W trakcie małżeństwa kupiliście do majątku wspólnego mieszkanie, dom, lokal czy nieruchomość. Na jej zakup jeden z małżonków wykorzystał pieniądze z majątku osobistego. Po latach rozwodzicie się. Czy Małżonek, który wykorzystał swoje pieniądze z majaku osobistego może rozliczyć ten nakład i żądać jego zwrotu? Jak to zrobić? Przeczytaj nasz materiał. Na samym końcu masz przykładowe sprawy sądowe.
Zgodnie z art. 684 KPC w związku z art. 567 § 3 KPC skład i wartość majątku wspólnego, podlegającego podziałowi ustala sąd. Skład majątku ustala się według stanu istniejącego w chwili ustania wspólności majątkowej, a według cen z chwili orzekania. Przyjmuje się, że obowiązek ustalenia składu i wartości majątku oznacza, że sąd nie jest związany oświadczeniami i wnioskami małżonków w sprawie przynależności poszczególnych przedmiotów do majątku wspólnego, a w razie potrzeby powinien zwrócić uwagę małżonków na potrzebę wskazania całego majątku podlegającego podziałowi. Sąd nie jest natomiast zobowiązany ani upoważniony do prowadzenia z urzędu dochodzeń, czy poza wskazanymi przez uczestników składnikami majątku wspólnego istnieją jeszcze inne składniki majątkowe (zob. nadal aktualne postanowienie SN z 18 stycznia 1968 r., III CRN 97/67).
Z tego wynika, że nie ma przeszkód do poczynienia ustaleń w zakresie składników majątku wspólnego i ich wartości na podstawie zgodnych oświadczeń stron, jeżeli nie budzą one wątpliwości co do zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy. Specyfika postępowania o podział majątku wspólnego nie wyłącza możliwości stosowania w nim art. 229 KPC, który stanowi, że fakty przyznane nie wymagają dowodu (pogląd utrwalony, zob. np. uzasadnienie postanowienia SN z 29 listopada 2001 r., V CKN 482/00).
W myśl art. 31 § 1 KRO, z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.
Do majątku wspólnego należą w szczególności:
1) pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków
2) dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków;
3) środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków;
4) kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2016 r. poz. 963 z późn zm.).
W związku z powyższym należy wskazać, iż oszczędności pochodzące z wynagrodzenia za pracę jednego lub obojga małżonków stanowią majątek wspólny, a tym samym również składnik majątkowy nabyty w zamian za te oszczędności również wchodzi w skład majątku wspólnego.
Rozwiązanie małżeństwa przez rozwód skutkuje ustaniem wspólności majątkowej. Od tej chwili do majątku, który był objęty wspólnością ustawową, zgodnie z art. 46 krio, stosuje się odpowiednio przepisy o wspólności majątku spadkowego i o dziale spadku. Przepisy art. 46 krio oraz art. 567 § 3 KPC stanowią, iż do podziału majątku objętego wspólnością ustawową w kwestiach nie unormowanych stosuje się przepisy o dziale spadku od art. 680 – 689 KPC Te ostatnie zaś (art. 688 KPC) odsyłają do odpowiedniego stosowania przepisów o zniesieniu współwłasności. W świetle art. 210 KC, każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Jak wynika z powołanych powyżej przepisów normujących postępowanie o podział majątku wspólnego, w postępowaniu tym Sąd w pierwszej kolejności ustala skład i wartość majątku wspólnego. W tym zakresie, Sąd zobligowany jest do działania z urzędu (art. 684 w związku z art. 567 § 3 KPC).
Zgodnie z treścią art. 31 § 1 krio dorobkiem małżonków są przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania wspólności ustawowej przez oboje małżonków lub przez jednego z nich. Odrębny majątek każdego z małżonków stanowią natomiast między innymi przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej oraz przedmioty nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił (art. 33 pkt 1 i 2 krio). Zgodnie z ogólnie przyjętą zasadą, Sąd ustali skład i stan majątku wspólnego na dzień ustania wspólności ustawowej małżeńskiej, zaś według cen obowiązujących w chwili orzekania (tak np. Sąd Najwyższy w uchwale pełnego składu Izby Cywilnej z dnia 15 grudnia 1969 roku, III CZP 12/69, OSNCP 1970, poz. 39). Wartość przedmiotu zniesienia współwłasności ustala się na poziomie cen rynkowych (tak Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 30 grudnia 1975 roku, III CRN 349/75). Zaś, zgodnie określona przez uczestników wartość składników majątku wspólnego jest dla Sądu wiążąca.
