) przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków;

5) prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie;

6) przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość;

7) wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków;

8) przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków;

9) prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy;

10) przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

Przedmioty zwykłego urządzenia domowego służące do użytku obojga małżonków są objęte wspólnością ustawową także w wypadku, gdy zostały nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił.

Zważyć należy, że wskutek ustania wspólności ustawowej dotychczasowa wspólność majątkowa ulega przekształceniu we wspólność podobną do wspólności majątku spadkowego (art. 1035 KC) i zbliżoną do współwłasności rzeczy w częściach ułamkowych. Jest to wspólność określonej masy majątkowej należącej do małżonków lub ich następców prawnych. Obejmuje ona jedynie aktywa wchodzące w skład majątku objętego wspólnością ustawową, nie obejmuje zaś długów obciążających ten majątek. Przedmiotem tej wspólności są zarówno poszczególne przedmioty majątkowe, jak i masa majątkowa, w skład której wchodzą te przedmioty – rzeczy ruchome i nieruchome oraz wszelkie inne przedmioty majątkowe (ściśle mówiąc prawa przysługujące do nich), jak również inne prawa oraz roszczenia, które wchodziły w skład majątku objętego wspólnością ustawową. Od chwili ustania wspólności ustawowej małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym (art. 43 § 1), przy czym w razie spełnienia przesłanek przewidzianych w art. 43 § 2 k.r. i o. istnieje możliwość innego ukształtowania tych udziałów.

Podkreślić trzeba, że w zakresie podziału majątku wspólnego po ustaniu wspólności ustawowej, który nie został w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym uregulowany ani wyczerpująco, ani samodzielnie poza sprawami uregulowanymi w artykułach 43 i 45 k.r. i o., na podstawie art. 46 k.r. i o. przepis ten nakazuje do podziału majątku wspólnego odpowiednio stosować przepisy o dziale spadku, tzn. art. 1035, 1037-1046, 1070 i 1079 KC Przepisy te także nie regulują działu spadku wyczerpująco i samodzielnie, lecz art. 1035 i 1070 KC odsyłają co do kwestii w nich nieuregulowanych do przepisów o zniesieniu współwłasności w częściach ułamkowych, tzn. art. 210-221 KC, które do działu spadku stosuje się odpowiednio.

Stosownie do z art. 567 § 1 KPC w postępowaniu o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami sąd rozstrzyga także o żądaniu ustalenia nierównych udziałów małżonków w majątku wspólnym oraz o tym, jakie wydatki, nakłady i inne świadczenia z majątku wspólnego na rzecz majątku osobistego lub odwrotnie podlegają zwrotowi.

Na podstawie art. 567 § 3 KPC do postępowania tego stosuje się odpowiednio przepisy o dziale spadku, tj. art. 680-689 KPC

Aby dokonać podziału majątku wspólnego, sąd przede wszystkim musi – jako przesłankę podziału – ustalić skład i wartość dzielonego majątku (art. 684 KPC w zw. z art. 567 § 3 KPC).

Dla rozstrzygnięć w sprawie o podział majątku wspólnego decydujące znaczenie mają okoliczności istniejące w chwili podziału tego majątku (w chwili zamknięcia rozprawy – art. 316 § 1 KPC), a nie w chwili ustania wspólności ustawowej lub w chwili faktycznego ustania pożycia między małżonkami. Dlatego przy wyborze sposobu podziału majątku wspólnego Sąd winien zastosować taki, który będzie najlepiej odpowiadał usprawiedliwionym interesom każdego z małżonków (v. postanowienie SN z dnia 27 sierpnia 1979 r., III CKN 137/79, OSNCP 1980, nr 2, poz. 33).

Podział majątku wspólnego obejmuje tylko aktywa, co jest konsekwencją przyjętej przez kodeks rodzinny i opiekuńczy koncepcji majątku wspólnego. Nie podlegają podziałowi zatem długi. Dalej zauważyć należy, iż ustalenie wartości poszczególnych składników majątku dorobkowego następuje według stanu na chwilę ustania wspólności ustawowej, ale według cen aktualnych.

W postępowaniu o podział majątku wspólnego Sąd dokonuje nie tylko podziału majątku, ale również rozstrzyga o wzajemnych roszczeniach majątkowych. Sąd orzeka o zwrocie wydatków i nakładów poczynionych z majątku wspólnego na majątek odrębny i z majątku odrębnego na majątek wspólny w trakcie trwania wspólności oraz nakładów poczynionych przez strony po ustaniu wspólności ustawowej. Istotnym rozstrzygnięciem Sądu jest również stwierdzenie, czy dany przedmiot należy do majątku wspólnego, jaką jego wartość należy przyjąć na potrzeby postępowania o podział majątku dorobkowego oraz w jaki sposób zadysponować tym składnikiem majątkowym. Sąd ustalając skład majątku dorobkowego w pewnym zakresie działa z urzędu – nie jest w tej mierze związany wnioskiem składanym przez wnioskodawcę. Na majątek ten składa się w zasadzie wszystko to, co zostało przez małżonków wypracowane podczas trwania małżeństwa.

