Artykuł 92 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego stanowi, iż dziecko do pełnoletniości pozostaje pod władzą rodzicielską. Władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka, z poszanowaniem jego godności i praw (art. 95 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego). Zgodnie z art. 95 § 3 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego władza rodzicielska powinna być wykonywana tak, jak tego wymaga dobro dziecka i interes społeczny. Poprzez dobro dziecka należy rozumieć zapewnienie dziecku wszystkich tych wartości, które są konieczne do jego prawidłowego rozwoju fizycznego i duchowego, o czym stanowi art. 96 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.
Zgodnie z art. 109 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego jeżeli dobro dziecka jest zagrożone, sąd opiekuńczy wyda odpowiednie zarządzenia. Sąd opiekuńczy może w szczególności zobowiązać rodziców oraz małoletniego do określonego postępowania, w szczególności do pracy z asystentem rodziny, realizowania innych form pracy z rodziną, skierować małoletniego do placówki wsparcia dziennego, określonych w przepisach o wspieraniu rodziny i pieczy zastępczej lub kierować rodziców do placówki albo specjalisty zajmujących się terapią rodzinną, poradnictwem lub świadczących rodzinie inną stosowną pomoc z jednoczesnym wskazaniem sposobu kontroli wykonania wydanych zarządzeń. Może również poddać wykonywanie władzy rodzicielskiej stałemu nadzorowi kuratora sądowego (art. 109 § 2 pkt 3 KRO).
Zarządzenia wydane na podstawie art. 109 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego stanowią zawsze ograniczenie władzy rodzicielskiej rodziców poprzez pozbawienie ich w pewnym zakresie dowolności postępowania w stosunku do swego dziecka. Celem wydania takich zarządzeń jest zawsze ochrona dobra dziecka w sytuacji jego zagrożenia. Nie jest istotne czy zachowanie rodziców jest zawinione czy nie jest zawinione, czy jest spowodowane bezradnością, nieudolnością czy nieświadomością, bądź chorobą lub mylnym wyobrażeniem o tym, czego potrzebuje ich dziecko. Zarządzenia oparte na art. 109 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego nie są formą represji w odniesieniu do rodziców, ani nie zmierzają do ich negatywnej oceny, lecz są formą niesienia im pomocy w przypadku trudności wychowawczych czy życiowych. Celem postępowania o ograniczenie władzy rodzicielskiej jest usunięcie zagrożenia dobra dziecka. Z treści art. 109 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wynika dyrektywa profilaktycznego działania Sądu nakazująca podjęcie ingerencji w sferę władzy rodzicielskiej już w razie zagrożenia dobra dziecka, by zapobiec ujemnym skutkom niewłaściwego lub nieudolnego jej sprawowania.
Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię
W niniejszej sprawie w ocenie Sądu Rejonowego dobro małoletniej J. D. wymaga podjęcia stosownych działań przez jej matkę oraz ustanowienie nadzoru kuratora sądowego nad ich wykonaniem. Zdaniem Sądu E.D. zaniedbała małoletnią J. poświęcając jej zbyt mało czasu i uwagi. Nie wyciągała także dotychczas konsekwencji z jej nieodpowiednich zachowań. Matka pracując codziennie do godziny 22.00 w nocy pozostawiała dziecko bez opieki i wsparcia, przez co małoletnia J. popadła w samowolę, robiła co chciała i chodziła gdzie chciała poza kontrolą osób dorosłych. Zachowania małoletniej świadczą o tym, iż zarówno sama J. nie kontroluje się odpowiednio , jak i o tym iż jej matka też nie ma już kontroli nad nią bowiem w żaden skuteczny sposób nie potrafi córki przywołać do należytego zachowania i porządku. Przykładem tego jest nie tylko konfliktowa sytuacja ze starszą panią dokarmiającą koty, ale także zachowania J. w poradni, w szkole, w stosunku do innych sąsiadów oraz w stosunku do kuratora sądowego. Małoletnia J. przekracza akceptowalne społecznie granice (używa wulgaryzmów, wykazuje agresje), nie wykazuje szacunku i odpowiedniej grzeczności i kultury wobec dorosłych obcych osób, jest arogancka . Jej zachowania – zdaniem Sądu – są już zachowaniami opozycyjno – buntowniczymi i jeżeli nie zostaną teraz opanowane doprowadzą do demoralizacji małoletniej i jej niedostosowania społecznego.
Matka musi zdecydowanie więcej czasu i uwagi poświęcić córce, bo dziecko jest zaniedbane społecznie, emocjonalnie i moralnie. Czas dla dziecka i uwagę dla dziecka matka powinna mieć dla J. codziennie po jej powrocie ze szkoły conajmiej przez 2 godziny, aby zaspokoić głód emocjonalny i pustkę dziecka. J. jest osamotniona – ma bowiem tylko matkę – której praktycznie nie ma, ponieważ matka jest ciągle w pracy. Małoletnia chodzi więc sama po podwórku i nie ma co robić, popada w zupełnie nie potrzebne konflikty z sąsiadkami (jest to też forma zwrócenia na siebie uwagi innych kobiet przy braku uwagi ze strony matki). Jej zachowanie – 11 – letniej dziewczynki (!) spowodowało już interwencję Policji w lokalu. To był bardzo wyraźny sygnał ostrzegawczy dla matki, iż trzeba więcej zajmować się córką. Teraz sąd rodzinny w sposób konkretny zobowiązał E. D., aby spędzała z córką osobiście 2 godziny dziennie, nawet jeśli matka miałby zmienić pracę, to dobro dziecka tego wymaga. Nadto matka musi współpracować z poradnią psychologiczną i szkołą, bowiem matka jest w trudnej sytuacji i nie radzi sobie z emocjami dziecka (mimo odbycia warsztatów wychowawczych). Powinna także zapewnić córce terapię indywidualną, aby poprzez rozmowy z osobą profesjonalnie do tego przygotowaną dziecko mogło zrozumieć jak radzić sobie z emocjami nie urażając innych osób.
Z tych względów władza rodzicielska E. D. nad jej małoletnią córką J. D. ur.(…) został ograniczona poprzez :
– zobowiązanie matki do poświęcania córce codziennie osobiście 2 godzin na rozmowę oraz odrobienie lekcji lub inne wspólne zajęcia,
– zobowiązanie matki do stałej współpracy ze szkołą oraz poradnią psychologiczno – pedagogiczną, w tym do zapewnienia małoletniej terapii indywidualnej,
które to obowiązki poddane zostały nadzorowi kuratora sądowego. Postanowienie Sądu Rejonowego VI Wydział Rodzinny i Nieletnich VI Nsm 2137/17
W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.
Z wyrazami szacunku.