Zgodnie z art. 52 krio: „z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać ustanowienia przez Sąd rozdzielności majątkowej. Rozdzielność majątkowa powstaje z dniem oznaczonym w wyroku, który ją ustanawia. W wyjątkowych wypadkach Sąd może ustanowić rozdzielność majątkową z dniem wcześniejszym, niż dzień wytoczenia powództwa, w szczególności, jeśli małżonkowie żyli w rozłączeniu.” Wspólność majątkowa między małżonkami powstaje z mocy samego prawa z chwilą zawarcia małżeństwa i co do zasady obejmuje przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (art. 31 § 1 krio). Przyczyny ustania majątkowej wspólności małżeńskiej mogą być różne, jednak do najczęściej spotykanych należą rozwiązanie małżeństwa oraz zawarcie przez małżonków umowy w formie aktu notarialnego, ustanawiającej rozdzielność majątkową małżeńską.
Do ustanowienia rozdzielności majątkowej małżeńskiej art. 52 krio wymaga istnienia tzw. ważnych powodów. W literaturze podkreśla się, że owe ważne powody, o których mowa w powyższym przepisie, to istnienie takiej sytuacji, która w konkretnych okolicznościach faktycznych powoduje, że dalsze trwanie wspólności majątkowej między małżonkami pociąga za sobą naruszenie lub poważne zagrożenie interesu majątkowego jednego z małżonków lub także dobra rodziny. (M. Sychowicz (w:) K. Piasecki (red.), Kodeks rodzinny i opiekuńczy z komentarzem, Warszawa 2002, s. 277). Ważny powód uzasadniający ustanowienie rozdzielności majątkowej może również stanowić separacja faktyczna małżonków uniemożliwiająca im współdziałanie w zarządzie majątkiem wspólnym i najczęściej zarazem stwarzająca zagrożenie interesów majątkowych jednego lub nawet obojga małżonków. Obojętne jest przy tym, czy zachodzi trwały i zupełny rozkład pożycia małżonków.
Pojęcie „ważne powody” jest pojęciem niedookreślonym, w związku z czym zadaniem Sądu jest ustalenie, na czym one polegają, i czy zachodzą w konkretnej sprawie. W doktrynie i judykaturze przyjmuje się, że przesłankami do ustanowienia rozdzielności majątkowej małżeńskiej są: poważne zagrożenie lub naruszenie interesu majątkowego małżonka żądającego zniesienia wspólności, trwonienie majątku, alkoholizm, narkomania, hazard, rażąca niegospodarność, uporczywy brak przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny, uporczywe dokonywanie szczególnie ryzykownych operacji finansowych zagrażających materialnym podstawom bytu rodziny, separacja faktyczna, która uniemożliwia małżonkom współdziałanie w zarządzie majątkiem wspólnym.
Ważne powody w rozumieniu art. 52 § 1 krio, to nie tylko okoliczności natury majątkowej, jak trwonienie przez jednego z małżonków dochodów lub dokonywanie czynności powodujących uszczerbek we wspólnym majątku. Za ważne powody uznaje się również okoliczności, których źródła tkwią w rozdźwiękach między małżonkami natury osobistej, stwarzających taką sytuację, że wykonywanie przez każdego z małżonków zarządu nad ich wspólnym majątkiem jest niemożliwe lub w znacznym stopniu utrudnione, a wspólność majątkowa przestaje służyć dobru założonej przez małżeństwo rodziny.
Przytoczyć tu należy myśl zawartą przez Sąd Najwyższy w uzasadnieniu orzeczenia w sprawie o sygn. akt III CK 126/03. Podniesiono tam, że ważnym powodem uzasadniającym orzeczenie rozdzielności z datą wsteczną jest pozostawanie przez pozwanego małżonka w związku osobistym i majątkowym z inną osobą. Z kolei w uchwale III CZP/26/73 Sąd Najwyższy wskazał, że w sytuacji nieodwracalnej separacji faktycznej wspólność majątkowa nie spełnia już swojej funkcji. Może za to prowadzić do komplikacji w razie podejmowania przez każdego z małżonków we własnym interesie czynności prawnych. Sąd wskazał, że „ten stan jest niepożądany i z reguły w interesie każdego z małżonków, a przynajmniej jednego z nich leży zniesienie wspólności majątkowej. Sam fakt separacji, która na skutek zupełnego i trwałego rozkładu pożycia małżeńskiego jest nieodwracalna, może uzasadniać orzeczenie zniesienia wspólności majątkowej.”
Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię
Sprawa sądowa opracowana przez KancelarięPowódka Ż. N. wniosła o ustanowienie rozdzielności majątkowej pomiędzy nią a pozwanym W. N. (1). W uzasadnieniu pozwu podała, że pozwany jest jej mężem, strony nie zawierały małżeńskiej umowy majątkowej. Wskazała ponadto, że pozwany jest hazardzistą, przegrywa duże kwoty pieniężne i trwoni ich mienie, bierze pożyczki i kredyty w bankach i różnych instytucjach finansowych, które przeznacza na hazard a później na pokrycie zadłużeń. Wszystko to czyni bez jej zgody. Podała, że o długach pozwanego i zaciągniętych przez niego kredytach dowiedziała się przez przypadek w dniu 13 stycznia 2017 r., kiedy to syn przypadkiem odebrał korespondencję pozwanego.
Po ujawnieniu zadłużenia pozwanego, powódka stopniowo spłaciła jego długi zaciągając pożyczki u rodziny i przyjaciół. W styczniu pozwany rozpoczął terapię dla osób uzależnionych od hazardu. Strony mieszkają razem, są w nieformalnej separacji, mają oddzielne konta bankowe. Nie toczy się sprawa o rozwód, separację czy zasądzenie alimentów w oparciu o art. 27 KRO. Strony nie prowadzą działalności gospodarczej. Pozwany sam spłaca zobowiązanie kredytowe wspólnie zaciągniętego kredytu, nie jest prowadzona z jego dochodów egzekucja komornicza
W świetle powyższych wywodów nie budzi wątpliwości okoliczność, że pomiędzy stronami zaistniały ważne względy uzasadniające ustanowienie rozdzielności majątkowej. Wskazać tu trzeba na hazard pozwanego prowadzący do trwonienia jego dochodów, które powinny być przeznaczone na zaspakajanie potrzeb rodziny.
W każdej sprawie Sąd baczy aby ustanowienie rozdzielności z datą wsteczną nie naruszyło interesów wierzycieli obojga małżonków. W realiach niniejszej sprawy zadłużenie pozwanego zostało co prawda spłacone przez powódkę, ale poprzez zaciągnięcie przez nią długów u osób fizycznych. Kredyt zaciągnięty w marcu wspólnie przez strony nie zagraża interesom wierzyciela a ewentualna egzekucja może być skierowana do majątków odrębnych stron. Stąd też Sąd uznał, że spełnione zostały przesłanki ustanowienia rozdzielności majątkowej stron z datą 01 czerwca 2014 r. Wyrok Sądu Rejonowego – III Wydział Rodzinny i Nieletnich z dnia 18 maja 2017 r. III RC 45/17
W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji. Prosimy przejść do zakładki kontakt.
Z wyrazami szacunku.
