Twoja sprawa z zakresu prawa rodzinnego jest już wystarczająco stresująca. Nie powinieneś rozbijać banku tylko po to, aby upewnić się, że jesteś chroniony

Zwrot wydatków, kosztów, opłat, rachunków za gaz i ogrzewanie mieszkania, domu, lokalu czy nieruchomości w sprawie o podział majątki, dział spadku, zniesienie współwłasności

Istota współwłasności wyrażona została w treści art. 195 kc , który stanowi, że własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (współwłasność). Z definicji współwłasności wyrażonej w art. 195 kc wynika, że ten stosunek prawnorzeczowy na trzy podstawowe cechy: jedność przedmiotu, wielość podmiotów i niepodzielność wspólnego prawa. Określenie, że w wypadku współwłasności prawo własności przysługuje kilku osobom niepodzielnie oznacza, że pomimo istnienia takiej współwłasności rzecz nie jest podzielona i żadnemu ze współwłaścicieli nie przysługuje wyłączne prawo do fizycznie określonej części rzeczy. Zestawiając udział współwłaściciela z własnością całej rzeczy należy stwierdzić, że prawo własności całej rzeczy przysługuje wszystkim właścicielom niepodzielnie, natomiast udział jest prawem, które należy wyłącznie do współwłaściciela .

Zgonie z treścią art. 206 kc każdy ze współwłaścicieli jest uprawniony do współposiadania rzeczy wspólnej oraz do korzystania z niej w takim zakresie, jaki daje się pogodzić ze współposiadaniem i korzystaniem z rzeczy przez pozostałych współwłaścicieli. Uprawnienie współwłaścicieli do współposiadania rzeczy wspólnej polega na tym, że tak jak każdy inny współwłaściciel może on posiadać całą rzecz i korzystać z niej. Zmiana formy korzystania z bezpośredniej, a zarazem wspólnej , którą modelowo przewiduje art. 206 kc na formę bezpośrednią lecz rozdzielną (podział quoad usum) stanowi dyspozycję współwłaściciela odnośnie do swego uprawnienia i dlatego żaden ze współwłaścicieli wbrew jego woli nie może go tego uprawnienia pozbawić. Jeżeli jeden ze współwłaścicieli naruszy lub pozbawi drugiego uprawnienia do współposiadania i korzystania z rzeczy, to narusza art. 206 kc, czyli działa bezprawnie i w związku z tym może ponieść wynikające z tego naruszenia prawne skutki.

Dopóki współwłaściciele korzystają z rzeczy zgodnie z ich wolą wyrażoną nawet w sposób  dorozumiany, dopóty ich współposiadanie i korzystanie z rzeczy nie narusza art. 206 kc. Oświadczenie woli, wyrażające zgodę na sposób korzystania lub na podział do korzystania z rzeczy wspólnej może być składane bowiem przez współwłaścicieli w różnym czasie i umowa taka nie ma wymogu żadnej formy szczególnej. Nie jest to umowa zobowiązująca do określonych świadczeń przez poszczególnych współwłaścicieli względem siebie. Jej istotą nie jest wzajemne zaciąganie zobowiązań, lecz odmienne od ustawowego ukształtowanie wykonywania współuprawnienia w odniesieniu do korzystania z rzeczy wspólnej.

