Twoja sprawa z zakresu prawa rodzinnego jest już wystarczająco stresująca. Nie powinieneś rozbijać banku tylko po to, aby upewnić się, że jesteś chroniony

Rozwód, a naruszenie zasad współżycia społecznego, uczciwości czy moralności

Jeżeli między małżonkami nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia, każdy z małżonków może żądać, ażeby sąd rozwiązał małżeństwo przez rozwód. Jednakże mimo zupełnego i trwałego rozkładu pożycia rozwód nie jest dopuszczalny, jeżeli wskutek niego miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków albo jeżeli z innych względów orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

Zasady współżycia społecznego są normami pozaprawnymi, regułami postępowania o aksjologicznym uzasadnieniu, odwołującymi się do powszechnie uznanych wartości. Chodzi więc o normy moralne, które podlegają zmianom wraz z kształtowaniem się powszechnie akceptowanej w społeczeństwie hierarchii wartości. Uczynienie z zasad współżycia społecznego podstawy dla jednej z negatywnych przesłanek rozwodowych tłumaczą niewątpliwie względy natury moralnej. Ustawodawca, chcąc przeciwdziałać lekkomyślnemu i nagannemu stosunkowi do obowiązków przyjętych poprzez zawarcie małżeństwa, uniemożliwia uzyskanie rozwodu, gdy naruszone mogą być zasady współżycia społecznego.

Rozwód, a naruszenie zasad współżycia społecznego, uczciwości czy moralności Warszawa Poznań

Jednak nie we wszystkich przypadkach stwierdzenia zupełnego i trwałego rozkładu pożycia rozwód spotka się ze społeczną aprobatą. Można wymienić wiele sytuacji, gdy rozwiązanie małżeństwa pociągałoby za sobą rażącą krzywdę jednego z członków rodziny albo dawały by zgodę lekkomyślny, lekceważący, zbyt swobodny stosunek do instytucji małżeństwa. Ocena rozwodu w świetle zasad współżycia społecznego zazwyczaj nie będzie stała na przeszkodzie rozwiązaniu małżeństwa, gdy każdy z małżonków żyje w związku faktycznym, czyli tzw. konkubinacie.

„Sytuacje takie mogą zwłaszcza wchodzić w rachubę wtedy, gdy z zasadami tymi nie dałoby się pogodzić rażącej krzywdy, jakiej doznałby małżonek sprzeciwiający się żądaniu rozwodu, albo gdy przeciw rozwodowi przemawiają poważne względy natury społeczno-wychowawczej, które nie pozwalają na to, by orzeczenie rozwodu sankcjonowało stan faktyczny powstały na tle złego traktowania i złośliwego stosunku do współmałżonka lub dzieci albo innych przejawów lekceważenia instytucji małżeństwa i rodziny lub obowiązków rodzinnych. Należy przy tym mieć na uwadze, że sprzeczność rozwodu z zasadami współżycia społecznego z reguły nie zachodzi, gdy małżonek sprzeciwiający się rozwodowi ponosi wyłączną winę rozkładu pożycia albo gdy przy wspólnej winie brak podstaw do przyjęcia, że wina małżonka, który żąda rozwodu, jest znacznie cięższa” (Górecki J., Wytyczne rozwodowe Sądu Najwyższego, „Państwo i Prawo” 1968, nr 8-9).

„Kwestię niedopuszczalności rozwodu ze względu na rażące pokrzywdzenie współmałżonka należy oceniać w świetle zasad humanitaryzmu z właściwym uwzględnieniem czasu trwania małżeństwa, rozkładu jego ciężarów, sytuacji obojga małżonków, a w szczególności ich wieku, stanu zdrowia, zdolności do zaspokajania potrzeb osobistych i innych okoliczności, mogących charakteryzować materialne i moralne warunki życiowe obojga małżonków” (Górecki J., Wytyczne rozwodowe Sądu Najwyższego, „Państwo i Prawo” 1968, nr 8-9).

„Za sprzecznością rozwodu z zasadami współżycia społecznego może przemawiać ujemny stosunek do dzieci. (…) Zasady współżycia społecznego nie ograniczają bowiem obowiązków rodziców tylko do okresu małoletności ich dzieci ani też nie wyłączają możliwości negatywnej oceny moralnej skutków rozwodu, gdy status quo w sytuacji małoletnich dzieci zostaje zachowany. Chodzić tu może zwłaszcza o stosunek do dzieci pełnoletnich, lecz jeszcze nie samodzielnych i potrzebujących pomocy rodziców, jak również o inne sytuacje, w których rozwód nie mógłby wprawdzie spowodować dalszego pogorszenia warunków życiowych dzieci, ale prowadziłby do wyników z punktu widzenia moralnego rażąco niepożądanych. Jeżeli zatem zostanie ustalone, że małżonek żądający rozwodu zaniedbuje w sposób rażący swe obowiązki rodzicielskie, przerzucając ten ciężar na drugiego małżonka albo na inne osoby lub organy pomocy społecznej, żądanie rozwodu może się okazać sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, choćby nawet orzeczenie rozwodu nie powodowało dalszego pogorszenia sytuacji wspólnych małoletnich dzieci małżonków” (Górecki J., Wytyczne rozwodowe Sądu Najwyższego, „Państwo i Prawo” 1968, nr 8-9).

