W świetle art. 888 § 1 KC przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku. Owej nieekwiwalentności (bezpłatności) nie uchyla bynajmniej moralna motywacja darczyńcy polegająca na uznaniu darowizny za swoistą odpłatę za wcześniejsze korzyści uzyskane przez niego od obdarowanego, nawet jeżeli pozostawiły one materialny ślad w majątku darczyńcy. Innymi słowy, wdzięczność tego ostatniego, jeżeli nie wynika z określonego obowiązku (nakazu) prawnego, zawsze ma charakter altruistyczny i nie może być wiązana z istnieniem jakiegoś ekwiwalentu uzyskanego wcześniej przez darczyńcę. W tych warunkach rozważania o właściwej proporcji „wdzięczności darczyńcy wobec obdarowanego” zawarte w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku i komentowane obszernie w apelacji są zbędne.
Możliwość odwołania darowizny przewiduje zarówno art. 896 KC (gdy stan majątkowy darczyńcy uległ takiej zmianie, że wykonanie darowizny nie może nastąpić bez uszczerbku dla jego własnego utrzymania, odpowiednio do jego usprawiedliwionych potrzeb albo bez uszczerbku dla ciążących na nim ustawowych obowiązków alimentacyjnych), jak i 898 § 1 KC (w przypadku stwierdzenia rażącej niewdzięczności obdarowanych). W razie zaś śmierci jednego z małżonków, którzy dokonali darowizny kosztem swojego majątku wspólnego, małżonek pozostały przy życiu może odwołać darowiznę, ale jedynie w części, jaka mu przypada w przedmiocie darowanym (wyrok SN z dnia 29 września 1969 r., I CR 458/69, OSN 1970, nr 7-8, poz. 137). Jednocześnie pozostały przy życiu małżonek, będący równocześnie spadkobiercą zmarłego małżonka, może realizować prawo do odwołania darowizny w zakresie przysługującym mu do jego udziału w spadku w oparciu o treść art. 899 § 2 KC.
Odwołanie darowizny służy jedynie darczyńcy. Nie przysługuje ono ani osobom, względem których darczyńca jest obowiązany do alimentacji, ani też jego spadkobiercom. Norma art. 896 KC ma bowiem na względzie osobisty interes darczyńcy oraz osób uprawnionych do alimentacji z jego strony. Śmierć obdarowanego nie wyłącza odwołania darowizny na podstawie przepisy art. 896 KC (por. Leopold Stecki w: System Prawa Prywatnego, tom 7, Prawo zobowiązań – część szczegółowa, pod red. Jerzego Rajskiego, Warszawa 2001, str. 210).
[spacer]
W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.
Z wyrazami szacunku.