Podział majątku antyków i antycznych mebli po rozwodzie Poznań Warszawa

W zakresie wydatków i nakładów, czynionych przez byłych małżonków na poczet ich majątku wspólnego, ustawodawca wprowadza dwoistą regulację prawną. Po pierwsze wskazać należy na regulację art. 45 KRO, który w aktualnym brzmieniu stanowi, iż każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty, z wyjątkiem wydatków i nakładów koniecznych na przedmioty majątkowe przynoszące dochód. Może żądać zwrotu wydatków i nakładów, które poczynił ze swojego majątku osobistego na majątek wspólny. Nie można żądać zwrotu wydatków i nakładów zużytych w celu zaspokojenia potrzeb rodziny, chyba że zwiększyły wartość majątku w chwili ustania wspólności (§ 1). Zwrotu dokonuje się przy podziale majątku wspólnego, jednakże sąd może nakazać wcześniejszy zwrot, jeżeli wymaga tego dobro rodziny (§ 2). Zastosowanie cytowanego przepisu wymaga zatem wykazania, że jeden z małżonków w trakcie trwania wspólności majątkowej poczynił nakłady z majątku odrębnego na majątek wspólny lub odwrotnie albo też dług jednego tylko z małżonków został spłacony z majątku wspólnego.

Z drugiej strony w postępowaniu o podział majątku wspólnego, poza rozliczeniem nakładów i wydatków poczynionych z majątku odrębnego na majątek wspólny i z majątku wspólnego na majątek odrębny w czasie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej następuje także rozliczenie nakładów i wydatków dokonanych przez każde z byłych małżonków w okresie od ustania wspólności do chwili podziału majtku wspólnego. Sąd w postępowaniu działowym dokonuje więc m.in. rozliczeń z tytułu długów obciążających majątek wspólny i spłaconych w okresie między ustaniem wspólności a dokonaniem podziału majątku dorobkowego (orzeczenie SN z dnia 9.09.1976 r., III CRN 83/76, OSPiKA 1977/9/157 i orzeczenie SN z dnia 19.12.1977 r. III CZP 85/77 OSNCP 1978/5/90). Jednocześnie wskazać trzeba, że do żądań z okresu po ustaniu wspólności nie ma już zastosowania art. 45 k.r. i o., który reguluje zwrot nakładów z majątku odrębnego na majątek wspólny małżonków, a zatem zwrot nakładów czynionych w trakcie trwania wspólności majątkowej. Do rozliczeń między małżonkami z tytułu wydatków i nakładów dokonanych przez jedno z nich w czasie od chwili ustania wspólności do chwili podziału majątku wspólnego – zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 42 k.r. i o. – zastosowanie znajdują przepisy kodeksu cywilnego o współwłasności w częściach ułamkowych, w tym przede wszystkim art. 207 zd. 2 KC Rozliczenie z tego tytułu następuje co prawda w postępowaniu o podział majątku wspólnego, jednakże procesową podstawę tego rozliczenia stanowią przepisy art. 686 KPC w zw. z art. 567 § 3 KPC, a nie art. 567 § 1 KPC

W myśl art. 567 § 3 KPC do postępowania o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami stosuje się odpowiednio przepisy o dziale spadku. Z kolei zgodnie z art. 688 KPC do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące zniesienia współwłasności, a w szczególności art. 618 § 2 i 3.

W myśl art. 43 § 1 – 3 KRO oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym. Jednakże z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać, ażeby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z nich przyczynił się do powstania tego majątku. Przy ocenie, w jakim stopniu każdy z małżonków przyczynił się do powstania majątku wspólnego, uwzględnia się także nakład osobistej pracy przy wychowaniu dzieci i we wspólnym gospodarstwie domowym.

Ustalenie nierównych udziałów jest dopuszczalne w razie łącznego wystąpienia dwóch przesłanek, a mianowicie: przyczynienia się małżonków do powstania majątku wspólnego w różnym stopniu oraz istnienia ważnych powodów, które uzasadniają ustalenie nierównych udziałów (tak Sąd Najwyższy w postanowieniu z 2.10.1997 r., II CKN 348/97, Legalis). Małżonek nie może przy tym żądać na podstawie art. 43 § 2 KRO ustalenia nierównych udziałów w niektórych składnikach majątku wspólnego (tak Sąd Najwyższy w postanowieniu z 27.6.2003 r., IV CKN 278/01, OSN 2004, Nr 9, poz. 146).

Wzajemną relację tych przesłanek określił Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 24.4.2013 r. (IV CSK 553/12, OSNC-ZD 2014, Nr B, poz. 24), wskazując, że art. 43 § 2 KRO formułuje dwie przesłanki ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym, które muszą wystąpić łącznie i które pozostają do siebie w takim wzajemnym stosunku, że żadne „ważne powody” nie stanowią podstawy takiego orzeczenia, jeżeli stopień przyczynienia się małżonków do powstania majątku wspólnego jest równy, a jednocześnie – nawet różny stopień przyczynienia się małżonków do powstania tego majątku nie stanowi podstawy ustalenia nierównych udziałów, jeżeli nie przemawiają za tym „ważne powody”. Innymi słowy, wyróżnienie przez ustawodawcę tych dwu przesłanek sprawia, że sam nierówny stopień przyczynienia się małżonków do powstania majątku wspólnego nie może być uznany za ważny powód w rozumieniu komentowanego przepisu. Z kolei w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 6.4.2005 r., (III CK 469/04, Legalis) wskazano, że znaczna różnica wysokości zarobków małżonków nie może być jedyną podstawą do przyjęcia, że wystąpiły ważne powody w rozumieniu art. 43 § 2 KRO. Wykazanie, że występują ważne powody oraz stwierdzenie, w jakim stopniu każde z małżonków przyczyniło się do powstania majątku wspólnego, możliwe jest w odniesieniu do okoliczności konkretnego stanu faktycznego. (Komentarz do art. 43 KRO (red. Pietrzykowski 2018, wyd. 5/K. Pietrzykowski, Legalis)