Do majątku osobistego każdego z małżonków należą:
1) przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej;
2) przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił;
3) prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom;
4) przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków;
5) prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie;
6) przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość;
7) wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków;
8) przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków;
9) prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy;
10) przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
Podkreślić należy, że nabycie rzeczy do majątku osobistego małżonka musi wynikać z oświadczenia tego małżonka oraz z całokształtu okoliczności istotnych prawnie z punktu widzenia przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 maja 1985 roku, III CRN 119/85, OSP 1986/9/185, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 stycznia 2001 roku, II CKN 1194/00, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 6 lutego 2003 roku, IV CKN 1721/00).
W trakcie małżeństwa kupiłem mieszkania, dom czy nieruchomość z pieniędzy majątku osobistego do majątku wspólnego małżonków
Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem o przynależności składnika majątkowego do majątku wspólnego lub majątków osobistych decydują przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Również w reprezentatywnym piśmiennictwie podkreślono, że prawo własności nabyte w czasie trwania wspólności majątkowej z reguły wchodzi do majątku wspólnego i to niezależnie od tego, czy zostało nabyte przez jedno z małżonków, czy przez oboje. Bez znaczenia z reguły pozostaje także to, czy środki przeznaczone na nabycie własności pochodziły z majątku wspólnego, czy też z majątku osobistego, chyba że nabycie nastąpiło w drodze tzw. surogacji.
Przewidziana w art. 33 pkt 10 KRO (i art. 33 pkt 3 KRO w brzmieniu obowiązującym przed wejściem w życie ustawy z dnia 17 czerwca 2004 roku o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 162, poz. 1691), który to przepis z mocy art. 5 ust. 5 pkt 1 tej ustawy stanowi podstawę do oceny skutków umowy nabycia nieruchomości położonej w O. przy ulicy M. 38/2) surogacja polega – ogólnie mówiąc – na zaliczeniu do majątku osobistego każdego z małżonków przedmiotów majątkowych nabytych w czasie trwania wspólności ustawowej w zamian za inne przedmioty majątkowe stanowiące majątek osobisty tego z małżonków.
Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 12 maja 2000 roku (V CKN 50/00), przesłankami surogacji są dwa wymagania: po pierwsze, aby to samo zdarzenie spowodowało z jednej strony wyjście określonego przedmiotu z majątku osobistego, a zarazem powodowało nabycie innego przedmiotu majątkowego, a po drugie, ten nowy przedmiot musi być nabyty w sensie ekonomicznym kosztem majątku osobistego. Dopuszczalna jest przy tym zarówno surogacja bezpośrednia – przedmiot nowy w zamian za przedmiot podlegający surogacji – jak i pośrednia – przedmiot nowy nabyty za środki uzyskane w zamian za przedmiot podlegający surogacji.
W doktrynie odróżnia się także surogację wartościową i surogację przedmiotową (M. Nazar (w:) J. Ignatowicz, M. Nazar, Prawo rodzinne, 2006, s. 148). Surogacja wartościowa powstaje w wyniku poniesienia takiego nakładu lub wydatku z majątku osobistego na majątek wspólny, który powoduje powstanie roszczenia o jego zwrot, dochodzonego w późniejszym czasie na podstawie art. 45 KRO Właśnie to roszczenie wchodzi do majątku osobistego jako surogat nakładu lub wydatku. Surogacja przedmiotowa polega zaś na zastąpieniu przedmiotów majątkowych wyłączonych z majątku osobistego przedmiotami majątkowymi nabytymi w zamian za te pierwsze także do majątku osobistego. Skutek surogacji następuje z mocy samego prawa. Nabycie w drodze surogacji nie wymaga zatem ujawnienia w treści czynności prawnej. Do jego osiągnięcia nie jest w szczególności potrzebne oświadczenie woli małżonków.
Działanie surogacji może być jednak zmodyfikowane wolą małżonka, na którego rzecz surogacja ma nastąpić. Mianowicie, małżonek ten może postanowić, że nabyty przedmiot wejdzie w skład majątku wspólnego. Wola uchylenia surogacji musi być wyrażona w tej samej czynności prawnej, przez którą nastąpiło nabycie danego przedmiotu majątkowego.
