Art. 113 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego
§ 1. Niezależnie od władzy rodzicielskiej rodzice oraz ich dziecko mają prawo i obowiązek utrzymywania ze sobą kontaktów.
§ 2. Kontakty z dzieckiem obejmują w szczególności przebywanie z dzieckiem (odwiedziny, spotkania, zabieranie dziecka poza miejsce jego stałego pobytu) i bezpośrednie porozumiewanie się, utrzymywanie korespondencji, korzystanie z innych środków porozumiewania się na odległość, w tym ze środków komunikacji elektronicznej.
Z faktu, że art. 113 KRO wymienia odwiedziny, spotkania, zabieranie dziecka poza miejsce jego stałego pobytu nie należy wywodzić, że te formy są konieczne w każdym wypadku. Takie mechaniczne rozumienie komentowanego przepisu oznaczałoby, że rodzicom, którzy nie sprawują władzy rodzicielskiej, ale mają prawo i obowiązek utrzymywania z dzieckiem osobistej styczności, musi przysługiwać taka cała paleta form kontaktów. Dobro dziecka oraz interes matki lub ojca sprawującego władzę rodzicielską mogą tymczasem przemawiać za tym, że w danym wypadku kontakty drugiego z rodziców z dzieckiem będą ograniczone do spotkań w miejscu zamieszkania dziecka oraz rozmów telefonicznych i korespondencji drogą poczty elektronicznej czy skype a nie będą obejmować, np. zabierania dziecka poza miejsce jego stałego pobytu. Oczywiście formy kontaktów mogą się zmieniać wraz z rozwojem dziecka (np. inaczej muszą być organizowane kontakty z dzieckiem rocznym, a inaczej z nastolatkiem) oraz cechami osobowymi (np. miejscem zamieszkania i pracy drugiego z rodziców, rosnącym lub malejącym niebezpieczeństwem negatywnego wpływu na wychowanie i rozwój dziecka) i relacjami między ojcem, matką, osobą sprawującą pieczę zastępczą i opiekunem (w tym łagodzeniem lub intensyfikacją konfliktów wewnątrz rodziny i innymi przejawami jej dysfunkcyjności).
Kontakty te powinny stanowić przedmiot nie tylko prawa, ale i obowiązku rodziców, co z kolei jest w pełni zgodne z charakterem władzy rodzicielskiej i powinno ułatwiać stosowanie prawa dotyczącego kontaktów, jako instytucji zbliżonej w miarę możności swoim charakterem do instytucji władzy rodzicielskiej, która także stanowi prawo i obowiązek.
Władza rodzicielska jest wykonywana dla dobra dziecka. Obejmuje ona w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą dziecka, jego wychowania i kierowania nim, jak też troskę o fizyczny i duchowy rozwój dziecka. Bez kontaktów z dzieckiem niemożliwe jest sprawowanie władzy rodzicielskiej. Na przykład, jeżeli rodzice żyją w rozłączeniu, sąd opiekuńczy może określić sposób wykonywania władzy rodzicielskiej, w tym pozostawić ją obojgu rodziców, bądź powierzyć ją jednemu z rodziców i ograniczyć władzę drugiego. Podobnie, orzeczenie rozwodu rodziców nie musi oznaczać ograniczenia władzy rodzicielskiej. W obu sytuacjach, przeważnie oznaczających różne miejsca zamieszkania rodziców, z władzy rodzicielskiej wynika prawo i obowiązek kontaktów z dzieckiem (na zasadach uzgadnianych na bieżąco albo w planie przedstawionym sądowi). Sąd może zmienić orzeczenie o władzy rodzicielskiej i sposobie jej wykonywania zawarte w wyroku rozwodowym albo ustalającym pochodzenie.
Prawo do osobistej styczności rodziców z dzieckiem nie jest elementem władzy rodzicielskiej. Wynika ono z więzi rodzinnej łączącej rodziców z dzieckiem i przysługuje rodzicom także w razie pozbawienia ich władzy rodzicielskiej. Przesłanką zakazania rodzicom osobistej styczności z dzieckiem jest jego dobro. Dobro to należy rozumieć szeroko. Dobru dziecka nie służy zerwanie osobistej styczności rodziców z dzieckiem, nawet gdy nie wykonują oni władzy rodzicielskiej lub zachodzą podstawy do pozbawienia ich wykonywania tej władzy. Ze względu na charakter prawa do osobistej styczności z dzieckiem odebranie rodzicom tego prawa może nastąpić wyjątkowo, np. gdy utrzymywanie osobistych kontaktów rodziców z dzieckiem zagraża jego życiu, zdrowiu, bezpieczeństwu bądź wpływa demoralizująco na dziecko.
Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię
Sprawa sądowa opracowana przez KancelarięWydając postanowienie w przedmiocie ustalenia kontaktów należało mieć na względzie trudne relacje pomiędzy rodzicami małoletniego J. P.. Bardzo zauważalne jest rozżalenie W. P. i jej rozchwianie emocjonalne. Pomimo znacznego upływu czasu od rozstania z Ł. S. – W. P. nie potrafi w żaden sposób współpracować w kwestii realizowania kontaktów ojca z ich wspólnym małoletnim dzieckiem. Reaguje przy tym agresywnie, nieadekwatnie do sytuacji nawet w obecności dziecka – co niewątpliwie przekłada się na poczucie bezpieczeństwa u syna i jego normalny rozwój a także budowanie właściwych) spokojnych relacji z ojcem.