Podział majątku antyków i antycznych mebli po rozwodzie Poznań Warszawa

Przez przyczynienie się do powstania majątku wspólnego zarówno w literaturze przedmiotu, jak i w orzecznictwie na ogół rozumie się całokształt starań każdego z małżonków o założoną przez nich rodzinę i zaspokojenie jej potrzeb, a więc nie tylko wysokość zarobków, czy innych dochodów osiąganych przez każde z nich, lecz także i to, jaki użytek czynią oni z tych dochodów, czy gospodarują nimi należycie i nie trwonią ich lekkomyślnie (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia: 3.12.1968 r., sygn. akt III CRN 100/68, OSNCP rok 1969, poz. 205; 30.11.1972 r., sygn. akt III CRN 235/72, OSNCP rok 1973, poz. 174; 26.11.1973 r., sygn. akt III CRN 227/73, OSNCP rok 1974, poz. 189, J. S. Piątowski, Udziały małżonków, s. 291). Błędne jest zatem zapatrywanie sprowadzające ocenę „stopnia”, w którym każdy z uczestników postępowania przyczynił się do powstania majątku wspólnego, do faktycznej nierówności dochodów z pracy (tak Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 6.04.2005 r., III CK 469/04, Legalis, post. SN z dnia 23.09.1997 r. I CKN 530/97, Legalis). Poza tym o stopniu przyczynienia się każdego z małżonków świadczą nie tylko osiągnięcia czysto ekonomiczne, lecz także nakład osobistej pracy przy wychowaniu dzieci i we wspólnym gospodarstwie domowym (art. 47 § 2 KRO).

Tak więc w sytuacji, często występującej w należycie funkcjonującej rodzinie, gdy jeden z małżonków oddawał się pracy zarobkowej i staraniom o powstanie lub powiększenie majątku wspólnego, drugi zaś poświęcał swój czas wychowaniu dzieci i prowadzeniu wspólnego gospodarstwa domowego, odciążając w ten sposób współmałżonka i ułatwiając mu osiąganie dochodów, najczęściej uzasadnione okaże się przekonanie, iż małżonkowie w równej mierze przyczynili się do powstania majątku wspólnego i że już z tego względu nie wchodzi w rachubę możliwość ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym. W postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 24.4.2013 r. (IV CSK 553/12, OSNC-ZD 2014, Nr B, poz. 24) wyrażono zapatrywanie, że pojęcie „przyczynienia się do powstania majątku” w rozumieniu art. 43 § 2 KRO obejmuje także powiększenie majątku przez jednego z małżonków w wyniku zdarzenia losowego, które nie nastąpiłoby bez podjęcia przezeń określonego działania. Do oceny stopnia przyczynienia się każdego z małżonków do powstania majątku wspólnego nie mają przesądzającego znaczenia wyliczenia czysto rachunkowe. Ocena ta najczęściej może mieć charakter jedynie przybliżony, a w konsekwencji różny stopień przyczynienia się każdego z małżonków może uzasadnić ustalenie nierównych udziałów wtedy, gdy różnica jest istotna i wyraźnie uchwytna (J. S. Piątowski Udziały małżonków, s. 292, (Komentarz do art. 43 KRO red. Pietrzykowski 2018, wyd. 5/K. Pietrzykowski, Legalis).

Drugą konieczną przesłanką dopuszczalności ustalenia nierównych udziałów proporcjonalnie do stopnia przyczynienia się każdego z małżonków do powstania majątku wspólnego jest wykazanie, że za takim rozstrzygnięciem przemawiają ważne powody. W postanowieniu z dnia 21.11.2002 r. (III CKN 1018/00, Legalis). Sąd Najwyższy zdefiniował ważne powody na gruncie komentowanego unormowania jako okoliczności, które oceniane z punktu widzenia zasad współżycia społecznego sprzeciwiają się przyznaniu jednemu z małżonków korzyści z tej części majątku wspólnego, do której powstania ten małżonek nie przyczynił się (podobnie Sąd Najwyższy w postanowieniu z 22.9.1997 r., II CKN 306/97, Legalis). Również w przywołanym wyżej postanowieniu z dnia 24.4.2013 r. (IV CSK 553/12, OSNC-ZD 2014, Nr B, poz. 24) Sąd Najwyższy wskazał, że ocena ważnych powodów ma nie tylko aspekt majątkowy, ale również etyczny, co wyraża się w postulacie dokonywania ich oceny przy uwzględnieniu zasad współżycia społecznego. W postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 26.11.1973 r. (III CRN 227/73, OSNCP 1974, Nr 11, poz. 189) została sformułowana teza, zgodnie z którą art. 43 § 2 KRO może mieć zastosowanie nie w każdym wypadku faktycznej nierówności przyczynienia się każdego z małżonków do powstania majątku wspólnego, lecz tylko w tych wypadkach, gdy małżonek, przeciwko któremu skierowane jest żądanie ustalenia nierównego udziału, w sposób rażący lub uporczywy nie przyczynia się do powstania dorobku stosownie do posiadanych sił i możliwości zarobkowych. Poglądowi temu w pełni odpowiada stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w postanowieniu z 17.5.2002 r. (I CKN 643/00, Legalis), zgodnie z którym jeżeli przez cały czas trwania małżeństwa małżonek pracował zarobkowo, nie trwonił majątku ani nie postępował z nim lekkomyślnie, to nawet jeżeli środki pochodzące z osiągniętych przez jego żonę zarobków za granicą, które wniosła do majątku wspólnego, były znacznie wyższe niż wniesione przez wnioskodawcę, nie uzasadnia to ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym.

