Twoja sprawa z zakresu prawa rodzinnego jest już wystarczająco stresująca. Nie powinieneś rozbijać banku tylko po to, aby upewnić się, że jesteś chroniony

Podział majątku w ten sposób, że były mąż czy żona dostaje, bierze cały majątek i spłaca drugiego

Zgodnie z art. 684 KPC w związku z art. 567 § 3 KPC skład i wartość majątku wspólnego, podlegającego podziałowi ustala sąd. Skład majątku ustala się według stanu istniejącego w chwili ustania wspólności majątkowej, a według cen z chwili orzekania. Przyjmuje się, że obowiązek ustalenia składu i wartości majątku oznacza, że sąd nie jest związany oświadczeniami i wnioskami małżonków w sprawie przynależności poszczególnych przedmiotów do majątku wspólnego, a w razie potrzeby powinien zwrócić uwagę małżonków na potrzebę wskazania całego majątku podlegającego podziałowi. Sąd nie jest natomiast zobowiązany ani upoważniony do prowadzenia z urzędu dochodzeń, czy poza wskazanymi przez uczestników składnikami majątku wspólnego istnieją jeszcze inne składniki majątkowe (zob. nadal aktualne postanowienie SN z 18 stycznia 1968 r., III CRN 97/67).

Z tego wynika, że nie ma przeszkód do poczynienia ustaleń w zakresie składników majątku wspólnego i ich wartości na podstawie zgodnych oświadczeń stron, jeżeli nie budzą one wątpliwości co do zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy. Specyfika postępowania o podział majątku wspólnego nie wyłącza możliwości stosowania w nim art. 229 KPC, który stanowi, że fakty przyznane nie wymagają dowodu (pogląd utrwalony, zob. np. uzasadnienie postanowienia SN z 29 listopada 2001 r., V CKN 482/00).

W myśl art. 31 § 1 KRO, z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków. Do majątku wspólnego należą w szczególności:

1) pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków

2) dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków;

3) środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków;

4) kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2016 r. poz. 963 z późn zm.).

W związku z powyższym należy wskazać, iż oszczędności pochodzące z wynagrodzenia za pracę jednego lub obojga małżonków stanowią majątek wspólny, a tym samym również składnik majątkowy nabyty w zamian za te oszczędności również wchodzi w skład majątku wspólnego.

Podział majątku w ten sposób, że były mąż czy żona dostaje, bierze cały majątek i spłaca drugiego Poznań Warszawa adwokat radca prawny prawnik kancelaria

Z art. 31 § 1 KRO wywieść można domniemanie, że majątek uzyskany w toku trwania wspólności majątkowej małżeńskiej stanowi majątek wspólny małżonków (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 września 1998 r., sygn. akt I CKN 830/97, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 06 lutego 2003 r., sygn. akt IV CKN 1721/00). W konsekwencji to ten, kto twierdzi, że składnik majątkowy nabyty w czasie trwania związku małżeńskiego nie wchodzi do majątku wspólnego, ma udowodnić, że dany składnik majątkowy wchodzi do majątku osobistego jednego z małżonków, a nie do majątku wspólnego.

Do majątku osobistego każdego z małżonków należą:

1) przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej;

2) przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił;

3) prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom;

4) przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków;

5) prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie;

6) przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość;

7) wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków;

8) przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków;

9) prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy;

10) przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

Przedmioty zwykłego urządzenia domowego służące do użytku obojga małżonków są objęte wspólnością ustawową także w wypadku, gdy zostały nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił.