W doktrynie i orzecznictwie za dominujący należy uznać pogląd, zgodnie z którym współwłaściciel wyzuty z posiadania przez drugiego ze współwłaścicieli może dochodzić wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy wspólnej ponad udział w oparciu o stosowane odpowiednio przepisy art. 224 i 225 k.c. (uchwała SN z 13 marca 2008 r., III CZP 3/2008, LexisNexis nr (…), OSNC 2009, nr 4, poz. 53, z omówieniem Z. S., P.. 2008, nr 5-6, s. 275; podobnie uchwała SN z 10 maja 2006 r., III CZP 9/2006, LexisNexis nr (…), OSNC 2007, nr 3, poz. 37, z krytycznymi glosami: B. J.-J., PS 2007, nr 7-8, s. 165, i M.J. N., MoP 2007, nr 16, s. 909, oraz z omówieniem Z. S., P.. 2006, nr 9-10, s. 280). Należy jednakże wskazać, iż z uwagi na specyfikę współwłasności, współwłaściciel wyłącznie korzystający z rzeczy wspólnej jest właścicielem całej rzeczy, a nie tylko jej fizycznej części odpowiadającej wielkości jego udziału. Jednakże powinien on respektować takie same prawo drugiego ze współwłaścicieli. Póki jednak drugi współwłaściciel nie sprzeciwia się wyłącznemu korzystaniu z rzeczy wspólnej przez innego współwłaściciela, współwłaściciel wyłącznie korzystający z rzeczy ma do tego prawo i nie można skutecznie od niego żądać wynagrodzenia za taki sposób korzystania z rzeczy wspólnej. Za niezbędny warunek żądania od jednego ze współwłaścicieli wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy wspólnej ponad udział uznać należy konieczność sprzeciwienia się przez innego współwłaściciela takiemu sposobowi korzystania z rzeczy wspólnej. W związku z powyższym za zasadne uznać należy zasądzenie żądanego wynagrodzenia jedynie za okres od momentu wyrażenia takiego sprzeciwu przez obecnego albo byłego małżonka.

Zwrot wydatków, kosztów, opłat, rachunków za gaz i ogrzewanie mieszkania, domu, lokalu czy nieruchomości w sprawie o podział majątki, dział spadku, zniesienie współwłasności i Poznań Warszawa

Wynagrodzenie za korzystanie z nieruchomości (lokalu) dochodzone na podstawie art. 224 i 225 k.c. winno odpowiadać wysokości możliwego do uzyskania czynszu najmu tej nieruchomości (lokalu), co będzie wynikać z opinii biegłego. Mając jednakże na uwadze, iż roszczenie będzie dochodzone przeciwko współwłaścicielowi, a więc osobie która również była uprawniona do korzystania z rzeczy wspólnej stwierdzić należy, iż wysokość wynagrodzenia powinna odpowiadać wielkości ułamka, w wysokości możliwego do uzyskania czynszu, ponad który małżonek korzystał z rzeczy z wyłączeniem drugiego małżonka.

Według art. 207 KC, pożytki i inne przychody z rzeczy wspólnej przypadają współwłaścicielom w stosunku do wielkości udziałów; w takim samym stosunku współwłaściciele ponoszą wydatki i ciężary związane z rzeczą wspólną. Nie można jednak z powyższego wywodzić, że na podstawie wskazanych przepisów współwłaściciel może domagać się od reszty współwłaścicieli, proporcjonalnie do ich udziałów, zwrotu każdego wydatku i w każdej sytuacji.

W takim samym stosunku, za okres po rozwodzie byli małżonkowie ponoszą ciężary i wydatki związane z rzeczą wspólną. Wydatkiem w rozumieniu omawianego unormowania jest nie tylko wydatek zmierzający do zachowania wspólnego prawa, ale także wydatek poniesiony na normalną eksploatację rzeczy. Ciężarami w rozumieniu art. 207 KC są także podatki i inne świadczenia o charakterze publicznoprawnym obciążające współwłaścicieli nieruchomości będącej przedmiotem współwłasności.

Zasada podziału pożytków i przychodów według wielkości udziałów nie ma zastosowania, gdy współwłaściciele zawarli umowę o podział nieruchomości do korzystania (quoad usum) i każdy z nich korzysta na zasadzie wyłączności z określonej fizycznie części nieruchomości (uchwała Sądu Najwyższego z 8.01.1980 r., III CZP 80/79, LexisNexis nr (…), OSNCP 1980/9/157). Współspadkobiercy mogą zatem uregulować sprawowanie zarządu majątku lub poszczególnymi przedmiotami wchodzącymi w skład wspólności w drodze umowy, w razie zawarcia takiej umowy stosowanie art. 207 KC zostaje wyłączone. Również inne uzgodnienia (poza podziałem quoad usum) dotyczące posiadania i korzystania z rzeczy mogą rzutować na stosowny (odmienny od reguł art. 207 KC) rozkład wydatków i ciężarów związanych z rzeczą. Powierzenie, w trybie uzgodnienia umownego współwłaścicieli, wykonywania zarządu jednemu ze współwłaścicieli rodzi potrzebę ustaleń dotyczących rozliczeń z tytułu wydatków oraz innych ciężarów związanych z rzeczą (Edward Gniewek, Komentarz do art. 207 Kodeksu cywilnego).

