Twoja sprawa z zakresu prawa rodzinnego jest już wystarczająco stresująca. Nie powinieneś rozbijać banku tylko po to, aby upewnić się, że jesteś chroniony

Brak zgody ojca na zmianę nazwiska dziecka. Jak nie pozwolić na zmianę nazwiska dziecka przez Sąd

Zasada, zgodnie z którą władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom nie wyklucza samodzielnego działania każdego z nich w ramach wykonywania tej władzy. Działanie to jest obowiązkiem i prawem rodziców.  Jeżeli wykonywanie władzy rodzicielskiej dotyczy istotnych spraw dziecka, rodzice powinni podejmować decyzje (rozstrzygać) wspólnie. Nie oznacza to, że działanie podjęte w wykonaniu uzgodnionej decyzji musi mieć charakter wspólny.  Metodą rozwiązania ewentualnego sporu rodziców, dotyczącego istotnych spraw dziecka, jest zwrócenie się do sądu, który wydaje rozstrzygnięcie, kierując się wymienionymi w art. 95 i 96 KRO zasadami wykonywania władzy rodzicielskiej, przede wszystkim biorąc pod uwagę dobro dziecka.  Kategoria spraw istotnych ma charakter niedookreślony ponieważ nie jest możliwe sformułowanie zamkniętego katalogu takich spraw. Kryterium pozwalającym na ich wyróżnienie jest doniosłość z punktu widzenia sprawowania pieczy nad dzieckiem. Wskazuje się, że sprawy istotne dziecka to m.in. decyzje dotyczące imienia dziecka, miejsca jego pobytu, wyboru szkoły i przyszłego zawodu, wyjazdu za granicę, na wakacje, zmiany obywatelstwa, określenia kierunku wychowywania dziecka, przeprowadzenia poważniejszych zabiegów medycznych i badań

Brak zgody ojca na zmianę nazwiska dziecka. Jak nie pozwolić na zmianę nazwiska dziecka Poznań

Zgodnie zaś z dyspozycją art. 8 ust. 2 i 3 w zw. z art. 9 ust. 2 Ustawy z dnia 17 października 2008 r. o zmianie imienia i nazwiska (Dz.U.2016.10 t.j.) zmiana nazwiska małoletniego dziecka wymaga zgody obydwojga rodziców, chyba że nie mają oni pełnej zdolności do czynności prawnych, nie żyją lub nie są znani albo gdy są pozbawieni władzy rodzicielskiej. W sytuacji, gdy dziecko ukończyło 13 lat, potrzebna jest również jego zgoda. W razie braku porozumienia między rodzicami każde z nich może zwrócić się o rozstrzygnięcie do sądu opiekuńczego. Prawomocne postanowienie sądu opiekuńczego upoważniające do dokonania zmiany nazwiska dziecka, zastępuje zgodę rodzica sprzeciwiającego się.

Wydając wszelkie orzeczenia dotyczące osoby małoletniego, Sąd kieruje się przede wszystkim dobrem dziecka. Zmiana nazwiska dziecka jest okolicznością na tyle istotną, iż aby Sąd uwzględnił taki wniosek jednego z rodziców, muszą zaistnieć istotne przesłanki uzasadniające zmianę nazwiska małoletniego dziecka

Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię

W ocenie Sądu przeprowadzone postępowanie dowodowe w niniejszej sprawie nie wykazało, iż zachodzą przesłanki uzasadniające zmianę nazwiska małoletniego K.z (…) na „F.”. Z uwagi na powyższe wniosek o rozstrzygnięcie o istotnych sprawach małoletniego K. C.w postaci wyrażenia zgody na zmianę nazwiska małoletniego K.z (…) na „F.” należało oddalić.