Wprawdzie przepisy KRO nie ustanawiają domniemania prawnego przynależności składników majątkowych do majątku wspólnego, jednak przy istnieniu powyższej zasady możliwe jest skonstruowanie domniemania faktycznego (art. 231 KPC). Nabycie określonej rzeczy z majątku osobistego małżonka musi wynikać wyraźnie nie tylko z oświadczenia współmałżonka, ale przede wszystkim z całokształtu okoliczności istotnych prawnie z punktu widzenia przepisów KRO (tak m.in.SN w wyroku z dnia 17.05.1985 r., sygn. akt III CKN 119/85, OSPiKA 1986, nr 9-10, poz. 195). O tym, czy nabyty przedmiot majątkowy wejdzie w skład majątku wspólnego, decydują zatem okoliczności obiektywne wskazane w art. 31 w zw. z art. 33 KRO. Zatem dla oceny, czy dany przedmiot wejdzie do majtku wspólnego, w zasadnie nie mają znaczenia oświadczenia małżonków, w szczególności tego z małżonków, który był stroną czynności prawnej skutkującej nabyciem przedmiotu. Przede wszystkim decydujący o zaliczeniu przedmiotów majątkowych do majątku wspólnego jest czas ich nabycia, bowiem majątkiem tym są objęte przedmioty nabyte w czasie trwania wspólności ustawowej (art. 31 KRO). Jedynie w ściśle i wyczerpująco wymienionych przez KRO wypadkach nabycie w czasie trwania ustroju wspólności ustawowej przedmiot majątkowy nie zwiększy zasobów majątku wspólnego, lecz stanie się z mocy art. 33 KRO przedmiotem majątku osobistego.

Trzeba podkreślić, iż domniemanie, zgodnie z którym majątek nabyty w trakcie małżeństwa jest wspólny, może zostać obalone. Z tym, iż przynależność określonego składnika majątkowego do majątku osobistego musi udowodnić zainteresowany tym małżonek (tak np. SN w postanowieniu z dnia 06.02.2003 r., sygn. akt IV CKN 1721/2000, LexisNexis nr 377919).

Z art. 31 KRO wynika, że do majątku wspólnego wchodzą przedmiotowy majątkowe nabyte zarówno ze środków pochodzących z majątku wspólnego, jak i ze środków pochodzących z majątku osobistego każdego z małżonków. Wyjątek stanowi surogacja przewidziana w art. 33 pkt 10 KRO. Jeśli chodzi o surogację, to w postępowaniu dowodowym najpierw musi zostać ustalone, że zostały spełnione jej warunki, i dopiero na tej podstawie staje się możliwe stwierdzenie, że przedmiot nabyty zastąpił poprzedni składnik majątku osobistego. Strona, która twierdzi, że nastąpiła surogacja, obowiązana jest wykazać konkretne środki finansowe, z których nastąpiło nabycie przedmiotu majątkowego (tak SN w wyroku z dnia 09.01.2001 r., sygn. akt II CKN 1194/00, LexisNexis nr 388285).

Nie budzi wątpliwości, że stan majątku wspólnego ustala się według chwili ustania wspólności majątkowej małżeńskiej, a wartość według cen z daty orzekania o podziale (A. Zieliński, Postępowanie… cyt. wyżej str. 44). Ów stan majątku wspólnego oznacza całość stosunków majątkowych istniejących w dacie ustania wspólności. Dzień ustania wspólności decyduje więc o tym, co wchodziło do majątku wspólnego. Natomiast przedmiotem podziału w sprawie o podział majątku wspólnego jest majątek z daty dokonywania podziału. Zatem podziałem objęte są składniki majątkowe należące do majątku wspólnego w dacie ustania wspólności, a istniejące w chwili dokonywania podziału (por. m.in. E. Skowrońska – Bocian, Rozliczenia majątkowe małżonków w stosunkach wzajemnych i wobec osób trzecich, wyd. 5, Warszawa 2010, str. 223-224).

Porady prawne spraw prawa rodzinnego w Poznaniu„Stan” majątku wspólnego opisany wyżej należy rozumieć jako „skład” tego majątku. Czym innym jest natomiast stan dzielonych przedmiotów majątkowych rozumiany jako zbiór cech tych przedmiotów istniejący w chwili dokonywania podziału, a więc przede wszystkim ich wygląd, stan techniczny i zużycie. Nierzadko podział majątku wspólnego jest dokonywany wiele lat po ustaniu wspólności majątkowej, a stan dzielonych przedmiotów w ostatnio rozumianym znaczeniu istniejący w chwili podziału istotnie różni się od stanu z chwili ustania wspólności. Może to być wynikiem normalnego zużycia, ale także częściowego bądź całkowitego zniszczenia i obniżenia wartości rzeczy, a z drugiej strony dokonania nakładów podnoszących wartość rzeczy.