Uchylenie skutku surogacji rzeczowej wolą jednego z małżonków nie oznacza jednak, że małżonek taki nie może żądać zwrotu środków wyłożonych z jego majątku osobistego. Małżonek ten uzyskuje bowiem jednocześnie w momencie uchylenia surogacji rzeczowej roszczenie o zwrot wydatków i nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny (art. 45 KRO). Roszczenie to może być dochodzone po ustaniu wspólności majątkowej i to bez względu na to, czy małżonek zastrzegł sobie zwrot wyłożonych z majątku osobistego środków, czy też tego nie uczynił. Nie ma jednak przeszkód, aby wolą tego małżonka wyłączyć także takie skutki surogacji. Musi to jednak wynikać z wyraźnego lub dorozumianego oświadczenia woli tego małżonka (tak też: System prawa rodzinnego i opiekuńczego pod red.J. St. Piątkowskiego, W-wa 1985 r., str.381 i Seweryn Szer w glosie do uchwały SN z 13.11.1962 r., III CO 2/62, OSP 1963, poz. 238).
Podkreślić też należy, że sama treść przepisu art. 45 § 1 KRO wskazuje na to, że w przypadku woli małżonka uchylenia skutku surogacji rzeczowej i wejścia określonego przedmiotu do majątku wspólnego mimo nabycia go za środki z jego majątku osobistego, może on żądać zwrotu wydatku poniesionego z majątku osobistego na nabycie tego przedmiotu do majątku wspólnego.
Co do zasady bowiem tylko w sytuacji uchylenia surogacji rzeczowej może wchodzić w grę żądanie zwrotu wydatków, o którym mowa w art. 45 § 1 KRO. O ile bowiem nakład polega na wydatkowaniu środków na przedmiot wchodzący już w skład majątku wspólnego lub osobistego, to wydatek to wyłożenie środków na samo nabycie danego przedmiotu do określonej masy majątkowej.
Zgodnie z art. 45 § 1 KRO każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty, z wyjątkiem wydatków i nakładów koniecznych na przedmioty majątkowe przynoszące dochód. Może żądać zwrotu wydatków i nakładów, które poczynił ze swojego majątku osobistego na majątek wspólny. Nie można żądać zwrotu wydatków i nakładów zużytych w celu zaspokojenia potrzeb rodziny, chyba że zwiększyły wartość majątku w chwili ustania wspólności. Przepisy Kodeksu Rodzinnego i opiekuńczego, podobnie jak przepisy Kodeksu cywilnego, nie definiują pojęć nakładów i wydatków, a jak zauważa się w literaturze, ich rozróżnienie może budzić wątpliwości. Przyjmuje się, że nakładami są koszty poniesione na zachowanie, eksploatację lub ulepszenie rzeczy już istniejącej w majątku, natomiast wydatkami są koszty związane z nabyciem danego przedmiotu (K. Pietrzykowski w: K. Pietrzykowski, Komentarz…, nb 4 do art. 45). Rozróżnienie tych dwóch kategorii nie ma jednak kluczowego znaczenia, gdyż zwrot wydatków i nakładów następuje według takich samych zasad.
Z przytoczonego przepisu wynika, że rozliczenia z tytułu przesunięć między majątkiem wspólnym a majątkiem osobistym są dokonywane w postępowaniu o podział majątku wspólnego dwukierunkowo. O ile przyjmuje się, że o nakładach i wydatkach z majątku wspólnego na majątek osobisty Sąd orzeka z urzędu (zob. uchwałę SN z 21 lipca 2008 r., III CZP 147/08, OSNC 2009 nr 2, poz. 23), o tyle nie ulega wątpliwości, iż rozstrzygnięcie o zwrocie wydatków i nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny następuje wyłącznie na wniosek małżonka. Ma to istotne znaczenie zarówno dla sposobu sformułowania żądania, jak i dla rozkładu ciężaru dowodu. Można bowiem przyjąć, że zgłaszany w sprawie o podział majątku wspólnego wniosek jednego z małżonków o zwrot wydatków i nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny pełni taką samą funkcję jak pozew (por. w tej kwestii uzasadnienie uchwały SN z 6 marca 2015 r., III CZP 115/14, OSNC 2016 nr 2, poz. 17), co oznacza, że ma do niego odpowiednie zastosowanie art. 187 § 1 pkt 1 i 2 KPC Uczestnik, który domaga się rozliczenia nakładów lub wydatków z majątku osobistego na majątek wspólny powinien więc wskazać nie tylko dokładną kwotę, ale także przytoczyć okoliczności faktyczne uzasadniające to żądanie. Co więcej, do żądania zwrotu wydatków i nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny ma zastosowanie wynikająca z art. 6 KC zasada ciężaru dowodu. Na uczestniku, który domaga się zasądzenia zwrotu wydatków bądź nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny spoczywa więc powinność udowodnienia nie tylko roszczenia co do zasady (czyli tego, że nakład bądź wydatek został w ogóle poniesiony), ale także co do wysokości (czyli konkretnej kwoty poniesionej z tego tytułu).
Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię nr 1
Wnioskodawca Wojciech S. wniósł o ustalenie, że w skład majątku wspólnego jego i uczestniczki postępowania Ewy W. wchodzi nieruchomość położona w O. przy ulicy M. 38/2, oznaczona numerem geodezyjnym 68/2 o powierzchni 480 m2 zabudowana budynkiem mieszkalnym, dla której jest prowadzona księga wieczysta nr (…) o wartości 100.000 złotych i dokonanie podziału majątku wspólnego poprzez przyznanie nieruchomości na wyłączną własność uczestniczki postępowania ze spłatą na jego rzecz kwoty 50.000 złotych w ciągu miesiąca od daty uprawomocnienia się postanowienia w przedmiocie podziału majątku wspólnego wraz z ustawowymi odsetkami w przypadku uchybienia terminowi płatności.
Uczestniczka postępowania Ewa W. wniosła o oddalenie wniosku o podział majątku w zakresie podziału nieruchomości wskazanej we wniosku z uwagi na to, iż nie wchodziła ona do majątku wspólnego. Domagała się ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym i przyjęcie, iż udział wnioskodawcy w majątku wspólnym wynosi 1/10, a uczestniczki postępowania wynosi 9/10. Ponadto wniosła o zasądzenie od wnioskodawcy na jej rzecz kwoty 2.150,58 złotych z ustawowymi odsetkam tytułem zwrotu wydatków i nakładów poniesionych na spłatę zadłużenia z jej majątku osobistego.
Uczestniczka postępowania sprzedała spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego oznaczonego numerem 38, położonego w bloku przy ulicy C. Nr 21A w tym samym dniu, w którym małżonkowie S. nabyli nieruchomość położoną w O. przy ulicy M. 38/2, oznaczoną numerem geodezyjnym 68/2 o powierzchni 468 m2, a przy tym cena uzyskana przez uczestniczkę postępowania ze sprzedaży tego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego pozwalała na uiszczenie pełnej ceny nieruchomości położonej w O. przy ulicy M. 38/2.
Jednocześnie zgodzić należy się z Sądem pierwszej instancji, iż sytuacja materialna byłych małżonków S., w jakiej znajdowali się od momentu zawarcia małżeństwa do dnia nabycia nieruchomości położnej w O. przy ulicy M. 38/2 nie pozwalała im na poczynienie jakichkolwiek oszczędności. Nie sposób bowiem przy dochodzie wnioskodawcy w kwocie 4.106,84 złotych i uczestniczki postępowania w kwocie 7.703,59 złotych, który zainteresowani osiągnęli, przy jednoczesnym posiadaniu dwójki dzieci wygospodarować jakieś kwoty.
Uprawniony jest także wniosek, iż małżonkowie S. nie byli w stanie poczynić takich oszczędności we wcześniejszym okresie, co znajduje potwierdzenie w informacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w Białymstoku, obejmującej okres od zawarcia małżeństwa przez zainteresowanych.
Twierdzenia skarżącego, iż sytuacja zainteresowanych przed wyprowadzeniem się do O. była na tyle dobra, że pozwalała im na poczynienie oszczędności niezbędnych na nabycie nieruchomości położonej w O. przy ulicy M. 38/2 pozostają gołosłowne.
O tym, iż środki pieniężne na nabycie nieruchomości położonej w O. przy ulicy M. 38/2 pochodziły z majątku wspólnego małżonków S. w żadnym razie nie może przesądzać zawarte w umowie kupna przedmiotowej nieruchomości, zawartej przed notariuszem Markiem Romanem W. w Kancelarii Notarialnej w B.P. oświadczenie obojga małżonków, iż nieruchomość kupują z funduszy pochodzących z majątku dorobkowego. Złożenie takiego oświadczenia wiedzy nie jest równoznaczne z przesądzeniem o jego prawdziwości. Prawdziwość tego oświadczenia została skutecznie podważona w toku niniejszego postępowania.
