Zgodnie z art. 60 § 1 KRO małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i który znajduje się w niedostatku, może żądać od drugiego małżonka rozwiedzionego dostarczania środków utrzymania w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego. Zgodnie z paragrafem 2 tego przepisu jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku. Małżonek, który nie został uznany za winnego rozkładu pożycia, może domagać się alimentów od małżonka wyłącznie winnego tego rozkładu także na podstawie art. 60 § 1 i przy wykazaniu wymienionych tam przesłanek (tak SN z wyroku z 10 maja 1966 r., III CR (…)/66, LexisNexis nr (…), OSNCP 1967, nr 2, poz. 27).
Niedostatek należy tłumaczyć jako brak środków na pełne pokrycie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego, to jest na zapewnienie sobie normalnych warunków bytowych adekwatnych do wieku i stanu zdrowia, pomimo wykorzystania przez niego wszystkich dostępnych legalnie i w granicach rozsądku możliwości w celu uzyskania niezbędnych dochodów (zob. na ten temat np. wyroki SN: z 7 września 2000 r., I CKN 872/2000, Lexis.pl nr 2210519; z 5 lipca 2000 r., I CKN 226/2000, Lexis.pl nr 380634; z 28 czerwca 2000 r., IV CKN 662/2000, Lexis.pl nr 2212160; z 7 października 1999 r., I CKN 146/98, Lexis.pl nr 6426119 oraz wyrok SA w Poznaniu z 10 lutego 2004 r., I ACa 1422/2003, LexisNexis nr 376331, „Wokanda” 2005, nr 2, s. 46). Usprawiedliwione potrzeby w rozumieniu art. 60 § 1 uzależnione są od wieku, stanu zdrowia, wykształcenia, zdolności i trybu życia prowadzonego w trakcie związku małżeńskiego przez uprawnionego (zob. np. wyrok SN z 12 września 2001 r., V CKN 445/2000.
W myśl art. 60 § 3 KRO gdy zobowiązanym jest małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za winnego rozkładu pożycia, obowiązek alimentacyjny wygasa z upływem 5 lat od orzeczenia rozwodu, chyba że ze względu na wyjątkowe okoliczności sąd, na żądanie uprawnionego, przedłuży wymieniony termin pięcioletni.
Treść art. 61 KRO stanowi, iż z zastrzeżeniem przepisu artykułu 60 KRO, do obowiązku dostarczania środków utrzymania przez jednego z małżonków rozwiedzionych drugiemu stosuje się odpowiednio przepisy o obowiązku alimentacyjnym między krewnymi.
Przedmiotowe powództwo posiada podstawę prawną w art. 138 KRO. W myśl art. 138 KRO w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego, w tym także uchylenia obowiązku alimentacyjnego.
Dla stwierdzenia, czy nastąpiła zmiana stosunków w rozumieniu art. 138 KRO, należy brać pod uwagę, czy istniejące warunki i okoliczności – na tle sytuacji ogólnej – mają charakter trwały, dotyczą okoliczności zasadniczych, ilościowo znacznych i wyczerpują te przesłanki, które w istotny sposób wpływają na istnienie czy zakres obowiązku alimentacyjnego. Warunkiem zmiany wysokości zasądzonych alimentów jest zatem istotna zmiana stosunków – a nie jakakolwiek (por. Marek Andrzejewski, w: Henryk Dolecki (red.), Tomasz Sokołowski (red.), Komentarz do art. 138 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, stan prawny na dzień: 2010.09.15).
Sprawa o sądowa opracowana przez Kancelarię
W pozwie z dnia 03 stycznia powód A. S. (1), reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, wniósł o uchylenie z dniem 01 stycznia obowiązku alimentacyjnego nałożonego na niego wyrokiem Sądu Okręgowego z dnia 03 marca wobec pozwanej M. S. Przenosząc powyższe rozważania prawne na grunt niniejszej sprawy Sąd uznał, że powództwo A. S. (1) zasługuje na uwzględnienie. W sprawie nie ulegało wątpliwości, że strony były małżeństwem, które zakończyło się wyrokiem rozwodowym Sądu Okręgowego w. T. bez orzekania o winie.
W niniejszym postępowaniu Sąd zobowiązany był do ustalenia, czy po orzeczeniu rozwodu – a dokładniej od 01 stycznia – w sposób istotny zmieniła się sytuacja materialna pozwanej, czy nadal znajduje się ona w niedostatku, uzasadniającym istnienie obowiązku alimentacyjnego po stronie współmałżonka nie uznanego za winnego rozpadowi małżeństwa.
Dlatego Sąd nie oceniał sytuacji materialnej stron w okresie sprzed rozwodu, ponieważ to, podobnie jak sytuację materialną pozwanej w okresie rozwodu oceniał Sąd Okręgowy w sprawie rozwodowej.
Związany żądaniem pozwu Sąd czynił ustalenia w zakresie zmiany lub braku zmiany w sytuacji materialnej i możliwościach zarobkowych pozwanej od dnia 01 stycznia. W ocenie Sądu postępowanie dowodowe przeprowadzone na rozprawie wykazało, że sytuacja materialna M. W. (1) zmieniła się zasadniczo po orzeczeniu rozwodu, a także potem, od 27 lutego.