Ważnym powodem – w świetle zasad współżycia społecznego – może być także długotrwała separacja małżonków, zwłaszcza separacja za obopólnym ich porozumieniem, podczas której każdy z nich gospodarował samodzielnie i dorabiał się niejako „na własny rachunek” (L. Stecki, Ustanie ustawowej wspólności małżeńskiej majątkowej, s. 111). Z reguły uzasadnione jest ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym w wypadku zawinionego przyczynienia się małżonka do powstania tego majątku w mniejszym stopniu, niżby to wynikało z jego możliwości. Nie ma jednak znaczenia przesądzającego to, czy z winy małżonka, przeciwko któremu jest skierowane żądanie ustalenia nierównych udziałów, nastąpiło orzeczenie rozwodu albo separacji. Zdarzyć się bowiem może, że małżonek winny rozkładu pożycia przyczynił się do powstania majątku wspólnego w znacznie większym stopniu niż małżonek niewinny. Jednoznacznie w kwestii oceny winy rozkładu pożycia małżeńskiego w aspekcie ustalenia nierównych udziałów wypowiedział się Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 7.6.2000 r. (III CKN 455/00, Legalis), stwierdzając, że nie przesądza ona o istnieniu ważnych powodów w rozumieniu art. 43 § 2 KRO. Przy ocenie przesłanek ustalenia nierównych udziałów, znaczenie ma zatem wina odnoszona do nieprzyczyniania się lub przyczyniania się w mniejszym stopniu niż to wynika z możliwości małżonka do powstania majątku wspólnego (por. E. Skowrońska-Bocian, w: Wierciński, Komentarz KRO, s. 402).

Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię

Wnioskodawczyni B. D. wniosła o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej między małżonkami B. D. i M. D., wskazując iż w skład majątku wspólnego wchodzi między innymi wierzytelność do I. D. o rozliczenie nakładów na nieruchomość położoną w B. przy ul. (…) w postaci wykonanego w latach 2007-2009 remontu ww. nieruchomości o wartości 200 000 zł, a także ruchomości o łącznej wartości 39.182 zł, następnie o dokonanie podziału wskazanego majątku przez przyznanie uczestnikowi postępowania M. D. wierzytelności i ruchomości o łącznej wartości 239.182 zł i zasądzenie na jej rzecz od uczestnika spłaty tytułem wyrównania udziałów w majątku wspólnym kwoty 119.591 zł.

Na rozprawie uczestnik postępowania M. D. zaprzeczył czynieniu nakładów na remont lokalu jego rodziców, zaś w odpowiedzi na wniosek wniósł o ustalenie, że w skład majątku wspólnego stron wchodzi wierzytelność do A. i K. A. o rozliczenie nakładów na nieruchomość położoną przy ul. (…) w B., w postaci wykonania remontu ww. nieruchomości o wartości 100.000 zł. W piśmie procesowym wnioskodawczyni przyznała istnienie wierzytelności wskazanej przez uczestnika, jednak wskazała na ich mniejszy zakres i oszacowała ich wartość na nie przekraczającą 10 000 zł.

Podział majątku antyków i antycznych mebli po rozwodzie Poznań Warszawa

W odniesieniu do niniejszej sprawy małżeńska majątkowa wspólność ustawowa pomiędzy małżonkami trwała od zawarcia małżeństwa do dnia ustanowienia rozdzielczości majątkowej małżeńskiej, czyli przez okres niemal 27 lat. Z chwilą zawarcia umowy majątkowej małżeńskiej w postaci rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków, majątek wspólny wnioskodawczyni i uczestnika postępowania przestał istnieć i – wobec odmiennego nieuregulowania przez same strony – uległ przekształceniu we wspólność, w której udziały małżonków są równe (por. art. 43 § 1 i art. 501 k.r.i.o.). Skoro natomiast strony nie dokonały dotychczas (np. w umowie wprowadzającej ustrój rozdzielczości majątkowej) podziału majątku, podlegają one podziałowi w sądowym podziale majątku wspólnego. Przy tym żadna ze stron nie wnosiła o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym.

