Twoja sprawa z zakresu prawa rodzinnego jest już wystarczająco stresująca. Nie powinieneś rozbijać banku tylko po to, aby upewnić się, że jesteś chroniony

Zabezpieczenie, zmniejszenie i obniżenie alimentów na byłą żonę na czas trwania sprawy w Sądzie

Stosownie do treści przepisu art. 60 § 2 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku.

Z uwagi na fakt, iż zobowiązania alimentacyjne z reguły utrzymują się przez dłuższy czas, czemu nieodłącznie towarzyszą zmiany okoliczności kształtujących zakres świadczeń alimentacyjnych, ustawodawca przewidział w art. 138 KRO możliwość dokonania odpowiednich zmian w zakresie wysokości tych świadczeń. Zgodnie zatem z art. 138 KRO w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia dotyczącego obowiązku alimentacyjnego. Przepis ten pozwala, w razie zmiany zarobkowych lub majątkowych możliwości zobowiązanego lub uprawnionego do alimentacji, na zmianę orzeczenia lub umowy ustalającej wysokość alimentów.

Zabezpieczenie, zmniejszenie i obniżenie alimentów na byłą żonę na czas trwania sprawy w Sądzie

Posiłkowo winno się uwzględnić również art. 135 KRO, który stanowi, że zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Należy wskazać, że ustawodawca nie definiuje pojęcia usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego. Tym niemniej zgodnie z utrwalonymi poglądami judykatury potrzeby te należy rozumieć szeroko. Są to nie tylko elementarne potrzeby polegające na zapewnieniu minimum egzystencji, ale również takie, które stworzą uprawnionemu normalne warunki bytowania odpowiadające jego wiekowi, statusowi społecznemu i wykształceniu. Przesłanką limitującą wysokość świadczeń alimentacyjnych są okoliczności leżące po stronie zobowiązanego, a zatem jego możliwości majątkowe i zarobkowe. Przez możliwości należy rozumieć nie tylko aktualnie uzyskiwany dochód, ale rzeczywiste możliwości zarobkowe. Należy zatem ocenić zdolność zobowiązanego do zarobkowania, a w zakres jego możliwości należy zaliczyć także i te, które nie są przez niego wykorzystywane, choć obiektywnie istnieją. W poczet możliwości zarobkowych zalicza się nie tylko dochody z jego pracy zarobkowej wykonywanej, bądź możliwej do wykonywania, czy też ekwiwalenty wynagrodzenia za pracę, jakim jest świadczenie emerytalne, ale też możliwe do uzyskania zasiłki i inne formy pomocowe. Możliwości majątkowe rozumie się także szeroko, nie tylko jako dochód aktualnie z majątku uzyskiwany, ale także jako rzeczywiste możliwości, a zatem także dochody, które zobowiązany może i powinien uzyskiwać przy prowadzeniu swoich spraw majątkowych z należytą starannością.

Obowiązek świadczeń alimentacyjnych między małżonkami po rozwodzie stanowi kontynuację obowiązku wzajemnej pomocy powstałego przez zawarcie małżeństwa (tak SN w uchwale z dnia 16 grudnia 1987 roku, III CZP 91/86).

Zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego można żądać w razie zmiany stosunków (art. 138 KRO), przy zachowaniu reguł wynikających z art. 135 KRO. Poprzez pojęcie „stosunków” należy rozumieć okoliczności istotne z punktu widzenia ustawowych przesłanek obowiązku alimentacyjnego i jego zakresu. Zatem zmiana stosunków to zmiana okoliczności, od których zależy istnienie i zakres obowiązku alimentacyjnego – rozumie się przez to zwiększenie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego lub istotne zmniejszenie możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego, które uzasadniają potrzebę skorygowania -zmniejszenia lub zwiększenia- wysokości świadczeń alimentacyjnych. Należy wziąć pod uwagę okoliczności mogące świadczyć o zmianie stosunków majątkowych stron takie jak: zmiana stosunków własnościowych powodująca utratę bądź zwiększenie majątku, okoliczności świadczące o zmianie możliwości zarobkowych stron, a także stan faktyczny. Zaznaczyć trzeba, że zmiana stosunków będąca podstawą do zmiany orzeczenia musi zaistnieć po uprawomocnieniu się wyroku, w którym zasądzono alimenty (wyrok SN z dnia 25 maja 1999 r. w sprawie o sygn. akt I CKN 274/99).