Prowadzi to w konsekwencji do przyjęcia, że w takim też zakresie każdy ze współwłaścicieli, używając fizycznie wydzieloną część, ponosi wszystkie wydatki związane z eksploatacją tej części. Skoro bowiem z podziału rzeczy wspólnej quoad usum wynika również podział dochodów i pożytków odpowiadający podziałowi współposiadania i korzystania między współwłaścicielami, to taka sama zasada powinna obowiązywać w odniesieniu do rozdziału wydatków, jakie każdy ze współwłaścicieli ponosi na fizycznie wydzieloną część nieruchomości, przydzieloną mu do używania.

W umowie o podziale quoad usum współwłaściciele nie muszą wprost wy artykułować tych zasad, bowiem takie zasady podziału korzyści i dochodów oraz wydatków i ciężarów wynikają z samego dokonania umownego podziału nieruchomości do korzystania. Umowa taka, jak każda inna, rodzi skutki nie tylko w niej wyrażone lecz także wynikające z zasad współżycia społecznego i ustalonych zwyczajów (art. 56 KC), a wynikającym z zasad współżycia społecznego i ustalonych zwyczajów skutkiem umowy o podziale nieruchomości quoad usum jest taki podział pożytków i przychodów oraz wydatków i ciężarów, że pożytki i przychody pobierają tylko ci współwłaściciele, którzy z wyłączeniem pozostałych korzystają z określonej części nieruchomości i oni też wyłącznie ponoszą wydatki, ciężary i nakłady na tę część nieruchomości wspólnej. /tak Sąd Najwyższy w uzasadnieniu postanowienia z dnia 19 maja 2016 roku, w sprawie o sygn. akt III CSK 282/15, opubl. L.).

Zwrot wydatków, kosztów, opłat, rachunków za gaz i ogrzewanie mieszkania, domu, lokalu czy nieruchomości w sprawie o podział majątki, dział spadku, zniesienie współwłasności i Poznań Warszawa

Jeżeli zatem jeden ze współwłaścicieli poczynił nakłady na rzecz wspólną, czy to konieczne w celu utrzymania rzeczy w stanie niepogorszonym, czy to użyteczne, zwiększające wartość, użyteczność rzeczy, może domagać się od pozostałych współwłaścicieli zwrotu wartości tych nakładów proporcjonalnie do udziałów we współwłasności. Roszczenie takie jest w istocie niezależnie ani od charakteru nakładów ani od zgody pozostałych współwłaścicieli, chociaż dokonanie rozliczenia nakładów może być powiązane także z rozliczeniem pożytków pobieranych przez współwłaścicieli z nieruchomości wspólnej.

Rozliczeniu podlegają jedynie opłaty stałe jak podatki, bezpieczeństwo, abonament woda, woda gospodarcza etc., gdyż obciążają one oboje współwłaścicieli jako uprawionych do nieruchomości, bez względu na zamieszkiwanie w niej. Natomiast co do zasady, opłaty podlegające rozliczeniu wedle zużycia, nie obciążają osoby nie zajmującej danej nieruchomości czy lokalu. Choć czasem zdarzą się wyjątki.

Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię nr 1

(…) Niewątpliwie rozliczeniu w tym postępowaniu podlegała również kwota 587,14 zł uiszczona przez uczestniczkę tytułem opłat za użytkowanie wieczyste i podatek od nieruchomości w okresie już po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej. Strony w niniejszej sprawie uzgodniły jedynie sposób korzystania z nieruchomości. Nie uzgodniły sposobu ponoszenia ciężarów związanych z nieruchomością wspólną, co uzasadniało by pominięcie reguły opisanej w art. 207 KC (zob. postanowienie SN z dnia 29 czerwca 2011 r. IV CSK 496/10). W związku z tym przyjąć należało, że wnioskodawcę w zakresie przypadającego nań udziału w majątku wspólnym (tj. w 40 %) obciążały uiszczone przez uczestniczkę opłaty z tytułu podatku od nieruchomości oraz opłat za wieczyste użytkowanie, a wartość tego wydatku prawidłowo ustalono w oparciu o ujawnione w tym postępowaniu dowody z dokumentów na kwotę 587,14 zł.

Zwrot wydatków, kosztów, opłat za gaz i ogrzewanie mieszkania, domu, lokalu czy nieruchomości w sprawie o podział majątki, dział spadku, zniesienie współwłasności i

Co do zasady na uwzględnienie zasługiwać mogły także wydatki związane z utrzymaniem nieruchomości wspólnej, które zostały poczynione przez uczestniczkę po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej, pomimo tego, że w mieszkaniu przy ul. (…) w G. zamieszkiwała wyłącznie uczestniczka. Zwrócić należy uwagę, że wnioskodawca jako współwłaściciela przedmiotowego lokalu mieszkalnego był co do zasady obowiązany do ponoszenia kosztów jego utrzymania. Tym niemniej Sąd Odwoławczy doszedł do przekonania, iż w realiach tej sprawy, gdy uczestniczka z wyłączeniem wnioskodawcy korzystała ze spornej nieruchomości, nie sposób przyjąć jak uczynił to Sąd I instancji, że w całości. Brak było bowiem uzasadnionych podstaw, aby obciążać wnioskodawcę obowiązkiem zwrotu poniesionych przez byłą żonę kosztów utrzymania nieruchomości w zakresie przekraczającym wydatki, które byłyby związane z utrzymaniem samej substancji lokalu, tj. takich, które związane były ze zwykłą eksploatacją rzeczy. W sytuacji, gdy wnioskodawca tam nie zamieszkiwał, mogły go obarczać opłaty za lokal jedynie w zakresie, w jakim wydatki te byłyby związane z utrzymaniem samej substancji nieruchomości w stanie niepogorszonym.

Przyjmując, że wnioskodawcę obciążają tylko koszty stałe utrzymania nieruchomości, w żaden sposób niezwiązane z korzystanie z lokalu, Sąd Odwoławczy uznał, że brak było podstaw do obciążenia go kosztami ogrzewanie wody, zużycia wody, zużycia centralnego ogrzewania, zużycia gazu i kosztów wywozu nieczystości stałych, albowiem były to opłaty związane ze zużyciem, które generowała uczestniczka i inne osoby zamieszkujące w lokalu. Wprawdzie można zgodzić się z poglądem, iż ogrzewanie budynku w polskich warunkach klimatycznych można rozpatrywać nie tylko jako wydatek wynikający z normalnej eksploatacji nieruchomości i zasad prawidłowej gospodarki, ale nawet jako nakład konieczny na przedmiot współwłasności, wobec czego co do zasady roszczenia wnioskodawcy z tytułu poniesionych wypadków na ogrzewanie nieruchomości mogłyby zostać uwzględnione (tak SN w uzasadnieniu postanowienia z dnia 19 czerwca 2009 r., V CSK 485/08).

