Twoja sprawa z zakresu prawa rodzinnego jest już wystarczająco stresująca. Nie powinieneś rozbijać banku tylko po to, aby upewnić się, że jesteś chroniony

Wysłanie, umieszczenie i skierowanie ubezwłasnowolnionego całkowicie do DPS Domu Pomocy Społecznej za zgodą Sądu

Zgodnie z dyspozycją art. 38 ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz.U.2016.546 t.j.) osoba, która wskutek choroby psychicznej lub upośledzenia umysłowego nie jest zdolna do zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych i nie ma możliwości korzystania z opieki innych osób oraz potrzebuje stałej opieki i pielęgnacji, lecz nie wymaga leczenia szpitalnego, może być za jej zgodą lub zgodą jej przedstawiciela ustawowego przyjęta do domu pomocy społecznej. Stosownie zaś do treści art. 39 ust. 1 wyżej wymienionej ustawy jeżeli osoba, o której mowa w art. 38, lub jej przedstawiciel ustawowy nie wyrażają zgody na przyjęcie jej do domu pomocy społecznej, a brak opieki zagraża życiu tej osoby, organ do spraw pomocy społecznej może wystąpić do sądu opiekuńczego miejsca zamieszkania tej osoby z wnioskiem o przyjęcie do domu pomocy społecznej bez jej zgody. Zgodnie zaś z treścią ust. 3 cytowanego wyżej artykułu jeżeli osoba wymagająca skierowania do domu pomocy społecznej ze względu na swój stan psychiczny nie jest zdolna do wyrażenia na to zgody, o jej skierowaniu do domu pomocy społecznej orzeka sąd opiekuńczy. Zgodnie z art. 156 KRO opiekun powinien uzyskiwać zezwolenie sądu opiekuńczego we wszelkich ważniejszych sprawach, które dotyczą osoby lub majątku małoletniego.

Wysłanie, umieszczenie i skierowanie ubezwłasnowolnionego całkowicie do DPS Domu Pomocy Społecznej za zgodą Sądu Poznań

W świetle orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (dalej jako: ETPCz) umieszczenie osoby upośledzonej umysłowo w domu opieki społecznej jest równoznaczne z pozbawieniem wolności w rozumieniu art. 5 ust. 1 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka z dnia 4 listopada 1950 r. (dalej jako: EKPCz). Wskazany przepis EKPCz stanowi, że każdy ma prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego, a nikt nie może być pozbawiony wolności, z wyjątkiem przypadków w nim wskazanych i w trybie ustalonym przez prawo. Z wyroku ETPCz z dnia 16 października 2012 r. wydanego w sprawie Kędzior przeciwko Polsce (skarga nr (…)) wypływa wniosek, że ze względu na ograniczoną swobodę opuszczania placówki pobyt w domu pomocy społecznej powinien zostać uznany za pozbawienie wolności, w szczególności w sytuacji, gdy dana osoba nie wyrażała zgody na umieszczenie jej w takim ośrodku. Stosownie do art. 5 ust. 4 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka każdy, kto został pozbawiony wolności przez zatrzymanie lub aresztowanie, ma prawo odwołania się do sądu w celu ustalenia bezzwłocznie przez sąd legalności pozbawienia wolności i zarządzenia zwolnienia, jeżeli pozbawienie wolności jest niezgodne z prawem. Z powyższego ETPCz wywodzi, że kwestią kluczową jest zapewnienie zainteresowanej osobie dostępu do sądu oraz możliwości przedstawienia swojego stanowiska albo osobiście, albo w drodze jakiejś formy reprezentacji. Pozbawienie wolności nie może być uznane za zgodne z prawem, w rozumieniu art. 5 ust. 1 EKPCz, jeżeli procedura krajowa nie zapewnia odpowiednich gwarancji przed arbitralnością. Przyznanie statusu uczestnika postępowania osobie, której wniosek dotyczy, czyni zatem zadość standardom ochrony praw człowieka wyrażonym w EKPCz. Nie ma przy tym znaczenia, że osoba, która ma być umieszczona w domu pomocy społecznej jest ubezwłasnowolniona całkowicie, skoro może ona świadomie zabierać głos odnośnie swojej sytuacji.

