Zgodnie z art. 38 ustawy o ochronie zdrowia psychicznego z dnia 19.08.1994 r. (Dz.U. Nr 111, poz. 535 ze zm.) osoba, która wskutek choroby psychicznej lub upośledzenia umysłowego nie jest zdolna do zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych i nie ma możliwości korzystania z opieki innych osób oraz potrzebuje stałej opieki i pielęgnacji, lecz nie wymaga leczenia szpitalnego, może być za jej zgodą lub zgodą przedstawiciela ustawowego przyjęta do domu pomocy społecznej. Stosownie natomiast do treści art. 39 wskazanej ustawy, jeśli osoba taka lub jej przedstawiciel ustawowy nie wyrażają zgody na przyjęcie do domu pomocy społecznej, a brak opieki zagraża życiu tej osoby organ do spraw pomocy społecznej może wystąpić do sądu opiekuńczego o przyjęcie do domu pomocy społecznej bez jej zgody.
Zgodnie z art. 39 ust. 3 tejże ustawy jeżeli osoba wymagająca skierowania do domu pomocy społecznej ze względu na swój stan psychiczny nie jest zdolna do wyrażenia na to zgody, o jej skierowaniu do domu pomocy społecznej orzeka sąd opiekuńczy.
Wskazać należy, iż skierowanie do domu pomocy społecznej wymaga oceny stanu zdrowia oraz możliwości korzystania przez daną osobę z pomocy środowiskowej, w szczególności zaś zbadania możliwości zorganizowania usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania lub w ośrodku wsparcia. Niemożność zapewnienia tych usług w miejscu zamieszkania oznaczać będzie niemożliwość przyznania ich w zakresie niezbędnym do zaspokojenia codziennych potrzeb życiowych. Prowadząc postępowanie w sprawie umieszczenia osoby w domu pomocy, organ obowiązany jest ustalić, czy osoba ta może otrzymać konieczną pomoc w miejscu zamieszkania. W przypadku ustalenia, że udzielenie pomocy jest możliwe, ale w rozmiarze niewystarczającym, należy przyjąć zaistnienie przesłanki uprawniającej do umieszczenia w placówce. Jak zaznaczono wyżej, umieszczenie osoby w domu pomocy społecznej jest ostatecznością i powinno być poprzedzone oceną możliwości udzielenia pomocy osobie potrzebującej w miejscu jej zamieszkania oraz zbadaniem jej sytuacji rodzinnej
Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię
Sprawa sądowa opracowana przez KancelarięW realiach niniejszej sprawy spełnione zostały przesłanki uzasadniające umieszczenie uczestnika postępowania S. P. do Domu Pomocy Społecznej bez jego zgody. Przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe jednoznacznie wykazało, iż S. P. cierpi na otępienie na poziomie z pogranicza lekkiego i umiarkowanego upośledzenia umysłowego oraz organiczne zaburzenia urojeniowe oraz nastroju i zachowania, co z kolei przekłada się na to, iż nie jest zdolny do samodzielnej egzystencji a brak całodobowej opieki zagraża jego życiu i zdrowiu.
Wnioski takie Sąd oparł zarówno na zgromadzonych w sprawie dokumentach takich jak: wniosek MOPS, zaświadczenie lekarskie, wywiad kuratora zawodowego jak również w szczególności na opinii biegłej psychiatry, której konkluzje, z uwagi na profesjonalizm i bezstronność osoby, która ją sporządziła, trudno jest podważyć. A z opinii tej jednoznacznie wynika, iż zaburzenia, na które cierpi S. P. powodują bezpośrednie zagrożenie dla jego życia, gdyż nie podejmuje on odpowiedniego dla siebie leczenia, a nadto nie jest w stanie racjonalnie pokierować swoimi sprawami nie tylko zdrowotnymi, ale także związanymi z innymi dziedzinami życia. Dwugodzinna opieka jaką jest otoczony na co dzień ze strony opiekunki jest niewystarczająca dla zapewnia uczestnikowi postępowania kompleksowej opieki. Sąd zwrócił też uwagę na okoliczność tego rodzaju, iż w dniu badania przez psychiatrę, biegła zastała uczestnika postępowania zaniedbanego pod względem higienicznym, zaś w mieszkaniu panował nieporządek. Z powyższego płynie więc wniosek, iż S. P., nie jest otoczony należyta opieką ze strony osób do tej opieki zatrudnionych, lub zakres usług opiekuńczych jest niewystarczający.
Z kolei nikt z bliskich uczestnika postępowania nie wykazał jak dotychczas żadnej inicjatywy aby pomów w opiece nad nim. Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż S. P. toleruje jedynie mieszkającą w D. córkę U. Z., która jednakże wykazuje zainteresowanie ojcem jedynie na wyraźne żądanie organu pomocy społecznej. Przy czym jej pomoc podczas ostatniej interwencji MOPS-u ograniczyła się do incydentalnej wizyty u ojca i przeprowadzeniu z nim rozmowy, natomiast mimo zastanej sytuacji córka uczestnika nie podjęła żadnych działań w celu zabezpieczenia sytuacji bytowej i zdrowotnej ojca.
Sąd rozpoznając przedmiotowy wniosek zwrócił uwagę na opinię kuratora wyrażoną w sprawozdaniu, iż umieszczenie uczestnika postępowania w Domu Pomocy Społecznej bez jego dla zgody będzie dla niego przeżyciem traumatycznym z uwagi także na troskę jaką otacza on swojego psa. Okoliczność ta również budzi niepokój Sądu o reakcję S. P. na „wyrwanie” go z jego środowiska. Z drugiej jednak strony ważniejsze wydaje się bezpieczeństwo uczestnika postępowania, stan jego zdrowia oraz jakość opieki, na którą będzie mógł liczyć w (…) zapewniającym swoim podopiecznym właściwą opiekę medyczną i bezpieczeństwo w zakresie szeroko rozumianych spraw życiowych. Uczestnik postępowania nie może zostać pozostawiony samemu sobie albowiem nie jest zdolny do samodzielnego zaspokajania swoich potrzeb życiowych oraz wymaga stałej opieki i pielęgnacji, których brak realnie zagraża jego życiu.
W tym stanie rzeczy uznać więc należało, iż zrealizowane zostały przesłanki z art. 38 i art. 39 ust. 1 ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego, tj. choroba psychiczna lub upośledzenie umysłowe osoby chorej oraz jej niezdolność do samodzielnego zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych oraz potrzeba stałej opieki i pielęgnacji w sytuacji gdy brak takiej opieki zagraża jej życiu. Postanowienie Sądu Rejonowego – III Wydział Rodzinny i Nieletnich z dnia 24 kwietnia 2013 r. III RNs 430/12
W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji. Prosimy przejść do zakładki kontakt.
Z wyrazami szacunku.