Zważyć należy bowiem, iż małoletni syn uczestników postępowania K. C. ukończył dopiero 3,5 roku i uczęszcza do przedszkola. Niewątpliwie, z uwagi na osiągnięty wiek, małoletni w najbliższej przyszłości może zacząć interesować się kwestią związaną ze swoim nazwiskiem i może zacząć pytać się swoich rodziców, dlaczego nosi nazwisko ojca i dlaczego jego mama i członkowie rodziny jego mamy noszą inne nazwisko niż on sam. Sytuacja powyższa będzie całkowicie normalna, gdyż dzieci w tym wieku zaczynają interesować się uważniej kwestiami związanymi z ich rodziną i tym, skąd pochodzą. Jednocześnie w przypadku małoletniego, którego rodzice mieszkają oddzielnie, normalnym będzie, jeśli małoletni zapyta się rodziców lub innych członków rodziny, dlaczego mama i tata nie mieszkają z nim w jednym mieszkaniu i nie są małżeństwem. W ocenie Sądu, w sytuacjach, gdy dziecko posiada inne nazwisko niż nazwisko jednego z rodziców oraz nie mieszka z obojgiem rodziców, rolą rodziców jest wytłumaczenie dziecku okoliczności związanych z tą sytuacją. Ma to też szersze znaczenie o charakterze generalnym w sytuacji wykazywania przez dziecko odmienności czy to fizycznych, czy też mentalnych, kiedy to rola odpowiedzialnych rodziców polega nie na ukrywaniu tych cech, sztucznym wtapianiu dziecka w otoczenie, lecz na tłumaczeniu owych odmienności dziecku, wyjaśnianiu ich przyczyn, budowaniu w dziecku poczucia własnej wartości niezależnie od cech czy właściwości, które odróżniają je od np. otoczenia rówieśniczego, przedszkolnego czy szkolnego.

Brak zgody ojca na zmianę nazwiska dziecka. Jak nie pozwolić na zmianę nazwiska dziecka Poznań

Sąd zgodził się ze stanowiskiem uczestnika postępowania, że obecnie funkcjonuje zupełnie inny model rodziny niż miało to miejsce kilkadziesiąt lat temu. Z uwagi na to, że aktualnie, znacznie więcej niż w latach 80-tych czy nawet 90-tych XX wieku czy tym bardziej w czasach PRL-u, rodzi się dzieci pochodzących ze związków pozamałżeńskich lub też ze związków rekonstruowanych, które tworzą partnerzy np. będący wcześniej w innym związku małżeńskim, w związku z tym znaczna część narodzonych dzieci nosi nazwisko wyłącznie jednego z rodziców. Obecnie w niektórych krajach, np. we Szwecji, liczba dzieci pochodzących ze związków pozamałżeńskich jest wyższa niż liczba dzieci pochodzących z małżeństw. Dlatego też orzeczenia, które zostały powołane w złożonym wniosku przez wnioskodawczynię, straciły w istotnym stopniu walor aktualności.

Nie można również uznać, iż w obecnych czasach sytuacja, że dziecko nosi inne nazwisko niż jego matka, może powodować szykany czy ostracyzm ze strony innych dzieci. Z uwagi na dużą ilość dzieci pochodzących ze związków pozamałżeńskich, sytuacja, że dziecko nosi inne nazwisko niż jego matka, nie powoduje już nawet większego zaskoczenia ze strony dorosłych, gdyż wiele par, pomimo tego, że posiada wspólne potomstwo, nie zamierza decydować się na zawarcie związku małżeńskiego. Jednocześnie, mając na uwadze inne postępowania prowadzone przed tut. Sądem, znacznie częściej zdarza się, iż w takich sytuacjach, gdy rodzice dziecka nie są małżeństwem, ich małoletnie dziecko nosi nazwisko ojca, który uznając dziecko jest zobowiązany złożyć przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego oświadczenie, że jest ojcem dziecka. Zważyć należy przy tym, mając na uwadze inne postępowania prowadzone przed tut. Sądem, iż uznanie dziecka w okresie około tygodnia od narodzin dziecka, jest dość typowym terminem, gdyż najczęściej pierwszy tydzień życia dziecka ojcowie spędzają w szpitalu z matką i dzieckiem lub też przygotowując mieszkanie i zakupując ostatnie niezbędne sprzęty do przyjęcia dziecka do mieszkania. Natomiast mając również na uwadze inne postępowania prowadzone przed tut. Sądem, sytuacje, gdy dziecko nosi wyłącznie nazwisko matki, zdarzają się, np. gdy ojcostwo zostaje ustalone, wówczas, gdy małoletni jest już w takim wieku, że identyfikuje się ze swoim dotychczasowym nazwiskiem. Na marginesie powyższych rozważań zauważyć należy, iż dzieci w wieku przedszkolnym, a nawet i szkolnym rzadko w praktyce interesują nazwiskami rodziców swoich kolegów, raczej posługując się formułą mówienia o nich „tata M., mama K.”, nie wnikając w zawiłości dotyczące dokładnego brzmienia nazwisk rodziców swoich rówieśników. Tym samym zgłaszany przez wnioskodawczynię ewentualny problem w późniejszych relacjach K. z rówieśnikami na tle odmiennego brzmienia jego nazwiska i nazwiska mamy należy uznać w istocie za hipotetyczny i mało prawdopodobny.

