Podstawę prawną rozstrzygnięcia stanowi przepis art. 598 15 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego, który stanowi, że jeżeli osoba, pod której pieczą dziecko pozostaje, nie wykonuje albo niewłaściwie wykonuje obowiązki wynikające z orzeczenia albo z ugody zawartej przed sądem lub przed mediatorem w przedmiocie kontaktów z dzieckiem, sąd opiekuńczy, uwzględniając sytuację majątkową tej osoby, zagrozi jej nakazaniem zapłaty na rzecz osoby uprawnionej do kontaktu z dzieckiem oznaczonej sumy pieniężnej za każde naruszenie obowiązku. W myśl § 2 wymienionego przepisu jeżeli osoba uprawniona do kontaktu z dzieckiem albo osoba, której tego kontaktu zakazano, narusza obowiązki wynikające z orzeczenia albo z ugody zawartej przed sądem lub przed mediatorem w przedmiocie kontaktów z dzieckiem, sąd opiekuńczy zagrozi tej osobie nakazaniem zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej na rzecz osoby, pod której pieczą dziecko pozostaje, stosując odpowiednio przepis § 1.
Rolą Sądu w przedmiotowym postępowaniu jest badanie sposobu wywiązywania się przez uczestników postępowania z obowiązków wynikających z ostatniego orzeczenia bądź ugody sądowej, regulujących sposób utrzymywania kontaktów ojca z małoletnimi dziećmi. W przypadku stwierdzenia naruszenia przez któregokolwiek z rodziców, Sąd może zagrozić uczestnikowi, który dopuścił się takiego naruszenia, zapłatą oznaczonej sumy pieniężnej.
Jeżeli Sąd stwierdzi naruszenie po stronie któregoś z rodziców, to egzekucja kontaktów z małoletnim dzieckiem sprowadza się do dwóch etapów. Etap pierwszy obejmuje groźbę nakazania oznaczonej sumy pieniężnej na rzecz osoby uprawnionej do kontaktów lub osoby, pod której pieczą dziecko pozostaje. Etap drugi to nakazanie zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej. Oznacza to, że sąd najpierw zagrozi nakazaniem oznaczonej sumy pieniężnej, a następnie na wniosek uprawnionego nakaże zapłatę tej sumy. Należy zaznaczyć, że groźna sankcji pieniężnej, nie może niweczyć celu postępowania, tj. wyegzekwowania kontaktów rodzica z dzieckiem, i zmierzać do uzyskania zyskownego instrumentu szykan między zwaśnionymi rodzicami (tak Jacek Ignaczewski „Komentarz do spraw o kontakty z dzieckiem”, LexisNexis, wyd. I, s. 89-91).
Należy podkreślić, że sformułowania „nie wykonuje” albo „niewłaściwie wykonuje” itd. wskazują, że zainteresowaniem sądu objęte są zachowania rzeczywiste, a nie prognozowane. Niewykonywanie lub wykonywanie niewłaściwe musi bezpośrednio oddziaływać na przebieg kontaktów określony w orzeczeniu lub ugodzie, dlatego inne zaniedbania osoby sprawującej pieczę nie usprawiedliwiają wszczęcia postępowania „pierwszego etapu” o zagrożenie nakazaniem zapłaty. Postępowanie unormowane w art. 598 15 KPC ma bowiem zabezpieczyć prawa do kontaktów w stosunkach między podmiotami o podobnych uprawnieniach, a tym samym również prawa dziecka (Zbigniew Strun, Komentarz do art. 598 15 Kodeksu postępowania cywilnego, teza nr 7 SIP LEX).
Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię
Sprawa sądowa opracowana przez KancelarięWnioskiem P. O. wniósł o zobowiązanie A. S. do przestrzegania prawomocnej ugody zawartej przed Sądem Rejonowym. Wnioskodawca wskazał, że pomimo ustalonych w ugodzie kontaktów z dwójką małoletnich synów, matka uniemożliwia mu spotkania z dziećmi. Wniósł także o zasądzenie odszkodowania na swoją rzecz od A. S. w kwocie 10.000,00 złotych. Ze związku małżeńskiego A. S. i P. O. urodziło się dwóch synów – O.((…)) i W.((…)). Wyrokiem Sądu Okręgowego orzeczony był rozwód związku małżeńskiego P. i A. O. z winy obojga małżonków. Po rozwodzie A. O. wróciła do panieńskiego nazwiska.