W niniejszej sprawie bezspornym było, że w trakcie trwania małżeństwa do czasu ustanowienia rozdzielczości majątkowej, wnioskodawczyni i uczestnik postępowania przez kilkanaście lat mieszkali w mieszkaniu rodziców wnioskodawczyni w którym dokonali remontu zajmowanych pomieszczeń, a który to remont obejmował także wyposażenie użytkowanego lokalu mieszkalnego położonego w B. przy ul. (…). Oczywistym przy tym jest, że wszystkie ruchomości, które zostały zakupione lub nabyte przez małżonków w tym czasie, weszły do ich majątku wspólnego. Wśród tych ruchomości – jak wynikało z ustaleń Sądu – do składników majątku wspólnego należało zaliczyć: kanapę narożną, szafę wolnostojącą, stół z czterema krzesłami, zlewozmywak i szafki, gazówkę, telewizor, lodówkę, zabytkową szafę, zabytkową bieliźniarkę oraz zabytkowy stół z czterema krzesłami. Większość z tych ruchomości została zgodnie wskazana przez strony jako ich majątek wspólny, natomiast ich obecność w lokalu została potwierdzona w trakcie oględzin mieszkania dokonanych przez biegłego sądowego w ramach zleconej opinii.

Spór powstał co do zabytkowej szafy, zabytkowej bieliźniarki oraz zabytkowego stołu z czterema krzesłami, które według wnioskodawczyni – jako otrzymane przez nią w darowiźnie, stanowią jej majątek odrębny. Fakt samego nabycia przez strony tych składników majątkowych w trakcie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej nie był przez strony w ogóle kwestionowany. Sporny natomiast pozostał sposób ich nabycia, albowiem wnioskodawczyni wskazywała na ich darowiznę, a uczestnik postępowania na ich zakup od członków rodziny byłej żony (tj. matki i ciotki). Okoliczność dokonania zakupu tych ruchomości nie został przez uczestnika postępowania M. D. w żaden sposób wykazana, tym samym jego twierdzenia w tym zakresie należało uznać za gołosłowne. Twierdzenia wnioskodawczyni zostały natomiast potwierdzone przez świadka K. A., czyli darczyńcę. Wyraźnego jednakże podkreślenia wymaga, że ustalenie faktu darowizny omawianych ruchomości na rzecz B. D., nie powoduje jednakże automatyzmu w uznaniu, iż darowane przedmioty stanowią jej odrębny majątek.

Zgodnie bowiem z treścią art. 34 k.r.i.o. przedmioty majątkowe nabyte m.in. w drodze darowizny wchodzą do majątku wspólnego, jeżeli spełnione są łącznie dwie przesłanki, to znaczy stanowią przedmioty zwykłego urządzenia domowego oraz służą do użytku obojga małżonków, chyba że darczyńca inaczej postanowił. W niniejszej sprawie nie udowodniono, by wolą darczyńców wskazanych mebli była ich darowizna wyłącznie na rzecz B. D., stąd też przyjąć należało brak takiego zastrzeżenia. Uwzględniając natomiast okoliczności przedmiotowego stanu faktycznego należało uznać, że zarówno „zabytkowa” szafa, bieliźniarka jaki i stół z czterema krzesłami, stanowiły przedmioty urządzenia domowego stron. Stanowiły one bowiem wyposażenie zajmowanego przez strony lokalu mieszkalnego i były przez nich obojga użytkowane w ich wspólnym gospodarstwie domowy.

Przy tym w ocenie Sądu nie stanowią one zabytków (w potocznym określeniu antyków) czy dzieł sztuki, które należałoby uznać za przedmioty niestanowiące przeciętnego wyposażenia, a zatem przedmioty, których nie można byłoby uznać za przedmioty zwykłego urządzenia domowego. Takiego bowiem charakteru nie nadaje im sam fakt pochodzenia z zeszłego stulecia. Wedle definicji zawartej w ustawie o z dnia 23 lipca 2003 roku o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, zabytek ruchomy to dzieło człowieka lub związane z jego działalnością i stanowiące świadectwo minionej epoki bądź zdarzenia, którego zachowanie leży w interesie społecznym ze względu na posiadaną wartość historyczną, artystyczną lub naukową. Oznacza to, iż nie każdy „dawny” przedmiot jest zabytkiem, ale taki, który posiada pewną wartość dla kultury i sztuki.

Odnośnie przedmiotowych mebli nie wykazano, że mają one wartość zabytkową podlegającą ochronie, a także że w ogóle są „zabytkiem” w rozumieniu wskazanej ustawy. Nie zostały one wpisane do rejestru zabytków przez wojewódzkiego konserwatora zabytków. Poza samym określeniem ich przez wnioskodawczynię jako „zabytkowe” nie wykazano, by w ogóle meble te miały przymiot „zabytkowości”. Nie zostało to także potwierdzone w sporządzonej na zleceniu Sądu opinii biegłego rzeczoznawcy, który nie określił wprost by stanowiły one zabytek. Miano „zabytkowego” przedmiotu wyklucza także wycena dokonana przez biegłego, która daleka jest od cen zabytku (antyku). Zwrócić jednocześnie należy uwagę na okoliczność, iż na przełomie XIX i XX wieku czy też w okresie przedwojennym większość mebli stylizowana była jedynie na meble pochodzące z innych epok, które były powszechnie dostępne, nie stanowiły jednakże one większej wartości materialnej. Z tego też względu należało ustalić, że opisane ruchomości stanowiły przedmiot majątku wspólnego stron.