W czasie orzekania o rozwodzie i bezpośrednio po orzeczeniu rozwodu M. W. (1) nie pracowała zarobkowo, utrzymywała się jedynie z zasiłku dla bezrobotnych w wysokości ok. (…) zł. Po rozwodzie, dodatkowym źródłem utrzymania pozwanej były alimenty od byłego męża w wysokości (…) zł miesięcznie. Pozwana dysponowała więc budżetem w wysokości ok. (…) zł. Wspomagała domowy budżet dochodem z pracy dorywczej w sklepie w charakterze sprzedawcy, w kwocie ok. (…) zł. Zasiłek dla bezrobotnych M. W. (1) posiadała do 21 stycznia. W tym czasie, powód dysponował miesięcznie kwotą ok. (…) zł z tytułu emerytury i (…) zł z tytułu zatrudnienia).
Na dzień orzekania w niniejszej sprawie zmieniła się zasadniczo zarówno sytuacja życiowa zarówno pozwanej jak i powoda. Powód był zatrudniony do 31 maja, na podstawie umowy o pracę na czas określony, przy czym od grudnia. przebywał na zwolnieniu lekarskim, zasiłkiem chorobowym w wysokości 80 % wynagrodzenia. Po 31 maja dotychczasowy pracodawca nie zawarł z nim nowej umowy, ze względu na stan zdrowia powoda. Wobec tego, od 01 czerwca jedynym źródłem utrzymania powoda jest jego emerytura w wysokości ok. (…).
Pozwana z kolei od 01 lutego podjęła pracę zarobkową, na pełen etat z wynagrodzeniem miesięcznym w wysokości (…) zł brutto, (…) zł netto. Pierwsze wynagrodzenie pozwana otrzymała w dniu 27 lutego. W okresie od 01 lutego pozwana zatrudniona była na okres próbny, a potem od 01 marca, na czas nieokreślony. Następnie po rozwiązaniu umowy o pracę z dniem 22 maja z dotychczasowym pracodawcą, od dnia 23 maja pozwana zatrudniona jest u nowego pracodawcy, na okres próbny, również na pełen etat, z wynagrodzeniem w wysokości (…) zł brutto.
Z powyższego wynika, że od 28 lutego pozwana była już w stosunkowo stabilnej sytuacji finansowej, bowiem w dniu 27 lutego otrzymała własny dochód z pracy zarobkowej w wysokości (…) zł i od tamtej pory co miesiąc osiąga takie wynagrodzenie. Pozwana dysponuje zatem stałym, regularnym miesięcznym dochodem wyższym, niż jej dotychczasowe środki utrzymania – (…) zł (zasiłek) plus 300 zł (alimenty) plus ewentualnie (…) zł (prace dorywcze)
Biorąc pod uwagę otrzymywane wynagrodzenie, w wysokości minimalnego krajowego wynagrodzenia oraz podane przez pozwaną koszty utrzymania w ocenie Sądu w chwili obecnej nie pozostaje ona w niedostatku i jest w stanie w pełni samodzielnie się utrzymać, wykorzystując swoje możliwości zarobkowe. Pozwana jest osobą zdolną do pracy. Wykorzystuje w pełni swoje możliwości zarobkowe i ma możliwość samodzielnego utrzymania się, w zakresie zapewnienia mieszkania, wyżywienia, ubrania i leków.
Dlatego Sąd uznał, że brak jest podstaw do uznania, że pozwana po 27 lutego znajduje się w niedostatku, że nie jest w stanie zaspokoić swoich podstawowych potrzeb życiowych. Alimenty są środkami których celem jest zaspokojenie najbardziej podstawowych potrzeb osoby uprawnionej do alimentacji, znajdującej się w niedostatku. Ich celem nie jest spłata kredytu osoby uprawnionej, która samodzielnie podejmowała decyzję o podpisaniu umowy kredytowej.
W tym miejscu podkreślenia wymaga także fakt, że aktualnie zmieniła się drastycznie sytuacja materialna powoda, który na swoje utrzymanie ma tylko dochód z emerytury w wysokości zbliżonej do dochodów pozwanej. Dalszy obowiązek alimentacyjny po jego stronie, wobec pracującej żony, przy zbliżonych również wydatkach obojga byłych małżonków, mógłby spowodować, że to powód nie miałby możliwości zaspokojenia swoich podstawowych potrzeb życiowych.
Mając na uwadze powyższe Sąd uznał, że od czasu otrzymania pierwszego wynagrodzenia M. W. (1) nie znajduje się już w niedostatku i brak jest podstaw do utrzymania obowiązku płacenia alimentów przez A. S. (1) na rzecz byłej żony, dlatego Sąd uchylił z dniem 01 marca obowiązek alimentacyjny powoda względem pozwanej ustalony w pkt 3 wyroku Sądu Okręgowego. Wyrok Sądu Rejonowego – III Wydział Rodzinny i Nieletnich z dnia 1 czerwca 2017 r. III RC 10/17
W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.
Z wyrazami szacunku.