W podobnym duchu wypowiedział się również Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 19 listopada 2015 r. wydanym w sprawie IV CSK 379/15 wydanym w sprawie z wniosku Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej o umieszczenie w domu pomocy społecznej osoby całkowicie ubezwłasnowolnionej. Sąd Najwyższy kategorycznie stwierdził, że osoba, której dotyczy postępowanie o umieszczeniu w domu pomocy społecznej osoby całkowicie ubezwłasnowolnionej, powinna być uczestnikiem postępowania. Brak takiej osoby jako uczestnika postępowania należy uznawać jako pozbawienie możliwości jej praw w rozumieniu art. 379 pkt 5 KPC, skutkujące nieważnością postępowania. Stanowisko to znajduje potwierdzenie również w wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 28 czerwca 2016 r. (sygn. akt K 31/15), w którym orzeczono, że art. 38 ustawy z dnia 19 sierpnia o ochronie zdrowia psychicznego w związku z art. 156 w związku z art. 175 KRO w zw. z art. 573 § 1 KPC w zakresie, w jakim nie przewiduje czynnego udziału osoby całkowicie ubezwłasnowolnionej w sprawach o uzyskanie przez jej opiekuna zezwolenia sądu opiekuńczego na złożenie wniosku o umieszczenie tej osoby w domu pomocy społecznej, są niezgodne z art. 41 ust. 1 w związku z art. 30 oraz z art. 45 ust. 1 Konstytucji RP.

Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię

Pismem S. K., opiekun prawny I. K. (1), wniósł o wyrażenie zgody na czasowe umieszczenie jego całkowicie ubezwłasnowolnionego syna I. K. (1) w domu opieki społecznej w W.. W uzasadnieniu wskazano, że I. K. (1) wymaga całodobowej opieki. Ponadto wnioskodawca podał, że nie jest w stanie sprawować opieki nad swoim synem, a takiej możliwości nie mają również matka oraz żona I. K. (1). W realiach niniejszej sprawy ubezwłasnowolniony całkowicie I. K. (1) nie wyrażał zgody na umieszczenie go w domu pomocy społecznej. Wolę umieszczenia I. K. (1) w domu pomocy społecznej wyrażali natomiast jego opiekunowie prawni – najpierw jego ojciec S. K., a następnie po śmierci S. K. – żona M. K..  Przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe jednoznacznie wykazało, że zostały spełnione przesłanki uzasadniające umieszczenie I. K. (1) w domu pomocy społecznej bez jego zgody. Tym samym zasadne było udzielenie opiekunowi prawnemu I. K. (1) zezwolenia na umieszczenie uczestnika w domu pomocy społecznej.

Wysłanie, umieszczenie i skierowanie ubezwłasnowolnionego całkowicie do DPS Domu Pomocy Społecznej za zgodą Sądu Poznań

W niniejszej sprawie zostało ustalone, że I. K. (1) cierpi na zespół psychoorganiczny otępienny. Z opinii sądowo-psychiatrycznej wynika, że uczestnik potrzebuje stałej, całodobowej opieki, pielęgnacji i nadzoru. Znalazło to potwierdzenie również w zeznaniach świadków oraz wnioskodawczyni, którzy wskazywali, że uczestnik potrzebuje pomocy w wykonywaniu codziennych czynności takich jak na przykład przygotowywanie posiłków czy ubieranie się. Wobec tego Sąd uznał, że I. K. (1) nie jest zdolny do zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych, co w myśl art. 38 ust. 1 ustawy o ochronie zdrowia psychicznego jest jedną z przesłanek przyjęcia osoby do domu pomocy społecznej. Zostały spełnione również pozostałe przesłanki wymienione w tym przepisie. I. K. (1) nie ma możliwości korzystania z opieki innych osób, bowiem członkowie jego najbliższej rodziny, to jest żona, matka i córki, pracują zawodowo i nie mogą mu zapewnić stałej opieki. Wymaganie od nich by kosztem ponadstandardowych wysiłków finansowych skutkujących znacznym obniżeniem poziomu ich życia opłacali opiekuna dla uczestnika nie znajduje uzasadnienia ani w przepisach prawa, ani też zasadach współżycia społecznego. W toku postępowania nie ustalono natomiast, aby ktokolwiek z pozostałych bliskich uczestnika wykazał inicjatywę, aby pomóc w opiece nad nim. Ponadto umieszczenie uczestnika w domu pomocy społecznej było możliwe wobec ustalenia, że I. K. (1) nie wymaga leczenia szpitalnego – taki wniosek zawarto we wspomnianej opinii sądowo-psychologicznej.

