Od separacji uregulowanej w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym, nazywanej separacją sądową lub separacją formalną, należy odróżnić separację faktyczną, określaną również mianem życia w rozłączeniu. Pojęcie „separacja faktyczna” nie występuje w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym. Powszechnie wykorzystane jest jednak w literaturze naukowej oraz języku potocznym dla określenia sytuacji występującej po ustaniu wspólnego pożycia małżonków, a czasami także szerzej – po ustaniu związku nieformalnego (partnerskiego). Istotą separacji jest zniesienie w sformalizowanym postępowaniu sądowym obowiązku wspólnego życia małżonków, bez naruszenia węzła małżeńskiego.
Wprowadzenie do polskiego porządku prawnego w 1999 r. instytucji separacji miało na celu stworzenie alternatywnego w stosunku do rozwodu uporządkowania sytuacji małżonków, w których związku nastąpił rozkład pożycia (zerwanie więzi duchowej, fizycznej i gospodarczej). Z powyższych względów separacja może wychodzić m.in. naprzeciw oczekiwaniom osób, które z uwagi na wyznawaną wiarę lub światopogląd nie chcą skorzystać z prawa do żądania rozwodu.
Jednym z celów separacji jest umożliwienie małżonkom przemyślenia celowości definitywnego rozejścia się i ewentualnego powrotu do wspólnego pożycia, co się łączy ze zniesieniem separacji. Formalnie orzeczona separacja ma przede wszystkim doprowadzić do pojednania się (pogodzenia) małżonków i ponownego nawiązania pożycia. Cel wprowadzenia instytucji separacji, jej usytuowanie w systematyce Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego oraz przesłanki orzeczenia separacji, w sposób dostateczny różnicują tę instytucję od instytucji rozwodu prowadzącej do definitywnego ustania małżeństwa, czyli rozwodu.
Nie oznacza to, że separacja faktyczna nie wywołuje żadnych skutków prawnych na gruncie prawa rodzinnego oraz innych dziedzin prawa, ponieważ m.in.:
1) wyklucza nakazanie przez sąd, aby wynagrodzenie za pracę albo inne należności przypadające małżonkowi, który nie spełnia ciążącego na nim obowiązku przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny, były w całości lub w części wypłacane do rąk drugiego małżonka;
2) wyłącza uprawnienie do działania za drugiego małżonka w sprawach zwykłego zarządu w razie przemijającej przeszkody;
3) może uzasadniać, jako „ważny powód”, zniesienie wspólności majątkowej, w tym z datą wsteczną, jeżeli uniemożliwia lub znacznie utrudnia współdziałanie małżonków w zarządzie majątkiem wspólnym;
4) może doprowadzić do zupełnego rozkładu pożycia, który jest przesłanką konieczną orzeczenia separacji przez sąd lub zupełnego i trwałego rozkładu pożycia, który jest przesłanką konieczną orzeczenia rozwodu;
5) może mieć wpływ na określenie przez sąd sposobu wykonywania przez rodziców władzy rodzicielskiej.
[spacer]
W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.
Z wyrazami szacunku.