Rozwód, a naruszenie zasad współżycia społecznego, uczciwości czy moralności Warszawa Poznań

Niezgodne z zasadami  moralności byłoby uznanie, że nieuleczalna choroba małżonki, po trzydziestu latach pożycia małżeńskiego, stanowi ważny powód rozkładu pożycia małżeńskiego w sytuacji, kiedy stan małżonki wymaga przyczyniania się ze strony współmałżonka w miarę swych możliwości do ulżenia jej losowi i okazywania jej pomocy nie tylko materialnej, ale i moralnej, tak aby małżonek był dla niej podporą psychiczną w cierpieniach.

Przyczyny rozkładu muszą być „ważne”, a o takim ich charakterze decyduje nie tylko subiektywna reakcja małżonków, ale przede wszystkim kryteria obiektywne, których poszukiwać należy w zasadach moralnych. „Ważny” jest więc powód rozkładu tylko wtedy, gdy za taki uznaje go socjalistyczna moralność. (Orzeczenie Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 18 września 1952 r. C. 1283/52)

Podobne względy przemawiają za odmową udzielenia rozwodu na żądanie małżonka, którego żona stała się kaleka na skutek przerwania ciąży, który to zabieg był podjęty po uzgodnieniu decyzji przez oboje małżonków (Orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 15 lipca 1958 r., III CR 1225/57,)

Rozwód, a naruszenie zasad współżycia społecznego, uczciwości czy moralności

Zachowania małżonków w okresie, w którym rozkład pożycia małżeńskiego był już zupełny i trwały, choć nie mogą mieć wpływu na ocenę ich winy za rozkład, nie pozostają jednak bez znaczenia dla oceny przesłanek rozwodowych określonych w art. 56 kro. Jeżeli małżonek, który nie wyraża zgody na rozwód i któremu w myśl art. 57 § 1 w zw. z art. 56 § 1 kro nie można przypisać winy rozkładu pożycia, po wystąpieniu rozkładu pożycia zachowuje się w stosunku do drugiego małżonka w sposób niewłaściwy i naganny, to należy rozważyć, czy w tych okolicznościach jego odmowa zgody na rozwód nie powinna być oceniona jako sprzeczna z zasadami współżycia społecznego w rozumieniu art. 56 § 3 kro. (Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 21 marca 2003 r. II CKN 1270/2000)

Nie godzi w zasady współżycia społecznego orzeczenie rozwodu dlatego, że strony są osobami w podeszłym wieku. Żądając rozwodu, powód nie krzywdzi pozwanej, a czyni jedynie uprawnienie z prawa wniesienia sprawy rozwodowej. (Wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 5 października 2004 r. I ACa 683/2004)

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku.

Adwokat Mateusz Ziębaczewski

Mateusz Ziębaczewski to doświadczony adwokat i specjalista od prawa rodzinnego. Swoją wiedzą i umiejętnościami służy klientom, pomagając im w najbardziej skomplikowanych sprawach rodzinnych. Gdy nie pisze artykułów na blogu, reprezentuje swoich klientów w sądzie, dążąc do osiągnięcia najlepszych dla nich rozwiązań.

email telefon LinkedIn

Zobacz pozostałe wpisy autora

Jarocin Gostyń Szamotuły Pleszew Czarnków Trzcianka Oborniki Chodzież Piła Gorzów Wielkopolski Konin Turek Nowy Tomyśl Leszno Wolsztyn Grodzisk Wielkopolski Gniezno Słupca Skoki Kalisz Śrem Buk Kostrzyn Duszniki Kościan Września Środa Wielkopolska Murowana Goślina Ostrów Wielkopolski Kórnik Luboń Swarzędz Opalenica Wągrowiec Krotoszyn Pobiedziska Pniewy Rogoźno Wronki Powidz S uchy Las Biedrusko Tarnowo Podgórne Komorniki Dopiewo Przykona Kleczew Czerwonak Stęszew Kleszczewo Rokietnica Międzychód, Łódź Wrocław Warszawa Katowice Kraków Rzeszów Lublin Gdańsk Szczecin Zielona Góra Opole Śląsk Kielce Olsztyn Bydgoszcz, Mińsk Mazowiecki Wołomin Pruszków Radom Otwock Legionowo Garwolin Grójec Ciechanów Grodzisk Mazowiecki Płońsk Ostrołęka, Dwór Mazowiecki Żyrardów Wyszków Mińsk Mazowiecki Łomianki Marki Ząbki Józefów Konstancin Sochaczew Nadarzyn Wólka, Kosowska Tarczyn Góra Kalwaria Wiskitki Teresin Zaborów Węgrów Warka Sokołów Przasnysz Pułtusk Raszyn Siedlce Białystok

Kancelaria Prawa Rodzinnego w Poznaniu