Zgodnie z art. 52 krio: „z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać ustanowienia przez Sąd rozdzielności majątkowej. Rozdzielność majątkowa powstaje z dniem oznaczonym w wyroku, który ją ustanawia. W wyjątkowych wypadkach Sąd może ustanowić rozdzielność majątkową z dniem wcześniejszym, niż dzień wytoczenia powództwa, w szczególności, jeśli małżonkowie żyli w rozłączeniu.”
Wspólność majątkowa między małżonkami powstaje z mocy samego prawa z chwilą zawarcia małżeństwa i co do zasady obejmuje przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (art. 31 § 1 krio). Przyczyny ustania majątkowej wspólności małżeńskiej mogą być różne, jednak do najczęściej spotykanych należą rozwiązanie małżeństwa oraz zawarcie przez małżonków umowy w formie aktu notarialnego, ustanawiającej rozdzielność majątkową małżeńską.
Do ustanowienia rozdzielności majątkowej małżeńskiej art. 52 krio wymaga istnienia tzw. ważnych powodów. W literaturze podkreśla się, że owe ważne powody, o których mowa w powyższym przepisie, to istnienie takiej sytuacji, która w konkretnych okolicznościach faktycznych powoduje, że dalsze trwanie wspólności majątkowej między małżonkami pociąga za sobą naruszenie lub poważne zagrożenie interesu majątkowego jednego z małżonków lub także dobra rodziny. (M. Sychowicz (w:) K. Piasecki (red.), Kodeks rodzinny i opiekuńczy z komentarzem, Warszawa 2002, s. 277). Ważny powód uzasadniający ustanowienie rozdzielności majątkowej może również stanowić separacja faktyczna małżonków uniemożliwiająca im współdziałanie w zarządzie majątkiem wspólnym i najczęściej zarazem stwarzająca zagrożenie interesów majątkowych jednego lub nawet obojga małżonków. Obojętne jest przy tym, czy zachodzi trwały i zupełny rozkład pożycia małżonków.
Pojęcie „ważne powody” jest pojęciem niedookreślonym, w związku z czym zadaniem Sądu jest ustalenie, na czym one polegają, i czy zachodzą w konkretnej sprawie. W doktrynie i judykaturze przyjmuje się, że przesłankami do ustanowienia rozdzielności majątkowej małżeńskiej są: poważne zagrożenie lub naruszenie interesu majątkowego małżonka żądającego zniesienia wspólności, trwonienie majątku, alkoholizm, narkomania, hazard, rażąca niegospodarność, uporczywy brak przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny, uporczywe dokonywanie szczególnie ryzykownych operacji finansowych zagrażających materialnym podstawom bytu rodziny, separacja faktyczna, która uniemożliwia małżonkom współdziałanie w zarządzie majątkiem wspólnym.
Ważne powody w rozumieniu art. 52 § 1 krio, to nie tylko okoliczności natury majątkowej, jak trwonienie przez jednego z małżonków dochodów lub dokonywanie czynności powodujących uszczerbek we wspólnym majątku. Za ważne powody uznaje się również okoliczności, których źródła tkwią w rozdźwiękach między małżonkami natury osobistej, stwarzających taką sytuację, że wykonywanie przez każdego z małżonków zarządu nad ich wspólnym majątkiem jest niemożliwe lub w znacznym stopniu utrudnione, a wspólność majątkowa przestaje służyć dobru założonej przez małżeństwo rodziny.
Przytoczyć tu należy myśl zawartą przez Sąd Najwyższy w uzasadnieniu orzeczenia w sprawie o sygn. akt III CK 126/03. Podniesiono tam, że ważnym powodem uzasadniającym orzeczenie rozdzielności z datą wsteczną jest pozostawanie przez pozwanego małżonka w związku osobistym i majątkowym z inną osobą. Z kolei w uchwale III CZP/26/73 Sąd Najwyższy wskazał, że w sytuacji nieodwracalnej separacji faktycznej wspólność majątkowa nie spełnia już swojej funkcji. Może za to prowadzić do komplikacji w razie podejmowania przez każdego z małżonków we własnym interesie czynności prawnych. Sąd wskazał, że „ten stan jest niepożądany i z reguły w interesie każdego z małżonków, a przynajmniej jednego z nich leży zniesienie wspólności majątkowej. Sam fakt separacji, która na skutek zupełnego i trwałego rozkładu pożycia małżeńskiego jest nieodwracalna, może uzasadniać orzeczenie zniesienia wspólności majątkowej.”
Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię
Sprawa sądowa opracowana przez KancelarięPozwem powódka P. T. (1), wniosła o ustanowienie rozdzielności majątkowej małżeńskiej z pozwanym P. T. (2) wynikającej z małżeństwa zawartego w dniu 15 września przed Kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego w A. W ocenie Sądu, w przedmiotowej sprawie okolicznością bezsporną jest istnienie separacji faktycznej pomiędzy stronami. Od wyprowadzki pozwanego w kwietniu strony zamieszkują oddzielnie i nie prowadzą wspólnego gospodarstwa domowego. Strony posiadają wspólne konto bankowe z uwagi na zaciągnięty kredyt hipoteczny, jednakże jak wskazała strona powodowa nie wpływają na nie obecnie żadne środki finansowe. Powyższe niewątpliwie w sposób jednoznaczny świadczy o tym, że pomiędzy małżonkami ustały więzi ekonomiczne, które w naturalny sposób powinny istnieć między małżonkami.
W obecnej sytuacji stron, żadne nie ma wpływu na działania drugiego małżonka, a ponadto powódka odczuwa niepokój i obawę związaną z brakiem dostatecznej wiedzy odnośnie ewentualnych zobowiązań i wydatkach męża, które niewątpliwie są uzasadnione brakiem zaufania do męża i postępowaniami toczącymi się przeciwko pozwanemu.
Zważywszy na powyższe nie ulega wątpliwości że utrzymanie wspólności majątkowej byłoby działaniem sztucznym, sprzecznym z interesem stron, gdyż mogłoby doprowadzić do sytuacji, w której jeden z małżonków odpowiadałby za zobowiązania drugiego, pomimo braku faktycznego wpływu na ich powstanie. Powyższe okoliczności bez wątpienia potwierdzają, iż wspólność majątkowa nie spełnia już swojej funkcji, a wspólność majątkowa przestaje służyć dobru założonej przez małżeństwo rodziny.
Co do zasady strony zgodnie oświadczają, iż od czasu zaistnienia separacji faktycznej nie podejmują żadnych wspólnych decyzji, w tym finansowych, jednakże na przestrzeni tego czasu strony wspólnie rozliczały się z Urzędem Skarbowym. Niemniej jednak strony nie podejmują obecnie żadnych wspólnych działań finansowych. Obecnie każda ze stron dysponuje własnymi dochodami. Strony nie rozliczają się także już wspólnie. Przeszkodą dla ustanowienia rozdzielności majątkowej nie jest dobro małoletniego dziecka stron. Należy wskazać, że powódka ma prawo domagać się od pozwanego alimentów na drodze sądowej. Jak wynika z akt niniejszej sprawy dotychczas dobro dziecka jest zabezpieczone bowiem powódka ma stałe źródło dochodu.
W ocenie Sądu wskazane powyżej okoliczności uzasadniają ustanowienie przez sąd rozdzielności majątkowej pomiędzy stronami z dniem wytoczenia powództwa. Sąd na podstawie stanu faktycznego ustalonego w oparciu o zebrany materiał dowodowy uznał, że w chwili wniesienia przez powódkę powództwa w niniejszej sprawie pomiędzy małżonkami istniała długotrwała separacja faktyczna charakteryzująca się brakiem współdziałania małżonków w sprawach majątkowych, co uzasadnia ustanowienie rozdzielności majątkowej. Zasadą jest ustanowienie rozdzielności majątkowej z dniem mieszczącym się w przedziale czasowym między dniem wytoczenia powództwa a wydania wyroku. Ustanowienie rozdzielności z datą wcześniejszą jest dopuszczalne w jedynie wyjątkowych okolicznościach, które w niniejszej sprawie zdaniem Sądu nie miały miejsca. Wyrok Sądu Rejonowego – V Wydział Rodzinny i Nieletnich z dnia 20 września 2018 r.V RC 765/17erc
W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji. Prosimy przejść do zakładki kontakt.
Z wyrazami szacunku.