Wnioskodawczyni B. D. we wniosku głównym oraz w toku sprawy wniosła o zaliczenie w skład majątku wspólnego ruchomości w postaci: łóżka dwuosobowego, kanapy narożnej, regału szklanego na sprzęt TV, stołu z sześcioma krzesłami, lustra w kuchni, mebli kuchennych wraz ze sprzętem agd firmy (…) (chłodziarko-zamrażarka, pralka, zmywarka, piekarnik z funkcją kuchenki mikrofalowej, ekspres do kawy, kuchenka z płytą indukcyjną, wysoki okap kuchenny), szafki pod umywalkę, szafki pod umywalkę wc, dwóch foteli oraz stolika, jako przedmiotów urządzenia domowego stanowiącego wyposażenie zajmowanego przez nich lokalu mieszkalnego położonego w B. przy ul. (…). W tym miejscu zasadne jest wskazanie, że pomimo ustalenia, że zabudowa kuchni ww. lokalu mieszkalnego została wykonana według indywidualnej aranżacji nie stanowi on stałej zabudowy. Nie została ona bowiem powiązana ze strukturą ścian pomieszczenia i można ją zdemontować bez uszczerbku dla tej struktury. Stanowi zatem odrębną ruchomość stanowiącą składnik majątku.

Podział majątku antyków i antycznych mebli po rozwodzie Poznań Warszawa

Przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, że powyższe ruchomości powinny zostać zaliczone w skład majątku wspólnego małżonków, albowiem wszystkie te rzeczy zostały nabyte przez strony w trakcie trwania ich wspólności majątkowej małżeńskiej. Uczestnik postępowania zamieszkiwał w lokalu mieszkalnym wyodrębnionym we wskazanej nieruchomości przez swoich rodziców na stałe. Przez pewien okres czasu wnioskodawczynie także w zamieszkiwała w tym lokalu. W trakcie zamieszkiwania M. D. z rodzicami, a następnie także w czasie wspólnego zamieszkiwania strony z zamiarem wspólnego zamieszkiwania w tym lokalu, wnioskodawczyni i uczestnik postępowania wykonali remont lokalu, który również obejmowała wyposażenie mieszkania w przedmioty użytku codziennego. Twierdzenia uczestnika postępowania M. D. odnośnie zakupu wskazanych ruchomości na swoją własność przez jego rodziców nie zostały w toku całego postępowania potwierdzone jakimkolwiek miarodajnym dowodem. Należy w tym miejscu podkreślić, że uczestnik postępowania nie przedstawiły na tę okoliczność żadnych dowodów zakupu, które potwierdzałyby prawo własności do tych ruchomości osób trzecich.

Poza powyższym majątkiem ruchomym, w trakcie trwania małżeńskiej majątkowej wspólności ustawowej został zakupiony samochód osobowy marki S. (…) oraz przyczepa N., które niewątpliwie również weszły w skład majątku wspólnego małżonków (bezsporne pomiędzy stronami).

Sąd natomiast nie przychylił się do stanowiska wnioskodawczyni, co do przynależności do majątku wspólnego takich przedmiotów jak: szafa wnękowa w sypialni na poddaszu, szafa wnękowa w sypialni na parterze, lustra do łazienki i lustra do wc stanowiących przedmioty urządzenia domowego i znajdujących się na wyposażeniu lokalu mieszkalnego położonego w B. przy ul. (…) oraz stanowiska uczestnika postępowania, co do przynależności do majątku dorobkowego stron kotła gazowego c.o., grzejnika elektrycznego w łazience, brodzika i kabiny łazienkowej, zlewu z ceramiczną obudową, wyposażenia toalety i kominka z płaszczem wodnym stanowiących wyposażenie lokalu mieszkalnego położonego w B. przy ul. (…), albowiem nie stanowią one odrębnych ruchomości, a są częściami składowymi innych rzeczy lub nieruchomości. Jak ustalono m.in. w oparciu o oględziny dokonane przez biegłego sądowego z zakresu wyceny ruchomości szafy wnękowe w sypialni na parterze i na poddaszu zostały obudowane; lustra są wpasowane, zlicowane w glazurę ścian łazienki i wc i klejone do ściany; piece – dwa w lokalu przy ul. (…) i jeden w lokalu przy ul. (…) (także niewykończony kominek) stanowią element instalacji ogrzewania lokali; kabina natryskowa z brodzikiem – kabina to tylko wpasowana sztywna ścianka i drzwi przesuwne (na wymiar), a brodzik obudowany glazurą; grzejnik elektryczny został wpięty do instalacji c.o. etażowego lokalu; podobnie wyposażenie toalet (np. muszla, spłuczka, baterie) stanowią część instalacji wodno-kanalizacyjnej. Sposób montażu tych przedmiotów, połączenie z elementami konstrukcji lokalu (ściany, sieci) lub spełniana funkcja, wykluczają możliwość „odłączenia” tych rzeczy bez spowodowania ich uszczerbku, uszkodzenia ich samych lub elementów lokalu lub instalacji. W związku powyższym należało uznać je jako nakłady poczynione na nieruchomości stanowiące własność osób trzecich (to jest rodziców stron) i podlegające rozliczeniu w ramach przyznanych wnioskodawczyni i uczestnikowi postępowaniu postanowieniem częściowym wydanym w sprawie wierzytelności.