Odnosząc się z kolei do kwestii podniesionej przez wnioskodawczynię, iż po narodzinach nadano dziecku nazwisko jego ojca, gdyż w tamtym czasie wnioskodawczyni i uczestnik postępowania byli zaręczeni i zamierzali zawrzeć związek małżeński, natomiast po ich rozstaniu małoletni pozostaje pod jej stałą opieką, która wychowuje swojego syna samotnie, wskazać należy, iż w praktyce sądowej zmiana nazwiska dziecka na nazwisko jednego z rodziców następuje w sytuacjach, gdy drugi z rodziców nie bierze udziału w życiu dziecka lub też, gdy udział rodzica wpływa negatywnie na życie dziecka i jego rozwój, np. wówczas, gdy rodzic ten stosuje przemoc wobec dziecka lub rażąco zaniedbuje obowiązki wobec dziecka np. nie kontaktuje się z nim, nie łoży na utrzymanie dziecka. W takich sytuacjach, gdy nazwisko rodzica, z uwagi na jego niewłaściwe zachowanie wobec dziecka, wywołuje w dziecku przykre wspomnienia, zmiana nazwiska dziecka na nazwisko rodzica, który w odpowiedni sposób zajmuje się dzieckiem, jest całkowicie uzasadniona, z uwagi na dobro dziecka.

Brak zgody ojca na zmianę nazwiska dziecka. Jak nie pozwolić na zmianę nazwiska dziecka Poznań

Tymczasem w stanie faktycznym niniejszej sprawy nie sposób odszukać się takich okoliczności. Jak wynika bowiem ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, nie licząc krótkiego okresu, w czasie którego rodzice małoletniego K. C. byli skonfliktowani i gdy M. C. nie kontaktował się z małoletnim synem, ojciec małoletniego K. C. posiada stały kontakt z dzieckiem, który został uregulowany w ugodzie zawartej przed Sądem Rejonowym. Bezsporna jest również okoliczność, że ojciec małoletniego łoży regularnie na utrzymanie małoletniego syna alimenty. Ponadto złożył on również wniosek o zmianę kontaktów z małoletnim K. C., wnosząc o rozszerzenie kontaktów z małoletnim synem uregulowanych powyższą ugodą. Wskazać należy również, iż władza rodzicielska M. C. nad małoletnim synem została mu ograniczona przez Sąd z wniosku matki małoletniego do prawa współdecydowania o sprawach zdrowotnych małoletniego związanych z planowanymi zabiegami, zmianie miejsca zamieszkania małoletniego związanej z wyprowadzeniem się poza W. oraz do prawa uzyskiwania informacji na temat stanu zdrowia małoletniego, jego edukacji, miejsca pobytu dziecka związanego z wyjazdem trwającym dłużej niż dwa tygodnie. Z uwagi na powyższe postanowienie Sądu Rejonowego, nie można w ocenie tut. Sądu czynić uczestnikowi postępowania zarzutu, że nie wykonuje w sposób pełny władzy rodzicielskiej nad małoletnim synem, w sytuacji, gdy jego władza rodzicielska we wskazany sposób została mu ograniczona. Jak wynika ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, uczestnik postępowania stara się wykonywać przysługującą mu władzę rodzicielską nad małoletnim synem w ramach ustalonych powyższym postanowieniem, w ten sposób, że stara się nawiązać więź z synem, stara się interesować sprawami dziecka i kontaktować się z dzieckiem, ponadto wniósł on również o rozszerzenie jego kontaktów z małoletnim synem.

W sytuacji, gdy ojciec dziecka nie uczestniczyłby w ogóle w życiu małoletniego, wówczas wytłumaczenie dziecku pochodzenia jego nazwiska mogłoby być dość trudne. Natomiast sytuacja taka nie ma miejsca w niniejszej sprawie, gdyż uczestnik postępowania posiada regularny kontakt z małoletnim synem. Wskazać należy nadto, iż również negatywne relacje rodziców dziecka nie mogą być w ocenie tut. Sądu argumentem dla zmiany nazwiska ich wspólnego dziecka.

Z uwagi na wiek małoletniego, nie można także przyjąć, iż małoletni obecnie tak bardzo interesuje się swoim nazwiskiem i na tyle mocno identyfikuje się z nazwiskiem swojej matki i pozostałych członków jej rodziny, że posiadanie nazwiska jego ojca stanowi dla niego na tak istotny problem, który uzasadniałby zmianę jego nazwiska na nazwisko jego matki. Jak zostało wskazane we wcześniejszej części uzasadnienia, rolą rodzica jest wytłumaczenie dziecku pochodzenia jego nazwiska.

