Zgodnie z art. 52 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej. Przepis ten przewiduje, iż jedyną przesłanką, którą Sąd kieruje się rozpatrując powyższe powództwo są „ważne powody”, nie określając bliżej tego pojęcia, stąd też zadaniem Sądu jest ustalenie, na czym owe „ważne powody” polegają i czy zachodzą w konkretnej sprawie (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 września 1994 r., sygn. akt III CRN 30/94). Nade wszystko podkreślenia wymaga fakt, iż wspólność majątkowa jest przypisaną małżeństwu jego cechą ustrojową. Stąd też orzeczenie jej zniesienia może nastąpić tylko w okolicznościach wyjątkowych (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 07 grudnia 2000 roku, sygn. akt II CKN 401/00). Rozdzielność majątkowa powstaje z dniem oznaczonym w wyroku, który ją ustanawia.
W doktrynie powszechnie uważa się, iż ważnymi powodami mogą być w szczególności: okoliczność, że małżonkowie żyją w rozłączeniu (separacja faktyczna), trwonienie majątku, alkoholizm, narkomania, hazard, uporczywy brak przyczyniania się do zaspokojenia potrzeb rodziny, uporczywe dokonywanie szczególnie ryzykownych operacji finansowych zagrażających materialnym podstawom bytu rodziny.
Przyjmuje się dopuszczalność uznania za „ważny powód” w rozumieniu art. 52 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego również lekkomyślne zaciąganie przez jednego z małżonków długów podważających podstawę utrzymania rodziny, ale przy takiej motywacji żądań z powyższego przepisu ustalenia wymaga zarówno element lekkomyślności, jak i zagrożenia bytu rodziny (Wyrok Sadu Najwyższego z dnia 17 września 1993 roku, Sygn. akt II CRN 95/93). Przy czym nie samo zaciągnięcie długu, nawet znacznego, lecz dopiero zaciągnięcie takiego długu, który nie był usprawiedliwiony interesem rodziny kwalifikuje zachowanie pozwanego małżonka jako naganne i przy istnieniu niepomyślnych prognoz co do tego, aby małżonek ten powstrzymał się w przyszłości od tego rodzaju zachowania, spełnia warunki do uznania zaciągnięcia długu za ważny powód w rozumieniu art. 52 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 lutego 1995 roku, Sygn. akt III CRN 7/95)).
Zważyć należy nadto, iż w wyroku z dnia 3 lutego 1995 r. w sprawie o sygn. akt II CRN 162/94 (OSNC 1995/6/100), Sąd Najwyższy podkreślił, że orzeczeniu o zniesieniu małżeńskiej wspólności ustawowej skutek wsteczny powinien być nadawany w sytuacjach rzadkich i wyjątkowych. Natomiast w wyroku z dnia 11 grudnia 2008 r. w sprawie o sygn. akt II CSK 371/08 Sąd Najwyższy wyraził pogląd, wedle, którego ustanowienie przez sąd rozdzielności majątkowej między małżonkami, którzy pozostawali we wspólności ustawowej lub umownej, z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa jest dopuszczalne w zasadzie tylko wtedy, gdy z powodu separacji faktycznej (życia w rozłączeniu) niemożliwe było już w tym dniu ich współdziałanie w zarządzie majątkiem wspólnym.
Jednocześnie podkreślenia wymaga, iż „ważnym powodem” w rozumieniu art. 52 § 1 k. r. o. nie będzie każda postać (przejaw) separacji faktycznej małżonków, lecz tylko taka, która zarazem uniemożliwia im lub znacznie utrudnia współdziałanie w zarządzie ich majątkiem wspólnym (wyrok SN z 13 stycznia 2000 r. , II CKN 1070/98).
Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię
Sprawa sądowa opracowana przez KancelarięPozwem z dnia 23 powód T. J., wniósł do tutejszego Sądu pozew przeciwko swojej żonie M. J. (1) o orzeczenie na podstawie art. 52 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego rozdzielności majątkowej małżeńskiej pomiędzy powodem, a pozwaną z datą wsteczną, tj. z dniem 31 października 2015 r. oraz o zasądzenie od pozwanej na jego rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Swoje stanowisko powód uzasadnił pozostawaniem małżonków w faktycznej separacji, podnosząc, iż w 4 stycznia 2016 roku pozwana wyprowadziła się ze wspólnego mieszkania, przez co on nie ma żadnego wpływu na podejmowane przez pozwaną decyzje mogące rodzić konsekwencje finansowe w sferze majątku wspólnego, a ponadto między stronami przed Sądem Okręgowym w Warszawie toczy się sprawa o rozwód.
Powództwo należało uwzględnić z dniem 10 stycznia 2019 r. , a w pozostałym zakresie oddalić. W ocenie Sądu, w niniejszej sprawie, zachodzą przesłanki do ustanowienia rozdzielności majątkowej z dniem 10 stycznia 2019 r. z uwagi na uznanie powództwa w tym zakresie. Natomiast w ocenie Sądu Rejonowego nie ma ważnych powodów do ustanowienia rozdzielności z datą wsteczną żądaną przez powoda T. J. i w tym zakresie należało powództwo oddalić.
Okolicznością bezsporną w niniejszej sprawie jest, iż między małżonkami istnieje stan separacji faktycznej, a małżonkowie pozostają w konflikcie, tak na tle swojej sytaucji osobistej i majątkowej, jak i co do zasad opieki nad jedyną wspólną córką B.. Jak wynika z ustaleń stanu faktycznego M. J. (1) wyprowadzała się od męża z córką w jednak ostatecznie wróciła w lutym do wspólnego mieszkania, z którego wówczas wyprowadził się T. J.. Tak więc to T. J. de facto spowodował powstanie i utrwalenie się stanu separacji faktycznej odchodząc od żony. Nie podjął też zaleconej przez tutejszy sąd terapii.
Mimo separacji w dalszym ciągu funkcjonował natomiast schemat finansowy w rodzinie stron, to znaczy mąż spłacał kredyt i ponosił koszty utrzymania mieszkania, a żona ponosiła koszty związane z utrzymaniem dziecka, gdyż jej zarobki były niższe niż zarobki powoda. Strony zamiast ze sobą rozmawiać wymuszały na sobie pewne działania, co dotyczyło kosztów utrzymania wspólnego mieszkania. Najpierw nie chciała ich ponosić pozwana, potem kiedy powód przestał opłacać mieszkanie M. J. (1) zmuszona była do opłacania tych kosztów i zaczęła je wtedy ponosić. Jednak majątek stron nie był w żadnym razie zadłużony ani zagrożony. Żadne z małżonków nie trwoniło majątku ani nie zaciągało długów. W tej sytuacji orzeczenie rozdzielności majątkowej z datą wsteczną byłoby ze szkodą dla strony słabszej ekonomicznie czyli pozwanej M. J. (1). Mimo trwania procesu o rozwód, pozwana jest jednak nadal żoną swego męża i ma prawo do korzystania z jego zarobków w okresie objętym ustawową wspólnością małżeńską. Wyrok Sądu Rejonowego – VI Wydział Rodzinny i Nieletnich z dnia 10 stycznia 2019 r. VI RC 433/16.
W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji. Prosimy przejść do zakładki kontakt.
Z wyrazami szacunku.