Dzieląc majątek wspólny, należy przyjmować stan przedmiotów majątkowych (ich wygląd, stan techniczny, zużycie) z daty podziału. Jest tak dlatego, że w razie przyjęcia stanu majątku z chwili ustania wspólności zostaną z urzędu rozliczone ewentualne nakłady uczestników dokonane po ustaniu wspólności, do czego nie ma podstaw w przepisach prawa. Po ustaniu wspólności nie istnieje już „majątek wspólny”, a dotychczasowy majątek wspólny objęty wspólnością o charakterze łącznym staje się przedmiotem współwłasności w częściach ułamkowych. Nakłady są rozliczane tylko na wniosek (na podstawie art. 618 i 686 KPC w zw. z art. 567 § 3 KPC, a materialnie na podstawie art. 207 w zw. z art. 1035 KC i art. 46 KRO).

Podział majątku w ten sposób, że były mąż czy żona dostaje, bierze cały majątek i spłaca drugiego Poznań Warszawa adwokat radca prawny prawnik kancelaria

Z drugiej strony w razie, gdy w dacie podziału na nieruchomości nie ma już zabudowań, a w dacie ustania wspólności jeszcze były, wtedy przyjmowanie do podziału nieruchomości zabudowanej byłoby fikcją, bo uczestnik, któremu przypadłaby taka niezabudowana nieruchomość, musiałby dokonać spłaty drugiego uczestnika według wartości uwzględniającej wartość budynków. Uczestnik, który otrzyma rzecz, która została zużyta w normalnym toku jej używania (w czasie od dnia ustania wspólności do dnia podziału), uwzględniając zniszczenia niezależne od współwłaścicieli, byłby obciążony niezasadną spłatą na rzecz drugiego uczestnika, gdyby wyceniać tę rzecz bez tego zużycia czy zniszczenia, ale według stanu z dnia ustania wspólności.

Mimo, że w orzecznictwie Sądu Najwyższego wyrażono także w przeszłości odmienne zapatrywanie, aktualnie wyżej zaprezentowane poglądy co do pojęcia stanu majątku wspólnego są podzielane w doktrynie prawa i orzecznictwie Sądu Najwyższego i nie budzą wątpliwości (E. Skowrońska – Bocian Rozliczenia majątkowe małżonków w stosunkach wzajemnych i wobec osób trzecich wydanie LexisNexis W-wa 2013 r. str.226232-233, K. Skierko Komentarz do spraw o podział majatku wspólnego małżeńskiego pod red. Jacka Ignaczewskiego wydanie 1 LexisNexis W-wa 2013 r. str.214, odnośnie działu spadku A. Stempniak Postępowanie o dział spadku wydanie 2 C.H.BECK Warszawa 2010 r. str.181-182, 195-196).

Zgodnie zaś z treścią art. 45 § 1 krio każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty, z wyjątkiem wydatków i nakładów koniecznych na przedmioty majątkowe przynoszące dochód. Może żądać zwrotu wydatków i nakładów, które poczynił ze swojego majątku osobistego na majątek wspólny. Nie można żądać zwrotu wydatków i nakładów zużytych w celu zaspokojenia potrzeb rodziny, chyba że zwiększyły wartość majątku w chwili ustania wspólności.

Pojęcie nakładów i wydatków, o których mowa w art. 45 KRO, zdefiniował Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały z dnia 15 września 2004 r., III CZP 46/04, OSNC 2005, nr 9, poz. 152, stwierdzając, że obejmują one „wszystkie przysporzenia na rzecz jednej masy majątkowej, dokonane z uszczerbkiem dla drugiej masy majątkowej”. W uzasadnieniu postanowienia z dnia 2 października 2008 r., II CSK 203/08, Sąd Najwyższy wskazał, że: „Kodeks rodzinny i opiekuńczy posługując się w art. 45 pojęciami „nakładów” i „wydatków” nie określa ich desygnatów. W piśmiennictwie przyjmuje się, że nakłady i wydatki w rozumieniu tego przepisu, obejmują wszystkie przysporzenia na rzecz jednej masy majątkowej, dokonane z uszczerbkiem dla drugiej masy majątkowej. Podstawą przysporzenia może być czynność faktyczna, jak i jakiekolwiek inne zdarzenie”. Nakładami są koszty poniesione na zachowanie, eksploatację lub ulepszenie rzeczy już istniejącej w majątku, natomiast wydatkami są koszty związane z nabyciem danego przedmiotu (K. Pietrzykowski w: K. Pietrzykowski, Komentarz…, nb 4 do art. 45). Rozróżnienie tych dwóch kategorii nie ma jednak kluczowego znaczenia, gdyż zwrot wydatków i nakładów następuje według takich samych zasad.