Uczestnik postępowania wniósł o zaliczenie w skład majątku wspólnego dodatkowo samochodu marki F. (…) o nr rej. (…). Z ustaleń Sądu poczynionych w niniejszej sprawie w oparciu o twierdzenia uczestniczki postępowania oraz zapisy umowy darowizny tego pojazdu, jasno wynika, że pojazd ten nie wchodzi w skład majątku wspólnego stron, albowiem został ona nabyty przez B. D. w drodze darowizny, a zatem już po ustaniu wspólności ustawowej małżeńskiej stron. Samochód ten stanowi więc składnik majątku osobistego wnioskodawczyni. Reasumując – poza powyżej wskazanymi przedmiotami nie stwierdzono w toku niniejszego postępowania, aby jakieś jeszcze inne składniki majątkowe wchodziły do majątku wspólnego małżonków D..

W związku z tym na podstawie opinii biegłego z zakresu wyceny nieruchomości i ruchomości – rzeczoznawcy majątkowego J. P. (2) Sąd ustalił wartość ruchomości stanowiących wyposażenie lokali mieszkalnych położonych przy ul. (…) w B. a wymienionych w pkt 1 ppkt a-t sentencji postanowienia, o łącznej wysokości 17.800 zł. Również wartość przyczepy N. została ustalona w oparciu o wycenę ww. biegłego z zakresu wyceny ruchomości, jednakże zawartą w opinii uzupełniającej, gdyż wartość wskazana w tej opinii odzwierciedla wartość przyczepy o modelu i numerze rzeczywiście wchodzącego w skład majątku wspólnego małżeństwa D.. W opinii głównej biegły oszacował wartość przyczepy w odniesieniu do danych podanych przez uczestnika postępowania (tj. nieprawidłowy model przyczepki – „N. B750”). Zgodnie zaś z fakturą VAT dokumentującą zakup przyczepki wynika, iż nabyta w trakcie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej przyczepa miała symbol (…), a zatem wartość takiej przyczepy należało ustalić. Z kolei wartość samochodu marki S. (…) Sąd ustalił w oparciu o cenę, za jaką samochód ten został sprzedany przez uczestnika postępowania, a wynikającą z umowy jego sprzedaży.

Podział majątku antyków i antycznych mebli po rozwodzie Poznań Warszawa

Co prawda biegły poddał wycenie na zlecenie ten składnik majątku dorobkowego stron, jednakże w ocenie Sądu, wartość jego powinna zostać ustalona w oparciu o rzeczywistą kwotę za jaką został samochód sprzedany, a nie wyliczoną szacunkowo przez biegłego. Sąd bowiem zwrócił uwagę na fakt, iż przy wycenie biegły dokonała szacunkowej wyceny przy uwzględnieniu stanu tego pojazdu wskazanego przez uczestnika postępowania (wobec jego sprzedaży brak możliwości oględzin) na dzień ustania wspólności majątkowej małżeńskiej oraz danych wynikających z postępowania likwidującego szkodę w tym pojeździe. Dane wskazane przez M. D. były ogólnikowe, a jego oświadczenie w tym zakresie nie zostało poparte żadnymi dowodami. W świetle doświadczenia życiowego nie ulega przy tym wątpliwości, iż wycena szkody dokonywana przez ubezpieczyciela w ramach postępowania likwidacyjnego jest dokonywana w sposób korzystny dla ubezpieczyciela. Jak wskazał przy tym sam biegły w opinii uzupełniającej „najkorzystniejsze dla ubezpieczyciela było wypłacenie ustalonej kwoty bezpośrednio poszkodowanemu (…) w przypadku skorzystania przez poszkodowanego z (…) koszt usunięcia uszkodzeń byłby większy dla ubezpieczyciela” . Stąd też Sąd, w związku z ostateczną sprzedażą przedmiotowego pojazdu przez uczestnika postępowania (powypadkowego) za kwotę wyższą niż wynikająca z oszacowania (z uwzględnieniem wypłaconego odszkodowania), przyjął jako wartość tego samochodu kwotę 18.000 zł.

Na tej podstawie Sąd ustalił, że łączna wartość składników majątku objętego niniejszą sprawą wynosiła 37.800 zł, a zatem równowartość każdego z udziałów przysługujących małżonkom w tym majątku w wysokości 1/2 części wyniosła 18.900 zł.

Dokonując podziału majątku wspólnego B. D. i M. D. Sąd w pierwszej kolejności wziął pod uwagę generalnie zgodne stanowiska stron w tym zakresie, aby nastąpił on – co do zgłaszanych przez nich składników majątkowych – poprzez podział w naturze oraz przyznanie na ich rzecz przedmiotów, które obecnie znajdowały się w ich posiadaniu. Ponadto stosownie do postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 26 kwietnia 1999 roku (sygn. akt I CKN 1123/97 –) w sprawie o podział majątku wspólnego, sąd powinien pamiętać, że przy rozstrzyganiu o sposobie podziału tego majątku mają istotne znaczenie okoliczności istniejące w chwili podziału tego majątku, a nie w chwili ustania wspólności ustawowej. Dlatego też ocena co do tego, jaki sposób podziału najlepiej odpowiada usprawiedliwionym interesom każdego z małżonków, wymaga rozważenia sytuacji osobistej, majątkowej i rodzinnej małżonków, istniejącej w chwili dokonywania podziału.