W tym stanie rzeczy Sąd, kierując się dobrem uczestnika postępowania, w punkcie 1 sentencji postanowienia zezwolił M. K. na umieszczenie I. K. (1) w domu pomocy społecznej. Sąd miał na względzie, że umieszczenie uczestnika postępowania w domu pomocy społecznej, to jest w miejscu, z którym współpracują specjaliści i lekarze, zapewni mu stałą pomoc w zaspokajaniu jego podstawowych potrzeb życiowych, w tym pomoc lekarską i farmakologiczną, związaną z umożliwieniem mu systematycznego przyjmowania leków oraz może umożliwić podjęcie efektywnego leczenia psychiatrycznego. Zapewnienie uczestnikowi postępowania odpowiedniej pomocy w codziennych czynnościach, może również przyczynić się do poprawy jego funkcjonowania. Postanowienie Sądu Rejonowego – VI Wydział Rodzinny i Nieletnich z dnia 29 września 2017 r. VI RNs 606/16

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji. Prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku.

Adwokat Mateusz Ziębaczewski

Mateusz Ziębaczewski to doświadczony adwokat i specjalista od prawa rodzinnego. Swoją wiedzą i umiejętnościami służy klientom, pomagając im w najbardziej skomplikowanych sprawach rodzinnych. Gdy nie pisze artykułów na blogu, reprezentuje swoich klientów w sądzie, dążąc do osiągnięcia najlepszych dla nich rozwiązań.

email telefon LinkedIn

Zobacz pozostałe wpisy autora

Jarocin Gostyń Szamotuły Pleszew Czarnków Trzcianka Oborniki Chodzież Piła Gorzów Wielkopolski Konin Turek Nowy Tomyśl Leszno Wolsztyn Grodzisk Wielkopolski Gniezno Słupca Skoki Kalisz Śrem Buk Kostrzyn Duszniki Kościan Września Środa Wielkopolska Murowana Goślina Ostrów Wielkopolski Kórnik Luboń Swarzędz Opalenica Wągrowiec Krotoszyn Pobiedziska Pniewy Rogoźno Wronki Powidz S uchy Las Biedrusko Tarnowo Podgórne Komorniki Dopiewo Przykona Kleczew Czerwonak Stęszew Kleszczewo Rokietnica Międzychód, Łódź Wrocław Warszawa Katowice Kraków Rzeszów Lublin Gdańsk Szczecin Zielona Góra Opole Śląsk Kielce Olsztyn Bydgoszcz, Mińsk Mazowiecki Wołomin Pruszków Radom Otwock Legionowo Garwolin Grójec Ciechanów Grodzisk Mazowiecki Płońsk Ostrołęka, Dwór Mazowiecki Żyrardów Wyszków Mińsk Mazowiecki Łomianki Marki Ząbki Józefów Konstancin Sochaczew Nadarzyn Wólka, Kosowska Tarczyn Góra Kalwaria Wiskitki Teresin Zaborów Węgrów Warka Sokołów Przasnysz Pułtusk Raszyn Siedlce Białystok

Kancelaria Prawa Rodzinnego w Poznaniu