Sposób sformułowania powyższego przepisu wskazuje na zróżnicowanie zakresu kognicji sądu rozpoznającego sprawę. Określenie: małżonek „powinien zwrócić” nakłady i wydatki poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty prowadzi do konkluzji, że w tym zakresie sąd orzeka także w braku stosownego wniosku zgłoszonego przez małżonka. Natomiast regulacja, zgodnie z którą małżonek może żądać zwrotu nakładów i wydatków poczynionych przez niego z majątku osobistego na majątek wspólny, pozwala przyjąć, iż w tym przedmiocie sąd orzeka wyłącznie na wniosek zainteresowanego małżonka. Z przeciwstawienia „powinności zwrotu” i „możności żądania zwrotu” wynika, że o ile w drugim wypadku zwrot jest uzależniony od zgłoszenia żądania (wniosku), o tyle w pierwszym wypadku jest on obowiązkiem małżonka, a jego realizacja nie wymaga inicjatywy żadnego z małżonków (por. uchwała Sądu Najwyższego z 21 lutego 2008 roku, III CZP 148/07, OSNC 2009/2/23; postanowienie Sądu Najwyższego z 16 października 1997 roku, II CKN 395/97).

Należy poza tym zauważyć, iż przedmiotami majątkowymi, które wchodzą w skład majątku wspólnego (art. 31 § 1 KRO) są – obok rzeczy – prawa, a w szczególności wierzytelności z tytułu wydatków i nakładów poczynionych z majątku wspólnego na majątek innej osoby. Gdy tą osobą nie jest jeden z małżonków, wierzytelności te w sprawie o podział majątku wspólnego podlegają uwzględnieniu przy ustaleniu składu majątku podlegającego podziałowi (por. uchwała Sądu Najwyższego z 3 kwietnia 1970 roku, III CZP 18/70, OSNC 1971/2/18), a ustalenia tego sąd dokonuje z urzędu (art. 684 KPC w związku z art. 567 § 3 KPC). Uzasadnia to także orzekanie z urzędu o zwrocie wydatków i nakładów poczynionych z majątku wspólnego na majątek osobisty jednego z małżonków, mimo że roszczenia o ich zwrot nie uwzględnia się przy ustaleniu składu majątku wspólnego podlegającego podziałowi i – jak wynika z art. 45 § 1 KRO i art. 567 § 1 KPC – rozstrzygnięcie o zwrocie tych wydatków i nakładów jest w sprawie o podział majątku wspólnego orzeczeniem dodatkowym. Natomiast o zwrocie wydatków i nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny sąd orzeka wyłącznie na wniosek zgłoszony w postępowaniu w pierwszej instancji, a domagający się ich zwrotu zobowiązany jest dokładnie określić te żądania, zgodnie z art. 187 § 1 pkt 1 KPC w zw. z art. 13 § 2 KPC Stosownie zaś do art. 321 § 1 KPC w zw. z art. 13 § 2 KPC, sąd jest związany tymi żądaniami (por. postanowienie Sądu Najwyższego z 4 kwietnia 2012 roku, I CSK 323/11).

Porady prawne spraw prawa rodzinnego w PoznaniuUczestnik, który domaga się rozliczenia nakładów lub wydatków z majątku osobistego na majątek wspólny powinien więc wskazać nie tylko dokładną kwotę, ale także przytoczyć okoliczności faktyczne uzasadniające to żądanie. Co więcej, do żądania zwrotu wydatków i nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny ma zastosowanie wynikająca z art. 6 KC zasada ciężaru dowodu. Na uczestniku, który domaga się zasądzenia zwrotu wydatków bądź nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny spoczywa więc powinność udowodnienia nie tylko roszczenia co do zasady (czyli tego, że nakład bądź wydatek został w ogóle poniesiony), ale także co do wysokości (czyli konkretnej kwoty poniesionej z tego tytułu).