Uwzględniając powyższe oraz zgłoszone w toku sprawy stanowiska stron Sąd finalnie przyznał na rzecz wnioskodawczyni B. D. składniki majątku wspólnego w postaci: kanapy narożnej o wartości 250 zł, szafy wolnostojącej o wartości 100 zł, stołu z czterema krzesłami o wartości 150 zł, zlewozmywaka i szafki o wartości 200 zł, gazówki o wartości 50 zł, telewizora o wartości 50 zł, lodówki o wartości 50 zł, zabytkowej szafy o wartości 800 zł, zabytkowej bieliźniarki o wartości 500 zł i zabytkowego stołu i dwóch krzesł o wartości 400 zł, czyli ruchomości znajdujących się w jej posiadaniu (które zostały szczegółowo opisane w pkt 1 ppkt od k do t sentencji postanowienia). W tym stanie rzeczy łączna wartość składników majątku przyznanych w naturze wnioskodawczyni wyniosła 2.550 zł.

Jednocześnie na rzecz uczestnika postępowania M. D. Sąd przyznał składniki majątku wspólnego w postaci: przyczepy N. o wartości 2 000 zł i samochodu S. (…) o wartości 18 000 zł oraz ruchomości znajdujących się we wnętrzu lokalu mieszkalnego przy ul. (…) w B. i stanowiące od kilku lat jego wyposażenie, to jest: łóżko dwuosobowe o wartości 300 zł, kanapa narożna o wartości 350 zł; regał szklany na sprzęt TV o wartości 100 zł, stół z sześcioma krzesłami o wartości 1000 zł, lustro w kuchni o wartości 500 zł, meble kuchenne wraz ze sprzętem agd firmy (…) (chłodziarko-zamrażarka, pralka, zmywarka, piekarnik z funkcją kuchenki mikrofalowej, ekspres do kawy, kuchenka z płytą indukcyjną, wysoki okap kuchenny) o wartości 12 000 zł, szafka pod umywalkę o wartości 150 zł, szafka pod umywalkę wc o wartości 50 zł, dwa fotele o wartości 600 zł i stolik o wartości 200 zł (które zostały szczegółowo opisane w pkt 1 ppkt od a do j oraz ppkt u i w sentencji postanowienia). W tym stanie rzeczy łączna wartość składników majątku przyznanych w naturze uczestnikowi postępowania wyniosła 35.250 zł.

Podział majątku antyków i antycznych mebli po rozwodzie Poznań Warszawa

Ponieważ wszystkie (poza samochodem marki S. (…)) z przedmiotów przyznanych wnioskodawczyni i uczestnikowi postępowania według ustaleń i założeń Sądu znajdowały się aktualnie w ich posiadaniu, z tego względu nie było potrzeby orzekania o wzajemnym obowiązku wydawania tych rzeczy.

Jednocześnie w konsekwencji zastosowanego fizycznego podziału majątku wspólnego udział wnioskodawczyni B. D. (w wysokości 1/2 części o równowartości 37.800 zł) nie został w pełni zaspokojony w naturze, a jedynie do kwoty 2.550 zł, zatem w związku z tym przysługiwała jej dodatkowo dopłata od uczestnika postępowania w kwocie 16.350 zł. Postanowienie Sądu Rejonowego – I Wydział Cywilny z dnia 7 lipca 2016 r. I Ns 957/12

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku.

Adwokat Mateusz Ziębaczewski

Mateusz Ziębaczewski to doświadczony adwokat i specjalista od prawa rodzinnego. Swoją wiedzą i umiejętnościami służy klientom, pomagając im w najbardziej skomplikowanych sprawach rodzinnych. Gdy nie pisze artykułów na blogu, reprezentuje swoich klientów w sądzie, dążąc do osiągnięcia najlepszych dla nich rozwiązań.

email telefon LinkedIn

Zobacz pozostałe wpisy autora

Jarocin Gostyń Szamotuły Pleszew Czarnków Trzcianka Oborniki Chodzież Piła Gorzów Wielkopolski Konin Turek Nowy Tomyśl Leszno Wolsztyn Grodzisk Wielkopolski Gniezno Słupca Skoki Kalisz Śrem Buk Kostrzyn Duszniki Kościan Września Środa Wielkopolska Murowana Goślina Ostrów Wielkopolski Kórnik Luboń Swarzędz Opalenica Wągrowiec Krotoszyn Pobiedziska Pniewy Rogoźno Wronki Powidz S uchy Las Biedrusko Tarnowo Podgórne Komorniki Dopiewo Przykona Kleczew Czerwonak Stęszew Kleszczewo Rokietnica Międzychód, Łódź Wrocław Warszawa Katowice Kraków Rzeszów Lublin Gdańsk Szczecin Zielona Góra Opole Śląsk Kielce Olsztyn Bydgoszcz, Mińsk Mazowiecki Wołomin Pruszków Radom Otwock Legionowo Garwolin Grójec Ciechanów Grodzisk Mazowiecki Płońsk Ostrołęka, Dwór Mazowiecki Żyrardów Wyszków Mińsk Mazowiecki Łomianki Marki Ząbki Józefów Konstancin Sochaczew Nadarzyn Wólka, Kosowska Tarczyn Góra Kalwaria Wiskitki Teresin Zaborów Węgrów Warka Sokołów Przasnysz Pułtusk Raszyn Siedlce Białystok

Kancelaria Prawa Rodzinnego w Poznaniu