Zgodnie z art. 92 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (zwanego dalej krio) dziecko aż do uzyskania pełnoletności pozostaje pod ich władzą rodzicielską. Analiza przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego prowadzi do wniosku, że w zakres władzy rodzicielskiej wchodzi ogół praw i obowiązków spoczywających na rodzicach i przysługujących im względem dziecka, celem sprawowania należnej opieki nad osobą dziecka i jego majątkiem. Władza rodzicielska obejmuje całokształt spraw dziecka i pieczę nad jego osobą, zarząd jego majątkiem oraz reprezentowanie go. Decydującym kryterium, na podstawie którego rozstrzyga się treść oraz wykonywanie władzy rodzicielskiej, stanowi dobro dziecka. Podstawowa zaś funkcja władzy rodzicielskiej, to taka, którą można określić jako ochronną.
Ustawodawca w art. 97 § 1 krio wskazał, że władza rodzicielska przysługuje co do zasady każdemu z rodziców z osobna. Przepis ten wiąże się z treścią art. 93 § 1 krio z którego wynika, że zasada przynależności władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom nie oznacza wspólnego jej przysługiwania, tj. aby akty wykonywania tej władzy rodzice mogli podejmować tylko razem, albowiem z art. 97 § 1 krio wprost wynika, iż w zasadzie każdy z rodziców władzę rodzicielską wykonuje osobno. Jednakże zgodnie z dyspozycją art. 97 § 2 krio w sprawach istotnych konieczne jest wspólne porozumienie rodziców, a jeżeli nie jest ono możliwe o rozstrzygnięciu istotnych spraw dziecka orzeka sąd opiekuńczy.
Przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego nie zawierają jednak definicji spraw, które należy zaliczyć do kategorii istotnych dla dziecka, pozostawiając określenie katalogu tychże spraw doktrynie i orzecznictwu, w związku z czym można uznać, że do tej kategorii zaliczają się w szczególności sprawy dotyczące miejsca pobytu dziecka, wyboru szkoły i przyszłego zawodu, leczenia, zgody na wydanie paszportu. Orzecznictwo generalnie przyjmuje, że istotnymi sprawami w rozumieniu art. 97 § 2 krio mogą być jedynie sprawy dotyczące wykonywania władzy rodzicielskiej, a więc sprawy dziecka, a nie sprawy jego rodziców. Sąd opiekuńczy może wydać rozstrzygnięcie na podstawie tegoż przepisu, jedynie wtedy, gdy brak porozumienia miedzy rodzicami, którym przysługuje władza rodzicielska. Rolą sądu opiekuńczego jest nakłanianie rodziców do uzgodnienia stanowisk, czego efektem powinno być doprowadzenie do porozumienia między nimi.
Nie ulega wątpliwości, iż obecnie kiedy wyjazdy za granicę stanowią ogólnodostępną formę spędzania czasu i wobec powszechności tej formy wypoczynku posiadanie paszportu przez dziecko, nie powinno być ograniczane. W myśl bowiem art. 3 ustawy z dnia 13 lipca 2006 roku o dokumentach paszportowych (t.j. Dz. U. z 2013 roku, poz. 268) każdy obywatel polski ma prawo do otrzymania paszportu, a pozbawienie lub ograniczenie tego prawa może nastąpić wyłącznie w przypadkach przewidzianych w ustawie. Przepis ten w przypadku osób małoletnich należy wiązać z art. 14 tejże ustawy, który dla wydania dokumentu paszportowego wymaga zgody obojga rodziców, dając tym samym wyraz tego, że wydanie paszportu stanowi ważną decyzję w sprawach dziecka. Tym samym w każdym przypadku sporu rodziców co do wydania takiego paszportu Sąd powinien ocenić wagę argumentów obu stron i odnieść je do dobra dziecka, pamiętając, że w interesie dziecka leży utrzymywanie kontaktów z obojgiem rodziców. Gdy sąd rozstrzygnie wniosek jednego z rodziców o wyrażenie zgody na wyrobienie paszportu to orzeknie przykładowo – Zezwolić wnioskodawcy K. J. na wyrobienie paszportu dla małoletniej G. J. urodzonej (…).
[spacer]
W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.
Z wyrazami szacunku.