Z drugiej strony należało wziąć pod uwagę fakt, że Ł. S. stara się nawiązać z dzieckiem dobry kontakt, nie ma obiektywnych przeszkód aby ojciec realizował i w przyszłości rozszerzał swoje kontakty z synem. Zwrócić w tym miejscu należy uwagę na fakt, że Ł. S. – pomimo znacznej odległości starał się systematyczne przyjeżdżać od Polski i spotykać z synem w ramach realizowania postanowienia o zabezpieczeniu kontaktów wydanego w dniu 28 stycznia 2016 roku. Na skutek zmiany harmonogramu pracy wnioskodawcy, pomimo poinformowania o tym W. P. i przedstawienia jej nowego grafiku – uczestniczka W. P. uznała, że nie spełnia on jej zdaniem wymogów formalnych, ponieważ nie został formalnie opatrzony pieczęciami i w konsekwencji nie zgodziła się na zmianę terminu kontaktów, w związku z czym do kontaktów Ł. S. z synem nie dochodziło.
W. P. swoją postawą uniemożliwiła biegłym przeprowadzenie mediacji w przedmiocie ustalenia kontaktów, a także określenia właściwych postaw rodzicielskich wobec dziecka. Jak wynika z informacji przestawionych w opinii biegłych z OZSS w K. w trakcie przeprowadzania badania W. P.: „miała duże trudności z panowaniem nad emocjami, zachowywała się impulsywnie, reagowała krzykiem, wychodziła z gabinetu trzaskając drzwiami. Nie potrafiła się opanować nawet w obecności dziecka i innych osób oczekujących w korytarzu budynku OZSS. Zachowanie uczestniczki postępowania było nieadekwatne do sytuacji. „
W oparciu o dotychczasowy przebieg kontaktów ojca z synem i ostateczne stanowiska stron – w tym wniosek W. P. aby Ł. S. zabierał syna na jeden weekend w miesiącu od piątku po zajęciach szkolnych do poniedziałku rana (z obowiązkiem odebrania dziecka z placówki szkolnej i jego odprowadzeniem do tej placówki po weekendzie) – Sąd orzekł, że wnioskodawca będzie kontaktował się z synem w jeden weekend miesiąca od piątku od godziny 14.00 (po zajęciach szkolnych) do poniedziałku do godz. 7.30 (do czasu rozpoczęcia zajęć szkolnych), przy czym wnioskodawca będzie odbierał syna bezpośrednio z placówki szkolnej lub przedszkolnej i odprowadzał po weekendzie do placówki do której dziecko będzie uczęszczać. Jednocześnie ustalono, że Ł. S. będzie miał prawo spędzania z synem J. P. jednego dnia Świąt Bożego Narodzenia i jednego dnia Świąt Wielkanocnych po wcześniejszym uzgodnieniu z matką małoletniego oraz– pierwszego tygodnia w okresie ferii zimowych od soboty od godziny 12.00 do piątku do godziny 18.00 oraz w okresie wakacji letnich pierwszego tygodnia lipca lub pierwszego tygodnia sierpnia od soboty od godziny 12.00 do piątku do godziny 18 ostatniego dnia;
Dodatkowo – mając na względzie stanowiska stron wyrażone bezpośrednio przed zamknięciem rozprawy w sprawie – określono, że wnioskodawca będzie miał prawo do kontaktu z synem za pośrednictwem środków masowego przekazu: kontaktu telefonicznego w każdą środę i piątek w godzinach między 17.00 a 17.30 oraz za pomocą Skypea w każda niedzielę między godziną 13.00 a 14.00. Jednocześnie – mając na względzie relacje stron i ich wcześniejszą postawę – sprecyzowano szczegółowo zasady powiadamiania przez Ł. S. matki małoletniego o przyjeździe do Polski (co najmniej jeden miesiąc przez terminem planowanego kontaktu) oraz potwierdzania swojego przyjazdu po dziecko co najmniej dzień przez terminem kontaktu, a także powiadamiania matki małoletniego o odebraniu dziecka z placówki szkolnej i odprowadzeniu go do tej placówki po zakończonym kontakcie. Zobowiązano również matkę małoletniego do należytego przygotowania dziecka do kontaktu z ojcem- także w zakresie zaleceń lekarskich i przyjmowanych leków i nie przeszkadzania w kontaktach.
Obydwoje rodzice małoletniego zostali zobowiązani do przestrzegania ustalonych kontaktów i do wzajemnego powiadamiania się z odpowiednim wyprzedzeniem o niemożliwości zrealizowania kontaktów oraz do wyznaczania zastępczego zrealizowania kontaktów (pkt 1 i 2 postanowienia) Postanowienie Sądu Rejonowego – III Wydział Rodzinny i Nieletnich z dnia 21 kwietnia 2017 r. III Nsm 139/15
W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.
Z wyrazami szacunku.