Tym niemniej jednak nie można tracić z pola widzenia tej jakże istotne okoliczności, iż w okresie objętym żądaniem wniosku uczestniczka wraz z rodziną stale zamieszkiwała na terenie nieruchomości wspólnej. Oczywistym jest, że ogrzewanie służyło nie tylko zachowaniu substancji nieruchomości w niepogorszonym stanie, lecz również zapewnieniu komfortu cieplnego współwłaścicielowi, który korzysta w sposób wyłączny z nieruchomości, a więc na cel, który leży już poza sferą nakładów koniecznych na nieruchomość. Rzeczą uczestniczki był zatem zgodnie z art. 6 KC wykazanie, w jakim zakresie wydatki poniesione na ogrzewanie stanowiły wydatek konieczny na utrzymanie samej substancji nieruchomości wspólnej w stanie niepogorszonym, które obcięły również wnioskodawcę, a w jakim zakresie stawiły koszty związane tylko z zamieszkiwaniem przez rodzinę uczestniczki w spornym lokalu, którymi to kosztami nie sposób było obciążać już wnioskodawcę.

Tymczasem uczestniczka nie zaprezentowała jakiegokolwiek dowodu, który by pozwolił na wskazanie jaka część z tych nakładów to nakłady związane z utrzymaniem substancji nieruchomości, wobec czego jej roszczenie jako niewykazane co do wysokości nie mogło zostać uwzględnione. Zaznaczyć bowiem należy, że utrzymanie nieruchomości w stanie niepogorszonym nie wymaga utrzymania tak wysokiej temperatury jak wymagana dla normalnego zamieszkiwania.

Zwrot wydatków, kosztów, opłat, rachunków za gaz i ogrzewanie mieszkania, domu, lokalu czy nieruchomości w sprawie o podział majątki, dział spadku, zniesienie współwłasności Poznań Warszawa

Jako wykazane co do zasady i wysokość można było uznać żądanie rozliczenia uiszczonych przez uczestniczkę opłat związanych z funduszem remontowym, opłatami eksploatacyjnymi oraz wydatkami ujętymi w rozliczeniach wystawianych przez Spółdzielnię Mieszkaniową (…) w G.” pod pozycjami „inne. Na podstawie dokumentów załączonych do akt sprawy możliwe było bowiem ustalenie, w jakiej wysokości opłaty z tego tytułu uczestniczka ponosiła w tym okresie.

Na podstawie powyższych danych możliwe było ustalenie, że z tytułu opłat stał stałych niezwiązanych z zamieszkiwaniem w lokalu, uczestniczka poniosła wydatki związane z utrzymaniem nieruchomości wspólnej w łącznej kwocie 5.105,22 zł i w tym zakresie możliwe było uwzględnienie jej żądania rozliczenia tych wydatków. Brak było jednak podstaw ku temu, aby rozliczyć wydatki z tego tytułu za późniejsze okresy, albowiem w tym zakresie uczestniczka przedstawiła już tylko zaświadczenie ze Spółdzielni Mieszkaniowej (…) w G. z których wynikało ile ogólnie uiściła tytułem opłat za korzystanie z lokalu, ale nie wiadomo, jakie pozycje składały się na rzeczone opłaty, w tym ile zapłaciła z tytułu funduszu remontowego, ile z tytułu opłat eksploatacyjnych, ewentualnie jakie opłaty poniosła tytułem innych zobowiązań. Postanowienie Sądu Okręgowego w Szczecinie – II Wydział Cywilny Odwoławczy z dnia 15 lutego 2018 r. II Ca 1035/17

Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię nr 2

(…) Co do poniesionych kosztów utrzymania lokalu mieszkalnego położonego w S. przy ul. (…) należy w tym miejscu zauważyć, iż bezspornie uczestniczka postępowania z wyłączeniem wnioskodawcy przez lata pobierała pożytki z tytułu najmu tej nieruchomości. W ocenie sądu drugiej instancji, niewątpliwie pobrane przez nią pożytki winny być w pierwszej kolejności przeznaczane na pokrycie kosztów utrzymania tegoż lokalu, a dopiero ewentualna nadwyżka w tym zakresie mogła być przez nią spożytkowana na własne potrzeby, dlatego też ewentualnie poniesione w tym zakresie wydatki przez uczestniczkę nie mogły zostać rozliczone w tym postępowaniu. Wszak wydatki ten nie zostały pokryte z majątku osobiste uczestniczki, lecz z dochodów pobranych z najmu nieruchomości wspólnej, a zatem ze środków należących się w równej mierze uczestniczce jak i wnioskodawcy.

