Pobranie krwi w celu jej badania może nastąpić tylko za zgodą osoby, której krew ma być pobrana. W świetle tej reguły nie można zmusić do poddania się badaniu krwi. Osoba zaś, która nie ukończyła trzynastu lat lub jest ubezwłasnowolniona całkowicie, może być poddana grupowemu badaniu krwi, za zgodą jej przedstawiciela ustawowego. Jak wynika z tego unormowania kodeks postępowania cywilnego nie przyjął zasady obowiązku poddania się grupowemu badaniu krwi. Niezbędna jest zgoda. Sąd powinien wyjaśnić stronom ewentualne ujemne skutki procesowe w razie niewyrażenia zgody i zasady przeprowadzenia tego dowodu. Jest rzeczą oczywistą, że w prawidłowy sposób może to nastąpić tylko w toczącym się już procesie. Na pewne złożone i delikatne problemy natury ludzkiej nasuwające się w praktyce sądowej w tej mierze zwracał już uwagę niejednokrotnie Sąd Najwyższy w swoim orzecznictwie.
Jeżeli w sprawie o zaprzeczenie ojcostwa to z rodziców, które nie wytoczyło powództwa, odmawia zgody na pobranie krwi od dziecka liczącego poniżej 13 lat w celu przeprowadzenia odpowiedniego dowodu, sąd opiekuńczy może zarządzić pobranie krwi od dziecka tylko wtedy, gdy w okolicznościach sprawy dobro dziecka tego wymaga (III CZP 124/68 z dnia 17 stycznia 1969 r. – OSNCP 1969, z. 10, poz. 169). O nienależytym wykonywaniu władzy rodzicielskiej przez matkę dziecka, która w procesie o zaprzeczenie ojcostwa nie wyraża zgody na pobranie krwi dziecka, można mówić jedynie w szczególnych wypadkach, gdyby okoliczności niedwuznacznie wskazywały, że biologicznym ojcem dziecka jest inny mężczyzna pragnący uznać dziecko, czemu stałby na przeszkodzie nieuzasadniony opór matki sprzeciwiającej się przeprowadzeniu dowodu przeciwko domniemaniu pochodzenia dziecka z małżeństwa (III CR 569/68 z dnia 31 stycznia 1969 r. – OSPiKA 1969, z. 12, poz. 259).
Zatem więc zachowanie matki w sprawie o ustalenie ojcostwa, która nie stawiła się z dzieckiem na pobranie krwi, czym przeszkodziła w przeprowadzeniu dowodu wbrew postanowieniom sądu, powinno być oceniane na podstawie art. 233 § 2 KPC. Ocenę ograniczoną do stwierdzenia, że brak dowodu nie przeszkadza w przyjęciu domniemania ojcostwa uznać trzeba za wadliwą, skoro dowód miał służyć obaleniu domniemania, a nie jego potwierdzeniu. Dowód z badań DNA w sprawach o ustalenie ojcostwa często ma rozstrzygające znaczenie dla obrony pozwanego i byłoby niedopuszczalnie niebezpieczną praktyką, uzależniać przeprowadzenie tego dowodu od dobrej woli strony powodowej, bez konsekwencji prawnych w razie odmowy.
Przeszkoda w postaci niemożności przeprowadzenia dowodu z badań DNA w celu ustaleniach pochodzenia dziecka nie przesądza automatycznie ani o pozytywnym, ani o negatywnym wyniku sprawy o zaprzeczenie ojcostwa. Uwzględnienie tego powództwa może mieć miejsce wówczas, gdy zgodnie z art. 67 KRO powód wykaże, iż nie jest ojcem dziecka. Uwzględnienie powództwa nie może więc nastąpić wówczas, gdy sąd po przeprowadzeniu postępowania dowodowego nie ma przekonania, iż kwestionujący swoje ojcostwo mąż matki nie jest ojcem dziecka, a wniosek ten wyprowadza jedynie ze względu na negatywną ocenę postawy procesowej pozwanej matki dziecka, która odmówiła zgody na przeprowadzenie badań genetycznych dotyczących ustalenia pochodzenia dziecka. Wyłączenie ojcostwa męża matki musi bowiem wynikać z całą pewnością.
Jak to podkreślił Sąd Najwyższy w wytycznych wymiaru sprawiedliwości – uchwała C. Prez. 166/52 z dnia 6 grudnia 1952 r. (OSN 1953, z. II poz. 31), odmowa badania krwi, choćby wyrażona przez stronę przed postanowieniem sądu o dopuszczeniu dowodu, nie może mieć wpływu na jego dopuszczenie. Jeżeli po dopuszczeniu dowodu strona odmówi zgody na pobranie krwi, sąd rozważy przyczyny odmowy, mając w szczególności na uwadze poziom umysłowy oraz stopień wyrobienia życiowego strony odmawiającej i na podstawie art. 233 § 2 KPC oceni, jakie znaczenie nadać odmowie.
Jednak odmowa matki w sprawie o ustalenie ojcostwa poddania siebie i dziecka badaniom biologicznym może mieć na tyle niekorzystne znaczenie dowodowe, że w konsekwencji może prowadzić do oddalenia powództwa. Odmowa taka musi być zawsze jednak oceniana przy rozważeniu okoliczności konkretnej sprawy.
W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.
Z wyrazami szacunku.