Jak stanowi przepis art. 43 § 1 i 2 KRO oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym; jednakże z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać, ażeby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z nich przyczynił się do powstania tego majątku. Przy ocenie, w jakim stopniu każdy z małżonków przyczynił się do powstania majątku wspólnego, uwzględnia się także nakład osobistej pracy przy wychowywaniu dzieci i we wspólnym gospodarstwie domowym. Warunkiem ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym jest zatem łączne spełnienie dwóch przesłanek: 1) istnienie ważnych powodów, 2) przyczynienie się małżonków do powstania majątku wspólnego w różnym stopniu. Ustawa nie definiuje pojęcia „ważne powody”, ale ogólnie rozumie się przez nie takie okoliczności, które oceniane z punktu widzenia zasad współżycia społecznego przemawiają za nieprzyznaniem jednemu z małżonków korzyści z majątku wspólnego w takim zakresie, w jakim nie przyczynił się on do powstania tego majątku (por. postanowienie SN z dnia 5 października 1974 roku, III CRN 190/74, LEX)

Podział majątku w ten sposób, że były mąż czy żona dostaje, bierze cały majątek i spłaca drugiego

Ważnymi powodami nie są przy tym raczej względy natury majątkowej, ale natury etycznej (względy majątkowe mieszczą się bowiem raczej w przesłance niejednakowego przyczynienia się małżonków do powstania majątku wspólnego). Ważnym powodem jest w szczególności naganne postępowanie małżonka, przeciwko któremu jest skierowane żądanie ustalenia nierównych udziałów, polegające na tym, że w sposób rażący lub uporczywy nie przyczyniał się on do powstania dorobku stosownie do sił i możliwości zarobkowych. Przez przyczynianie się do powstania majątku wspólnego rozumie się z kolei całokształt starań każdego z małżonków o założoną przez nich rodzinę i zaspakajanie jej potrzeb (art. 27 KRO), czyli nie tylko wysokość zarobków czy innych dochodów osiąganych przez każdego z nich, lecz także i to, jaki użytek czynią oni z tych dochodów, czy gospodarują nimi należycie i nie trwonią ich. O stopniu przyczyniania się każdego z małżonków świadczą nie tylko osiągnięcia czysto ekonomiczne, lecz także nakład osobistej pracy przy wychowywaniu dzieci i we wspólnym gospodarstwie domowym.

Dla oceny stopnia przyczynienia się każdego z małżonków do powstania majątku wspólnego nie mają przesądzającego znaczenia wyliczenia czysto matematyczne, jednak wynikająca z ocennego charakteru przesłanek z art. 43 § 2 KRO swoboda orzecznicza przy rozstrzyganiu wniosku o ustalenie nierównych udziałów nie może przerodzić się w dowolność. Różny stopień przyczynienia się każdego z małżonków może uzasadniać ustalenie nierównych udziałów wtedy, gdy różnica jest istota i wyraźna. Nie jest też obojętna proporcja, w jakiej rzeczywisty wkład małżonków w powstanie majątku pozostaje do wartości całego majątku (por. m.in. postanowienie SN z dnia 11 czerwca 2019 roku, I CSK 782/18, L.).

Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię

Wnioskiem wnioskodawczyni M. J. wniosła o podział majątku wspólnego przy udziale J. J. (uczestnika ad.1) (…) Banku (…) S.A. w W. Ostatecznie niespornym było między stronami, że w skład majątku wspólnego stron wchodzą:

1. lokal mieszkalny stanowiący odrębną nieruchomość wraz z pomieszczeniem przynależnym – komórką lokatorską nr (…), o łącznej powierzchni użytkowej 88,34 m2, wraz z przynależnym udziałem wynoszącym (…) w częściach wspólnych budynku i w działce gruntu, położony w S. przy al. (…). 82B/20, dla którego Sąd Rejonowy Szczecin – Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie X Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą KW nr (…) – o wartości 574.100 zł;

2. odrębna własność lokalu niemieszkalnego nr (…) – garażu, w skład którego wchodzą dwa miejsca postojowe B-1 i B-2, położonego w S. przy al. (…). 82 B) Lokal G, o łącznej powierzchni użytkowej 65,073 m2, z własnością którego związany jest udział wynoszący 2/27 części w nieruchomości wspólnej o wartości 138.100 zł;

3. wyposażenie ww. lokalu mieszkalnego tj.: meble do sypialni, meble kuchenne, sprzęt AGD, telewizor, meble z pokojach dzieci o łącznej wartości 6.500 zł.