Zwrot wydatków, kosztów, opłat, rachunków za gaz i ogrzewanie mieszkania, domu, lokalu czy nieruchomości w sprawie o podział majątki, dział spadku, zniesienie współwłasności Poznań Warszawa

Odnośnie kosztów utrzymania nieruchomości położonej przy ul. (…) w S., sąd odwoławczy wskazuje, iż w sytuacji, gdy tylko uczestniczka z wyłączeniem wnioskodawcy zamieszkiwała w tej nieruchomości zabezpieczając w ten sposób swe potrzeby mieszkaniowe, to niewątpliwie wyłącznie ona winna być obciążona obowiązkiem ponoszenia wszystkich tych kosztów, które były związane ze zwykłą eksploatacją nieruchomości (np. drobne naprawy) bądź też związanych z faktem zamieszkiwania na terenie nieruchomości przez uczestniczkę (np. koszty gazu, ogrzewania, wywozu śmieci, wody, prądu). Uczestniczka mogłaby w tym postępowaniu domagać się zatem zwrotu tylko takich wydatków, które byłyby związane z utrzymaniem samej substancji nieruchomości w stanie niepogorszonym, lub też nakładów, które byłyby konieczne i zarazem podnoszące wartość nieruchomości, nie związane ze zwykłą eksploatacją rzeczy. W toku tego postępowania uczestniczka nie zaoferowała jednak dostatecznego materiału dowodowego, który pozwalałby na uznanie, że którykolwiek z poniesionych przez nią nakładów czy wydatków takich charakter posiadał. Postanowienie Sądu Okręgowego – II Wydział Cywilny Odwoławczy z dnia 7 kwietnia 2017 r. II Ca 35/17

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku.

Adwokat Mateusz Ziębaczewski

Mateusz Ziębaczewski to doświadczony adwokat i specjalista od prawa rodzinnego. Swoją wiedzą i umiejętnościami służy klientom, pomagając im w najbardziej skomplikowanych sprawach rodzinnych. Gdy nie pisze artykułów na blogu, reprezentuje swoich klientów w sądzie, dążąc do osiągnięcia najlepszych dla nich rozwiązań.

email telefon LinkedIn

Zobacz pozostałe wpisy autora

Jarocin Gostyń Szamotuły Pleszew Czarnków Trzcianka Oborniki Chodzież Piła Gorzów Wielkopolski Konin Turek Nowy Tomyśl Leszno Wolsztyn Grodzisk Wielkopolski Gniezno Słupca Skoki Kalisz Śrem Buk Kostrzyn Duszniki Kościan Września Środa Wielkopolska Murowana Goślina Ostrów Wielkopolski Kórnik Luboń Swarzędz Opalenica Wągrowiec Krotoszyn Pobiedziska Pniewy Rogoźno Wronki Powidz S uchy Las Biedrusko Tarnowo Podgórne Komorniki Dopiewo Przykona Kleczew Czerwonak Stęszew Kleszczewo Rokietnica Międzychód, Łódź Wrocław Warszawa Katowice Kraków Rzeszów Lublin Gdańsk Szczecin Zielona Góra Opole Śląsk Kielce Olsztyn Bydgoszcz, Mińsk Mazowiecki Wołomin Pruszków Radom Otwock Legionowo Garwolin Grójec Ciechanów Grodzisk Mazowiecki Płońsk Ostrołęka, Dwór Mazowiecki Żyrardów Wyszków Mińsk Mazowiecki Łomianki Marki Ząbki Józefów Konstancin Sochaczew Nadarzyn Wólka, Kosowska Tarczyn Góra Kalwaria Wiskitki Teresin Zaborów Węgrów Warka Sokołów Przasnysz Pułtusk Raszyn Siedlce Białystok

Kancelaria Prawa Rodzinnego w Poznaniu