Okoliczności, w jakich doszło do nabycia nieruchomości położonej w O. przy ulicy M. 38/2 uzasadniają przekonanie, iż oświadczenie o pochodzeniu z majątku wspólnego środków pieniężnych na nabycie tej nieruchomości podyktowane było chęcią ratowania małżeństwa zainteresowanych. W tamtym czasie małżonkowie przeżywali bowiem kryzys spowodowany zdradą wnioskodawcy i postanowili wyprowadzić się z by próbować ratować małżeństwo.
Całokształt tych okoliczności nie pozostawia wątpliwości, iż nieruchomość położona w O. przy ulicy M. 38/2 została nabyta z majątku osobistego uczestniczki postępowania w postaci środków finansowych uzyskanych ze sprzedaży spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, stanowiącego jej majątek osobisty. Pomimo jednak trafności oceny materiału dowodowego w zakresie pochodzenia środków pieniężnych, za które nabyta została nieruchomość położona w O. przy ulicy M. 38/2 Sąd pierwszej instancji błędnie uznał, iż nieruchomość ta stanowi majątek osobisty uczestniczki postępowania.
Uczestniczka postępowania oświadczyła bowiem, że nabywa nieruchomość położoną w O. przy ulicy M. 38/2 do majątku wspólnego jej i Wojciecha S.. To oświadczenie woli uczestniczka postępowania wyraziła przy tym w umowie nabycia przedmiotowej nieruchomości. Bez znaczenia są przy tym wskazane przez uczestniczkę postępowania motywy, jakimi kierowała się składając to oświadczenie woli. Przyczyn tych nie sposób bowiem uznać za jakąkolwiek wadę oświadczenia woli.
Uznać zatem należy, iż uczestniczka postępowania swoją wolą wyrażoną w umowie nabycia nieruchomości położonej w O. przy ulicy M. 38/2 uchyliła skutek surogacji rzeczowej i tym samym przedmiot tej umowy zamiast do jej majątku osobistego wszedł do majątku wspólnego.
W niniejszej sprawie nie ma podstaw do uznania, że wolą uczestniczki postępowania było także wyłączenie możliwości żądania przez nią zwrotu wydatków, jakie poczyniła z majątku osobistego na majątek wspólny w postaci nieruchomości położonej w O. przy ulicy M. 38/2.
Wydatki te, obejmujące koszty związane z nabyciem tego przedmiotu, stanowiły pełną wartość nieruchomości położonej w O. przy ulicy M. 38/2, ustaloną przez biegłego z zakresu szacowania nieruchomości Mirosława Sz. na kwotę 34.935 złotych. Jak wskazano bowiem powyżej, uczestniczka postępowania wykazała, że cena nabycia tej nieruchomości została w całości uiszczona z środków pieniężnych stanowiących jej majątek osobisty.
Skoro zaś uczestniczka postępowania owe wydatki na nabycie nieruchomości zgłosiła w przedmiotowej sprawie domagając się jednocześnie w ich uwzględnieniu uznania, że nieruchomość ta stanowi jej majątek osobisty, to przy uznaniu, że na skutek uchylenia surogacji rzeczowej nieruchomość ta weszła jednak w skład majątku wspólnego, zasadnym było owe wydatki rozliczyć stosownie do treści art. 45 § 1 KRO.
W konsekwencji, w uwzględnieniu wnioskodawcy należało zaliczyć w skład majątku wspólnego byłych małżonków Wojciecha S. i Ewy W. nieruchomość położoną w O. przy ulicy M. 38/2, oznaczoną numerem geodezyjnym 68/2 o powierzchni 468 m2, zabudowaną budynkiem mieszkalnym drewnianym i budynkiem gospodarczym murowanym, dla której w Sądzie Rejonowym w B.P., V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzona jest księga wieczysta KW. Nr (…) oraz dokonać podziału tego majątku w ten sposób, że majątek ten przyznać na rzecz uczestniczki postępowania jednakże bez spłat na rzecz wnioskodawcy. Postanowienie Sądu Okręgowego w Lublinie – II Wydział Cywilny Odwoławczy z dnia 4 lutego 2011 r. II Ca 23/11
Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię nr 2
Między stronami bezsporne było, iż mieszkanie położone przy ul. (…) w Ł. wraz z garażem zostało nabyte w trakcie trwania małżeństwa, przez co weszło ono w skład majątku wspólnego małżonków. Jednocześnie bezspornym było, iż nabycie nastąpiło ze środków pochodzących ze sprzedaży nieruchomości przy ul. (…) w Ł. w wysokości 300.000 zł oraz z darowizny dokonanej przez Z. B. na rzecz wnuka M. Z. (1) w wysokości 120.000 zł. Kwotę 420.000 zł wnioskodawca uzyskał zatem wskutek dokonanych na jego rzecz bez odrębnych zastrzeżeń darowizn, przez co weszła ona do jego majątku osobistego. W ocenie Sądu zatem na uwzględnienie zasługuje zatem wniosek wnioskodawcy o rozliczenie nakładów poniesionych przez niego z jego majątku osobistego na majątek wspólny byłych małżonków.