Początkowo strony zgłaszały, że w skład majątku wspólnego wchodzą również samochody marki T. (…) i K. V.. Wnioskodawczyni w dalszym toku postępowania wycofała się z tego wniosku, jednakże Sąd ustalając z urzędu skład majątku wspólnego doszedł do przekonania, że nabyte w trakcie trwania ww. pojazdy nie weszły w skład majątku wspólnego. Wynika to z okoliczności, że samochody te zostały nabyte przez J. J. z darowizn pochodzących od jego rodziców-jednej przekazanej bezpośrednio, a drugiej pośrednio, jako zwróconej jako wkład ze Spółdzielni Mieszkaniowej Politechnik, uprzednio wpłaconego również ze środków pochodzących z darowizny otrzymanej przez uczestnika od rodziców. Stosownie zatem do art. 33 ust. 1 pkt 2 i pkt 10 KRO przedmioty te wchodziły do majątku osobistego J. J. i nie wchodziły w skład majątku wspólnego stron.

Wartość składnika numer 1, tj. lokalu mieszkalnego położonego w S. przy al. (…). 82B/20, została ustalone w drodze opinii biegłego sądowego z zakresu (…). Opinia biegłego sądowego po jej uzupełnieniu i zaktualizowaniu nie była przez strony kwestionowana. Również dla Sądu opinia ta była w całości wiarygodna i przydatna dla rozstrzygnięcia, była bowiem jasna, logiczna i przekonująca, zatem Sąd wnioski w niej zawarte przyjął jako własne.

Natomiast wartość składników 2 i 3, tj. garażu i wyposażania lokalu mieszkalnego, ostatecznie również nie była między stronami sporna i strony zgadzały się co do ich wartości. Zaznaczyć również należy, że strony były zgodne co do poszczególnych elementów składających się łącznie na składnik z punktu 3, a także, że wnioskodawczyni nie wnosiła o spłatę żadnej kwoty z tytułu wyposażenia mieszkania.

W przedmiotowej sprawie, wszystkie składniki majątku wspólnego, wobec braku możliwości ich podzielenia, zostały przyznane uczestnikowi. Takie rozstrzygnięcie jest zgodne ze stanowiskami stron, a także odpowiada stanowi faktycznemu sprawy i sposobowi korzystania z rzeczy przez strony. W lokalu bowiem zamieszkuje J. J. i również on wyłącznie korzysta z miejsca parkingowego i znajdującego się w lokalu wyposażenia. Mając na uwadze powyższe Sąd orzekł jak w punktach 1 i 2 postanowienia, tj. składniki majątku w postaci mieszkania, garażu i wyposażenia mieszkania przyznał na wyłączną własność uczestnika J. J.

Podział majątku w ten sposób, że były mąż czy żona dostaje, bierze cały majątek i spłaca drugiego Poznań Warszawa adwokat radca prawny prawnik kancelaria

Sąd dokonując podziału majątku wspólnego miał również na uwadze konieczność zasądzenia spłat w majątku wspólnym oraz rozliczenia pożytków i nakładów. Jak już wskazano uczestnicy mają równe udziały w majątku wspólnym, ale zgłosili liczne żądania rozliczeń.

Wartość majątku wspólnego podlegającego podziałowi wynosi 718.700 zł, a po uwzględnieniu tych składników, z tytułu których spłaty domaga się wnioskodawczyni (czyli bez wyposażenia mieszkania ustalonej zgodnie przez strony na kwotę 6.500 zł) 712.200 zł.

Kwota ta stanowiła punkt wyjścia do rozliczeń stron. W tym miejscu ponownie wskazać należy, nie zasługiwał na uwzględnienie wniosek uczestnika o uwzględnienie przy ustalaniu wartości składnika majątkowego wysokości obciążenia w postaci hipoteki. Stanowisko Sądu Najwyższego z Uchwały z 28 marca 2019 r. było wyrażane już uprzednio.

W tym zakresie wnioskodawczyni ostatecznie wniosła o rozliczenie nakładów poczynionych z majątku wspólnego na spłatę kredytu w okresie od dnia jego zawarcia do kwietnia poprzez zasądzenie od uczestnika J. J. na rzecz wnioskodawczyni połowy uiszczonej z tego tytułu kwoty. Wniosek ten nie mógł zostać uwzględniony, albowiem do kwietnia  strony pozostawały w ustawowej wspólności majątkowej i spłata kredytu nie stanowiła nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny, a zaspokajanie wspólnych potrzeb mieszkaniowych z art. 27 KRO, których rozliczenia stosownie do art. 45 § 1 zd. 2 KRO. Spłata kredytu do momentu ustanowienia między stronami rozdzielności majątkowej następowała z majątku wspólnego stron.