Przed Sądem Rejonowym P. O. i A. S. zawarli ugodę, dotyczącą uregulowania kontaktów z dziećmi. Zgodnie z porozumieniem Święta Bożego i Wielkanoc miały być naprzemiennie spędzane u jednego z rodziców, z tym że Wigilia i Pierwszy Dzień Świąt u jednego z rodziców, a Drugi Dzień Świąt u drugiego z rodziców. Strony nie uregulowały w ugodzie kwestii, skąd ma nastąpić odbiór dzieci i w jaki sposób dzieci mają być odbierane i odwożone
Oscar O. uczęszcza do klasy (…) Szkoły Podstawowej, uczy się bardzo słabo, ma duże zaległości. Ostatnimi czasy zaczął przejawiać agresywne zachowania względem matki. W. O. jest dzieckiem zdrowym i rozwija się prawidłowo, niedługo rozpocznie naukę w przedszkolu. Obaj synowie są silnie związani z ojcem, choć na co dzień opiekę nad nimi sprawuje matka A. S.. Podczas kontaktów z ojcem spędzają aktywnie czas i stosownie do swojego wieku oraz zainteresowań.
Ustalając stan faktyczny w niniejszym postępowaniu Sąd doszedł do wniosku, że wnioskodawca nie jest uprawniony do skutecznego żądania zagrożenia uczestniczce nakazem zapłaty, bowiem sposób i miejsce wydania O. i W. nie został w ugodzie w sposób precyzyjny ustalone. Zauważyć należy, że z zawartej przed Sądem ugody, wynika jedynie w jakie dni, święta, czy wakacje spędzane są przez dziećmi z matką lub ojcem. Strony nie uregulowały przy tym skąd ma nastąpić odbiór dzieci, w jakich godzinach, jak również sposobu oddania dzieci przez drugiego z rodziców. Konflikt między rodzicami sprowadzał się zatem do nieumiejętności uzgodnienia miedzy sobą, w jaki sposób kontakty mają być wykonywane. Skoro bowiem kwestia ta nie została ściśle ustalona w ugodzie, to rolą rodziców jest ustalenie między sobą, skąd dziećmi mają być odbierane, o której godzinie i gdzie mają powrócić.
Zatem, w świetle braku stosowanego zapisu w ugodzie, Sąd nie może wyciągać konsekwencji tylko wobec matki dzieci, bowiem nie zostały jasno określone ani w ugodzie ani między stronami warunki wydawania przez nią ojcu dzieci. Skoro zaś uprzednio dzieci odebrane zostały z domu rodzinnego matki, nie zaś z miejsca ich zamieszkania w W. , uczestniczka mogła zakładać, że i w tym roku ojciec przyjedzie po nie na (…), gdzie również znajduje się jego dom rodzinny. W konsekwencji brak było podstaw dla ustalenia, że uczestniczka uniemożliwia wnioskodawcy prawidłowe wykonywanie kontaktów, tym bardziej, że jako podstawę swojego wniosku P. O. wskazał jedynie to pojedyncze zdarzenie, zaś postępowanie dowodowe nie wykazało, by sytuacja ta się powtarzała, a uczestniczka w inny sposób utrudniała, czy uniemożliwiała kontakty.
W tym miejscu należy także zaznaczyć, że niniejsze postępowanie ma na celu zabezpieczenie prawidłowego wykonywania prawomocnej ugody o kontaktach. Uczestniczka postępowania ma obowiązek stosowania się do jej postanowień, w przedmiocie kontaktów, aż do czasu jego zmiany albo uchylenia. Niemniej jednak, na chwilę obecną P. O. nie wykazał, aby była żona faktycznie utrudniała, czy uniemożliwiała mu kontakty z synami. Mając na uwadze powyższe Sąd oddalił wniosek. W tych okolicznościach Sąd uznał, również że żądanie odszkodowanie w kwocie 10.000,0 złotych jest także nieuzasadnione, o czym orzeczono w punkcie pierwszym postanowienia. Postanowienie Sądu Rejonowego – VI Wydział Rodzinny i Nieletnich z dnia 19 lipca 2016 r. VI Nsm 61/16
W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji. Prosimy przejść do zakładki kontakt.
Z wyrazami szacunku.