Sąd nie podziela stanowiska pełnomocnika uczestniczki w tym zakresie, jakoby doszło do rozszerzenia wspólności majątkowej małżeńskiej na kwotę 420.000 zł będącej następnie ceną zakupu mieszkania przy ul. (…) w Ł., albowiem okoliczność ta nie została udowodniona przez uczestniczkę. Wnioskodawca tymczasem wprost zaprzeczył jej twierdzeniom w tym zakresie. Podkreślić również należy, iż okoliczność, że wnioskodawca i uczestniczka wspólnie stanęli do aktu notarialnego, mocą którego zakupili mieszkanie i garaż nie pozbawia wnioskodawcy przysługującego mu uprawnienia do rozliczenia nakładów na podstawie art. 567 KPC
Fakt, że wnioskodawca zgodził się , aby za środki pochodzące z jego majątku osobistego został nabyty składnik majątku wspólnego nie jest jednoznaczny z darowaniem części majątku osobistego na rzecz majątku wspólnego, gdyż przepisy kodeksu w sposób jasny i jednoznaczny regulują instytucję darowizny i tutaj żadne domniemania i rozszerzające interpretacje nie mogą mieć miejsca. Wnioskodawca żadnego jednoznacznego oświadczenia w przedmiocie darowizny nie złożył, wprost zaprzeczył, aby miał taki zamiar . Można równie dobrze przyjąć , że chęć nabycia ww. składników do wspólnego majątku była np. w celu jego wspólnego utrzymania i ewentualnie zwiększania jego wartości. Z chwilą ustania małżeństwa przestaje istnieć między małżonkami wspólność majątkowa łączna a stają się oni współwłaścicielami w częściach i mają prawo rozliczać dokonane nakłady ma majątek wspólny .
Do aktywów majątku wspólnego byłych małżonków należą zatem wartość prawa odrębnej własności nieruchomości przy ul. (…) w kwocie 427.469 zł, prawa odrębnej własności udziału w lokalu niemieszkalnym w kwocie 20.584 zł, wartość samochodu osobowego marki Mitsubischi Lancer w kwocie 34.100 zł oraz wartości wszystkich ruchomości w kwocie 22.404 zł pomniejszona o poniesiony przez wnioskodawcę z majątku osobistego nakład w wysokości 420.000 zł, co daje kwotę 84.557 zł. Wobec ustalenia, iż udziały małżonków w majątku są równe, wartość udziału przysługującego uczestniczce A. M. wynosi 42.278,50 zł.
Wszystkie składniki majątku Sąd przyznał na wyłączną własność wnioskodawcy M. Z. (1) z obowiązkiem spłaty na rzecz uczestniczki kwoty 42.278,50 zł. Wszystkie składniki majątku byłych małżonków znajdują się bowiem w posiadaniu wnioskodawcy, który stale z nich korzysta. Przyznanie mu wszystkich składników majątku łącznie z ruchomościami pozwoli na zachowanie mieszkania przy ul. (…) w stanie niepogorszonym, umożliwiającym dalsze użytkowanie, a także korzystanie z niego przez wspólnego małoletniego syna wnioskodawcy i uczestniczki w czasie odwiedzin u ojca. Uczestniczka A. M. tymczasem mieszka w K., wyprowadziła się od matki i założyła drugą rodzinę, wobec czego ruchomości znajdujące się w lokalu przy ul. (…) w Ł. byłyby dla niej nieprzydatne. Postanowienie Sądu Rejonowego – I Wydział Cywilny z dnia 9 czerwca 2016 r. I Ns 1575/13
W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.
Z wyrazami szacunku.