Natomiast uczestnik ostatecznie zgłosił do rozliczeń:

-kwotę 47.475 zł tytułem zwrotu spłaconego przez uczestnika kredytu w okresie wskazanym w załączonej historii rachunku bankowego,

-połowę ubezpieczenia OC mieszkania,

-kwotę 4.987,49 zł, tytułem połowy comiesięcznego czynszu za mieszkanie począwszy,

-kwotę 73.276 zł, tytułem zwrotu nakładów poczynionych z majątku osobistego (darowizn rodziców) uczestnika na majątek wspólny.

Powyższe żądania uczestnika były zasadne jedynie częściowo.

Zaznaczenia w tym wymaga, że uwzględnienie zgłoszonych z tytułu rozliczeń kosztów wymagało, zgodnie z art. 6 KC, ich wykazania co do zasady, jak i co wysokości.

Niezasadne okazało się żądanie zwrotu połowy kosztów ubezpieczenia mieszkania. Uczestnik nie wykazał ani wysokości tych kosztów, ani przede wszystkim faktu ich poniesienia. Niezasadne okazało się żądanie połowy comiesięcznego czynszu za mieszkanie.  W okresie tym w lokalu zamieszkiwał bowiem wyłącznie uczestnik. W ocenie Sądu w takiej sytuacji, skoro to uczestnik był osobą wyłącznie korzystającą z rzeczy, to na nim spoczywa obowiązek porycia kosztów utrzymania nieruchomości wspólnej. Wnioskodawczyni zmuszona była zaspokajać swoje potrzeby mieszkaniowe w innym lokalu i ponosić związane z tym koszty. Co również istotne, w skład tych kosztów wchodziły także zaliczki na wodę, wywóz śmieci i ogrzewania, czyli niewątpliwie co do składników miesięcznego czynszu, które w całości wykorzystywał uczestnik, a których to kosztów w żaden sposób nie generowała wnioskodawczyni. J. J. nie przedstawił przy tym wyliczenia wyłącznie stałych składowych czynszu, co również skutkowało brakiem możliwości uwzględnienia jego żądania.

Niezasadne okazał się również żądanie zwrotu kwoty 73.276 zł, tytułem zwrotu nakładów poczynionych z majątku osobistego (darowizn rodziców) uczestnika na majątek wspólny. Uczestnik w żaden sposób nie wyjaśnił sposobu wyliczenia tej kwoty. Z kolei w piśmie. wskazał, że z powyższego tytułu kwota darowizn to 94.950 zł. Ponownie przy tym nie wyjaśnił sposobu wyliczenia tej kwoty. Nie złożył również wniosku o rozliczenie tej kwoty, dlatego w dalszym ciągu pozostawało aktualne żądanie rozliczenia kwoty 73.276 zł. Dalej wskazać należy, że przedmiotowe darowizny ostatecznie zostały przeznaczone na zakup samochodów, które jak już wskazano nie wchodziły w skład majątku wspólnego, a w skład majątku osobistego uczestnika (jako, że właśnie ze środków pochodzących z darowizn zostały zakupione).

Zarówno strony postępowania jak i świadek H. J. w swoich zeznaniach ogólnikowo i nieprecyzyjnie wskazywali o całości pomocy finansowej, jaką strony otrzymywały ze strony swoich rodziców. Za wykazane jednak darowizny, wobec braku dostatecznej precyzyjności zeznań, Sąd uznał tylko te, które zostały potwierdzone dokumentami. Jak zaś wynika z zeznań H. J. te darowizny były przeznaczone na wkład w Spółdzielni Mieszkaniowej, a następnie na zakup samochodów J. J.. Ostatecznie zatem środki z tych darowizn nie weszły w skład majątku wspólnego, a w skład majątku osobistego uczestnika J. J..

