Do skutków unieważnienia małżeństwa w zakresie stosunku małżonków do wspólnych dzieci oraz w zakresie stosunków majątkowych między małżonkami stosuje się odpowiednio przepisy o rozwodzie, przy czym małżonek, który zawarł małżeństwo w złej wierze, traktowany jest tak, jak małżonek winny rozkładu pożycia małżeńskiego.
Zakres skutków unieważnienia małżeństwa działających z chwilą uprawomocnienia orzeczenia jest następujący:
1) stosunki między małżonkami a ich wspólnymi dziećmi:
a) pochodzenie dzieci,
b) władza rodzicielska,
c) ponoszenie kosztów utrzymania i wychowania dzieci;
2) stosunki majątkowe między małżonkami:
a) ustanie wspólności majątkowej (ustawowej albo umownej),
b) obowiązek alimentacyjny między małżonkami.
Unieważnienie małżeństwa działa z mocą wsteczną w odniesieniu do:
1) stanu cywilnego,
2) nazwiska,
3) powinowactwa,
4) osobistych praw i obowiązków małżeńskich,
5) spadkobrania.
Unieważnienie małżeństwa nie ma wpływu na status dzieci urodzonych w czasie jego trwania. W wyroku unieważniającym małżeństwo sąd ma obowiązek rozstrzygnąć o władzy rodzicielskiej, w szczególności może powierzyć wykonywanie władzy jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka. Analogicznie sprawa przedstawia się co do obowiązku alimentacyjnego w stosunku do wspólnych małoletnich dzieci. W wyroku sąd orzeka, w jakiej wysokości każdy z małżonków obowiązany jest do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dzieci. Unieważnienie małżeństwa powoduje ustanie wspólności majątkowej małżeńskiej (ustawowej lub umownej). Umożliwia to dokonanie podziału majątku wspólnego. Możliwe jest też dokonanie podziału majątku wspólnego na wniosek jednego z małżonków, jeżeli przeprowadzenie tego podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu.
Małżonek, który zawarł małżeństwo w złej wierze, traktowany jest tak samo, jak małżonek winny rozkładu pożycia małżeńskiego. Okoliczność ta ma znaczenie tylko w zakresie obowiązku alimentacyjnego między osobami, których małżeństwo zostało unieważnione. Tak więc:
– jeżeli oboje małżonkowie zawarli małżeństwo w złej wierze lub obojgu nie można przypisać złej wiary, małżonek znajdujący się w niedostatku może żądać od drugiego małżonka dostarczania środków utrzymania w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego. Taka sama sytuacja zachodzi w przypadku, gdy złą wiarę sąd orzekł tylko wobec drugiego małżonka;
– jeżeli sąd orzekł, że tylko jeden z małżonków zawarł małżeństwo w złej wierze, a unieważnienie małżeństwa pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej drugiego małżonka, sąd – na żądanie tego małżonka – może orzec, że małżonek, który zawarł małżeństwo w złej wierze, obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb drugiego małżonka, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku;
– obowiązek dostarczania środków utrzymania drugiemu małżonkowi wygasa w razie zawarcia przez tego małżonka nowego małżeństwa; jednakże gdy zobowiązanym jest małżonek, który zawarł małżeństwo w dobrej wierze, obowiązek ten wygasa także z upływem pięciu lat od orzeczenia unieważnienia małżeństwa, chyba że ze względu na wyjątkowe okoliczności sąd, na żądanie uprawnionego, przedłuży wymieniony termin pięcioletni.
Po unieważnieniu małżeństwa każdy z małżonków powraca do stanu cywilnego, który posiadał przed jego zawarciem. Małżonek, który w wyniku zawarcia małżeństwa następnie unieważnionego, powraca do nazwiska, które nosił przed zawarciem małżeństwa. W wyniku unieważnienia małżeństwa ustaje stosunek powinowactwa między małżonkiem a krewnymi drugiego małżonka.
[spacer]
W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.
Z wyrazami szacunku.