Podkreślenia wymaga, że zmiana orzeczenia alimentacyjnego na podstawie art. 138 KRO jest dopuszczalna tylko w razie zmiany stosunków powstałych po wydaniu tego orzeczenia i porównania stanu istniejącego w dacie uprzedniego orzeczenia ze stanem obecnym. Przy czym dowodzenie w przedmiocie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz możliwości majątkowych zobowiązanego ma na celu wykazanie zmian w tym zakresie i nie może zmierzać do polemiki z ustaleniami poczynionymi w poprzedniej sprawie, które jak już wskazano objęte są powagą rzeczy osądzonej.

Zgodnie z treścią art. 730 § 1 KPC w każdej sprawie cywilnej podlegającej rozpoznaniu przez sąd lub sąd polubowny można żądać udzielenia zabezpieczenia.

Zabezpieczenie, zmniejszenie i obniżenie alimentów na byłą żonę na czas trwania sprawy w Sądzie

Udzielenia zabezpieczenia może żądać każda strona lub uczestnik postępowania, jeżeli uprawdopodobni roszczenie oraz interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia. Natomiast interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia istnieje wtedy, gdy brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub w inny sposób uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie (art. 7301 § 1 i 2 KPC)

W myśl art. 731 KPC zabezpieczenie nie może zmierzać do zaspokojenia roszczenia, chyba że ustawa stanowi inaczej. Natomiast w sprawach o alimenty, zgodnie z art. 753 § 1 KPC, zabezpieczenie może polegać na zobowiązaniu obowiązanego do zapłaty uprawnionemu jednorazowo lub okresowo określonej sumy pieniężnej. W sprawach tych podstawą zabezpieczenia jest jedynie uprawdopodobnienie istnienia roszczenia.

Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię

Wyrokiem Sądu Okręgowego związek małżeński M. i J. R. rozwiązano przez rozwód z winy J. R., od którego jednocześnie zasądzono alimenty na rzecz M. R. w kwotach po 600 złotych miesięcznie, płatnych do dnia 15 każdego miesiąca do jej rąk, wraz z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia w terminie płatności którejkolwiek z rat.

W pozwie, złożonym J. R. domagał się obniżenia alimentów zasądzonych wyrokiem Sądu Okręgowego z kwot po 600 złotych miesięcznie do kwot po 200 złotych miesięcznie, w uzasadnieniu podnosząc, że zmniejszyły się jego dochody z powodu zaniechania pobierania ich za lokal użytkowy w kwotach po 900 złotych miesięcznie, co było spowodowane zachowaniem pozwanej, która nachodziła najemczynię i domagała się od niej połowy czynszu najmu. Podniósł także, że został wyrzucony z dotychczas zajmowanego wspólnie z żoną domu i zamieszkał w lokalu w S. o powierzchni około 20 metrów kwadratowych, ponadto nadal posiada do spłaty szereg zobowiązań kredytowych, których w obecnej sytuacji nie jest w stanie spłacać.

Zabezpieczenie, zmniejszenie i obniżenie alimentów na byłą żonę na czas trwania sprawy w Sądzie

We wniosku domagał się udzielenia zabezpieczenia, poprzez obniżenie alimentów z kwot po 600 do kwot po 300 złotych miesięcznie, w uzasadnieniu przywołując te same argumenty co wskazane w pozwie a nadto podnosząc, że pozwana skierowała wyrok Sądu Okręgowego do postępowania egzekucyjnego, co spowodowało, że obecnie miesięcznie uzyskuje kwoty po 646,56 złotych, z których nie jest w stanie zaspokoić swoich usprawiedliwionych potrzeb.

