Zgodnie z treścią art. 93 § 1 k.r.o. władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, którzy sprawują pieczę nad osobą dziecka, zarząd jego majątkiem oraz reprezentują dziecko. Rodzice powinni władzę rodzicielską sprawować w taki sposób, aby wszystkie ich poczynania odpowiadały interesom dziecka, czyli tak jak wymaga tego dobro dziecka z poszanowaniem jego praw i godności. Dobro dziecka odgrywa pierwszoplanową rolę, gdy chodzi o pieczę nad dzieckiem. Przy wychowywaniu dziecka, dbaniu o jego rozwój fizyczny, duchowy, organizowaniu warunków życia, ochronie przed niebezpieczeństwami i zagrożeniami, rodzice obowiązani są współdziałać ze sobą. W braku porozumienia między rodzicami rozstrzyga sąd opiekuńczy.
Wskazuje się, że w kategorii istotnych spraw dziecka mieszczą się m.in. decyzje dotyczące imienia dziecka, miejsca jego pobytu, wyboru szkoły i przyszłego zawodu, wyjazdu za granicę, obywatelstwa6. Wśród tych spraw wyróżniono również wybór sposobu spędzenia wakacji, decyzję, który z rodziców wykorzysta urlop wychowawczy8, określenie kierunku wychowania dziecka.
Ze względu na możliwość podróżowania po krajach Unii Europejskiej bez posiadania paszportu obecnie dużego znaczenia nabrała praktyka zwracania się przez rodziców z wnioskiem o wydanie dowodu osobistego dla dziecka. Możliwość taka jest przewidziana w art 34 ust. 3 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych13, zgodnie z którym na uzasadniony wniosek rodziców lub opiekunów dowód osobisty może być wydany osobie, która nie ukończyła 13. roku życia. Zgodnie z § 5 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia w sprawie wzoru dowodu osobistego oraz trybu postępowania w sprawach wydawania dowodów osobistych, ich unieważniania, wymiany, zwrotu lub utraty14 za osobę, która nie ukończyła 13. roku życia,
Wniosek o wydanie dowodu osobistego można z całą pewnością zakwalifikować jako istotną sprawę dziecka, przy czym współdziałanie rodziców wymuszone jest w tym przypadku przez przytoczone przepisy regulujące tryb wydawania dowodu osobistego. W braku tego współdziałania możliwe jest zwrócenie się do sądu opiekuńczego o rozstrzygnięcie, które może zastąpić brak zgody jednego z rodziców na wydanie dowodu osobistego. Tak jak w przypadku paszportu, również w tych sprawach sąd powinien mieć na względzie, jakim celom ma służyć wydanie dowodu osobistego dla dziecka. Jak już bowiem wspomniano, wyjazdy dziecka za granicę są istotną sprawą, która go dotyczy, i wymagają zgody obojga rodziców
Przykład sprawy Sądowej
Przykład sprawy SądowejWydanie dziecku dowodu osobistego nie wywołuje w jego życiu szczególnie doniosłych konsekwencji. Małoletni staje się po prostu posiadaczem dokumentu, który umożliwia przekroczenie granicy oraz poświadcza dane osobowe w nim stwierdzone. Z tego punktu widzenia, Sąd uznał, nie ma żadnych przesłanek w świetle ustalonych okoliczności, aby pozbawiać dziecko prawa do posiadania tego dokumentu. Z równym powodzeniem można byłoby negować wydanie dziecku karty szczepień, a w późniejszym okresie legitymacji szkolnej. Spór pomiędzy stronami nie jest podyktowany dbałością o dobro małoletniego, lecz wynika z istniejącego pomiędzy stronami konfliktu. Jak wyjaśnił Sąd, osią niniejszego postępowania nie jest ani sytuacja opiekuńczo-wychowawcza dziecka, ani nawet zezwolenie na jego wyjazd za granicę. Uzyskanie orzeczenia zezwalającego na wyrobienie dowodu osobistego nie zastępuje zgody na wyjazd dziecka za granicę i nie pozwala swobodnie decydować o możliwości zabrania go poza terytorium państwa, w którym posiada on miejsce zamieszkania. Posiadanie dowodu osobistego nie czyni legalnym uprowadzenie dziecka rozumianego jako aktu przeniesienia go do innego kraju bez zgody rodzica, któremu przysługuje prawo do opieki. W sprawie o zezwolenie na wydanie dziecku dowodu osobistego Sąd powinien badać jedynie to, czy posiadanie przez małoletniego owego dokumentu jest zgodne z jego interesem.
W konsekwencji nie można domniemywać, że dziecko wyposażone w dowód osobisty może być uprowadzone. Stanowisko uczestnika opierało się na obawach, które same w sobie nie mogą stanowić podstawy rozstrzygnięcia. Gdyby nawet wniosek dotyczył obok wydania dowodu osobistego czy paszportu również wyjazdu dziecka za granicę, to jak podkreślił Sąd, w świetle pozyskanego materiału procesowego byłby on w pełni uzasadniony i to nie tylko z powodu braku racjonalnych powodów sprzeciwu uczestnika w tej kwestii. We współczesnym świecie możliwość swobodnego przemieszczania się (również przez dzieci) jest wartością powszechnie akceptowaną w państwach demokratycznych. Nie ma żadnych podstaw do postawienia nawet teoretycznego założenia, że wnioskodawczyni zabierając dziecko poza granice kraju działałaby na jego szkodę lub mogłaby zagrozić jego dobru.
[spacer]
W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji. Prosimy przejść do zakładki kontakt.
Z wyrazami szacunku.
