Twoja sprawa z zakresu prawa rodzinnego jest już wystarczająco stresująca. Nie powinieneś rozbijać banku tylko po to, aby upewnić się, że jesteś chroniony

Zmuszenie męża do leczenia alkoholizmu, problemów alkoholowych i uzależnienia od alkoholu

Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U. Nr 35, poz. 230, t.j.: Dz.U. 2007 r. Nr 70, poz. 473) ustanawiając w przepisie art. 21 ust. 2 zasadę dobrowolności poddania się leczeniu przez osoby uzależnione od alkoholu, dopuściła określone w niej wyjątki od powyższej zasady. Wyjątki te zostały podyktowane ważnymi względami społecznymi i dotyczą one osób, które w związku z nadużywaniem alkoholu powodują rozkład życia rodzinnego, demoralizację małoletnich, uchylają się od pracy albo systematycznie zakłócają spokój lub porządek publiczny i które nie poddają się dobrowolnemu leczeniu.

Stosownie do treści przepisu art. 26 ustawy takie osoby, jeżeli są uzależnione od alkoholu, można zobowiązać do poddania się leczeniu w stacjonarnym lub niestacjonarnym zakładzie lecznictwa odwykowego, a o obowiązku poddania się leczeniu odwykowemu orzeka sąd ( art. 25 ust. 2, art. 29). Nałożenie przez sąd obowiązku poddania się leczeniu stanowi wyjątek od zasady dobrowolności leczenia przewidzianej w art. 21 ust. 2 zdanie drugie ustawy. Postępowanie ma na celu ustalenie, czy w stosunku do osoby, której dotyczy, istnieją ustawowe przesłanki do poddania jej obowiązkowi leczenia, a w wypadku istnienia takich podstaw, czy leczenie to powinno mieć miejsce w stacjonarnym czy niestacjonarnym zakładzie lecznictwa odwykowego.

Orzeczenie o zastosowaniu przymusu takiego leczenia w sposób bardzo wyraźny dotyczy jednostki oraz jej praw związanych z ochroną zdrowia, a także wolności wyboru co do poddania się leczeniu lub zaniechania tegoż, nakładając bardzo istotne ograniczenia w zakresie praw osobistych takich jak zdrowie i wolność. Prawa te zaliczane do fundamentalnych dóbr osobistych obywateli pozostają pod ochroną Konstytucji RP z dnia 2 kwietnia 1997 r., przy czym prawo do wolności osobistej chronione jest w dziale zatytułowanym „wolność i prawa osobiste”, zaś prawo do ochrony zdrowia – w dziale zatytułowanym „wolność i prawa ekonomiczne, socjalne i kulturalne”.

Zmuszenie męża do leczenia alkoholizmu, problemów alkoholowych i uzależnienia od alkoholu Poznań

Z powyższych względów orzeczenia sądów w zakresie zastosowania przymusu leczenia, stanowiącego wyjątek od zasady wyrażonej w treści art. 21 ust. 2 zdanie drugie ustawy, winny być, zważywszy na sferę praw osobistych, poprzedzone pogłębionym postępowaniem dowodowym, jak również analizą, czy zachowanie takiej osoby mieści się w katalogu wyjątków określonych w treści art. 26 ustawy (patrz: wyrok TK z dnia 4.07.2006 r. w sprawie K 43/05, OTK-A 2006/7/78). Pamiętać przy tym należy, że model przymusowego leczenia osób uzależnionych od alkoholu został wprowadzony w Polsce jeszcze w latach pięćdziesiątych wobec osób, które swym postępowaniem powodowały rozkład życia rodzinnego, demoralizowały nieletnich, zagrażały bezpieczeństwu otoczenia albo zakłócały systematycznie spokój lub porządek publiczny (tak: B. Jaworska – Dębska, Spór wokół modelu polskiej regulacji alkoholowej. Zagadnienia administracyjnoprawne, Łódź 1995, s. 142). Wynikający z obowiązującej ustawy antyalkoholowej obowiązek leczenia odwykowego stanowi „prawną formę ochrony społecznej przed kwalifikowaną grupą osób uzależnionych od alkoholu, których postępowanie godzi w interesy otoczenia” (op. cit., s. 150). Posługiwanie się tym środkiem ze względu na powodowanie przez osobę uzależnioną rozkładu życia rodzinnego budziło wątpliwości części doktryny co do posługiwania się przymusem dla osiągnięcia właściwego kształtu stosunków rodzinnych (tak: A. Gubiński, Przymusowe leczenie alkoholików – czy i kiedy?, „Problemy alkoholizmu”, nr 2/1992, s. 5).

Wskazywano także na nikłe efekty terapeutyczne uzyskiwane u pacjentów pozbawionych pozytywnej motywacji (B. Woronowicz, Nie można leczyć wbrew woli pacjenta, „Problemy alkoholizmu”, nr 2/1992, s. 3), znaczenie dobrowolności leczenia (M. Safjan, O przymusie leczenia odwykowego, „Problemy alkoholizmu”, nr 10/1982, s. 5 i n.), negatywne konsekwencje leczenia odwykowego podejmowanego wbrew woli uzależnionych (J. Morawski, Podstawy antropologiczne i aksjologiczne. Prawo o leczeniu uzależnień, „Problemy alkoholizmu”, nr 8-9/1992, s. 5). We współczesnej literaturze poświęconej zagadnieniu leczenia odwykowego wskazuje się, że przymus leczenia uzależnienia od alkoholu jest nie do przyjęcia w nowoczesnym państwie demokratycznym jako działanie „szkodliwe zarówno społecznie, jak i z terapeutycznego punktu widzenia” (tak: B. Jaworska-Dębska, op. cit., s. 153 i nast., patrz też: wyrok TK z dnia 4.07.2006 r. w sprawie K 43/05 OTK-A 2006/7/78).

Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię

Miejska Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych wniosła o wszczęcie postępowania w przedmiocie zastosowania obowiązku poddania się leczeniu odwykowemu uczestnika L. J. Okoliczność nadużywania alkoholu przez uczestnika nie budzi wątpliwości. Została ona stwierdzona przez dwóch biegłych w opinii. Powyższą opinię Sąd uznał za wiarygodną i rzetelną. Uzupełnia się ona z pozostałym materiałem dowodowym zebranym w sprawie, w szczególności z zeznaniami świadka A. J. złożonymi także przed Sądem w toku postepowania. Z zeznań A. J. – żony uczestnika wynika, że L. J. nadużywa alkoholu, pije w ciągach alkoholowych, które trwają do 3 tygodni. Nie przyjmuje do wiadomości argumentów o konieczności podjęcia leczenia odwykowego przeciwalkoholowego, a jeśli zdecyduje się na takie leczenie, to szybko się z tego wycofuje.

Zmuszenie męża do leczenia alkoholizmu, problemów alkoholowych i uzależnienia od alkoholu Poznań

Zebrany w sprawie materiał dowodowy pozwala również na przyjęcie, że zachowanie uczestnika powoduje rozkład życia rodzinnego. Nie zmienia tego fakt, iż uczestnik aktualnie mieszka tylko z żoną, która zgodnie z podziałem obowiązków, kupuje jedzenie i robi w domu porządki, a uczestnik opłaca rachunki. Należy zauważyć, iż przychodzenie uczestnika do domu pod wpływem alkoholu lub spożywanie go w domu powoduje, iż jego żona stara się go unikać, aby nie narażać się na negatywne a czasami wręcz agresywne zachowania z jego strony. Pozbawianie jej snu, kiedy jest nietrzeźwy czy trzeźwieje staje się uciążliwe dla niej. Powoduje to, iż powoli małżonkowie oddalają się od siebie. Powyższe okoliczności świadczą o rozkładzie życia rodzinnego.

Na spotkaniu Komisji wyraził zgodę na podjęcie terapii w Poradni Odwykowej, do której zgłosił się dobrowolnie. Nie podjął jednak systematycznego leczenia. Był na kilku spotkaniach z psychologiem. Twierdzi, że alkohol pije jak ma ochotę i w ilościach jakie mu pasują. Do prowadzenia działalności gospodarczej używa samochodu i jak podał, od 40 lat nie został złapany na jeździe po pijanemu. Procedura „niebieskiej karty”, którą objęta była rodzina uczestnika została zakończona w lutym. Żona uczestnika A. J. od tego czasu nie wzywa policji, gdyż w jej ocenie nie ma to sensu, skoro po interwencji pozostawiają uczestnika w domu, prosząc aby dała mu ostatnią szansę. Uczestnik nie uważa się za osobę uzależnioną od alkoholu. Twierdzi, że nie ma problemu z alkoholem. Nie wykazuje poczucia choroby, ale jednocześnie deklaruje, że może podjąć kolejną terapię odwykową.

Zmuszenie męża do leczenia alkoholizmu, problemów alkoholowych i uzależnienia od alkoholu Poznań

Mając na uwadze powołane wyżej okoliczności Sąd zastosował wobec uczestnika leczenie odwykowe przeciwalkoholowe w systemie niestacjonarnym. Zdaniem Sądu tylko leczenie wskazane przez Sąd zapobiegnie dalszej degradacji uczestnika. Należy zauważyć, iż dobrowolnie zgłaszając się na leczenie, w każdym momencie będzie mógł je przerwać, w zasadzie, nawet wtedy, kiedy cel leczenia nie zostanie osiągnięty, bez żadnych konsekwencji prawnych. Zaś w przypadku leczenia orzeczonego przez Sąd jego terapia będzie na bieżąco monitorowana tak długo, jak tego wymagać będzie cel leczenia, nie dłużej niż 2 lata od chwili uprawomocnienia się orzeczenia (art. 34 ust. 1 cytowanej ustawy). Postanowienie Sądu Rejonowego – III Wydział Rodzinny i Nieletnich z dnia 16 stycznia 2017 r. III RNs 283/16

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji. Prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku.

Adwokat Mateusz Ziębaczewski

Mateusz Ziębaczewski to doświadczony adwokat i specjalista od prawa rodzinnego. Swoją wiedzą i umiejętnościami służy klientom, pomagając im w najbardziej skomplikowanych sprawach rodzinnych. Gdy nie pisze artykułów na blogu, reprezentuje swoich klientów w sądzie, dążąc do osiągnięcia najlepszych dla nich rozwiązań.

email telefon LinkedIn

Zobacz pozostałe wpisy autora

Kancelaria Prawa Rodzinnego w Poznaniu