W odpowiedzi na pozew pozwana domagała się jego oddalenia w całości, w uzasadnieniu podnosząc, że nie zaszły po stronie powoda zmiany uzasadniające jego żądanie, bowiem nadal pobiera emeryturę w kwotach po 2381 złotych miesięcznie, nadal dysponuje majątkiem, którego strony dorobiły się wspólnie: lokalem użytkowym przy ul. (…) w E., który może wynająć, zaprzeczyła, aby to przez jej działania powód utracił wskazane źródło dochodu. Ponadto argumentowała, że pozwany przemilczał prowadzenie handlu obwoźnego galanterią skórzaną, z którego – w jej ocenie – osiąga dochody rzędu 2000 złotych miesięcznie. Wskazała także, że wzrosły jej usprawiedliwione potrzeby w związku z pogarszającym się stanem zdrowia: na leczenie i rehabilitację w skali miesiąca przeznacza kwoty po 260 złotych, koszt leków wyniósł kwotę 2273,89 złotych. Poza tym ponosi koszty eksploatacji domu, w którym zamieszkuje : zużytej wody, odprowadzania ścieków, zużytego gazu, energii elektrycznej, wywozu śmieci, podatku od nieruchomości i ubezpieczenia domu w połowie z synem stron, który jest współwłaścicielem do 1/2 domu, w którym zamieszkuje. Podniosła, iż spłaca także pożyczkę w ratach po 114 złotych miesięcznie. Ponadto spłaciła kwotę 2237,38 złotych, tytułem zaciągniętego przez strony kredytu. Opłaca również przeglądy kominiarskie i dokonuje zakupu węgla celem ogrzania domu, natomiast jej dochody wynoszą kwoty po 1650,73 złotych miesięcznie, w tym zasiłek pielęgnacyjny.

W ocenie Sądu, powód uprawdopodobnił roszczenie, bowiem jego sytuacja finansowa zmieniła się od czasu poprzedniego rozstrzygania w zakresie jego obowiązku alimentacyjnego wobec pozwanej, uprawdopodobnił także interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia, gdyż jego brak co najmniej poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia z uwagi na istotę świadczeń alimentacyjnych, zużywanych na potrzeby uprawnionego. Zdaniem Sądu, wniosek J. R. o udzielenie zabezpieczenia poprzez zmniejszenie jego obowiązku alimentacyjnego względem pozwanej zasługiwał na uwzględnienie w całości. Zgodnie z uzasadnieniami sądów dotychczas rozpoznających sprawę stron dotyczącą kwestii objętej przedmiotem niniejszego postępowania, dochód powoda obejmował również przychody z tytułu wynajmowania lokali w E. (użytkowego) i S.. Sytuacja zmieniła się o tyle, że wskutek zachowania pozwanej, która domagała się połowy czynszu najmu za lokal użytkowy, najemczyni wypowiedziała stosunek najmu i od stycznia powód nie otrzymuje należności za wskazany lokal. Ponadto ma trudności z jego wynajęciem z uwagi na postawę pozwanej, która oczekuje połowy należności z tytułu jego wynajęcia. Powyższe stanowisko pozwanej jest co do zasady słuszne – bowiem jest ona w połowie właścicielem wskazanego lokalu. Jednakże nie umknęło uwadze Sądu, że sądy obu instancji wliczały do dochodów pozwanego czynsz najmu za wskazany lokal.

Należy przyznać rację powodowi, że skoro pozwana domagała się połowy czynszu za lokal użytkowy przy ul. (…) w E., z drugiej strony nie może oczekiwać alimentów od niego (wyliczonych również na podstawie dochodu z tytułu pobierania całości czynszu najmu), bowiem w takim przypadku powód nie otrzymywałby żadnych środków finansowych z tytułu wynajmu przedmiotowego lokalu, musiałby czynić opłaty za niego i jeszcze przekazywać świadczenia na rzecz byłej żony z tytułu alimentów. Należy podkreślić, że w czasie ustalania obowiązku alimentacyjnego powoda względem pozwanej, ten pierwszy w całości dysponował czynszem za lokal użytkowy, w związku z czym powyższe legło u podstaw autorytatywnie określonego obowiązku alimentacyjnego. Ponadto dochody z tytułu wynajmowania lokalu w S. były konsumowane przez wydatki na jego utrzymanie, zaś obecnie powód musi samodzielnie uiszczać należności za wskazany lokal, bowiem tam zamieszkuje, co zmniejsza jego dochody o te należności.

Zabezpieczenie, zmniejszenie i obniżenie alimentów na byłą żonę na czas trwania sprawy w Sądzie