Odmiennie przedstawia się jedynie umowa darowizny na kwotę 8.000 zł – k. 279. Ta darowizna miała rzekomo zostać przeznaczona na zakup lokalu przy Al. (…). Budziło to jednak wątpliwości Sądu. Po pierwsze dlatego, że darowizna ta, w przeciwieństwie do innych, nie została zgłoszona do Urzędu Skarbowego, a po drugie jak wynika ze zgodnych w tym zakresie zeznań stron, lokal mieszkalny przy Al. (…) i jego wykończenie zostały w całości sfinansowane z kredytu hipotecznego zaciągniętego przez strony, co oznacza, że nie było potrzeby pozyskiwania na ten cel jakichkolwiek dodatkowych środków, a rzekoma darowizna na powyższy cel została wykorzystana inaczej. Sąd nie znalazł również podstaw do uwzględnienia jako darowizn – nakładów z majątku J. J. na majątek wspólny na poczet spłaty kredytu, które wg uczestnika miał dokonać H. J.. Wyciąg z rachunku na kartach 639 i dalszych nie jest żadnym dowodem, aby spłata ta stanowiła dokonywanie darowizn na rzecz J. J., których rozliczenia mógłby się on domagać, albowiem jak wskazał świadek H. J. w swoich zeznaniach i na co wskazał też uczestnik J. J., ww. rachunek został założony na dane H. J., a korzystał z niego wyłącznie J. J., dokonując z ww. rachunku spłaty rat kredytu hipotecznego. Spłata kredytu następowała zatem wyłącznie przez J. J. i podlegała rozliczeniu stosownie do art. 45 § 1 KRO i art. 618 § 1 KPC.

Podział majątku w ten sposób, że były mąż czy żona dostaje, bierze cały majątek i spłaca drugiego Poznań Warszawa adwokat radca prawny prawnik kancelaria

Ponadto niewyjaśnione pozostaje, w jakiej części zgłoszona w piśmie kwota 94.950 zł stanowi ww. spłatę kredytu, a w jakiej części uprzednie darowizny i jak kwota ta ma się do uprzednio zgłoszonej kwoty 73.276 zł.

Zasadne okazało się żądanie zwrotu połowy spłaconego przez uczestnika kredytu. Zaznaczyć należy, że we wniosku wyraźnie zaznaczył, że żąda tego rozliczenia „za okres objęty załączonej do pisma historii rachunku). Wyciąg ten obejmują i dokumentuje uiszczone w tym okresie raty, które zostały poniżej wyszczególnione.

Łącznie jest to kwota 92.710 zł. Uczestnikowi, wobec równych udziałów, należy się zwrot od wnioskodawczyni połowy uiszczonej tytułem spłat raty kredytu kwoty, czyli kwota 46.355 zł (92.710 zł: 2 = 46.355 zł). Żądna kwota 47.475 zł okazała się zatem zawyżona. Spłata rat kredytu mieszkaniowego w innych datach i innych kwotach nie została przez uczestnika w żaden sposób udokumentowana i wykazana.

Skoro zatem łączna wartość majątku wspólnego stron postępowania wyniosła 712.200 zł, to wnioskodawczyni powinna otrzymać 50%  tego majątku, czyli kwotę 356.100 zł, zaś uczestnik również 50%  zł, czyli kwotę 356.100 zł. W wyniku bowiem dokonanego podziału, uczestnikowi przyznane zostały składniki majątkowe o wartości 712.200 zł. Należna zatem spłata wnioskodawczyni wynosiła 356.100 zł.

Dla kwoty spłaty przyjąć należało również uwzględnić żądane przez strony rozliczenia. Od przysługującej wnioskodawczyni spłaty należało zatem odjąć należny uczestnikowi zwrot połowy wartości spłaconego kredytu hipotecznego, a doliczyć połowę opłaty z tytułu przekształcenia prawa użytkowania wieczystego, co ostatecznie dało kwotę 310.780,47 zł (356.100 zł – 46.355 zł + 1.035,47 zł). Postanowienie Sądu Rejonowego – III Wydział Cywilny z dnia 29 września 2022 r. III Ns 489/18

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji. Prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku.

Adwokat Mateusz Ziębaczewski

Mateusz Ziębaczewski to doświadczony adwokat i specjalista od prawa rodzinnego. Swoją wiedzą i umiejętnościami służy klientom, pomagając im w najbardziej skomplikowanych sprawach rodzinnych. Gdy nie pisze artykułów na blogu, reprezentuje swoich klientów w sądzie, dążąc do osiągnięcia najlepszych dla nich rozwiązań.

email telefon LinkedIn

Zobacz pozostałe wpisy autora

Kancelaria Prawa Rodzinnego w Poznaniu