Zważyć również należy, iż argumenty przedstawione przez wnioskodawczynię dotyczące zmiany nazwiska jej małoletniego dziecka, stracą na aktualności w sytuacji, gdy matka małoletniego zdecyduje się na zawarcie związku małżeńskiego i przyjęcie nazwiska męża, co jak wskazała sama wnioskodawczyni, jest dość często stosowaną praktyką. Jednocześnie wskazać należy, iż w sytuacji, gdy po zawarciu związku małżeńskiego matka małoletniego pozostałaby przy nazwisku panieńskim, w przypadku urodzenia kolejnego dziecka, jej nowonarodzone dziecko nosiłoby inne nazwisko niż małoletni K. lub też inne nazwisko niż mąż wnioskodawczyni. W ocenie Sądu nazwisko jest związane indywidualnie z danym człowiekiem i nazwisko dziecka nie może być za każdym razem pochodną tego, jak zmienia się nazwisko rodzica.

Odnosząc się z kolei do argumentów wnioskodawczyni dotyczących jej problemów związanych z odmiennym nazwiskiem jej samej oraz jej małoletniego syna w czasie załatwiania spraw urzędowych oraz spraw związanych z edukacją dziecka czy wizytami lekarskimi, wskazać należy, iż tożsamość dziecka oraz jego matki, a także kwestię rodzicielstwa, nie potwierdza się wyłącznie na podstawie stwierdzenia jednakowego nazwiska matki i dziecka. W takich sytuacjach należy bowiem przedstawić dokumenty potwierdzające powyższe okoliczności, w postaci np. aktu urodzenia dziecka.

Sąd zwrócił ponadto uwagę, iż sytuacja, gdy dziecko ma takie samo nazwisko jak jego matka i inne niż jego ojciec, może również narazić dziecko na szykany, gdyż w takiej sytuacji może zostać uznane za „dziecko panieńskie”, którego nie chciał uznać jego biologiczny ojciec. Powyższa sytuacja może doprowadzić w ocenie Sądu do zdecydowanie większego ostracyzmu społecznego, niż posiadanie przez dziecko nazwiska ojca.

W ocenie Sądu w obecnej sytuacji zmiana nazwiska małoletniego, gdy jego ojciec stara się odbudować swoją relację z synem, wnosząc np. o rozszerzenie jego kontaktów z dzieckiem, byłaby niewłaściwa lub ewentualnie zdecydowanie przedwczesna. Obecnie w ocenie Sądu należy dać szansę uczestnikowi postępowania, aby zaistniał on w życiu dziecka. Gdy zaś w przyszłości zdarzy się sytuacja, że kontakt uczestnika postępowania z małoletnim synem ulegnie rozluźnieniu i np. uczestnik postępowania zrezygnuje z kontaktów z synem, w wyniku czego dziecko zaprzestanie się z nim utożsamiać, wówczas Sąd może na wniosek matki dziecka wydać rozstrzygnięcie o istotnych sprawach dziecka dotyczące zmiany nazwiska małoletniego. Jednocześnie, gdyby taka sytuacja miała miejsce w przyszłości, gdy dziecko będzie miało ukończone 13 lat i będzie miało już większe niż obecnie rozeznanie co do swojej tożsamości, taka sytuacja będzie mogła skutkować tym, że dziecko będzie mogło samo wyrazić opinię, że nie chce nosić nazwiska ojca.

Jednocześnie, w ocenie Sądu bardzo istotne jest to w jakim systemie wartości dziecko się rozwija, natomiast wartości, które rodzice przekazują dziecku są całkowicie niezależne od nazwiska.

Zważyć należało także, że przeprowadzone postępowanie dowodowe w niniejszej sprawie nie wykazało, iż uczestnik postępowania posiada wartości negatywne, bądź na tyle odmienne niż te, które wyznaje matka dziecka, aby mogło to skutkować decyzją o odseparowaniu małoletniego dziecka od ojca i zmianą jego nazwiska na nazwisko inne niż nazwisko ojca. Postanowienie Sądu Rejonowego – VI Wydział Rodzinny i Nieletnich z dnia 16 marca 2017 r. VI Nsm 1358/16

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku.

Adwokat Mateusz Ziębaczewski

Mateusz Ziębaczewski to doświadczony adwokat i specjalista od prawa rodzinnego. Swoją wiedzą i umiejętnościami służy klientom, pomagając im w najbardziej skomplikowanych sprawach rodzinnych. Gdy nie pisze artykułów na blogu, reprezentuje swoich klientów w sądzie, dążąc do osiągnięcia najlepszych dla nich rozwiązań.

email telefon LinkedIn

Zobacz pozostałe wpisy autora

Kancelaria Prawa Rodzinnego w Poznaniu