Należy podkreślić, że obie strony znajdują się w wieku poprodukcyjnym, są osobami chorymi, wymagającymi stałego przyjmowania medykamentów. Nie znalazło potwierdzenia w materiale dowodowym zgromadzonym w sprawie, że powód osiąga dochody rzędu 2000 złotych miesięcznie z tytułu handlu obwoźnego. Abstrahując od ilości czasu, jaki musiałby przeznaczać na wskazany cel, należy podnieść, że powód przedstawił spis posiadanego asortymentu, który nie potwierdzał znacznej ilości towaru, oraz deklarację składaną za poprzedni rok podatkowy, która nie potwierdziła znaczących dochodów z tego tytułu. Pozwana nie przedstawiła dowodów prowadzących do odmiennych ustaleń. Powód nie zaprzeczał, że przebywał na targowisku chcąc sprzedać posiadany jeszcze towar (o wartości 1026 złotych). Należy zauważyć, że opłaty związane z korzystaniem z miejsca na targowiskach, opłacaniem danin publicznoprawnych również znacząco obniżają dochody pozwanego z tego tytułu. Powód od lutego zawiesił prowadzenie działalności gospodarczej i wykazał przychów w kwocie 6451 złotych (średnio po 537,58 złotych miesięcznie), po uwzględnieniu kosztów uzyskania przychodu wskazanych wyżej, dochód z tego tytułu nie stanowi znaczącego w budżecie powoda.

Na obecnym etapie postępowania powód wskazywał, że jego dochody z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej, są niewielkie (wyliczył je na kwoty po około 120 złotych miesięcznie), ponadto argumentował, iż zamierza sprzedać cały posiadany asortyment, którego spis przedstawił do akt sprawy i zakończyć prowadzenie działalności gospodarczej.

W ocenie Sądu, na obecnym etapie postępowania, nie ustalono innych środków finansowych uzyskiwanych przez powoda, pozwalających na ustalenie wyższych dochodów niż obecnie przez niego wykazywane. Te, z kolei, nie pozwalają na łożenie na rzecz pozwanej alimentów w dotychczasowej wysokości.

Z powyższych względów Sąd uznał, iż wniosek o udzielenie zabezpieczenia złożony przez powoda jest zasadny i na podstawie art. 730 KPC w zw. z art. 7301 KPC postanowił o udzieleniu zabezpieczenia poprzez zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej alimentów w zmniejszonej wysokości w kwotach po 300 złotych miesięcznie, poczynając od dnia złożenia wniosku o udzielenie zabezpieczenia płatnych na dotychczasowych warunkach płatności do rąk pozwanej, wraz z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w terminie płatności którejkolwiek z rat, w miejsce dotychczasowych alimentów zasądzonych wyrokiem Sądu Okręgowego w kwotach po 600 złotych miesięcznie. Postanowienie Sądu Rejonowego – III Wydział Rodzinny i Nieletnich z dnia 21 kwietnia 2017 r. III RC 16/17

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji. Prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku.

Adwokat Mateusz Ziębaczewski

Mateusz Ziębaczewski to doświadczony adwokat i specjalista od prawa rodzinnego. Swoją wiedzą i umiejętnościami służy klientom, pomagając im w najbardziej skomplikowanych sprawach rodzinnych. Gdy nie pisze artykułów na blogu, reprezentuje swoich klientów w sądzie, dążąc do osiągnięcia najlepszych dla nich rozwiązań.

email telefon LinkedIn

Zobacz pozostałe wpisy autora

Jarocin Gostyń Szamotuły Pleszew Czarnków Trzcianka Oborniki Chodzież Piła Gorzów Wielkopolski Konin Turek Nowy Tomyśl Leszno Wolsztyn Grodzisk Wielkopolski Gniezno Słupca Skoki Kalisz Śrem Buk Kostrzyn Duszniki Kościan Września Środa Wielkopolska Murowana Goślina Ostrów Wielkopolski Kórnik Luboń Swarzędz Opalenica Wągrowiec Krotoszyn Pobiedziska Pniewy Rogoźno Wronki Powidz S uchy Las Biedrusko Tarnowo Podgórne Komorniki Dopiewo Przykona Kleczew Czerwonak Stęszew Kleszczewo Rokietnica Międzychód, Łódź Wrocław Warszawa Katowice Kraków Rzeszów Lublin Gdańsk Szczecin Zielona Góra Opole Śląsk Kielce Olsztyn Bydgoszcz, Mińsk Mazowiecki Wołomin Pruszków Radom Otwock Legionowo Garwolin Grójec Ciechanów Grodzisk Mazowiecki Płońsk Ostrołęka, Dwór Mazowiecki Żyrardów Wyszków Mińsk Mazowiecki Łomianki Marki Ząbki Józefów Konstancin Sochaczew Nadarzyn Wólka, Kosowska Tarczyn Góra Kalwaria Wiskitki Teresin Zaborów Węgrów Warka Sokołów Przasnysz Pułtusk Raszyn Siedlce Białystok

Kancelaria Prawa Rodzinnego w Poznaniu